2015 yılından bu yana yürütülen Medyaya Yansıyan Bayan Cinayetlerinin Haritalaması araştırması, 25 Kasım Bayana Yönelik Şiddete Karşı Milletlerarası Çaba Günü’nde son 10 yılın bayan cinayetlerini derledi.
Medyaya yansıyan bayan cinayetlerinin haritalama çalışması, Türkiye’de 2010-2020 yılları ortasını kapsayan 10 yılda işlenen bayan cinayetlerinin ayrıntılı bir veritabanını oluşturuyor. Kadincinayetleri.org adresi üzerinden yayınlanan interaktif haritalama çalışması, Türkiye’de 10 yılda en az 2 bin 534 hanımın öldürüldüğünü ortaya koyuyor.
Çalışmada öne çıkan bulgular şöyleki:
-Kadın cinayetleri 10 yılda en az yüzde 25 arttı.
-Kadın cinayetleri vilayet bazında en epey İstanbul’da, ilçe bazında Seyhan’da (Adana) yaşandı.
-Kadın cinayetlerinin bir numaralı faili kocaydı.
-Her 5 bayan cinayetinden 1’i boşanma/ ayrılık kademesinde gerçekleşti.
-Öldürülen her 5 bayandan 1’i şiddet/ taciz mağduruydu.
-Şiddet nazarann her 10 bayandan 6’sı güvenlik maksatlı korunma müracaatında bulunmuştu.
-Kadın cinayetleri en epeyce konutta ve ateşli silahla işlendi.
Bayan cinayetleri azalmıyor, artıyor
Bayan cinayetlerinin senelera nazaran dağılımı, cinayetlerde manalı bir azalma olmadığını, bilakis bilhassa 2014 yılı itibariyle bayan cinayetlerinin arttığını gösteriyor. 10 yıllık devrin başlangıcı olan 2010 yılıyla, sonu olan 2019 yılını kıyasladığımızda ise bayan cinayetlerinin yüzde 25 arttığı ortaya çıkıyor.
Cinayetlerin yarısı 10 vilayette
Çalışmaya nazaran bayan cinayetleri en çok İstanbul (347), İzmir (176), Ankara (135), Adana (125) Antalya’da (110), Gaziantep (105), Bursa (94), Mersin (79), Konya (76) ve Kocaeli’de (71) işlendi. Kelam konusu 10 vilayette 10 yılda en az 1318 bayan öldürüldü. Bu, bayan cinayetlerinin yarısının kelam konusu vilayetlerde işlendiğini gösteriyor.
İstanbul’da en çok bayan cinayeti tespit edilen birinci üç ilçe Bağcılar (22), Esenyurt (22) ve Fatih (21) oldu. Ankara’da en çok bayan cinayeti görülen ilçeler Keçiören (28), Mamak (24) ve Çankaya (19); İzmir’de ise Buca (24), Konak (22) ve Karabağlar (22) oldu.
İlçe bazında en çok cinayet Seyhan’da
Türkiye çapında ilçe bazında en çok bayan cinayeti ise Seyhan (52) / Adana, Şahinbey (49) / Gaziantep ve Şehitkamil (36) / Gaziantep’te işlendi.
Cinayetlerin bir numaralı faili: Koca
Türkiye’de 10 yılda öldürülen 2534 hanımın 1113’ünün faili kocasıydı. Bu, her 10 bayan cinayetinden en az 4’ünde failin, hanımın kocası olduğu manasına geliyor. 10 yılda 285 bayan cinayetinde fail erkek arkadaş, 176 bayan cinayetinde eski koca, 82 bayan cinayetinde ise eski erkek arkadaş oldu. Yakın alaka cinayeti olarak da anılan bu cinayetler, 10 yılda işlenen bayan cinayetlerinin yüzde 65’ini oluşturuyor.
Her 5 bayan cinayetinden birini aile işliyor
Bayan cinayetlerinin failleri sıralamasında eski kocadan daha sonra, dördüncü sırada akraba geliyor. 10 yılda 169 bayan akrabası, 111 bayan babası, 104 bayan ise erkek kardeşi tarafınca öldürüldü. Buna ek olarak 79 bayanı oğlu, 64 bayanı damadı, 12 bayanı kayınpederi öldürdü. Bu, her 5 bayandan birinin aile yahut akrabası tarafınca öldürüldüğü manasına geliyor.
