JoKeR
Active member
MUSTAFA KİRENCİ
Tarih: 2 Haziran 1993 Çarşamba, Kurban Bayramının 2. günü. Yer: Boyabat. Diriliş Partisi teşkilatlarını ziyaret ve bayramlaşma çerçevesinde 1-5 Haziran tarihlerinde 1993 Kurban Bayramını kapsayan bu seyahatin Boyabat kısmından bir kareyi yansıtan bu fotoğrafı bir tablo olarak düşünüp isim vermek gerekseydi ismi “Efsane ve Hakikat” olurdu. Şimdilik, bir anlığına fotoğraftaki şahısları hayalen yok sayınız. Artta, fotoğrafta görülmeyen yeşillik bir vadi ve berrak sularıyla ortasındaki rengarenk taşlara vura vura bir dere akmakta. Lakin siz olanca cesametiyle kayaları görmektesiniz.
Anneannemin anlattığı ve bu kayaları kaya olmaktan çıkarıp munis varlıklara dönüştüren efsanelerin eşlik ettiği bu kasabada geçti benim çocukluğum. Sağda gördüğünüz kütle Boyabat Kalesinin art tarafı, en dorukta surları seçilebiliyor. Kalenin ön cephesi hakim ve muktedir bir biçimde kente bakmakta. Solda görülen kütle ise dimdik, güya devasa bir bıçakla kesilmiş üzere dümdüz. Yüzeyindeki oyuklarda kartal yuvaları var. Ve yabani arılar bal yapmakta. Vaktiyle bu iki kütle bir bütün halinde imiş. Hz. Ali Zülfikarıyla bu kütleyi ortadan ikiye yarmış ve ortasında şimdiki ismiyle Gazi Dere Çayı akmaktadır. İşte soldaki kütlenin düz yüzeyi efsaneye göre Zülfikar’ın kestiği kısım. Hazret-i Ali’nin, kale temelinde bir taban hali, ayak izi olduğu, kayadan oyulma bir halkaya atını bağladığı yer olarak Arif Nihat Asya’nın “Boyabat Kalesinden” şiirinde de geçmektedir. Efsane burada bitmiyor. İşte Zülfikar’ın kestiği o cesametli kayanın en zirve noktasında –büyüklerimiz o zirve noktadan aşağıya sakın bakmayın yer sizi çeker diye uyarırlardı. “Kırkkızlar” efsanesi başlamaktadır. Efsaneye bakılırsa zalim bir hükümdar tarafınca beldenin bütün erkekleri öldürülür. Ondan kaçan kırkkız bu kayanın en yüksek noktasına gelirler. Aşağısı uçurum. Kimi “Allahım beni kuş et”, kimi de “taş et” diye dua eder. Kuş et diyenler kuş olup havalanır. Öbürleri ise taş olurlar, suretlerinin zirvedeki kayalarda olduğuna, kuşlarında kayanın doruğunda hep dönüp durduklarına inanılır. Ve o kayaların üstünde onların anısına sapsarı kına çiçekleri vardır. Onlar itinayla kazınarak toplanır havanda dövülüp bir süreçten geçirildikten daha sonra askere gidenlere ve gelinlere yakılır. Ortaokulda iken mahalle arkadaşlarımızla en zirveye çıkmış, güneşte parlayan yüzeylerini kına çiçeklerinin süslediği, toprakla temas eden kısımlarında biten kekiklerin rayihalarının havaya karıştığı çeşitli biçimlerde munis kayaların üstüne basmaktan imtina etmiş, yalnızca onları seyretmiştim. Benim bu kasabadaki çocukluğuma her anlatana bakılırsa nüansları değişen bu efsaneler eşlik etti.
DİRİLİŞ PARTİSİ ŞUBESİ BOYABAT
Gelelim fotoğrafın “hakikat” kısmına.
