Yargıtay 16. Ceza Dairesi, Türkiye’nin organize cürüm örgütü önderi Sedat Peker’in tezleri doğrultusunda yolsuzluk, faili meçhul cinayetler, Susurluk, mafya-siyaset ilgilerini tartıştığı bir periyotta, “kumpas” olarak nitelendirilen Balyoz davasında epeyce tartışılacak bir karara imza attı.
Oybirliğiyle verilen kararla, Balyoz davasında, eski 1. Ordu Kumandanı Çetin Doğan ile o periyot kritik bakılırsavlerde bulunan Behzat Balta, Mehmet Kaya Varol, İhsan Balabanlı, Metin Yavuz Yalçın, Erdal Akyazan, Emin Küçükkılıç hakkındaki beraat kararı bozuldu. Yargıtay, sanıkların, “suç için anlaşma” hatasını işlediklerini belirterek, 3 yıldan 12 yıla kadar mahpusla cezalandırılmalarını gerektiren bu cürümden bir daha yargılanmalarını istedi. Yargıtay’a göre, bu sanıklar, bir darbenin icra hareketine başlamıştı ve darbeyi yapabilecek kâfi yetkiye de sahiplerdi. Lakin Yargıtay’ın sonucunın bir tarafı, Balyoz davasının “kumpas” olarak nitelendirilmesine yol açan, üretildiği belirtilen ve bir kısmı cezaevinde bulunan Mehmet Baransu tarafınca savcılığa teslim edilen dijital kanıtlara dayanıyor. Yargıtay’a nazaran, bu dijital kanıtların doğruluğu denetlenmeksizin verilen beraat kararları da hukuken yanlıştı.
Balyoz davası, 2003’te, devrin 1. Ordu Kumandanı Çetin Doğan’ın, Genelkurmay Başkanlığı’nın içeriğini belirlediği seminerde, müsaadesiz halde, farklı bir içeriği tartıştırdığı, “Balyoz Harekât Planı” başlıklı dokümanların de bu seminerde, darbe planı yapıldığını ortaya koyduğu teziyle açılmıştı. Yargıtay’ın bozma sonucundan daha sonra dikkatler, Balyoz davasına bir daha çevrildi. Davada bugüne kadar olanlar, Yargıtay sonucundan daha sonra yaşanabilecek mümkün gelişmeler özetle şöyleki:
1) Balyoz davasında, 17-25 Aralık sürecindilk evvel hangi kararlar verilmişti?
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının 06 Temmuz 2010 tarihindeki iddianamesiyle açılan davada, evvel 196 sanığın cezalandırılması talep edildi. Savcılık, sonrasındasında iki iddianame daha hazırladı ve sanık sayısı 367’ye çıktı. İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi, 2012’de, 36 sanık hakkında beraat sonucu verdi. 325 sanık ise “Türkiye Cumhuriyeti İcra Vekilleri Heyetini cebren ıskat yahut görev görmekten men etmeye teşebbüs suçundan” eski Türk Ceza Kanunu uyarınca ağırlaştırılmış müebbet mahpusa mahkum edildi. Sanıkların cezalarında indirimler yapıldı. bu biçimdece sanıklara 20 yıla kadar, değişen oranlarda mahpus cezası verildi. 17-25 Aralık sürecinin akabinde davayı açan savcılar ile davaya bakan heyetteki isimler FETÖ irtibatları nazaranvden uzaklaştırıldı. sonrasındasında bu süreçte bakılırsav alan 50 hakim ve savcı hakkında dava açıldı. Bu dava hala devam ediyor. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 9 Ekim 2013’te 237 sanık hakkındaki sonucu onadı. 88 sanık hakkındaki sonucu bozan daire, beraat kararlarını ise yerinde buldu.
2) 17-25 Aralık sürecinin akabinde davada hangi gelişmeler yaşandı?
