JoKeR
Active member
Anadolu coğrafyasının fesahat ve belâgatta da ne derece bereketli topraklar olduğunu önemli hafriyat çalışmaları yapıldığı vakit, çıkan yapıtlardan çok uygun anlıyoruz. Coğrafyamızın orta yerinde Yozgat’ta, yazdığı şiirler ve geride bıraktığı divanla isminden kelam ettiren bir zat bu âlemden gelip geçmiştir. Bu zat 19. Yüzyılın ikinci yarısında Yozgat’ta yaşayan Mehmed Said Fennî’den oburu değildir.
1850 yılında Yozgat’ta doğan Mehmed Said Fennî, Osmanlı kültürü ile yetişmiş bir divan şairidir. Onun isminden kelam ettiren konu da geride bıraktığı Divanıdır. 1996 yılında Dr. Ali Şakir Ergin’in Yozgatlı Mehmed Said Fennî Dîvânı ismiyle yayına hazırladığı eser, birinci kere Yozgat Belediyesi’nin Kültür hizmeti olarak neşredilmişti. Ortadan geçen 25 yıllık bir müddetden daha sonra bir daha Dr. Ali Şakir Ergin imzasıyla Yozgat Belediyesi yayınları içinden yayınlandı. Yozgatlı Mehmed Said Fennî Dîvânı ve Tıpkıbasımı (Yozgat Belediyesi yay. 2021, 401 s.+ tıpkıbasım 182 s.) ortadan geçen vakit dilimi içerisinde aranılan, sorulan bir divan özelliği taşımaktaydı. Divan edebiyatında musammatlar, taştirler, tahmisler, müseddesler, müsebba’lar, müsemmenler, müşterek gazeller üzere en sıkıntı söylenen ve yazılan şiir örneklerine sahip olan Fennî Divanı, yayına hazırlayan Ergin’in de söz ettiği üzere “Mehmed Said Fennî’nin sanat gücündeki dehası”nın yapıtıdır.
HATTAT, HAKKAK VE ŞAİR
Yozgatlı Mehmed Said Fennî Dîvânı, Haz. Ali Şakir Ergin, Yozgat Belediyesi, 2021, 401 sayfa
Yozgat’lı Mehmed Said Fennî, hayatını okuduğumuz kadarıyla hayli istikametli bir insandır. Tahsilini Yozgat’ın bir devir en kıymetli medreselerinden olan Demirli Medrese’de yapmıştır. Amcazâdesi meşhur hattatlardan Ömer Ragıp Efendi’den hüsn-i sınır dersleri almıştır. Ailece şiir yazmada becerikli bir aileye mensuptur. Baba H. Sadık Efendi “Sadıkî” mahlasıyla şiir muharrir, kardeşi Mahmud Efendi “Aşkî” mahlasıyla şiir müellif. Mehmed Said ise Ankara Valisi Sırrı Paşa tarafınca kendisine verilen “Fennî” mahlasıyla şiirler kaleme almıştır. Sa’id maslasıyla da şiirleri olduğunu bir daha yapıttan öğreniyoruz. Mehmed Said Efendi ile ilgili en eski ayrıntıları Cephanecioğlu Raşit’in 21 Mart 1928 tarihindeki Yozgat Gazetesi’nden edinen Ergin, 16 yıl kadar Yozgat’ta memuriyet yapan Mehmed Said Efendi’nin sonrasındasında Kayseri, Kalecik, Kızılcahamam, Sivrihisar’da nazaranv yaptığını bu esnada Ankara Valisi Abidin Paşa’ya gönderdiği bir şiirle paşanın dikkatini çektiğini ve Ankara’da kaldığını öğreniyoruz. 6 Temmuz 1918 tarihinde de Ankara’da vefat etmiştir. Cebeci Asrî Mezarlığına cenazesi bir tarihte nakledilmiş ise de çabucak sonrasında mezar yeri kaybolmuştur.
Şiire olan ilgisi ve alakası üst seviyede olan Mehmed Said Efendi, bu alandaki yetkinliğini divan edebiyatının meşhur şairlerinden Fuzûlî, Bâkî, Nâbî ve Nedîm’e tahmîs’ler ve nazire gazeller yazarak ispat etmiştir. Kitabın girişinde yer verildiği üzere Şair Nâbî’nin, (Bu) redifli na’t-i şerifine yazdığı tahmis bölge halkından bir fazlaca kimsenin ezberinde olduğu üzere bu tahmisin son kısmı olan:
“Makardır FENNÎYÂ bu arz-ı akdes bir şehinşâha,
Değişmem bir avuç toprağını hurşîd ile mâha;
Kesinlikle feyz alır kim yüz sürerse bu feyzgâha…
Mürâât-ı edeb koşuluyla gel NÂBÎ bu dergâha
Metâf-ı kudsiyandır, bûsegâh-ı enbiyâdır bu!…”
kıtası da yazıldığı günden beri Yozgat mescitlerini süsleyen, sanat âbidesi, birer levha olarak koruma edilmekte olduğu nakledilmektedir.
