JoKeR
Active member
R. RUVEYDA OKUMUŞ
Rafet Güngör, yarım asırdır cilt sanatına ve kitaplara ömrünü verdi, vermeye de devam ediyor. Süleymaniye’de, dışarıdan son derece mütevazı görünün dükkânını aslında küçük bir müze üzere… İçeride Osmanlıca kitaplar, ender eserler, el yazmaları, antika çilt makineleri, duvarlarda ise birbirinden harika çizgi levhaları var. Kendisi çoğunlukla “İlmin devamı kitaplarla, kitabın devamı cilt iledir” diyor.
Rafet Güngör neredeyse elli yıldır, matbu ve taş baskı kitapların yıpranmış, dağılmış ciltlerini yeniliyor. Öbür bir sözle kitaba bir daha hayat veriyor. 20 seniçin fazla bir vakittir Vefa’daki dükkanında bir taraftan çiltçilikle meşgul olurken başka taraftan da sahaflık yapıyor. Kimisi eski bir kitap almak için kimi de elindeki kitabı ciltletmek için dükkanına uğruyor.
İSLAM SEÇEN’İN ÖĞRENCİSİ OLUR
Onun ciltçilik mesleğindeki seyahati 1969’da Süleymaniye Kütüphanesi’nin memurluk imtihanını kazanarak vazifeye adım atmasıyla başlıyor. Süleymaniye Kütüphanesi’nde memuriyete devam ederken mücellit İslam Seçen’den ciltçilik sanatını öğrenir onun talebesi olur. 25 sene Süleymaniye Kütüphanesi’nde çalıştıktan daha sonra 1990’da Osmanlı Arşivi’ne geçer. Burada cilt atölyesinin kurulması ve ölmeye yüz tutmuş yapıtların onarımı, öbür bir tabirle bir daha ciltlenmesi emeliyle bir takım kurarak çalışmaya başlar. Yaklaşık 10 yıl Osmanlı Arşivi’ndeki çalıştıktan daha sonra emekliye ayrılan usta mücellit, Vefa’da kendi cilt atölyesini açar ve epeyce sevdiği ciltçilik mesleğine burada devam eder.
Bugün dükkânı sahafların, koleksiyonerlerin ve kitap meraklıların uğrak yeri. Kendisine getirilen el yazma, matbu ve taş baskı yapıtların ciltlerini itinayla yapıyor. Gelen eski bir kitapsa evvel bütün kitabın tek tek sayfaları ayrılıyor, tozları alınıyor, sıraya diziliyor. daha sonrasında her biri dikiliyor ve şirazesi yapılıyor.
Şayet kitabın yapraklarında bozulma veyahut yıpranma ve kopma var ise bunlar onarılıyor ve ciltleme sürecine geçiliyor.
Rafet Usta, büsbütün el emeğiyle yaptığı ciltlemede sahtiyan yani keçi derisi kullanıyor.
Dükkânına girdiğinizde mütebessim bir çehreyle karşılıyor sizi. Kardeşim buyurun ne istemiştiniz diye kelama başlıyor. Cilt için getirdiğiniz kitaba bir göz attıktan daha sonra olur, yaparız, şu vakit gelin diye devam ediyor.
Rafet Güngör yaptığı nişi anlatırken “İlmin devamı kitaplarla, kitabın devamı cilt iledir” diyor.
ÇAY İKRAMI VE ANILAR
Rafet Bey’le benim mazim neredeyse 9-10 sene öncesine uzanıyor. bu biçimdelar daha lisans öğrencisiyken Süleymeniye’de, bugün hala hiç değişmeyen haliyle duran dükkanına tahminen işime fayda birkaç kitap bulurum ümidiyle rastgele girmiş ve burasının aslında bir kitapçıdan fazla ciltçi dükkânı olduğunu fark ederek Rafet Bey’le tanışmıştım. O günden beri kütüphanemdeki aile yadigârı matbu ve taş baskı Osmanlıca kitaplar ile eski ve yeni bir epeyce kitaba yıllar ortasında cilt giydirdi kendisi. Onun dükkânına uğradığım her keresinde kitaba, cilt sanatına ve Süleymaniye Kütüphanesi’ne dair hatırlarını anlatır. Vaktimiz olup olmadığını sorar, kesinlikle çay ikram eder. kimi vakit bir kitabı bırakırız kendisine, dünya hali uzun vakit uğrayamazsak, o bıraktığımız kitabı unutmaz, uzun bir vakit daha sonra çıkıp geldiğimizde çabucak yesyeni ciltli haliyle uzatır. Sahaflardan, kitap müzayedelerinden aldığım ve cilt için kendisine götürdüğüm sayfaları dağılmış kitapları itinayla ciltler. kimi vakit kendisinde bulunan farklı bir kitabı merakla gördün mü diye sorarak incelemem için elime tutuşturur.
