Alanında dev bir eser: METAFİZİK

JoKeR

Active member
Biroldukca değerli yapıtı okuyucuyla buluşturan KETEBE Yayınevi bu defa de Metafizik konusunu enine uzunluğuna irdeleyen kıymetli bir yapıtla raflarda yerini aldı. Üç cilt olarak hazırlanmış olan eser Metafizik konusunu epey istikametli olarak mercek altına alıyor. Metafizik genel olarak fizik ötesi varlık ve bilgi alanını tabir eden bir kavram. Çağdaş ideolojinin kurucusu sayılan ve çağdaş manadaki metafiziği de başlatan Descartes “Felsefenin İlkeleri” isimli yapıtında İdeolojiyi “kökleri metafizik, gövdesi fizik, kısımları da öteki ilimler olan bir ağaca benzetir.

Metafizik gerçekliğin temel tabiatını, zihin ve husus içindeki alakayı, özü ve niteliği, mümkünlüğü ve gerçekliği inceleyen ideoloji koludur. Fizikten farkı, ortaya koyduğu kavramları sorgulama basamağını atlayıp sonuca dair karşılıklar üretme gayretidir. Genel olarak ideolojinin üç ana alt kolundan biri kabul edilir. Bu üç ana alt kısım etik ya da ahlak ideolojisi, epistemoloji ya da bilgi ideolojisi ve metafiziktir. Metafizik; Tanrı’nın varlığı, zâtı, sıfatları ve âlemle ilgisini varlıkların mevcut, imkân-zorunluluk, sebep-sonuç, tümel-tikel ve varoluşun kategorilerini, insanî niyetle ait mevzuları ele alır. Çağdaş periyoda gelinceye dek fizik ve matematiğin yanı sıra öğrenilmesi gerekli bir ilim kolu olarak görülen Metafizik, Batı ideolojisinde olduğu üzere İslam ideolojisinde de kıymetli bir yer fiyat. Fakat, İslam metafiziği İslam fikrinin sonları içerisinde geliştiğindilk evvelki çağların görüşlerinin yanı sıra Batı kanısından de biroldukca noktada ayrılır.

ARİSTO’NUN METAFİZİĞİ

Mefafizik, Ketebe Yayınları, 2021, 3 Cilt, 1591 Sayfa


İslam filozoflarının metafizik ile ilgili görüşlerine Aristo’nun “Metafizik” kitabının değerli katkıları olmuştur. İslam filozofları kendi metafizik anlayışlarını geliştirirken Aristo’yu eleştirel olarak ele almışlar, kimisi onun kanısının tesirinde kalarak, kimi de onun niyetlerini kökten eleştirerek İslam ideolojisi denilen bir ideolojiyi oluşturmuşlardır.

İslam Fikri çerçevesinde çeşitli yapıtları bulunan Prof.Dr. Ömer Türker tarafınca dört yıllık bir çalışma kararı hazırlanan Metafizik isimli 3 ciltlik eser İslam Niyetinde Teoriler başlığını taşıyan büyük ve uzun erimli bir projenin birinci adımını oluşturuyor. Bu projeyi fikir olarak ortaya atan birinci isim olan Türker, devamını getirmeyi hedeflediği bu yapıtla, İslam fikir geleneğine yönelik çalışmaların geldiği noktayı belirleyebilmek, kuvvetli ve zayıf yanlarını bakılırsabilmek, fikrî çeşitliliğini açığa çıkarmak ve bu alana dair ilmî çalışmaları genel okuyucunun kolay ulaşabileceği bir anlatıya kavuşturmayı amaçladıklarını belirtmekte.

Metafizik isimli üç ciltlik eser iki kümede toplanmış metinlerden oluşmakta olup, birinci gruptakiler kelam ideoloji ve tasavvuf dâhilinde bulunan ekoller hakkında bütüncül bilgiler vermeyi amaçlamakta. Ekol yazılarında evvel ekolun çıkmasına sebep olan amillerin analiz edildiği tarihi art plan ekolün temel tezleri başka ekollerden ayrışmasını sağlayan görüşleri sistemi, takipçileri ve eleştirmenleri anlatılmakta.

