Gülsen Solaker
İktisatta sonbaharda yaşanan türbülansın akabinde gelen 20 Aralık kararlarının siyasete tesiri yavaş yavaş görülmeye başlandı. Son yapılan anketlere nazaran uzun vakittir birinci kere AKP’nin oylarında artış gözlemleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 20 Aralık’ta düzenlenen kabine toplantısının akabinde Yeni İktisat Modeli çatısı altında bir dizi tedbir açıklamış ve enflasyonla çaba için minimum fiyatın yanı sıra memur ve emekli maaşlarında iyileştirmeler yapılmıştı.
Yeni iktisat modelinin uygulamaya konmasının akabinde AKP’nin yaptırdığı anket neticelerina bakılırsa partinin oylarında artış trendi görüldü. Parti kurmaylarına göre anketlerdeki ‘ekonomideki sıkıntıların kim tarafınca çözülebileceği’ sorusuna karşılık seçmenler bir daha AKP ve Erdoğan’ın ismini verdi.
Buna benzeri bir sonuç Toplumsal Tesir Araştırmaları Merkezi’nin (TEAM) 12 büyük kentte yaptığı son araştırmada da görüldü. Buna bakılırsa kararsızlar dağıtılmadan AKP’nin oyları Kasım ayına göre yüzde 4,3 puan artarak yüzde 32,1’e çıktı. Bu oyların yaklaşık 1 puanının MHP’den, kalanının da büyük oranda kararsızlardan geldiği açıklandı. Kararsızlar dağıtıldığında ise AKP’deki toparlanma ile bir arada Cumhur İttifakı’nın oy oranı yüzde 45,8 oluyor.
“Kararsızlarda park etmiş” AKP’ye yakın seçmen
Araştırmayı yapan TEAM’in Koordinatörü Ulaş Tol, DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede AKP’nin önceye kıyasla ocak ayında dayanağını yüzde 3,6 puan artırmış göründüğünü söyleyerek, Cumhur İttifakı’ndaki toparlanmayı ise yüzde 1,9 oranında açıklıyor.
Tol, Cumhur İttifakı’nın “kararsızlarda park etmiş” yani çabucak hemen muhalefete yönelmemiş ve AKP’ye yakın potansiyelinin aslında bu oranın fazlaca daha üzerinde olduğuna dikkat çekerek, “Bunu gözetince ekonomik tedbirlerin yarattığı ruhsal tesire göre Cumhur İttifakı’nın yükselişinin çok sonlu olduğunu söyleyebiliriz” diyor.
20 Aralık’ın bir deney imkanı sağladığını da söyleyen Tol, iktidarın tedbirler, paketler ve/veya gündelik müdahalelerle, muhalefetin de karşılık vermediği durumlarda, bilhassa kararsızlar bölgesinde park etmiş seçmeni geri getirebileceğini ve düşme tarafındaki trendi bilakis çevirebileceğinin görüldüğünü kaydediyor.
Tol, saptadıkları bir başka hususu “Kararsızların değerli bir kısmı artık iktidarı desteklememek konusunda kararlı ancak ne yapacağı konusunda kararsız olanlardan oluşuyor” kelamlarıyla özetliyor.
Oylardaki artış kalıcı mı?
Pekala, Cumhur İttifakı’nda moralleri yükselten bu oy artışı kalıcı mı?
Tol’a göre Cumhur İttifakı’nın yüzde 1,9’luk artışının kalıcılığına dair işaretler güçlü değil. Seçmen hala ekonomin makus durumda olduğunu düşünüyor ve dolar kurunun gidişatı, enflasyon tesirlerinin yansımalarının gözlemlenmeye başlaması ile bu kısmi artışın geri dönmesi daha olası olabilir.
Metropoll Araştırma’dan Özer Sencar da son anketinde misal artışı gözlemleyen ve bu artışın kalıcı olmayacağını düşünen isimlerden.
Sencar, AKP’nin oylarının aylardır aşağı yanlışsız gittiğini belirterek, kendi anketlerindeki son sonuçları şu biçimde özetliyor:
“Geçen ay yüzde 23,9 kararsızlar dağıtılmadan oy ölçüsü, AKP’nin 20 yıldır aldığı en düşük oy ölçüsüdür. Yani 23,9 ile taban yapmıştı. Bu ay bu oran yüzde 26,3’e yükseldi. ötürüsıyla 2,5 puanlık yaklaşık bir artış var. Bu geçen ayki ekonomik önlemlerin yahut vaat edilen artırımların tesiridir, epey açık net.”
