JoKeR
Active member
SAMED KARAGÖZ
Nefes Yayınınevi’nce yakın vakit evvel yayımlanan Samer Akkach imzalı Kozmoloji ve Mimari- İslam Geleneği ve Tasarım Süreci Üzerine Okumalar başlıklı kitabı alır almaz okumaya başladım. Bu kitabı yaklaşık 10 yıl evvel İngilizce özgününden okumaya başlamış ancak terminolojiye tam manasıyla hakim olamadığım için zorlanınca çabucak sonrasında okunacak kitapların ortasına kaldırmıştım. Türkçe çevirisi Dr. Mimar Esin Tümer tarafınca yapılınca bu sefer aralıksız okuyabileceğim için memnun oldum.
Bu eser hala çalışmalarını Avustralya Adelaide Üniversitesi’nde Mimarlık Tarihi ve Mimarlık kuramı alanında sürdüren Samer Akkach’ın bildiğim kadarıyla birinci kitabı. Muharririn hala Türkçe’ye çevrilmeyi bekleyen Letters of a Sufi Scholar [Bir Tasavvuf Aliminin Mektupları], Intimate Invocations: Al-Ghazzī’s Biography of ‘abd Al-Ghanī Al-Nābulusī (1641-1731) (Islamic History and Civilization) [Samimi Davetler: Al-Ghazzī›nin ‘abd Al-Ghanī Al-Nābulusā Biyografisi (1641-1731) (İslam Tarihi ve Medeniyeti)] ve ‘Abd al-Ghani al-Nabulusi: Islam and the Enlightenment [‘Abd al-Ghani al-Nabulusi: İslam ve Aydınlanma] başlıklı değerli yapıtları mevcut.
Kozmoloji ve Mimari 4 ana kısımdan oluşuyor: 1- Akla Dayalı Nizam Anlayışı 2- Metafizik Sistem 3- Kozmik Nizam 4- Mimari Nizam ve son kelam olarak: Mimarlık ve Kozmik Habitat. Bu kısımlara gelmedilk evvel bizi kitaba hazırlayan birtakım değerli metinler var. Birincisi kitabın takdimi. Ahmet Murat Özel imzasını taşıyan bir sayfalık metin bizi nasıl bir kitabın beklediğine dair ipuçları barındırıyor. Samer Akkach’ın Önsözü muharririn dünyasına ve geçmişine dair bilgiler aktararak ona dair son derece içten bilgiler aktarıyor. Şahsen çocukluğunda kar yağarken yaptığı “gözetleme” anektodunun müellifi anlamak için değerli olduğunu düşünüyorum. Nefes Yayınları Genel Yayın Direktörü Hasan Kerim Güç’ün sunuşu ise yayınevinin bu kitabı yayımlarken yaşadıkları ve teşekkürlerinden oluşuyor. Ve çabucak sonrasında bizi kitabın nüvesini oluşturan giriş kısmı bekliyor.
CİNSİNİN TEK ÖRNEĞİ
Kozmoloji ve Mimari, Samer Akkach, Çev. Esin Tümer, Editör: S. Hüseyin Nasr, Nefes Yayınları, 2021, 296 sayfa
Kitap Türkçe literatürde gibisi olmayan bir yaklaşım sağladığı için son derece değerli. çeşidinin tek örneği. Milletlerarası literatürde de müellifin giriş kısmında belirttiği üzere yapılan çalışmalar yok:
Mimariye atıfta bulunan İslami kaynakların birçoğunda mimarlıkla ilgili çelişkili bir yaklaşım da bulunuru. kimi vakit seyahat ortasındaki bir hadisede, kimi vakit bir devlet adamının biyografisinde, mitlerde, anektodlarda, kimi vakit de kutsalda yahut bilimsel ögelerin farklı izlerle işlenen mimari hareket daima çekim ve birebir anda uzaklaşma (ilgisiz kalma) şeklide açığa çıkar.
Bu alıntıdan da anlaşıldığı üzere tarih boyunca İslam dünyasında mimarlık üzerinde Orta Çağ İslami dünyasında bir kaynak bulunmuyor.
Samer Akkach var olmayan bu kaynakların peşine düşerek kozmolojik manaların mimari yapıtlardaki izdüşümlerinin izini sürüyor.
Muharrir bu çalışmasında iki tarihi ögesi bir ortaya getiriyor: Metinler ve yapılı çerçeve. Ve kendisine gayesini giriş kısmında şu sözlerle açıklıyor: Mistik referanslar çerçevesinde metinler ve dizaynlar ile fikirlerin ve formların kıymetli irtibatları hakkında bir okuma sunmak.
Bence Samer Akkach gayesine ulaşıyor ve daha evvel çalışılmamış bir alanda bize gerekli okuma biçimini sunuyor.
Kitapla alakalı beni rahatsız eden birtakım ögeler mevcut.