Mart 1990’da kuruluşu gerçekleşen Diriliş Partisi’nin İstanbul, Pendik, Bursa, Antalya, Gemlik’ten daha sonra 2 Haziran 1990’da 6. olarak açılan şubesi Boyabat oldu. Benim için sancılı, hemşehrilerimle adeta cedelleştiğim, yıllardır tanıdığım biroldukça arkadaşımın sessizliğe büründüğü, kimilerinden “bırak bu marjinal işleri” cümlesini duyduğum bir müddetç sonunda, nihayet mütevazi, kendi halinde arkadaşlardan meydana gelen kurucularla 2 Haziran 1990’da Diriliş Partisi Boyabat İlçe teşkilatı açılmış oldu. Üstad Kurban Bayramında gerçekleşecek Karadeniz seyahatinin programını haritaya bakarak, aralar üzerinde durakları tesbit ederek İstanbul’dan başlayan Sakarya, Kastamonu, Boyabat, Samsun, bakılırsale, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir’le son bulan bir program yapmıştı. Ben birtakım hazırlıklar yapmak üzere bir kaç gün evvel memleketime geldim. Tek tek eşraftan şahısları ziyaret ederek sohbet ve bayramlaşmaya davet ettim. Üstad, İstanbul’dan gelen arkadaşlarla birlikte o gece Kastamonu’da kaldı. Sonraki sabah erkenden Kastamonu’ya gidip kısa bir Kastamonu gezisi yaptık. Aşıklı Sultan, Pir Şaban-ı Veli dergâhını ziyaret ettikten daha sonra Boyabat’a hareket ettik. Üstad birinci vakit içinderda çarşı ortasındaki ilçe teşkilat ofisinde biraz dinlendikten daha sonra çıkıp çarşı esnafı ile bayramlaştı.
ÜLKEYİ AYAKTA TUTAN ÜÇ ÖGE
Daha evvel kiralanan bahçe ortasındaki, hala değişmeyen ismiyle Kolaz Palas Kıraathanesine yanlışsız yürüyerek gittik. Boyabat Belediye Lideri ile birlikte davet ettiğim eşraftan herkes gelmişti. Maalesef konuşmanın hiç bir kaydı yapılmadı, o heyecan ve telaşe içerisinde unutuldu. −Üstad, 2002 ve 2003 yılında 3 kitap halinde yayımlanan Çıkış Yolu serisinin birinci kitabına Boyabat konuşmasını almak istemiş, tahminen biri kayıt almıştır kanısıyla yaptığımız soruşturmalardan da bir sonuç alamamıştık− Nihayet bir gazetenin mahallî muhabirinin yaptığı haber metni benim için teselli oldu. “Orta Asya Siyasetimize Değinen Diriliş Partisi Genel Lideri Sezai Karakoç: Yanlışlarımızı Orta Asya’ya Götürmeyelim” başlığıyla sunulan haberin metni şöyleki:
“Anadolumuz hoş, insanlarımız hoş ancak ne yazık idare bozuk. Ülkeyi ayakta tutan üç öge vardır: Tabiat, insan ve tarih. Tabiatımız güçlü, insanımız yetenekli ve tarihimiz ise eşsizdir. Bu üç ögenin üzerine şatoyu yıkıp gecekondu kurmuşuz. Bu çelişkiyi aşmalıyız. Önümüzde yesyeni bir dönem gelmiştir. Ya atılımımızı gerçekleştireceğiz ya da tarihe gömüleceğiz. Tedavidilk evvel teşhis gelir. Tedaviye rastlantısal ilaçlarla koyulamayız. Bizim ise teşhisimiz yanlıştır. Tanzimat denendi olmadı, Meşrutiyet getirildi tutmadı, Cumhuriyet, epey partili tertip geldi fakat bir türlü düzelemedik. Zira bu üç ögenin kıymetini bilen ruh ve milletin ruhu, medeniyetin ruhudur. İslam yalnızca inançtan ibaret değildir. Onun meydana getirdiği İslam milleti vardır. Bu millet Batının çizdiği yapay sonlardan ibaret olmayıp Türkü, Kürdü ve Arabıyla büyük bir millettir. Bosna’nın yaşadığı dramdan bizler muaf değiliz. Zira amaçları biziz. Onların öldürülmelerine sebep olan mefhumları biz koruyoruz. Bunları toplayacak merkez de burasıdır. Bu niçinle önlem alınmalı, 50 sene daha sonrasının planı yapılmalı. 50 sene evvel önlem alsaydık bugün Bosna katliamı olmazdı. Zira sel gelince yapılacak bir şey yoktur; evvelinde set yapılmalı idi. Orta Asya konusunda devletin dış siyaseti yanlıştır. Yanlışlarımızı Orta Asya’ya götürmeyelim. Orta Asya’nın bin yıllık Maveraünnehir medeniyeti var. Onlar Afrika kabilesi değil ki, yeni yeni şeylerin tesisine çalışılsın. Rusya’nın empoze ettiği Kril alfabesinden kurtulmaya çalışırlarken, biz Latin alfabesini gdolayıyoruz. Farklı kaldıkları dinlerine dönmek istiyorlar, biz laikliği götürme uğraşındayız. özetlemek gerekirse kendi hastalığımızı oraya gdolayıyoruz.”