ŞİİRLERİ ETNOGRAFYA MÜZESİ VE EYÜP SULTAN TÜRBESİ’NDE
bir daha Yozgat’ta eski konut duvarlarını ve biroldukça cami duvarlarını süsleyen Fennî’ye ilişkin levhaların da olduğu nakledilmektedir. Ankara’da yer alan Etnoğrafya Müzesinde atlas üzerine işlenerek yazılmış bu dörtlüğün;
“Sakın taş sanma Yahû gûher-i âlem-i bahâdır bu.
Gel ey bîçâre yüz sür nakş-ı pây-ı Mustafa’dır bu.
Sezâ arş-ı muallâ zînet ârâ-yı makam olsa
Zehî cay-ı muazzam mevki-i hacet revâdır bu!…”
küçük bir ebatta kâğıt üzerine yazılmış olarak İstanbul Eyyûb Sultan Türbesinde Hz. Peygamberin ayak izini temsil eden mermer taşın bulunduğu kapalı bölmenin ortasındaki levhada yer alması da Fennî’nin şiirdeki büyüklüğünü göstermesi açısından kıymetlidir.
FENNİ DİVANI
Fennî’nin kendi el yazısıyla ve nefis bir talikle kaleme aldığı divan hakkında Ali Şakir Ergin kitabın girişinde malumat vermektedir. Yozgat Gazetesi’nin 21 Mart 1928 tarihindeki nüshasında yazdığı bir makalede, birinci kere şair hakkında bilgiler veren Cephanecioğlu Raşit, Fennî’nin değerli şiirlerini küflü kütüphanelerde ve sönük hafızalarda kaybolmaktan kurtarmak niyetiyle, bir defterde toplamaya çaba ettiğini bildirmiş, 170 kadar şiiri bir defterde bir ortaya getirmiş. Bu defter ondan sonrasında Yozgat ulemâsından Hacı Hilmi Bayhan tarafınca gözden geçirilmiş, defterde bulunmayan 20-25 kadar gazel ve türlü şiirler H. Hilmi Bayhan sınırıyla ek edildikten daha sonra Yozgat Lisesi Öğretmenlerinden Hafız Ethem Efendi oğlu Mehmet Vehbi Ulusoy’a teslim edilmiş. Bundan daha sonra divan, Vehbi Bey’de kalmış. Vehbi Beyefendi tıpkı yıl (1938 yılında) Yozgat Halkevi tarafınca ayda bir çıkarılan ve Mesûl Müdürlüğünü yaptığı aylık kültür mecmuası “Bozok”ta Fennî’nin kısa bir tercüme-i hâlini ve şiirlerinden bir kısmını (28 adedi) değişik sayılarda (2 -1 4 sayılar) birer ikişer neşretmiştir. Uzun vakit Divan’dan haber alınamazken şairin damadı Ali Haydar Ocakçıoğlu tarafınca yıllar daha sonra Divan ortaya çıkarılmıştır. Ocakçıoğlu ise divanın neşri için büyük çaba sarf etmesine karşın bu işi sonuçlandıramamış ve elindeki malzemeyi Ali Şakir Ergin’e teslim etmiştir. Uzun ve yorucu bir müddetcin meyvesi olarak bugün Fennî Divanı bir daha yayımlanmıştır.
Şairliği, Hattatlığı, Hakkâk’lığı konusunda ehlinin ittifak ettiği Mehmed Said Fennî’nin, Şair Hulûsî Bitlisî (Aktürk) sözüyle, yapıtları ve şiirleri tükenmez bir hazine, sönmez bir güneşe benzemektedir. Aktürk devamında şunu söyler: “İşte bugün Fennî’nin nâmı ve âsârı da her manasıyla tarihe, cumhuru yüksek devlete gururlu bir servet, bir define biçiminde intikal etmiş bulunuyor.”