Mahpusa mahkûm edilen isimler, Anayasa Mahkemesine kişisel müracaat yaptı. Mahkeme, bu müracaatları, 17-25 Aralık sürecinden daha sonra, 2014’te karara bağladı. Yüksek Mahkeme, sonucunda, mahkûmiyete husus olan dijital kanıtları tartıştı. Kanıtların bir kısmının, FETÖ kontağı niçiniyle cezaevinde olan Mehmet Baransu tarafınca teslim edildiğini, başkalarının Gölcük Donanma Komutanlığı’nda ve Eskişehir’deki bir sanığın meskeninde bulunduğuna dikkati çeken Yüksek Mahkeme, savunmaların desteğini oluşturan ve dijital dataların güvenilirliğine ait önemli kuşkular uyanmasına niye olan eksper raporları ve uzman mütalaalarının kararda değerlendirilmemesini hukuka ters buldu. AYM, mahkemenin müracaatçılar tarafınca sunulan uzman raporları ile duruşmada dinlenen uzman görüşlerinden hiç birine prestij etmemesi buna rağmen Cumhuriyet Başsavcılığı’nca soruşturma sırasında alınan uzman raporlarının tümüne ise prestij etmesinin “silahların eşitliği” prensibine karşıtlık olduğunu da kabul etti. AYM, periyodun Genelkurmay Lideri Hilmi Özkök ve Kara Kuvvetleri Kumandanı Aytaç Yalman’ın şahit olarak dinlenmeleri taleplerinin reddedilmesinin de hukuka muhalif olduğunu vurguladı. Bu niçinle yargılama yenilendi.
3) Yenilenen yargılamada mahallî mahkeme sonucunı değiştirdi mi?
İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi yerine davaya bakan İstanbul Anadolu 4. Ağır Ceza Mahkemesi, davanın “kumpas” olarak nitelendirilmesine yol açan sonucu verdi. Kararda, dijital bilgilerdeki çelişkiler, üretilmiş olduklarına yönelik kuşkular sıralandı. Bu mevzuda verilen uzman raporları özetlendi. Buna nazaran, iki farklı CD‘deki kanıtlarda ise kesin olarak sahtecilik yapıldığı vurgulandı. Öbür dijital kanıtların de düzmece olduğuna yönelik güçlü kuşku oluştuğu kaydedildi. Kararda, Süha Tanyeri‘nin defterinin gizlice komutanlık dışına çıkartıldığı, defterden harf kopyalanarak uydurma CD‘lerin üzerine yazıldığı, bu biçimdece CD‘lerin gerçek olduğu imajının oluşturulmak istenildiği kaydedildi. Hükümet iktidara gelmedilk evvel hazırlanmış evrakların tarihinin, hükümet iktidara geldikten daha sonra hazırlanmış üzere değiştirildiği de belirlendi. Mahkeme, plan seminerindeki konuşmalarında, tek başına hata oluşturmayacağı kararına vardı. Birinci Derece Mahkemesi ayrıyeten, her ne kadar plan seminerinde bir kısım sanıklarca gayesini aşan konuşmalar yapılmış ise de, isnat olunan suça ait yasa unsurları uyarınca bunların hata oluşturabilmesi için şahsi niyet ve fikirlerin açıklanması bazında kalmayıp daha ileri basamağa geçilmesi, en azından bir ortaya gelinerek darbe yapılması konusunda maddi olgularla desteklenecek biçimde bir mutabakata varılması gerektiğini belirterek hata oluşmadığına hükmetti. Mahkeme, 31 Aralık 2015‘te, sanıkların beraatine hükmetti.
4) Yargıtay 16. Ceza Dairesi, niye yalnızca 7 sanık için karar verdi?
236 sanık hakkındaki beraat sonucu, 7 sanık haricindekiler istikametinden katılaştı. 7 sanık hakkındaki beraat sonucuna ise savcılık itiraz etti ve evrak Yargıtay’a geldi. Yargıtay, 2016’da gelen belgeyi, 5 yıl daha sonra karara bağladı ve yedi sanık hakkındaki beraat kararlarını bozdu.
5) Yargıtay, beraat kararlarını hangi münasebetle bozdu?
6) Yargıtay, mahallî mahkemenin, üretilmiş olduğunu belirttiği dijital kanıtları de tartıştı mı?