BU ADAMI BİR TANISALAR BÜTÜN TÜRKİYE SEVER
İki saat süren ve sükûnet ve dikkatle dinlenilen sohbet bittiğinde biroldukca kişi oradan ayrılmak istemedi. Tahminen her insanın hislerini Boyabat’ın filozofu Yaşar Naci Uğur o yüksek yüreğiyle biroldukça kişinin duyacağı biçimde lisana getirdi: “Bu adamı bir tanısalar bütün Türkiye sever.” daha sonra gözleri bana takılıp “bu biçimde bir insanın müdafaaları olmalı, bu biçimde olmaz” dedi. Ezberindeki Fransızca tekerleme ve aforizmalarla sohbetlerimizi şenlendiren diş tabibi Seyfi Beyefendi ayrılırken “Kitaplarını okumamız koşul oldu.” dedi. Vedalaşmadan daha sonra işte bu fotoğraftaki yere geldik. Ağaran günle başlayan tarihi vakit içinderı bu fotoğraf ve diğer açılardan çekilmiş daha onlarcası ebedileştirdi. Hakikat, yaklaşık 25.000 nüfuslu bu küçük kasabaya tahminen de yakın tarihinde hiç olmadığı bir şeklide sessiz sakin damgasını vurmuştu. Bütün detaylarıyla öbür bir yazının konusu olacak bu seyahat, Karadeniz boyunca bayramlaşma bildirileri dağıtılarak devam etti.
Kimi fotoğraflar vardır ki sahibi yoktur, kimilerinin da sahipleneni oldukçatur. 28 yıl öncesini gösteren bu fotoğrafa yine baktığımda gördüğüm hakikat şudur: Bu fotoğrafın tek sahibi var o da Sezai Karakoç’tur. Bize kalan, üstte muhabirin kaydettiği ve epeyce güzel özetlediği kanılarından ve daha nicelerinden yüksek bir sorumluluk şuuruyla ve saf içtenlikle hisse sahibi olmaktır. Bir taşra kasabasına ne seçim derdiyle, ne de oy istemek için değil, bayramlaşmak ve fikirlerini paylaşmak için gelen ve milleti için yollara düşen bu nazaranv ahlâkından ömür pratikleri çıkarmaktır. Onun hayal ettiği, ömrünü adadığı dünyaya lakin bu türlü yaklaşabilir ve bu fotoğraftan ve daha nicelerinden hisse sahibi olabiliriz. Boyabat bu mütevazı insanı fazlaca sevmiş, alıştıkları siyasilerden çok farklı biri olduğunu kavramış ve adeta bir çekim gücüyle onunla vedalaşmayı uzatmış, her biri sohbet daha sonrası seyahate iştirak etmişti. Üstadın ayrılırken “canayakın insanlar” dediği Boyabatlılar onu sahiden de canlarına yakın görmüşlerdi. Herkes doya doya fotoğraf çektirmişti. Bu benim sözlerimle anlatılabilecek bir şey değil. Lakin devasa bir sinemanın sahnesi olarak canlandırılabilir. Ya da Tanpınar, Henry James vari büyük bir romanın bir faslı olarak okunabilir. Üstadımıza minnet ve hürmetle. Ruhu şad olsun.
