Ayşe Sayın
BBC Türkçe, Ankara
Adalet ve Kalkınma Partisi ve MHP’nin çalışmalarını tamamlama evresine geldiği Seçim ve Siyasi Partiler Yasası konusunda “sınırlı değişiklik” yapılması gündemde.
İki parti seçim barajının yüzde 7’ye düşürülmesi konusunda uzlaşsa da, “daraltılmış bölge, ittifak içi baraj, YSK’nın vilayet seçim şurası liderleri üstündeki yetkilerinin artırılması” üzere kıymetli konularda ilerleme sağlanamadığı ve pakette yer almayabileceği söz ediliyor.
İki parti kurmaylarının, TBMM’nin açılmasının akabinde taslağa son formunu birlikte vermek üzere bir ortaya geleceği belirtilirken, gelinen nokta, “Sıkıntılar vardı, aşıldı lakin masadan eksiklerle kalkıldı” kelamlarıyla özetleniyor.
AKP ve MHP’nin üzerinde çalıştığı Seçim ve Siyasi Partiler Yasası konusunda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve akabinde da MHP Önderi Devlet Bahçeli’nin yaptığı açıklamayla seçim barajı yüzde 7 olarak netleşti. Lakin, baraj uzlaşması dahil, Seçim ve Siyasi Partiler Yasası konusundaki değişikliklerle ilgili şiddetli bir görüşme sürecinin yaşandığı söz ediliyor.
Kulislere yansıyan bilgilere nazaran her iki partinin başlangıçta yüzde 5 olarak uzlaştığı seçim barajı konusunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Barajla ilgili olarak şu anda bariz hale gelen aslında 7 ancak bu mevzuda Cumhur İttifakı olarak MHP’li arkadaşlarımızın son sonucunı bizim arkadaşlarımız çabucak hemen almış değiller. Lakin 7 netleşmiş vaziyette, MHP’de buna olumlu bakıyor” açıklaması ile havanın değiştiği belirtiliyor. Tıpkı açıklamada Erdoğan, “Bunun altında bir şey olur mu, olmaz mı, çabucak hemen önümüze gelmiş değil. O denli bir şey olursa o da doğal konuşulabilir ancak şimdilik bu biçimde bir şey yok” diyerek açık kapı bıraksa da, MHP Başkanı Devlet Bahçeli’nin partisinin “baraj altında kalmasından tasa ettiği” algısının önünün kesmek için “Baraj yüzde 7 olarak kesinleşmiştir” açıklaması yaptığı tabir ediliyor.
“Beklentiler revize edildi”
İki partide çalışmaları yürüten heyetin, TBMM’nin yeni yasama yılının başlayacağı Ekim ayından daha sonra da bir ortaya gelerek, teklife kesin halini vermeleri bekleniyor. Lakin başlangıçta planlananın bilakis, iki taraf içinde yürütülen görüşmelerde, birtakım düzenlemelerle ilgili ilerleme sağlanamadı ve bu niçinle daha hudutlu bir teklif Meclis’e sunulabilir.
AKP kurmayları, teklif üzerinde vakit zaman zahmetler yaşandığını, lakin aşıldığını belirtirken, “Büyük beklentilerimiz revize edildi, masadan eksiklerle kalkıldı, çalışmalar devam edecek, lakin epeyce kapsamlı bir değişiklik olmayabilir” değerlendirmesini yapıyorlar. Bu kapsamda, yüzde 7 seçim barajının yanı sıra, ittifak ortasındaki partilerin her biri için de baraj getirilmesinden vazgeçildiği belirtiliyor.
Ayrıyeten, AKP’nin istediği ve her seçim etrafının 5 ya da 7 milletvekili formunda düzenlenmesini içeren “daraltılmış bölge” seçeneğinin de MHP’den kabul görmediği için gündemden kalktığı vurgulanıyor.
İki partinin üzerinde uzlaşamadığı konulardan birisini de Yüksek Seçim Şurası’nın (YSK) yetkilerinin artırılmasına dönük düzenlemenin oluşturduğu tabir ediliyor. Yapılan birinci çalışmada, YSK kararlarının, vilayet ve ilçe seçim heyetleri tarafınca itiraz edilmeksizin motamot uygulanmasına dönük bir düzenleme düşünülüyordu. çabucak hemen uzlaşma sağlanamadığı için bu düzenlemenin de askıya alınabileceği tabir ediliyor.