Ali Birinci, İlber Ortaylı üzere bir fazlaca ilim adamı ve sahaf esnafının getirdiği kitaplar da Rafet Usta’nın elinde ihya oluyor.
Kitap sanatlarından sadece cilt değil ebru ve hüsn-i sınır sanatına da vakıf Rafet Beyefendi. Hamit Aytaç’tan bir süre sınır meşketmiş olan Rafet Güngör, becerikli bir mücellidin çizgi sanatını da bilmesi gerektiği söylüyor. Cilt atölyesinin duvarlarını Hamit Aytaç, Hüseyin Kutlu, Fuat Başar ve Hasan Çelebi’nin çizgi levhaları ve ebrular süslüyor.
YARIM ASIRDIR MESLEĞİNİ SÜRDÜRÜYOR
Yaklaşık yarım asırdır ciltçilik mesleğini sürdüren Rafet Güngör bir mücellidin kendisine getirilen eserler hakkında bilgi sahibi olması lazım geldiğini bunun için de Arapça, Farsça ve Osmanlıca bilmenin bu sanatın icrasında büyük değer arzettiğini belirtiyor. Cilt ustasının cilt takacağı yapıta kendi istediğini yahut elinde olanı değil kitabın devrine ilişkin cildin yapılmasını gerektiğinin bilhassa altını çiziyor. Selçuklu cildinin, Osmanlı cildinin, Memlüklü cildinin, Avrupa ciltlerinin hepsinin hususiyetlerinin farklı olduğunu belirten Rafet Usta’ya bakılırsa, bütün bunlar senelera bakılırsa değiştiğinden aslında kitabın cildi başlı başına ilişkin olduğu devri de yansıtmaktadır. Bundan dolayı yapıtın yazıldığı ya da basıldığı periyoda bakılırsa ciltleme yapılması gereklidir.
Mücellit Rafet Bey’in yapıtları.
EMEĞİ BULUNAN KIYMETLİ YAPITLARI
Mücellit Rafet Bey’in, Süleymaniye Kütüphanesi ve Osmanlı Arşivi’nde uzun yıllar çalışmalarının yanı sıra Türk İslam Yapıtları Müzesi, Topkapı Sarayı ve Bursa Müzesi’nin yazma eserler ve Kur’an-ı Kerim’lerinin onarım ve bir daha ciltlenmesinde emeği bulunuyor. Kendisi Afganistan, Suriye üzere dünyanın çeşitli ülkelerinde yazma eserler ve Kur’an-ı Kerim’lerin ciltlenmesinde yer almış. 2011’de Afganistan’ın Nadirhan sülalesinden Hacı Seyyid Mansur El Nadiri’nin hazırlattığı Afganistanlı hattat Muhammed Sabur ve maiyetinde bulunan 10 usta hattat tarafınca 5 yılda yazılan dünyanın en büyük Kur’an-ı Kerim’in ciltlenmesinde de misyon alır. 2.5 metre uzunluğundaki bu yazma Kur’an-ı Kerim’in ciltlenmesi için Kültür Bakanlığı kanalıyla kendisine ulaşılır. Gerekli hazırlıklara yaparak Afganistan’a sarfiyat ve üç aylık bir çalışma kararında Kur’an-ı Kerim’in ciltlenmesi tamamlanır.
Rafet Usta şimdiye kadar yaptığı Kur’an-ı Kerim ciltlerini heyecanla bize anlattıktan daha sonra “Kuran-ı Kerim Hicaz’da nazil oldu, Mısır’da okundu, İstanbul’da yazıldı” kelamını hatırlatarak: “Şimdi buna ‘İstanbul’da ciltlendi’ ibaresini eklemek lazım” diyor.