Kararda, AYM’nin, dijital kanıtlarla ilgili olarak kıymetlendirme yapmadığı yalnızca bu kanıtlara dayanılarak verilen sonucu eksik bulduğuna işaret edildi. Kararda, mahallî mahkemenin ise bu karardan daha sonra, dijital kanıtların hiç birinin sağlam ve bu niçinle karara temel alınabilir olmadığı kararına vardığı anımsatıldı. Fakat bu sonucu, dijital kanıtları denetlemeden verdiği öne sürüldü. Kararda, AYM sonucundan daha sonra tabir veren ve bu biçimde bir darbe senaryosunu duymadıklarını belirten kumandanların beyanlarına karşılık da Genelkurmay Başkanlığı’nın 2010 tarihindeki yazıları anımsatıldı.
7) Yargıtay, bu değerlendirmeleri niye yaptı?
Kararda, dijital kanıtların bir daha değerlendirilmediği söz edildi. Ayrıyeten Genelkurmay Başkanlığı’nın seminere gözlemci heyetinin 2003’te gönderildiğini, seminerle ilgili raporun da birebir tarihte onaylandığını 2010 yılında mahkemeye bildirdiği anımsatıldı. Buna karşılık, şahitlerin, “haberimiz yoktu, duymadık” tabirlerinin ne derecede geçerli olduğunun tartışılması gerektiği vurgulandı. Yargıtay, bu niçinlerle beraat sonucunın eksik incelemeyle verildiğini kaydetti. Yargıtay, bununla yetinmeyerek, “olasılığı en yüksek senaryo” başlıklı plan seminerinin gerçekliği konusunda kuşku bulunmadığını karar altına aldı.
8) Yargıtay, bu tespitini neye dayandırdı?
Yargıtay, sonucunda, AYM’nin adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine dair zikredilen sonucuna husus olmayan ve temel itibariyle sübutunda tartışma bulunmayan “olasılığı en yüksek tehlikeli senaryo”, duruşmada sanıklar tarafınca da doğrulanan plan seminerine ait ses kayıtları tahlil tutanakları ile plan seminerinin tüzel desteği ve icra haline ait kurumsal dokümanlar bir arada değerlendirildiğinde; vukuunda, olgu ve içeriğinde tartışma bulunmayan bu somut kanıtların maddi sorunun sübutu için kâfi, sağlam ve denetlenebilir olduğunun kabulü gerekir” tabirlerini kullandı. 1. Ordu Kumandanı olan sanık Çetin Doğan ve 1. Ordu Komutanlığında nazaranvli rütbeli öteki sanıklar ile haklarındaki beraat sonucu temyiz edilmeksizin
9) Bundan daha sonra ne olacak?
İstanbul Anadolu 4. Ağır Ceza Mahkemesi, yedi sanık hakkındaki davayı bir daha gorecek. Karara göre, mahkemenin, dijital kanıtları bir daha değerlendirmesi gerekecek. Mahkemenin ayrıyeten, dijital kanıtlar geçersiz olsa bile bu konuşmaların hatanın oluşması için kâfi olup olmadığını tartışması isteniyor. Mahkeme, bunları yerine getirdikten daha sonra yeni bir karar verecek. Karar, bir daha “beraat” istikametinde olursa, belge Yargıtay Ceza Genel Heyeti’ne gelecek ve davayla ilgili son kelamı Genel Heyet söyleyecek.
10) Balyoz davasının avukatları sonucu nasıl yorumladı?
Avukatlardan Hüseyin Ersöz, karar için, “Mahkeme, bu uzman incelemelerini aslına bakarsanız yaptırdı. Dijital kanıtların türel geçerliliğinin olmadığı anlaşıldı. Ortada dijital dokümanlara dayanan bir darbe tezi bu raporlarla kalmadığı üzere darbeye yönelik hata için mutabakat fiilinin de bulunmayacağı açıktır. Yüzlerce kişinin katıldığı bir plan seminerinde yalnızca yedi kişinin yapmış olduğu konuşmaları temel alarak bu cürmün bilinmeyen bir ittifak çerçevesinde işlendiğini ileri sürmek hukuksal olmadığı kadar mantık dışı olan bir yorumdur” dedi.