Çeviriye temel olan Kur’an-ı Kerim mealinin belirtilmemiş olması bunlardan bir tanesi, ayrıyeten ayet alıntılarında Türkçe literatürde yaygın olduğu üzere müddet isminin belirtmemiş olup kaçıncı müddet olduğu biçimdeki alıntılar da çeviride bence aksayan bir öge. Son olarak dipnotlarda referans gösterilen yapıtların Türkçe çevirilerine yer verilebilmiş olsaydı epeyce daha isabetli olurdu. Bu konuların kitabın bütünlüğünü ve çevirisinde gösterilen ihtimamı gölgelemeyecek nitelikte olduğunu da belirtmek isterim.
KIYMETLİ BİLGİLER İÇERİYOR
Ülkemizde maalesef gelenek ve tasavvufi anlayış, yaşayış günlük ömrüne itilmiş durumda. Günlük hayatta bizi en çok ilgilendiren konunun mimari olduğu ise bir gerçek. ömrümüzün büyük çoğunluğunu mimari yapılarda geçiriyoruz. Evvel meskenimiz var, işimiz, okulumuz. Bu yapılarda karşılaştığımız yaklaşımlar bizi daima bir yerlere hapsediyor, arkaplanında inanç dünyamıza dair epeyce az iz bulabiliyoruz. İşte bu kitap ülkemizin ortasında bulunduğu bu açmaza dair kıymetli ipuçları, teklifler, düşünme biçimleri, dikkat teklifleri sunduğu için son derece değerli.
Samer Akkach’ın Kozmoloji ve Mimarlık kitabı fakültelerde ders olarak okutulabilecek yetkinlikte lakin bu kısımlarda cumhuriyet tarihi boyunca bitirme projesi olarak mescitlere yok denecek kadar az yer veren üniversitelerden bunu beklemenin ziyadesiyle naiflik olacağının da farkındayım. Ders olarak okutulmasa bile mimarlara ve mimarlığa baş yoranlara bu kitabı tavsiye ederim. Seyyid Hüseyin Nasr’ın editörlüğünde yayımlanan bu kitap bence yalnızca mimarlara değil öbür sanat alanlarında çalışan sanatkarlara ve onların öğreticilerine de değerli bilgiler sunuyor. İnşallah bu çevrelerin dikkatini çeker. bu biçimdelikle daha yaşanası bir ülke dileğimize yaklaşmamıza yardımcı olur.
Nefes Yayınınevi’nce yakın vakit evvel yayımlanan Samer Akkach imzalı Kozmoloji ve Mimari- İslam Geleneği ve Tasarım Süreci Üzerine Okumalar başlıklı kitabı alır almaz okumaya başladım. Bu kitabı yaklaşık 10 yıl evvel İngilizce özgününden okumaya başlamış ancak terminolojiye tam manasıyla hakim olamadığım için zorlanınca çabucak sonrasında okunacak kitapların ortasına kaldırmıştım. Türkçe çevirisi Dr. Mimar Esin Tümer tarafınca yapılınca bu sefer aralıksız okuyabileceğim için memnun oldum.
Bu eser hala çalışmalarını Avustralya Adelaide Üniversitesi’nde Mimarlık Tarihi ve Mimarlık kuramı alanında sürdüren Samer Akkach’ın bildiğim kadarıyla birinci kitabı. Muharririn hala Türkçe’ye çevrilmeyi bekleyen Letters of a Sufi Scholar [Bir Tasavvuf Aliminin Mektupları], Intimate Invocations: Al-Ghazzī’s Biography of ‘abd Al-Ghanī Al-Nābulusī (1641-1731) (Islamic History and Civilization) [Samimi Davetler: Al-Ghazzī›nin ‘abd Al-Ghanī Al-Nābulusā Biyografisi (1641-1731) (İslam Tarihi ve Medeniyeti)] ve ‘Abd al-Ghani al-Nabulusi: Islam and the Enlightenment [‘Abd al-Ghani al-Nabulusi: İslam ve Aydınlanma] başlıklı değerli yapıtları mevcut.
Kozmoloji ve Mimari 4 ana kısımdan oluşuyor: 1- Akla Dayalı Nizam Anlayışı 2- Metafizik Sistem 3- Kozmik Nizam 4- Mimari Nizam ve son kelam olarak: Mimarlık ve Kozmik Habitat. Bu kısımlara gelmedilk evvel bizi kitaba hazırlayan birtakım değerli metinler var. Birincisi kitabın takdimi. Ahmet Murat Özel imzasını taşıyan bir sayfalık metin bizi nasıl bir kitabın beklediğine dair ipuçları barındırıyor. Samer Akkach’ın Önsözü muharririn dünyasına ve geçmişine dair bilgiler aktararak ona dair son derece içten bilgiler aktarıyor. Şahsen çocukluğunda kar yağarken yaptığı “gözetleme” anektodunun müellifi anlamak için değerli olduğunu düşünüyorum. Nefes Yayınları Genel Yayın Direktörü Hasan Kerim Güç’ün sunuşu ise yayınevinin bu kitabı yayımlarken yaşadıkları ve teşekkürlerinden oluşuyor. Ve çabucak sonrasında bizi kitabın nüvesini oluşturan giriş kısmı bekliyor.