Rafet Güngör, yarım asırdır cilt sanatına ve kitaplara ömrünü verdi, vermeye de devam ediyor. Süleymaniye’de, dışarıdan son derece mütevazı görünün dükkânını aslında küçük bir müze üzere… İçeride Osmanlıca kitaplar, ender eserler, el yazmaları, antika çilt makineleri, duvarlarda ise birbirinden harika çizgi levhaları var. Kendisi çoğunlukla “İlmin devamı kitaplarla, kitabın devamı cilt iledir” diyor.
Rafet Güngör neredeyse elli yıldır, matbu ve taş baskı kitapların yıpranmış, dağılmış ciltlerini yeniliyor. Öbür bir sözle kitaba bir daha hayat veriyor. 20 seniçin fazla bir vakittir Vefa’daki dükkanında bir taraftan çiltçilikle meşgul olurken başka taraftan da sahaflık yapıyor. Kimisi eski bir kitap almak için kimi de elindeki kitabı ciltletmek için dükkanına uğruyor.
İSLAM SEÇEN’İN ÖĞRENCİSİ OLUR
Onun ciltçilik mesleğindeki seyahati 1969’da Süleymaniye Kütüphanesi’nin memurluk imtihanını kazanarak vazifeye adım atmasıyla başlıyor. Süleymaniye Kütüphanesi’nde memuriyete devam ederken mücellit İslam Seçen’den ciltçilik sanatını öğrenir onun talebesi olur. 25 sene Süleymaniye Kütüphanesi’nde çalıştıktan daha sonra 1990’da Osmanlı Arşivi’ne geçer. Burada cilt atölyesinin kurulması ve ölmeye yüz tutmuş yapıtların onarımı, öbür bir tabirle bir daha ciltlenmesi emeliyle bir takım kurarak çalışmaya başlar. Yaklaşık 10 yıl Osmanlı Arşivi’ndeki çalıştıktan daha sonra emekliye ayrılan usta mücellit, Vefa’da kendi cilt atölyesini açar ve epeyce sevdiği ciltçilik mesleğine burada devam eder.
Bugün dükkânı sahafların, koleksiyonerlerin ve kitap meraklıların uğrak yeri. Kendisine getirilen el yazma, matbu ve taş baskı yapıtların ciltlerini itinayla yapıyor. Gelen eski bir kitapsa evvel bütün kitabın tek tek sayfaları ayrılıyor, tozları alınıyor, sıraya diziliyor. daha sonrasında her biri dikiliyor ve şirazesi yapılıyor.
Şayet kitabın yapraklarında bozulma veyahut yıpranma ve kopma var ise bunlar onarılıyor ve ciltleme sürecine geçiliyor.
Rafet Usta, büsbütün el emeğiyle yaptığı ciltlemede sahtiyan yani keçi derisi kullanıyor.
Dükkânına girdiğinizde mütebessim bir çehreyle karşılıyor sizi. Kardeşim buyurun ne istemiştiniz diye kelama başlıyor. Cilt için getirdiğiniz kitaba bir göz attıktan daha sonra olur, yaparız, şu vakit gelin diye devam ediyor.
Rafet Güngör yaptığı nişi anlatırken “İlmin devamı kitaplarla, kitabın devamı cilt iledir” diyor.
ÇAY İKRAMI VE ANILAR
Rafet Bey’le benim mazim neredeyse 9-10 sene öncesine uzanıyor. bu biçimdelar daha lisans öğrencisiyken Süleymeniye’de, bugün hala hiç değişmeyen haliyle duran dükkanına tahminen işime fayda birkaç kitap bulurum ümidiyle rastgele girmiş ve burasının aslında bir kitapçıdan fazla ciltçi dükkânı olduğunu fark ederek Rafet Bey’le tanışmıştım. O günden beri kütüphanemdeki aile yadigârı matbu ve taş baskı Osmanlıca kitaplar ile eski ve yeni bir epeyce kitaba yıllar ortasında cilt giydirdi kendisi. Onun dükkânına uğradığım her keresinde kitaba, cilt sanatına ve Süleymaniye Kütüphanesi’ne dair hatırlarını anlatır. Vaktimiz olup olmadığını sorar, kesinlikle çay ikram eder. kimi vakit bir kitabı bırakırız kendisine, dünya hali uzun vakit uğrayamazsak, o bıraktığımız kitabı unutmaz, uzun bir vakit daha sonra çıkıp geldiğimizde çabucak yesyeni ciltli haliyle uzatır. Sahaflardan, kitap müzayedelerinden aldığım ve cilt için kendisine götürdüğüm sayfaları dağılmış kitapları itinayla ciltler. kimi vakit kendisinde bulunan farklı bir kitabı merakla gördün mü diye sorarak incelemem için elime tutuşturur.