Vilayet seçim liderlerinin belirlenmesi konusunda ise değişiklik yapılması planlanıyor. Mevcut maddede, o seçim bölgesindeki en kıdemli hakim, vilayet seçim heyeti lideri seçiliyor. çabucak hemen kesin uzlaşma sağlanmamakla bir arada, bunun yerine Yargıçlar ve Savcılar Heyeti’ne vilayetteki en kıdemli 3 hakim içinden vilayet seçim konseyi liderini belirlemesi ytesirinin verilmesi düşünülüyor.
İttifak sistemine devam
Yüzde 7 seçim barajında uzlaşılmasının akabinde, muhalefet partileri tarafınca, AKP ve MHP’nin “ittifak sistemine son verip, seçimlere başka ayrı gireceği ve muhalefet bloğunu dağıtmak için de ittifak sistemine son verileceği” savları lisana getirilmişti. Lakin gerek MHP ve gerekse iktidar partisi kulislerinden yansıyan bilgiye bakılırsa, ittifak sisteminden vazgeçilmesi kelam konusu değil. AKP ortasında, MHP’nin yüzde 7 barajını aşabilecek güçte olduğu, yalnızca cumhurbaşkanlığı seçiminde işbirliği yapılabileceği görüşünü seslendirenler olsa da, parti idaresinde bu görüşün kabul görmediği söz ediliyor. İki partinin milletvekili seçimine farklı girmesi halinde, bir manada “rakip partiler” haline geleceği, bu çekişmenin cumhurbaşkanlığı seçimine olumsuz yansıyacağı tabir ediliyor. MHP’nin de aslına bakarsan ittifak sisteminden vazgeçilmesi üzere bir fikrinin olmadığına dikkat çekiliyor.
Meclis’in Ekim gündeminde yok
Yeni seçim yasası paketinin Meclis’e ne vakit sunulacağı konusunda da takvim netleşmiş değil.
Teklifin TBMM’nin yeni yasama yılına başlayacağı Ekim ayında Meclis’e sunulması planlanmıyor. Seçimlerin Haziran 2023’de yapılacağına dikkat çekilerek, teklifin Meclis gündemine gelmesinin bütçe görüşmeleri daha sonrasına kalabileceği ve yılbaşından daha sonraya da kalabileceği belirtiliyor.
BBC Türkçe, Ankara
Adalet ve Kalkınma Partisi ve MHP’nin çalışmalarını tamamlama evresine geldiği Seçim ve Siyasi Partiler Yasası konusunda “sınırlı değişiklik” yapılması gündemde.
İki parti seçim barajının yüzde 7’ye düşürülmesi konusunda uzlaşsa da, “daraltılmış bölge, ittifak içi baraj, YSK’nın vilayet seçim şurası liderleri üstündeki yetkilerinin artırılması” üzere kıymetli konularda ilerleme sağlanamadığı ve pakette yer almayabileceği söz ediliyor.
İki parti kurmaylarının, TBMM’nin açılmasının akabinde taslağa son formunu birlikte vermek üzere bir ortaya geleceği belirtilirken, gelinen nokta, “Sıkıntılar vardı, aşıldı lakin masadan eksiklerle kalkıldı” kelamlarıyla özetleniyor.
AKP ve MHP’nin üzerinde çalıştığı Seçim ve Siyasi Partiler Yasası konusunda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve akabinde da MHP Önderi Devlet Bahçeli’nin yaptığı açıklamayla seçim barajı yüzde 7 olarak netleşti. Lakin, baraj uzlaşması dahil, Seçim ve Siyasi Partiler Yasası konusundaki değişikliklerle ilgili şiddetli bir görüşme sürecinin yaşandığı söz ediliyor.
Kulislere yansıyan bilgilere nazaran her iki partinin başlangıçta yüzde 5 olarak uzlaştığı seçim barajı konusunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Barajla ilgili olarak şu anda bariz hale gelen aslında 7 ancak bu mevzuda Cumhur İttifakı olarak MHP’li arkadaşlarımızın son sonucunı bizim arkadaşlarımız çabucak hemen almış değiller. Lakin 7 netleşmiş vaziyette, MHP’de buna olumlu bakıyor” açıklaması ile havanın değiştiği belirtiliyor. Tıpkı açıklamada Erdoğan, “Bunun altında bir şey olur mu, olmaz mı, çabucak hemen önümüze gelmiş değil. O denli bir şey olursa o da doğal konuşulabilir ancak şimdilik bu biçimde bir şey yok” diyerek açık kapı bıraksa da, MHP Başkanı Devlet Bahçeli’nin partisinin “baraj altında kalmasından tasa ettiği” algısının önünün kesmek için “Baraj yüzde 7 olarak kesinleşmiştir” açıklaması yaptığı tabir ediliyor.