Oybirliğiyle verilen kararla, Balyoz davasında, eski 1. Ordu Kumandanı Çetin Doğan ile o periyot kritik bakılırsavlerde bulunan Behzat Balta, Mehmet Kaya Varol, İhsan Balabanlı, Metin Yavuz Yalçın, Erdal Akyazan, Emin Küçükkılıç hakkındaki beraat kararı bozuldu. Yargıtay, sanıkların, “suç için anlaşma” hatasını işlediklerini belirterek, 3 yıldan 12 yıla kadar mahpusla cezalandırılmalarını gerektiren bu cürümden bir daha yargılanmalarını istedi. Yargıtay’a göre, bu sanıklar, bir darbenin icra hareketine başlamıştı ve darbeyi yapabilecek kâfi yetkiye de sahiplerdi. Lakin Yargıtay’ın sonucunın bir tarafı, Balyoz davasının “kumpas” olarak nitelendirilmesine yol açan, üretildiği belirtilen ve bir kısmı cezaevinde bulunan Mehmet Baransu tarafınca savcılığa teslim edilen dijital kanıtlara dayanıyor. Yargıtay’a nazaran, bu dijital kanıtların doğruluğu denetlenmeksizin verilen beraat kararları da hukuken yanlıştı.
Balyoz davası, 2003’te, devrin 1. Ordu Kumandanı Çetin Doğan’ın, Genelkurmay Başkanlığı’nın içeriğini belirlediği seminerde, müsaadesiz halde, farklı bir içeriği tartıştırdığı, “Balyoz Harekât Planı” başlıklı dokümanların de bu seminerde, darbe planı yapıldığını ortaya koyduğu teziyle açılmıştı. Yargıtay’ın bozma sonucundan daha sonra dikkatler, Balyoz davasına bir daha çevrildi. Davada bugüne kadar olanlar, Yargıtay sonucundan daha sonra yaşanabilecek mümkün gelişmeler özetle şöyleki:
1) Balyoz davasında, 17-25 Aralık sürecindilk evvel hangi kararlar verilmişti?
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının 06 Temmuz 2010 tarihindeki iddianamesiyle açılan davada, evvel 196 sanığın cezalandırılması talep edildi. Savcılık, sonrasındasında iki iddianame daha hazırladı ve sanık sayısı 367’ye çıktı. İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi, 2012’de, 36 sanık hakkında beraat sonucu verdi. 325 sanık ise “Türkiye Cumhuriyeti İcra Vekilleri Heyetini cebren ıskat yahut görev görmekten men etmeye teşebbüs suçundan” eski Türk Ceza Kanunu uyarınca ağırlaştırılmış müebbet mahpusa mahkum edildi. Sanıkların cezalarında indirimler yapıldı. bu biçimdece sanıklara 20 yıla kadar, değişen oranlarda mahpus cezası verildi. 17-25 Aralık sürecinin akabinde davayı açan savcılar ile davaya bakan heyetteki isimler FETÖ irtibatları nazaranvden uzaklaştırıldı. sonrasındasında bu süreçte bakılırsav alan 50 hakim ve savcı hakkında dava açıldı. Bu dava hala devam ediyor. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 9 Ekim 2013’te 237 sanık hakkındaki sonucu onadı. 88 sanık hakkındaki sonucu bozan daire, beraat kararlarını ise yerinde buldu.
2) 17-25 Aralık sürecinin akabinde davada hangi gelişmeler yaşandı?