CİNSİNİN TEK ÖRNEĞİ
Kozmoloji ve Mimari, Samer Akkach, Çev. Esin Tümer, Editör: S. Hüseyin Nasr, Nefes Yayınları, 2021, 296 sayfa
Kitap Türkçe literatürde gibisi olmayan bir yaklaşım sağladığı için son derece değerli. çeşidinin tek örneği. Milletlerarası literatürde de müellifin giriş kısmında belirttiği üzere yapılan çalışmalar yok:
Mimariye atıfta bulunan İslami kaynakların birçoğunda mimarlıkla ilgili çelişkili bir yaklaşım da bulunuru. kimi vakit seyahat ortasındaki bir hadisede, kimi vakit bir devlet adamının biyografisinde, mitlerde, anektodlarda, kimi vakit de kutsalda yahut bilimsel ögelerin farklı izlerle işlenen mimari hareket daima çekim ve birebir anda uzaklaşma (ilgisiz kalma) şeklide açığa çıkar.
Bu alıntıdan da anlaşıldığı üzere tarih boyunca İslam dünyasında mimarlık üzerinde Orta Çağ İslami dünyasında bir kaynak bulunmuyor.
Samer Akkach var olmayan bu kaynakların peşine düşerek kozmolojik manaların mimari yapıtlardaki izdüşümlerinin izini sürüyor.
Muharrir bu çalışmasında iki tarihi ögesi bir ortaya getiriyor: Metinler ve yapılı çerçeve. Ve kendisine gayesini giriş kısmında şu sözlerle açıklıyor: Mistik referanslar çerçevesinde metinler ve dizaynlar ile fikirlerin ve formların kıymetli irtibatları hakkında bir okuma sunmak.
Bence Samer Akkach gayesine ulaşıyor ve daha evvel çalışılmamış bir alanda bize gerekli okuma biçimini sunuyor.
Kitapla alakalı beni rahatsız eden birtakım ögeler mevcut.
Çeviriye temel olan Kur’an-ı Kerim mealinin belirtilmemiş olması bunlardan bir tanesi, ayrıyeten ayet alıntılarında Türkçe literatürde yaygın olduğu üzere müddet isminin belirtmemiş olup kaçıncı müddet olduğu biçimdeki alıntılar da çeviride bence aksayan bir öge. Son olarak dipnotlarda referans gösterilen yapıtların Türkçe çevirilerine yer verilebilmiş olsaydı epeyce daha isabetli olurdu. Bu konuların kitabın bütünlüğünü ve çevirisinde gösterilen ihtimamı gölgelemeyecek nitelikte olduğunu da belirtmek isterim.
KIYMETLİ BİLGİLER İÇERİYOR
Ülkemizde maalesef gelenek ve tasavvufi anlayış, yaşayış günlük ömrüne itilmiş durumda. Günlük hayatta bizi en çok ilgilendiren konunun mimari olduğu ise bir gerçek. ömrümüzün büyük çoğunluğunu mimari yapılarda geçiriyoruz. Evvel meskenimiz var, işimiz, okulumuz. Bu yapılarda karşılaştığımız yaklaşımlar bizi daima bir yerlere hapsediyor, arkaplanında inanç dünyamıza dair epeyce az iz bulabiliyoruz. İşte bu kitap ülkemizin ortasında bulunduğu bu açmaza dair kıymetli ipuçları, teklifler, düşünme biçimleri, dikkat teklifleri sunduğu için son derece değerli.
Samer Akkach’ın Kozmoloji ve Mimarlık kitabı fakültelerde ders olarak okutulabilecek yetkinlikte lakin bu kısımlarda cumhuriyet tarihi boyunca bitirme projesi olarak mescitlere yok denecek kadar az yer veren üniversitelerden bunu beklemenin ziyadesiyle naiflik olacağının da farkındayım. Ders olarak okutulmasa bile mimarlara ve mimarlığa baş yoranlara bu kitabı tavsiye ederim. Seyyid Hüseyin Nasr’ın editörlüğünde yayımlanan bu kitap bence yalnızca mimarlara değil öbür sanat alanlarında çalışan sanatkarlara ve onların öğreticilerine de değerli bilgiler sunuyor. İnşallah bu çevrelerin dikkatini çeker. bu biçimdelikle daha yaşanası bir ülke dileğimize yaklaşmamıza yardımcı olur.