Buna ek olarak 10 yılda 231 hanımı, iş yahut komşuluk alakası niçiniyle tanıdığı bir erkek, 89 hanımı ise hiç tanımadığı bir erkek öldürdü.
Medyaya yansıyan bayan cinayetlerinin kıymetli bir kısmında cinayet mazereti belgisiz kaldı. En az 299 cinayette hanımın ayrılma/ boşanma isteği; 205 cinayette aldatılma kuşkusu mazeret olarak sunuldu, 69 cinayette ise bayan, erkeğin barışma isteğini reddettiği için öldürüldü. Bu mazeretler, yakın bağlantı cinayetlerinin yüzde 35’inde kullanıldı.
10 yılda en az 150 cinayette maddi kaynaklı uyuşmazlıklar, 126 cinayette ise namus/ töre bayanları öldürmenin mazereti oldu. 105 bayan, erkeğin birincil maksadı olmamakla birlikte olay yerindeki öteki şahısları de öldürdüğü hadiselere referansla dolaylı mazeretle öldürüldü. Bu üç mazeret, aile ve akrabalar tarafınca işlenen bayan cinayetlerinin yüzde 40’ında geçerliydi.
En az 127 bayan ise elbise almak, konuta geç gelmek, telefonda konuşmak, küsmek ya da gülmek üzere gündelik hayata dair pratiklerin yanı sıra konut işlerini yapmamak, erkeğe âlâ bakmamak, bakımlı olmamak, sabah erkeği uyandırmamak üzere mesken içi toplumsal cinsiyet rollerini yerine getirmediği için öldürdü.
Şiddet bakılırsan 10 bayandan 6’sı korunma başvurusu yaptı
10 yılda işlenen her 5 bayan cinayetinden biri boşanma/ ayrılık basamağında gerçekleşti. 517 bayan cinayetinde, yani her 10 bayan cinayetinden 2’sinde, cinayet öncesi şiddet, tehdit yahut taciz vardı. Buna bağlı olarak, her 10 bayandan en az 1’i öldürülmedilk evvel güvenlik maksatlı korunma müracaatında bulunmuştu. Bu, şiddet geçmişi olan 517 bayan cinayetinde, bayanların yüzde 63 üzere kıymetli bir oranda korunma refleksi gösterdiğini, buna karşın öldürüldüğünü ortaya koyuyor.
10 yılda 169 bayan ise ayrılık/ boşanma etabında olup şiddete maruz kalmasına ve müdafaa müracaatında olmasına karşın öldürüldü.
Cinayet mahalli: Mesken
10 yılda öldürülen 2534 bayandan 1628’i, yani her 10 bayandan 6’sı konutta, 2’si park, kafe, okul, hastane vb kamuya açık alanda öldürüldü. Konutta işlenen her 10 cinayetten 6’sında fail partner yahut eski partnerdi.
Cinayet aracı: Ateşli silah
10 yılda işlenen her 10 bayan cinayetinin en az 5’inde ateşli silah, 3’ünde kesici alet kullanıldı. Ateşli silahla işlenen her 10 bayan cinayetinin 6’sında fail partner yahut eski partnerdi.
“Kadın cinayetleri öngörülebilir ve önlenebilir”
2015 yılından bu yana Medyaya Yansıyan Bayan Cinayetlerinin Haritalaması araştırmasını yürüten gazeteci Ceyda Ulukaya, çalışmayı şöyleki yorumluyor:
“Medyaya yansıyan bayan cinayetlerini 10 yıl üzere uzun vadeli bir müddetç boyunca izlemek, bayanların ülke genelinde nasıl misal halde, birbirini yeniden eden süreçler ortasında ve artarak öldürüldüğünü görmeyi sağlıyor. Bu da bize bayan cinayetlerinin hiç de beklenmedik, ani ya da ‘bir anlık sinir’ kararı yaşanmadığını, bilakis öngörülebilir ve önlenebilir olduğunu bir defa daha gösteriyor. Bayan cinayetlerinin haritalandırmanın bir öteki değeri, bayanların vilayet ve ilçe bazında en çok nerede öldürüldüklerini görmemizi sağlamasında. Bu manada harita, bayan cinayetlerini tedbire hedefiyle yürütülecek çalışmalarda lokasyon odaklı düşünmeyi kolaylaştıran bilgi temelli bir rehber niteliği taşıyor. Bayanların en çok öldürüldüğü tespit edilen 10 vilayetteki cinayetlerin, toplam bayan cinayetlerin yarısını oluşturması ya da ülke çapında en çok bayan cinayetinin ilçe bazında Seyhan’da görülmesi bunun bir örneği.”