Ali Birinci, İlber Ortaylı üzere bir fazlaca ilim adamı ve sahaf esnafının getirdiği kitaplar da Rafet Usta’nın elinde ihya oluyor.
Kitap sanatlarından sadece cilt değil ebru ve hüsn-i sınır sanatına da vakıf Rafet Beyefendi. Hamit Aytaç’tan bir süre sınır meşketmiş olan Rafet Güngör, becerikli bir mücellidin çizgi sanatını da bilmesi gerektiği söylüyor. Cilt atölyesinin duvarlarını Hamit Aytaç, Hüseyin Kutlu, Fuat Başar ve Hasan Çelebi’nin çizgi levhaları ve ebrular süslüyor.
YARIM ASIRDIR MESLEĞİNİ SÜRDÜRÜYOR
Yaklaşık yarım asırdır ciltçilik mesleğini sürdüren Rafet Güngör bir mücellidin kendisine getirilen eserler hakkında bilgi sahibi olması lazım geldiğini bunun için de Arapça, Farsça ve Osmanlıca bilmenin bu sanatın icrasında büyük değer arzettiğini belirtiyor. Cilt ustasının cilt takacağı yapıta kendi istediğini yahut elinde olanı değil kitabın devrine ilişkin cildin yapılmasını gerektiğinin bilhassa altını çiziyor. Selçuklu cildinin, Osmanlı cildinin, Memlüklü cildinin, Avrupa ciltlerinin hepsinin hususiyetlerinin farklı olduğunu belirten Rafet Usta’ya bakılırsa, bütün bunlar senelera bakılırsa değiştiğinden aslında kitabın cildi başlı başına ilişkin olduğu devri de yansıtmaktadır. Bundan dolayı yapıtın yazıldığı ya da basıldığı periyoda bakılırsa ciltleme yapılması gereklidir.
Mücellit Rafet Bey’in yapıtları.
EMEĞİ BULUNAN KIYMETLİ YAPITLARI
Mücellit Rafet Bey’in, Süleymaniye Kütüphanesi ve Osmanlı Arşivi’nde uzun yıllar çalışmalarının yanı sıra Türk İslam Yapıtları Müzesi, Topkapı Sarayı ve Bursa Müzesi’nin yazma eserler ve Kur’an-ı Kerim’lerinin onarım ve bir daha ciltlenmesinde emeği bulunuyor. Kendisi Afganistan, Suriye üzere dünyanın çeşitli ülkelerinde yazma eserler ve Kur’an-ı Kerim’lerin ciltlenmesinde yer almış. 2011’de Afganistan’ın Nadirhan sülalesinden Hacı Seyyid Mansur El Nadiri’nin hazırlattığı Afganistanlı hattat Muhammed Sabur ve maiyetinde bulunan 10 usta hattat tarafınca 5 yılda yazılan dünyanın en büyük Kur’an-ı Kerim’in ciltlenmesinde de misyon alır. 2.5 metre uzunluğundaki bu yazma Kur’an-ı Kerim’in ciltlenmesi için Kültür Bakanlığı kanalıyla kendisine ulaşılır. Gerekli hazırlıklara yaparak Afganistan’a sarfiyat ve üç aylık bir çalışma kararında Kur’an-ı Kerim’in ciltlenmesi tamamlanır.
Rafet Usta şimdiye kadar yaptığı Kur’an-ı Kerim ciltlerini heyecanla bize anlattıktan daha sonra “Kuran-ı Kerim Hicaz’da nazil oldu, Mısır’da okundu, İstanbul’da yazıldı” kelamını hatırlatarak: “Şimdi buna ‘İstanbul’da ciltlendi’ ibaresini eklemek lazım” diyor.