Tevhid akidesi üzere yaşayıp, o çizgide Divanı’nı okuduğumuz Fennî’ye rahmet niyazıyla, Divan’da yer alan münacatı son kelamımız olsun:
“Yâ Rab! dilimi masdar-ı tevhîd eyle
Kaygımı tevhîd ile tes’îd eyle!…
En daha sonraki nutkum bir daha tevhîd olsun,
Benden beni tevhîd ile tecrîd eyle!…”
1850 yılında Yozgat’ta doğan Mehmed Said Fennî, Osmanlı kültürü ile yetişmiş bir divan şairidir. Onun isminden kelam ettiren konu da geride bıraktığı Divanıdır. 1996 yılında Dr. Ali Şakir Ergin’in Yozgatlı Mehmed Said Fennî Dîvânı ismiyle yayına hazırladığı eser, birinci kere Yozgat Belediyesi’nin Kültür hizmeti olarak neşredilmişti. Ortadan geçen 25 yıllık bir müddetden daha sonra bir daha Dr. Ali Şakir Ergin imzasıyla Yozgat Belediyesi yayınları içinden yayınlandı. Yozgatlı Mehmed Said Fennî Dîvânı ve Tıpkıbasımı (Yozgat Belediyesi yay. 2021, 401 s.+ tıpkıbasım 182 s.) ortadan geçen vakit dilimi içerisinde aranılan, sorulan bir divan özelliği taşımaktaydı. Divan edebiyatında musammatlar, taştirler, tahmisler, müseddesler, müsebba’lar, müsemmenler, müşterek gazeller üzere en sıkıntı söylenen ve yazılan şiir örneklerine sahip olan Fennî Divanı, yayına hazırlayan Ergin’in de söz ettiği üzere “Mehmed Said Fennî’nin sanat gücündeki dehası”nın yapıtıdır.
HATTAT, HAKKAK VE ŞAİR
Yozgatlı Mehmed Said Fennî Dîvânı, Haz. Ali Şakir Ergin, Yozgat Belediyesi, 2021, 401 sayfa
Yozgat’lı Mehmed Said Fennî, hayatını okuduğumuz kadarıyla hayli istikametli bir insandır. Tahsilini Yozgat’ın bir devir en kıymetli medreselerinden olan Demirli Medrese’de yapmıştır. Amcazâdesi meşhur hattatlardan Ömer Ragıp Efendi’den hüsn-i sınır dersleri almıştır. Ailece şiir yazmada becerikli bir aileye mensuptur. Baba H. Sadık Efendi “Sadıkî” mahlasıyla şiir muharrir, kardeşi Mahmud Efendi “Aşkî” mahlasıyla şiir müellif. Mehmed Said ise Ankara Valisi Sırrı Paşa tarafınca kendisine verilen “Fennî” mahlasıyla şiirler kaleme almıştır. Sa’id maslasıyla da şiirleri olduğunu bir daha yapıttan öğreniyoruz. Mehmed Said Efendi ile ilgili en eski ayrıntıları Cephanecioğlu Raşit’in 21 Mart 1928 tarihindeki Yozgat Gazetesi’nden edinen Ergin, 16 yıl kadar Yozgat’ta memuriyet yapan Mehmed Said Efendi’nin sonrasındasında Kayseri, Kalecik, Kızılcahamam, Sivrihisar’da nazaranv yaptığını bu esnada Ankara Valisi Abidin Paşa’ya gönderdiği bir şiirle paşanın dikkatini çektiğini ve Ankara’da kaldığını öğreniyoruz. 6 Temmuz 1918 tarihinde de Ankara’da vefat etmiştir. Cebeci Asrî Mezarlığına cenazesi bir tarihte nakledilmiş ise de çabucak sonrasında mezar yeri kaybolmuştur.
Şiire olan ilgisi ve alakası üst seviyede olan Mehmed Said Efendi, bu alandaki yetkinliğini divan edebiyatının meşhur şairlerinden Fuzûlî, Bâkî, Nâbî ve Nedîm’e tahmîs’ler ve nazire gazeller yazarak ispat etmiştir. Kitabın girişinde yer verildiği üzere Şair Nâbî’nin, (Bu) redifli na’t-i şerifine yazdığı tahmis bölge halkından bir fazlaca kimsenin ezberinde olduğu üzere bu tahmisin son kısmı olan:
“Makardır FENNÎYÂ bu arz-ı akdes bir şehinşâha,
Değişmem bir avuç toprağını hurşîd ile mâha;
Kesinlikle feyz alır kim yüz sürerse bu feyzgâha…
Mürâât-ı edeb koşuluyla gel NÂBÎ bu dergâha
Metâf-ı kudsiyandır, bûsegâh-ı enbiyâdır bu!…”
kıtası da yazıldığı günden beri Yozgat mescitlerini süsleyen, sanat âbidesi, birer levha olarak koruma edilmekte olduğu nakledilmektedir.