Medyaya yansıyan bayan cinayetlerinin haritalama çalışması, Türkiye’de 2010-2020 yılları ortasını kapsayan 10 yılda işlenen bayan cinayetlerinin ayrıntılı bir veritabanını oluşturuyor. Kadincinayetleri.org adresi üzerinden yayınlanan interaktif haritalama çalışması, Türkiye’de 10 yılda en az 2 bin 534 hanımın öldürüldüğünü ortaya koyuyor.
Çalışmada öne çıkan bulgular şöyleki:
-Kadın cinayetleri 10 yılda en az yüzde 25 arttı.
-Kadın cinayetleri vilayet bazında en epey İstanbul’da, ilçe bazında Seyhan’da (Adana) yaşandı.
-Kadın cinayetlerinin bir numaralı faili kocaydı.
-Her 5 bayan cinayetinden 1’i boşanma/ ayrılık kademesinde gerçekleşti.
-Öldürülen her 5 bayandan 1’i şiddet/ taciz mağduruydu.
-Şiddet nazarann her 10 bayandan 6’sı güvenlik maksatlı korunma müracaatında bulunmuştu.
-Kadın cinayetleri en epeyce konutta ve ateşli silahla işlendi.
Bayan cinayetleri azalmıyor, artıyor
Bayan cinayetlerinin senelera nazaran dağılımı, cinayetlerde manalı bir azalma olmadığını, bilakis bilhassa 2014 yılı itibariyle bayan cinayetlerinin arttığını gösteriyor. 10 yıllık devrin başlangıcı olan 2010 yılıyla, sonu olan 2019 yılını kıyasladığımızda ise bayan cinayetlerinin yüzde 25 arttığı ortaya çıkıyor.
Cinayetlerin yarısı 10 vilayette
Çalışmaya nazaran bayan cinayetleri en çok İstanbul (347), İzmir (176), Ankara (135), Adana (125) Antalya’da (110), Gaziantep (105), Bursa (94), Mersin (79), Konya (76) ve Kocaeli’de (71) işlendi. Kelam konusu 10 vilayette 10 yılda en az 1318 bayan öldürüldü. Bu, bayan cinayetlerinin yarısının kelam konusu vilayetlerde işlendiğini gösteriyor.
İstanbul’da en çok bayan cinayeti tespit edilen birinci üç ilçe Bağcılar (22), Esenyurt (22) ve Fatih (21) oldu. Ankara’da en çok bayan cinayeti görülen ilçeler Keçiören (28), Mamak (24) ve Çankaya (19); İzmir’de ise Buca (24), Konak (22) ve Karabağlar (22) oldu.
İlçe bazında en çok cinayet Seyhan’da
Türkiye çapında ilçe bazında en çok bayan cinayeti ise Seyhan (52) / Adana, Şahinbey (49) / Gaziantep ve Şehitkamil (36) / Gaziantep’te işlendi.
Cinayetlerin bir numaralı faili: Koca
Türkiye’de 10 yılda öldürülen 2534 hanımın 1113’ünün faili kocasıydı. Bu, her 10 bayan cinayetinden en az 4’ünde failin, hanımın kocası olduğu manasına geliyor. 10 yılda 285 bayan cinayetinde fail erkek arkadaş, 176 bayan cinayetinde eski koca, 82 bayan cinayetinde ise eski erkek arkadaş oldu. Yakın alaka cinayeti olarak da anılan bu cinayetler, 10 yılda işlenen bayan cinayetlerinin yüzde 65’ini oluşturuyor.
Her 5 bayan cinayetinden birini aile işliyor
Bayan cinayetlerinin failleri sıralamasında eski kocadan daha sonra, dördüncü sırada akraba geliyor. 10 yılda 169 bayan akrabası, 111 bayan babası, 104 bayan ise erkek kardeşi tarafınca öldürüldü. Buna ek olarak 79 bayanı oğlu, 64 bayanı damadı, 12 bayanı kayınpederi öldürdü. Bu, her 5 bayandan birinin aile yahut akrabası tarafınca öldürüldüğü manasına geliyor.
Buna ek olarak 10 yılda 231 hanımı, iş yahut komşuluk alakası niçiniyle tanıdığı bir erkek, 89 hanımı ise hiç tanımadığı bir erkek öldürdü.