AKP’nin Ayasofya caminin ibadete açılması üzere olaylarla vakit zaman oylarında süreksiz artışlar yaşadığını lakin ondan sonrasında düşüşün bir daha sürdüğünü söyleyen Sencar, “Bu birinci aylardaki artırımlar insanları bir ölçü rahatlatabilir. Lakin ben şuna inanıyorum ve şimdiye kadarki deneyimlerime dayanarak söylüyorum, oylar en geç iki ay daha sonra bugünkü düzeylerine yine düşer” kestiriminde bulunuyor.
Muhalefetin performansı
AKP’deki bu toparlanmanın kalıcı olup olmayacağında gelecek aylardaki ekonomik kurallar kadar muhalefetin performansının da fazlaca kıymetli olacağı belirtiliyor.
Siyaset Bilimci Seren Selvin Korkmaz, Erdoğan’ı “popülizmin kitabını yazan bir lider” olarak tanımlayarak, muhalefeti bekleyen riski şöyleki açıklıyor:
“Popülist önderler krizi icra eden, krizi yaratan lakin beraberinde da kendilerini ona tahlil sunan beşerler olarak konumluyorlar. Haliyle iktidar partisine oy veren seçmen, sorunun kaynağı her ne olursa olsun tahlili hala iktidar partisi olarak görüyorsa muhalefet açısından bu biçimde bir risk var.”
Erdoğan’ın gerçekçi olsun ya da olmasın algıyı yönetecek tıpta, krize tahlil sunduğunu söyleyen her vaadinin AKP’ye geçen oyları kalıcı kılabileceğini belirten Korkmaz, “Bunun karşısında muhalefetin yer yer kimlik siyasetine sıkışması, pasif kalması yahut tahlillerini bütüncül bir stratejiyle aktaramaması ise seçmenin Erdoğan’a kayışını kolaylaştırır” diyor.
Korkmaz’a bakılırsa muhalefetin önümüzdeki süreçte kendisini bekleyen değerli avantaj ve riskleri kullanıp kullanamayacağı bu geçişlerin kalıcı yahut süreksiz olduğunu gösterecek.
İktisatta sonbaharda yaşanan türbülansın akabinde gelen 20 Aralık kararlarının siyasete tesiri yavaş yavaş görülmeye başlandı. Son yapılan anketlere nazaran uzun vakittir birinci kere AKP’nin oylarında artış gözlemleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 20 Aralık’ta düzenlenen kabine toplantısının akabinde Yeni İktisat Modeli çatısı altında bir dizi tedbir açıklamış ve enflasyonla çaba için minimum fiyatın yanı sıra memur ve emekli maaşlarında iyileştirmeler yapılmıştı.
Yeni iktisat modelinin uygulamaya konmasının akabinde AKP’nin yaptırdığı anket neticelerina bakılırsa partinin oylarında artış trendi görüldü. Parti kurmaylarına göre anketlerdeki ‘ekonomideki sıkıntıların kim tarafınca çözülebileceği’ sorusuna karşılık seçmenler bir daha AKP ve Erdoğan’ın ismini verdi.
Buna benzeri bir sonuç Toplumsal Tesir Araştırmaları Merkezi’nin (TEAM) 12 büyük kentte yaptığı son araştırmada da görüldü. Buna bakılırsa kararsızlar dağıtılmadan AKP’nin oyları Kasım ayına göre yüzde 4,3 puan artarak yüzde 32,1’e çıktı. Bu oyların yaklaşık 1 puanının MHP’den, kalanının da büyük oranda kararsızlardan geldiği açıklandı. Kararsızlar dağıtıldığında ise AKP’deki toparlanma ile bir arada Cumhur İttifakı’nın oy oranı yüzde 45,8 oluyor.
“Kararsızlarda park etmiş” AKP’ye yakın seçmen
Araştırmayı yapan TEAM’in Koordinatörü Ulaş Tol, DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede AKP’nin önceye kıyasla ocak ayında dayanağını yüzde 3,6 puan artırmış göründüğünü söyleyerek, Cumhur İttifakı’ndaki toparlanmayı ise yüzde 1,9 oranında açıklıyor.