“Beklentiler revize edildi”
İki partide çalışmaları yürüten heyetin, TBMM’nin yeni yasama yılının başlayacağı Ekim ayından daha sonra da bir ortaya gelerek, teklife kesin halini vermeleri bekleniyor. Lakin başlangıçta planlananın bilakis, iki taraf içinde yürütülen görüşmelerde, birtakım düzenlemelerle ilgili ilerleme sağlanamadı ve bu niçinle daha hudutlu bir teklif Meclis’e sunulabilir.
AKP kurmayları, teklif üzerinde vakit zaman zahmetler yaşandığını, lakin aşıldığını belirtirken, “Büyük beklentilerimiz revize edildi, masadan eksiklerle kalkıldı, çalışmalar devam edecek, lakin epeyce kapsamlı bir değişiklik olmayabilir” değerlendirmesini yapıyorlar. Bu kapsamda, yüzde 7 seçim barajının yanı sıra, ittifak ortasındaki partilerin her biri için de baraj getirilmesinden vazgeçildiği belirtiliyor.
Ayrıyeten, AKP’nin istediği ve her seçim etrafının 5 ya da 7 milletvekili formunda düzenlenmesini içeren “daraltılmış bölge” seçeneğinin de MHP’den kabul görmediği için gündemden kalktığı vurgulanıyor.
İki partinin üzerinde uzlaşamadığı konulardan birisini de Yüksek Seçim Şurası’nın (YSK) yetkilerinin artırılmasına dönük düzenlemenin oluşturduğu tabir ediliyor. Yapılan birinci çalışmada, YSK kararlarının, vilayet ve ilçe seçim heyetleri tarafınca itiraz edilmeksizin motamot uygulanmasına dönük bir düzenleme düşünülüyordu. çabucak hemen uzlaşma sağlanamadığı için bu düzenlemenin de askıya alınabileceği tabir ediliyor.
Vilayet seçim liderlerinin belirlenmesi konusunda ise değişiklik yapılması planlanıyor. Mevcut maddede, o seçim bölgesindeki en kıdemli hakim, vilayet seçim heyeti lideri seçiliyor. çabucak hemen kesin uzlaşma sağlanmamakla bir arada, bunun yerine Yargıçlar ve Savcılar Heyeti’ne vilayetteki en kıdemli 3 hakim içinden vilayet seçim konseyi liderini belirlemesi ytesirinin verilmesi düşünülüyor.
İttifak sistemine devam
Yüzde 7 seçim barajında uzlaşılmasının akabinde, muhalefet partileri tarafınca, AKP ve MHP’nin “ittifak sistemine son verip, seçimlere başka ayrı gireceği ve muhalefet bloğunu dağıtmak için de ittifak sistemine son verileceği” savları lisana getirilmişti. Lakin gerek MHP ve gerekse iktidar partisi kulislerinden yansıyan bilgiye bakılırsa, ittifak sisteminden vazgeçilmesi kelam konusu değil. AKP ortasında, MHP’nin yüzde 7 barajını aşabilecek güçte olduğu, yalnızca cumhurbaşkanlığı seçiminde işbirliği yapılabileceği görüşünü seslendirenler olsa da, parti idaresinde bu görüşün kabul görmediği söz ediliyor. İki partinin milletvekili seçimine farklı girmesi halinde, bir manada “rakip partiler” haline geleceği, bu çekişmenin cumhurbaşkanlığı seçimine olumsuz yansıyacağı tabir ediliyor. MHP’nin de aslına bakarsan ittifak sisteminden vazgeçilmesi üzere bir fikrinin olmadığına dikkat çekiliyor.
Meclis’in Ekim gündeminde yok
Yeni seçim yasası paketinin Meclis’e ne vakit sunulacağı konusunda da takvim netleşmiş değil.
Teklifin TBMM’nin yeni yasama yılına başlayacağı Ekim ayında Meclis’e sunulması planlanmıyor. Seçimlerin Haziran 2023’de yapılacağına dikkat çekilerek, teklifin Meclis gündemine gelmesinin bütçe görüşmeleri daha sonrasına kalabileceği ve yılbaşından daha sonraya da kalabileceği belirtiliyor.