Tarih: 2 Haziran 1993 Çarşamba, Kurban Bayramının 2. günü. Yer: Boyabat. Diriliş Partisi teşkilatlarını ziyaret ve bayramlaşma çerçevesinde 1-5 Haziran tarihlerinde 1993 Kurban Bayramını kapsayan bu seyahatin Boyabat kısmından bir kareyi yansıtan bu fotoğrafı bir tablo olarak düşünüp isim vermek gerekseydi ismi “Efsane ve Hakikat” olurdu. Şimdilik, bir anlığına fotoğraftaki şahısları hayalen yok sayınız. Artta, fotoğrafta görülmeyen yeşillik bir vadi ve berrak sularıyla ortasındaki rengarenk taşlara vura vura bir dere akmakta. Lakin siz olanca cesametiyle kayaları görmektesiniz.
Anneannemin anlattığı ve bu kayaları kaya olmaktan çıkarıp munis varlıklara dönüştüren efsanelerin eşlik ettiği bu kasabada geçti benim çocukluğum. Sağda gördüğünüz kütle Boyabat Kalesinin art tarafı, en dorukta surları seçilebiliyor. Kalenin ön cephesi hakim ve muktedir bir biçimde kente bakmakta. Solda görülen kütle ise dimdik, güya devasa bir bıçakla kesilmiş üzere dümdüz. Yüzeyindeki oyuklarda kartal yuvaları var. Ve yabani arılar bal yapmakta. Vaktiyle bu iki kütle bir bütün halinde imiş. Hz. Ali Zülfikarıyla bu kütleyi ortadan ikiye yarmış ve ortasında şimdiki ismiyle Gazi Dere Çayı akmaktadır. İşte soldaki kütlenin düz yüzeyi efsaneye göre Zülfikar’ın kestiği kısım. Hazret-i Ali’nin, kale temelinde bir taban hali, ayak izi olduğu, kayadan oyulma bir halkaya atını bağladığı yer olarak Arif Nihat Asya’nın “Boyabat Kalesinden” şiirinde de geçmektedir. Efsane burada bitmiyor. İşte Zülfikar’ın kestiği o cesametli kayanın en zirve noktasında –büyüklerimiz o zirve noktadan aşağıya sakın bakmayın yer sizi çeker diye uyarırlardı. “Kırkkızlar” efsanesi başlamaktadır. Efsaneye bakılırsa zalim bir hükümdar tarafınca beldenin bütün erkekleri öldürülür. Ondan kaçan kırkkız bu kayanın en yüksek noktasına gelirler. Aşağısı uçurum. Kimi “Allahım beni kuş et”, kimi de “taş et” diye dua eder. Kuş et diyenler kuş olup havalanır. Öbürleri ise taş olurlar, suretlerinin zirvedeki kayalarda olduğuna, kuşlarında kayanın doruğunda hep dönüp durduklarına inanılır. Ve o kayaların üstünde onların anısına sapsarı kına çiçekleri vardır. Onlar itinayla kazınarak toplanır havanda dövülüp bir süreçten geçirildikten daha sonra askere gidenlere ve gelinlere yakılır. Ortaokulda iken mahalle arkadaşlarımızla en zirveye çıkmış, güneşte parlayan yüzeylerini kına çiçeklerinin süslediği, toprakla temas eden kısımlarında biten kekiklerin rayihalarının havaya karıştığı çeşitli biçimlerde munis kayaların üstüne basmaktan imtina etmiş, yalnızca onları seyretmiştim. Benim bu kasabadaki çocukluğuma her anlatana bakılırsa nüansları değişen bu efsaneler eşlik etti.
DİRİLİŞ PARTİSİ ŞUBESİ BOYABAT
Gelelim fotoğrafın “hakikat” kısmına.