Tol, Cumhur İttifakı’nın “kararsızlarda park etmiş” yani çabucak hemen muhalefete yönelmemiş ve AKP’ye yakın potansiyelinin aslında bu oranın fazlaca daha üzerinde olduğuna dikkat çekerek, “Bunu gözetince ekonomik tedbirlerin yarattığı ruhsal tesire göre Cumhur İttifakı’nın yükselişinin çok sonlu olduğunu söyleyebiliriz” diyor.
20 Aralık’ın bir deney imkanı sağladığını da söyleyen Tol, iktidarın tedbirler, paketler ve/veya gündelik müdahalelerle, muhalefetin de karşılık vermediği durumlarda, bilhassa kararsızlar bölgesinde park etmiş seçmeni geri getirebileceğini ve düşme tarafındaki trendi bilakis çevirebileceğinin görüldüğünü kaydediyor.
Tol, saptadıkları bir başka hususu “Kararsızların değerli bir kısmı artık iktidarı desteklememek konusunda kararlı ancak ne yapacağı konusunda kararsız olanlardan oluşuyor” kelamlarıyla özetliyor.
Oylardaki artış kalıcı mı?
Pekala, Cumhur İttifakı’nda moralleri yükselten bu oy artışı kalıcı mı?
Tol’a göre Cumhur İttifakı’nın yüzde 1,9’luk artışının kalıcılığına dair işaretler güçlü değil. Seçmen hala ekonomin makus durumda olduğunu düşünüyor ve dolar kurunun gidişatı, enflasyon tesirlerinin yansımalarının gözlemlenmeye başlaması ile bu kısmi artışın geri dönmesi daha olası olabilir.
Metropoll Araştırma’dan Özer Sencar da son anketinde misal artışı gözlemleyen ve bu artışın kalıcı olmayacağını düşünen isimlerden.
Sencar, AKP’nin oylarının aylardır aşağı yanlışsız gittiğini belirterek, kendi anketlerindeki son sonuçları şu biçimde özetliyor:
“Geçen ay yüzde 23,9 kararsızlar dağıtılmadan oy ölçüsü, AKP’nin 20 yıldır aldığı en düşük oy ölçüsüdür. Yani 23,9 ile taban yapmıştı. Bu ay bu oran yüzde 26,3’e yükseldi. ötürüsıyla 2,5 puanlık yaklaşık bir artış var. Bu geçen ayki ekonomik önlemlerin yahut vaat edilen artırımların tesiridir, epey açık net.”
AKP’nin Ayasofya caminin ibadete açılması üzere olaylarla vakit zaman oylarında süreksiz artışlar yaşadığını lakin ondan sonrasında düşüşün bir daha sürdüğünü söyleyen Sencar, “Bu birinci aylardaki artırımlar insanları bir ölçü rahatlatabilir. Lakin ben şuna inanıyorum ve şimdiye kadarki deneyimlerime dayanarak söylüyorum, oylar en geç iki ay daha sonra bugünkü düzeylerine yine düşer” kestiriminde bulunuyor.
Muhalefetin performansı
AKP’deki bu toparlanmanın kalıcı olup olmayacağında gelecek aylardaki ekonomik kurallar kadar muhalefetin performansının da fazlaca kıymetli olacağı belirtiliyor.
Siyaset Bilimci Seren Selvin Korkmaz, Erdoğan’ı “popülizmin kitabını yazan bir lider” olarak tanımlayarak, muhalefeti bekleyen riski şöyleki açıklıyor:
“Popülist önderler krizi icra eden, krizi yaratan lakin beraberinde da kendilerini ona tahlil sunan beşerler olarak konumluyorlar. Haliyle iktidar partisine oy veren seçmen, sorunun kaynağı her ne olursa olsun tahlili hala iktidar partisi olarak görüyorsa muhalefet açısından bu biçimde bir risk var.”
Erdoğan’ın gerçekçi olsun ya da olmasın algıyı yönetecek tıpta, krize tahlil sunduğunu söyleyen her vaadinin AKP’ye geçen oyları kalıcı kılabileceğini belirten Korkmaz, “Bunun karşısında muhalefetin yer yer kimlik siyasetine sıkışması, pasif kalması yahut tahlillerini bütüncül bir stratejiyle aktaramaması ise seçmenin Erdoğan’a kayışını kolaylaştırır” diyor.
Korkmaz’a bakılırsa muhalefetin önümüzdeki süreçte kendisini bekleyen değerli avantaj ve riskleri kullanıp kullanamayacağı bu geçişlerin kalıcı yahut süreksiz olduğunu gösterecek.