ŞİİRLERİ ETNOGRAFYA MÜZESİ VE EYÜP SULTAN TÜRBESİ’NDE
bir daha Yozgat’ta eski konut duvarlarını ve biroldukça cami duvarlarını süsleyen Fennî’ye ilişkin levhaların da olduğu nakledilmektedir. Ankara’da yer alan Etnoğrafya Müzesinde atlas üzerine işlenerek yazılmış bu dörtlüğün;
“Sakın taş sanma Yahû gûher-i âlem-i bahâdır bu.
Gel ey bîçâre yüz sür nakş-ı pây-ı Mustafa’dır bu.
Sezâ arş-ı muallâ zînet ârâ-yı makam olsa
Zehî cay-ı muazzam mevki-i hacet revâdır bu!…”
küçük bir ebatta kâğıt üzerine yazılmış olarak İstanbul Eyyûb Sultan Türbesinde Hz. Peygamberin ayak izini temsil eden mermer taşın bulunduğu kapalı bölmenin ortasındaki levhada yer alması da Fennî’nin şiirdeki büyüklüğünü göstermesi açısından kıymetlidir.
FENNİ DİVANI
Fennî’nin kendi el yazısıyla ve nefis bir talikle kaleme aldığı divan hakkında Ali Şakir Ergin kitabın girişinde malumat vermektedir. Yozgat Gazetesi’nin 21 Mart 1928 tarihindeki nüshasında yazdığı bir makalede, birinci kere şair hakkında bilgiler veren Cephanecioğlu Raşit, Fennî’nin değerli şiirlerini küflü kütüphanelerde ve sönük hafızalarda kaybolmaktan kurtarmak niyetiyle, bir defterde toplamaya çaba ettiğini bildirmiş, 170 kadar şiiri bir defterde bir ortaya getirmiş. Bu defter ondan sonrasında Yozgat ulemâsından Hacı Hilmi Bayhan tarafınca gözden geçirilmiş, defterde bulunmayan 20-25 kadar gazel ve türlü şiirler H. Hilmi Bayhan sınırıyla ek edildikten daha sonra Yozgat Lisesi Öğretmenlerinden Hafız Ethem Efendi oğlu Mehmet Vehbi Ulusoy’a teslim edilmiş. Bundan daha sonra divan, Vehbi Bey’de kalmış. Vehbi Beyefendi tıpkı yıl (1938 yılında) Yozgat Halkevi tarafınca ayda bir çıkarılan ve Mesûl Müdürlüğünü yaptığı aylık kültür mecmuası “Bozok”ta Fennî’nin kısa bir tercüme-i hâlini ve şiirlerinden bir kısmını (28 adedi) değişik sayılarda (2 -1 4 sayılar) birer ikişer neşretmiştir. Uzun vakit Divan’dan haber alınamazken şairin damadı Ali Haydar Ocakçıoğlu tarafınca yıllar daha sonra Divan ortaya çıkarılmıştır. Ocakçıoğlu ise divanın neşri için büyük çaba sarf etmesine karşın bu işi sonuçlandıramamış ve elindeki malzemeyi Ali Şakir Ergin’e teslim etmiştir. Uzun ve yorucu bir müddetcin meyvesi olarak bugün Fennî Divanı bir daha yayımlanmıştır.
Şairliği, Hattatlığı, Hakkâk’lığı konusunda ehlinin ittifak ettiği Mehmed Said Fennî’nin, Şair Hulûsî Bitlisî (Aktürk) sözüyle, yapıtları ve şiirleri tükenmez bir hazine, sönmez bir güneşe benzemektedir. Aktürk devamında şunu söyler: “İşte bugün Fennî’nin nâmı ve âsârı da her manasıyla tarihe, cumhuru yüksek devlete gururlu bir servet, bir define biçiminde intikal etmiş bulunuyor.”
Tevhid akidesi üzere yaşayıp, o çizgide Divanı’nı okuduğumuz Fennî’ye rahmet niyazıyla, Divan’da yer alan münacatı son kelamımız olsun:
“Yâ Rab! dilimi masdar-ı tevhîd eyle
Kaygımı tevhîd ile tes’îd eyle!…
En daha sonraki nutkum bir daha tevhîd olsun,
Benden beni tevhîd ile tecrîd eyle!…”