Mart 1990’da kuruluşu gerçekleşen Diriliş Partisi’nin İstanbul, Pendik, Bursa, Antalya, Gemlik’ten daha sonra 2 Haziran 1990’da 6. olarak açılan şubesi Boyabat oldu. Benim için sancılı, hemşehrilerimle adeta cedelleştiğim, yıllardır tanıdığım biroldukça arkadaşımın sessizliğe büründüğü, kimilerinden “bırak bu marjinal işleri” cümlesini duyduğum bir müddetç sonunda, nihayet mütevazi, kendi halinde arkadaşlardan meydana gelen kurucularla 2 Haziran 1990’da Diriliş Partisi Boyabat İlçe teşkilatı açılmış oldu. Üstad Kurban Bayramında gerçekleşecek Karadeniz seyahatinin programını haritaya bakarak, aralar üzerinde durakları tesbit ederek İstanbul’dan başlayan Sakarya, Kastamonu, Boyabat, Samsun, bakılırsale, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir’le son bulan bir program yapmıştı. Ben birtakım hazırlıklar yapmak üzere bir kaç gün evvel memleketime geldim. Tek tek eşraftan şahısları ziyaret ederek sohbet ve bayramlaşmaya davet ettim. Üstad, İstanbul’dan gelen arkadaşlarla birlikte o gece Kastamonu’da kaldı. Sonraki sabah erkenden Kastamonu’ya gidip kısa bir Kastamonu gezisi yaptık. Aşıklı Sultan, Pir Şaban-ı Veli dergâhını ziyaret ettikten daha sonra Boyabat’a hareket ettik. Üstad birinci vakit içinderda çarşı ortasındaki ilçe teşkilat ofisinde biraz dinlendikten daha sonra çıkıp çarşı esnafı ile bayramlaştı.
ÜLKEYİ AYAKTA TUTAN ÜÇ ÖGE
Daha evvel kiralanan bahçe ortasındaki, hala değişmeyen ismiyle Kolaz Palas Kıraathanesine yanlışsız yürüyerek gittik. Boyabat Belediye Lideri ile birlikte davet ettiğim eşraftan herkes gelmişti. Maalesef konuşmanın hiç bir kaydı yapılmadı, o heyecan ve telaşe içerisinde unutuldu. −Üstad, 2002 ve 2003 yılında 3 kitap halinde yayımlanan Çıkış Yolu serisinin birinci kitabına Boyabat konuşmasını almak istemiş, tahminen biri kayıt almıştır kanısıyla yaptığımız soruşturmalardan da bir sonuç alamamıştık− Nihayet bir gazetenin mahallî muhabirinin yaptığı haber metni benim için teselli oldu. “Orta Asya Siyasetimize Değinen Diriliş Partisi Genel Lideri Sezai Karakoç: Yanlışlarımızı Orta Asya’ya Götürmeyelim” başlığıyla sunulan haberin metni şöyleki:
“Anadolumuz hoş, insanlarımız hoş ancak ne yazık idare bozuk. Ülkeyi ayakta tutan üç öge vardır: Tabiat, insan ve tarih. Tabiatımız güçlü, insanımız yetenekli ve tarihimiz ise eşsizdir. Bu üç ögenin üzerine şatoyu yıkıp gecekondu kurmuşuz. Bu çelişkiyi aşmalıyız. Önümüzde yesyeni bir dönem gelmiştir. Ya atılımımızı gerçekleştireceğiz ya da tarihe gömüleceğiz. Tedavidilk evvel teşhis gelir. Tedaviye rastlantısal ilaçlarla koyulamayız. Bizim ise teşhisimiz yanlıştır. Tanzimat denendi olmadı, Meşrutiyet getirildi tutmadı, Cumhuriyet, epey partili tertip geldi fakat bir türlü düzelemedik. Zira bu üç ögenin kıymetini bilen ruh ve milletin ruhu, medeniyetin ruhudur. İslam yalnızca inançtan ibaret değildir. Onun meydana getirdiği İslam milleti vardır. Bu millet Batının çizdiği yapay sonlardan ibaret olmayıp Türkü, Kürdü ve Arabıyla büyük bir millettir. Bosna’nın yaşadığı dramdan bizler muaf değiliz. Zira amaçları biziz. Onların öldürülmelerine sebep olan mefhumları biz koruyoruz. Bunları toplayacak merkez de burasıdır. Bu niçinle önlem alınmalı, 50 sene daha sonrasının planı yapılmalı. 50 sene evvel önlem alsaydık bugün Bosna katliamı olmazdı. Zira sel gelince yapılacak bir şey yoktur; evvelinde set yapılmalı idi. Orta Asya konusunda devletin dış siyaseti yanlıştır. Yanlışlarımızı Orta Asya’ya götürmeyelim. Orta Asya’nın bin yıllık Maveraünnehir medeniyeti var. Onlar Afrika kabilesi değil ki, yeni yeni şeylerin tesisine çalışılsın. Rusya’nın empoze ettiği Kril alfabesinden kurtulmaya çalışırlarken, biz Latin alfabesini gdolayıyoruz. Farklı kaldıkları dinlerine dönmek istiyorlar, biz laikliği götürme uğraşındayız. özetlemek gerekirse kendi hastalığımızı oraya gdolayıyoruz.”