Mahpusa mahkûm edilen isimler, Anayasa Mahkemesine kişisel müracaat yaptı. Mahkeme, bu müracaatları, 17-25 Aralık sürecinden daha sonra, 2014’te karara bağladı. Yüksek Mahkeme, sonucunda, mahkûmiyete husus olan dijital kanıtları tartıştı. Kanıtların bir kısmının, FETÖ kontağı niçiniyle cezaevinde olan Mehmet Baransu tarafınca teslim edildiğini, başkalarının Gölcük Donanma Komutanlığı’nda ve Eskişehir’deki bir sanığın meskeninde bulunduğuna dikkati çeken Yüksek Mahkeme, savunmaların desteğini oluşturan ve dijital dataların güvenilirliğine ait önemli kuşkular uyanmasına niye olan eksper raporları ve uzman mütalaalarının kararda değerlendirilmemesini hukuka ters buldu. AYM, mahkemenin müracaatçılar tarafınca sunulan uzman raporları ile duruşmada dinlenen uzman görüşlerinden hiç birine prestij etmemesi buna rağmen Cumhuriyet Başsavcılığı’nca soruşturma sırasında alınan uzman raporlarının tümüne ise prestij etmesinin “silahların eşitliği” prensibine karşıtlık olduğunu da kabul etti. AYM, periyodun Genelkurmay Lideri Hilmi Özkök ve Kara Kuvvetleri Kumandanı Aytaç Yalman’ın şahit olarak dinlenmeleri taleplerinin reddedilmesinin de hukuka muhalif olduğunu vurguladı. Bu niçinle yargılama yenilendi.
3) Yenilenen yargılamada mahallî mahkeme sonucunı değiştirdi mi?
İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi yerine davaya bakan İstanbul Anadolu 4. Ağır Ceza Mahkemesi, davanın “kumpas” olarak nitelendirilmesine yol açan sonucu verdi. Kararda, dijital bilgilerdeki çelişkiler, üretilmiş olduklarına yönelik kuşkular sıralandı. Bu mevzuda verilen uzman raporları özetlendi. Buna nazaran, iki farklı CD‘deki kanıtlarda ise kesin olarak sahtecilik yapıldığı vurgulandı. Öbür dijital kanıtların de düzmece olduğuna yönelik güçlü kuşku oluştuğu kaydedildi. Kararda, Süha Tanyeri‘nin defterinin gizlice komutanlık dışına çıkartıldığı, defterden harf kopyalanarak uydurma CD‘lerin üzerine yazıldığı, bu biçimdece CD‘lerin gerçek olduğu imajının oluşturulmak istenildiği kaydedildi. Hükümet iktidara gelmedilk evvel hazırlanmış evrakların tarihinin, hükümet iktidara geldikten daha sonra hazırlanmış üzere değiştirildiği de belirlendi. Mahkeme, plan seminerindeki konuşmalarında, tek başına hata oluşturmayacağı kararına vardı. Birinci Derece Mahkemesi ayrıyeten, her ne kadar plan seminerinde bir kısım sanıklarca gayesini aşan konuşmalar yapılmış ise de, isnat olunan suça ait yasa unsurları uyarınca bunların hata oluşturabilmesi için şahsi niyet ve fikirlerin açıklanması bazında kalmayıp daha ileri basamağa geçilmesi, en azından bir ortaya gelinerek darbe yapılması konusunda maddi olgularla desteklenecek biçimde bir mutabakata varılması gerektiğini belirterek hata oluşmadığına hükmetti. Mahkeme, 31 Aralık 2015‘te, sanıkların beraatine hükmetti.
4) Yargıtay 16. Ceza Dairesi, niye yalnızca 7 sanık için karar verdi?
236 sanık hakkındaki beraat sonucu, 7 sanık haricindekiler istikametinden katılaştı. 7 sanık hakkındaki beraat sonucuna ise savcılık itiraz etti ve evrak Yargıtay’a geldi. Yargıtay, 2016’da gelen belgeyi, 5 yıl daha sonra karara bağladı ve yedi sanık hakkındaki beraat kararlarını bozdu.
5) Yargıtay, beraat kararlarını hangi münasebetle bozdu?
6) Yargıtay, mahallî mahkemenin, üretilmiş olduğunu belirttiği dijital kanıtları de tartıştı mı?