Medyaya yansıyan bayan cinayetlerinin kıymetli bir kısmında cinayet mazereti belgisiz kaldı. En az 299 cinayette hanımın ayrılma/ boşanma isteği; 205 cinayette aldatılma kuşkusu mazeret olarak sunuldu, 69 cinayette ise bayan, erkeğin barışma isteğini reddettiği için öldürüldü. Bu mazeretler, yakın bağlantı cinayetlerinin yüzde 35’inde kullanıldı.
10 yılda en az 150 cinayette maddi kaynaklı uyuşmazlıklar, 126 cinayette ise namus/ töre bayanları öldürmenin mazereti oldu. 105 bayan, erkeğin birincil maksadı olmamakla birlikte olay yerindeki öteki şahısları de öldürdüğü hadiselere referansla dolaylı mazeretle öldürüldü. Bu üç mazeret, aile ve akrabalar tarafınca işlenen bayan cinayetlerinin yüzde 40’ında geçerliydi.
En az 127 bayan ise elbise almak, konuta geç gelmek, telefonda konuşmak, küsmek ya da gülmek üzere gündelik hayata dair pratiklerin yanı sıra konut işlerini yapmamak, erkeğe âlâ bakmamak, bakımlı olmamak, sabah erkeği uyandırmamak üzere mesken içi toplumsal cinsiyet rollerini yerine getirmediği için öldürdü.
Şiddet bakılırsan 10 bayandan 6’sı korunma başvurusu yaptı
10 yılda işlenen her 5 bayan cinayetinden biri boşanma/ ayrılık basamağında gerçekleşti. 517 bayan cinayetinde, yani her 10 bayan cinayetinden 2’sinde, cinayet öncesi şiddet, tehdit yahut taciz vardı. Buna bağlı olarak, her 10 bayandan en az 1’i öldürülmedilk evvel güvenlik maksatlı korunma müracaatında bulunmuştu. Bu, şiddet geçmişi olan 517 bayan cinayetinde, bayanların yüzde 63 üzere kıymetli bir oranda korunma refleksi gösterdiğini, buna karşın öldürüldüğünü ortaya koyuyor.
10 yılda 169 bayan ise ayrılık/ boşanma etabında olup şiddete maruz kalmasına ve müdafaa müracaatında olmasına karşın öldürüldü.
Cinayet mahalli: Mesken
10 yılda öldürülen 2534 bayandan 1628’i, yani her 10 bayandan 6’sı konutta, 2’si park, kafe, okul, hastane vb kamuya açık alanda öldürüldü. Konutta işlenen her 10 cinayetten 6’sında fail partner yahut eski partnerdi.
Cinayet aracı: Ateşli silah
10 yılda işlenen her 10 bayan cinayetinin en az 5’inde ateşli silah, 3’ünde kesici alet kullanıldı. Ateşli silahla işlenen her 10 bayan cinayetinin 6’sında fail partner yahut eski partnerdi.
“Kadın cinayetleri öngörülebilir ve önlenebilir”
2015 yılından bu yana Medyaya Yansıyan Bayan Cinayetlerinin Haritalaması araştırmasını yürüten gazeteci Ceyda Ulukaya, çalışmayı şöyleki yorumluyor:
“Medyaya yansıyan bayan cinayetlerini 10 yıl üzere uzun vadeli bir müddetç boyunca izlemek, bayanların ülke genelinde nasıl misal halde, birbirini yeniden eden süreçler ortasında ve artarak öldürüldüğünü görmeyi sağlıyor. Bu da bize bayan cinayetlerinin hiç de beklenmedik, ani ya da ‘bir anlık sinir’ kararı yaşanmadığını, bilakis öngörülebilir ve önlenebilir olduğunu bir defa daha gösteriyor. Bayan cinayetlerinin haritalandırmanın bir öteki değeri, bayanların vilayet ve ilçe bazında en çok nerede öldürüldüklerini görmemizi sağlamasında. Bu manada harita, bayan cinayetlerini tedbire hedefiyle yürütülecek çalışmalarda lokasyon odaklı düşünmeyi kolaylaştıran bilgi temelli bir rehber niteliği taşıyor. Bayanların en çok öldürüldüğü tespit edilen 10 vilayetteki cinayetlerin, toplam bayan cinayetlerin yarısını oluşturması ya da ülke çapında en çok bayan cinayetinin ilçe bazında Seyhan’da görülmesi bunun bir örneği.”