BU ADAMI BİR TANISALAR BÜTÜN TÜRKİYE SEVER
İki saat süren ve sükûnet ve dikkatle dinlenilen sohbet bittiğinde biroldukca kişi oradan ayrılmak istemedi. Tahminen her insanın hislerini Boyabat’ın filozofu Yaşar Naci Uğur o yüksek yüreğiyle biroldukça kişinin duyacağı biçimde lisana getirdi: “Bu adamı bir tanısalar bütün Türkiye sever.” daha sonra gözleri bana takılıp “bu biçimde bir insanın müdafaaları olmalı, bu biçimde olmaz” dedi. Ezberindeki Fransızca tekerleme ve aforizmalarla sohbetlerimizi şenlendiren diş tabibi Seyfi Beyefendi ayrılırken “Kitaplarını okumamız koşul oldu.” dedi. Vedalaşmadan daha sonra işte bu fotoğraftaki yere geldik. Ağaran günle başlayan tarihi vakit içinderı bu fotoğraf ve diğer açılardan çekilmiş daha onlarcası ebedileştirdi. Hakikat, yaklaşık 25.000 nüfuslu bu küçük kasabaya tahminen de yakın tarihinde hiç olmadığı bir şeklide sessiz sakin damgasını vurmuştu. Bütün detaylarıyla öbür bir yazının konusu olacak bu seyahat, Karadeniz boyunca bayramlaşma bildirileri dağıtılarak devam etti.
Kimi fotoğraflar vardır ki sahibi yoktur, kimilerinin da sahipleneni oldukçatur. 28 yıl öncesini gösteren bu fotoğrafa yine baktığımda gördüğüm hakikat şudur: Bu fotoğrafın tek sahibi var o da Sezai Karakoç’tur. Bize kalan, üstte muhabirin kaydettiği ve epeyce güzel özetlediği kanılarından ve daha nicelerinden yüksek bir sorumluluk şuuruyla ve saf içtenlikle hisse sahibi olmaktır. Bir taşra kasabasına ne seçim derdiyle, ne de oy istemek için değil, bayramlaşmak ve fikirlerini paylaşmak için gelen ve milleti için yollara düşen bu nazaranv ahlâkından ömür pratikleri çıkarmaktır. Onun hayal ettiği, ömrünü adadığı dünyaya lakin bu türlü yaklaşabilir ve bu fotoğraftan ve daha nicelerinden hisse sahibi olabiliriz. Boyabat bu mütevazı insanı fazlaca sevmiş, alıştıkları siyasilerden çok farklı biri olduğunu kavramış ve adeta bir çekim gücüyle onunla vedalaşmayı uzatmış, her biri sohbet daha sonrası seyahate iştirak etmişti. Üstadın ayrılırken “canayakın insanlar” dediği Boyabatlılar onu sahiden de canlarına yakın görmüşlerdi. Herkes doya doya fotoğraf çektirmişti. Bu benim sözlerimle anlatılabilecek bir şey değil. Lakin devasa bir sinemanın sahnesi olarak canlandırılabilir. Ya da Tanpınar, Henry James vari büyük bir romanın bir faslı olarak okunabilir. Üstadımıza minnet ve hürmetle. Ruhu şad olsun.