Kararda, AYM’nin, dijital kanıtlarla ilgili olarak kıymetlendirme yapmadığı yalnızca bu kanıtlara dayanılarak verilen sonucu eksik bulduğuna işaret edildi. Kararda, mahallî mahkemenin ise bu karardan daha sonra, dijital kanıtların hiç birinin sağlam ve bu niçinle karara temel alınabilir olmadığı kararına vardığı anımsatıldı. Fakat bu sonucu, dijital kanıtları denetlemeden verdiği öne sürüldü. Kararda, AYM sonucundan daha sonra tabir veren ve bu biçimde bir darbe senaryosunu duymadıklarını belirten kumandanların beyanlarına karşılık da Genelkurmay Başkanlığı’nın 2010 tarihindeki yazıları anımsatıldı.
7) Yargıtay, bu değerlendirmeleri niye yaptı?
Kararda, dijital kanıtların bir daha değerlendirilmediği söz edildi. Ayrıyeten Genelkurmay Başkanlığı’nın seminere gözlemci heyetinin 2003’te gönderildiğini, seminerle ilgili raporun da birebir tarihte onaylandığını 2010 yılında mahkemeye bildirdiği anımsatıldı. Buna karşılık, şahitlerin, “haberimiz yoktu, duymadık” tabirlerinin ne derecede geçerli olduğunun tartışılması gerektiği vurgulandı. Yargıtay, bu niçinlerle beraat sonucunın eksik incelemeyle verildiğini kaydetti. Yargıtay, bununla yetinmeyerek, “olasılığı en yüksek senaryo” başlıklı plan seminerinin gerçekliği konusunda kuşku bulunmadığını karar altına aldı.
8) Yargıtay, bu tespitini neye dayandırdı?
Yargıtay, sonucunda, AYM’nin adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine dair zikredilen sonucuna husus olmayan ve temel itibariyle sübutunda tartışma bulunmayan “olasılığı en yüksek tehlikeli senaryo”, duruşmada sanıklar tarafınca da doğrulanan plan seminerine ait ses kayıtları tahlil tutanakları ile plan seminerinin tüzel desteği ve icra haline ait kurumsal dokümanlar bir arada değerlendirildiğinde; vukuunda, olgu ve içeriğinde tartışma bulunmayan bu somut kanıtların maddi sorunun sübutu için kâfi, sağlam ve denetlenebilir olduğunun kabulü gerekir” tabirlerini kullandı. 1. Ordu Kumandanı olan sanık Çetin Doğan ve 1. Ordu Komutanlığında nazaranvli rütbeli öteki sanıklar ile haklarındaki beraat sonucu temyiz edilmeksizin
9) Bundan daha sonra ne olacak?
İstanbul Anadolu 4. Ağır Ceza Mahkemesi, yedi sanık hakkındaki davayı bir daha gorecek. Karara göre, mahkemenin, dijital kanıtları bir daha değerlendirmesi gerekecek. Mahkemenin ayrıyeten, dijital kanıtlar geçersiz olsa bile bu konuşmaların hatanın oluşması için kâfi olup olmadığını tartışması isteniyor. Mahkeme, bunları yerine getirdikten daha sonra yeni bir karar verecek. Karar, bir daha “beraat” istikametinde olursa, belge Yargıtay Ceza Genel Heyeti’ne gelecek ve davayla ilgili son kelamı Genel Heyet söyleyecek.
10) Balyoz davasının avukatları sonucu nasıl yorumladı?
Avukatlardan Hüseyin Ersöz, karar için, “Mahkeme, bu uzman incelemelerini aslına bakarsanız yaptırdı. Dijital kanıtların türel geçerliliğinin olmadığı anlaşıldı. Ortada dijital dokümanlara dayanan bir darbe tezi bu raporlarla kalmadığı üzere darbeye yönelik hata için mutabakat fiilinin de bulunmayacağı açıktır. Yüzlerce kişinin katıldığı bir plan seminerinde yalnızca yedi kişinin yapmış olduğu konuşmaları temel alarak bu cürmün bilinmeyen bir ittifak çerçevesinde işlendiğini ileri sürmek hukuksal olmadığı kadar mantık dışı olan bir yorumdur” dedi.