İkinci küme yazılar ise anlatılan ekollerin metafizik teorilerinden oluşmakta. Teori yazılarında evvel teori hakkında bütüncül tasavvur veren bir girişten daha sonra teorilerin çözmeyi amaçladığı sorun temel savı ana kavramları ve önermeleri taraftarları, eleştirmenleri ve tarih ortasındaki dönüşümleri anlatılmakta.

Kitapta yer alan ekol yazılarının sıralanmasında tarihî öncelik gözetilmiş. Bu niçinle ekoller kısmı islamda birinci teorik fikir ekolü olan Mu’tezile ile başlamakta ve hikmet-i müteâliye ile sona ermekte. Teori yazıları ise varlık fikri, sıfatlar, nübüvvet üzere mevzulara nazaran sınıflandırılmış.

Her iki kümedeki yazıların başında ekolü ve teoriyi tanıtmayı amaçlayan birer giriş kartının yer alması, okuyucunun mevzu seçimini, hususları takibini kolaylaştırıyor.

ALANINDA DEĞERLİ BİR ÇALIŞMA

40’ı aşkın, muharrir ve çeşitli üniversitelerdeki akademisyenlerin katkı sunduğu yapıtta İslam İdeolojisi, Kelam ve Tasavvuf bilim kısımlarında bakılırsavli İbrahim Halil Üçer, Eşref Altaş, Ercan Alkan, Hayrettin Nebi Güdekli, Mehmet Zahit Tiryaki, Abuzer Dişkaya, Mehmet Özturan Ekrem Demirli, Halil İbrahim Bulut, Muhammed Bedirhan, Ercan Alkan, Nedim Tan, Hacı Bayram Başer, Abdürrezzak Tek, Orhan Şener Koloğlu, Ulvi Murat Kılavuz, Murat Kaş, Hulusi Aslan, Yunus Cengiz, Osman Demir, Hülya Alper, Hatice Arpaguş, Hasan Akkanat, Zübeyir Bulut, Fatma Turgay, Hasan Akkanat, Burak Şaman, Ahmet Kamil Cihan, Mehmet Bulğen, Yasin Ramazan Başaran, Hüseyin Maraz, Muhammed Ali Koca, M. Mustafa Çakmaklıoğlu, Orhan Musakhanov, Seyithan Can, Muammer İskenderoğlu ve Ali İhsan Kılıç üzere isimlerin makaleleri yer almakta.

Metafiziğin etrafındaki bahisleri çeşitli açılardan ele alan yapıtla ilgili Prof Dr. Ömer Türker’in verdiği şu bilgiler hem de çalışmanın da özeti üzere: “Birincisi, İslam niyet mirasının gücü ve zaaflarını belirginleştirmektir. Niyet tarihimizde çeşitli alanlarda ileri sürülen görüşlerin bu kitaptaki teoriler formatında kaleme alınması, bu görüşlerin hangi meseleleri çözmek maksadıyla geliştirildiğini ve ne ölçüde başarılı olduğunu görmeye imkân veriyor. İkincisi, bizim şimdiye kadar yaptığımız çalışmalarda geldiğimiz noktayı belirginleştirmektir. Hem ekol tıpkı vakitte teori yazılarında izlenen çerçeve tuhaf biçimde görüşlerin bildiğimiz ve bilmediğimiz taraflarını açığa çıkarıyor. kimi vakit bilindiği düşünülen bir görüşün aslında hiç de dakik bir biçimde bilinmediği anlaşılıyor. Ayrıyeten görüşlerin birbirinden hangi noktalarda farklılaştığı belirginleşiyor ve tam olarak neyi önerdiği açıklığa kavuşuyor. Bu bakımdan yazılarda izlenen çerçeve teorilere dair çalışmalarımız arttıkça genişletilebilir ve yenilenebilir bir anlatım imkânı sunuyor. Üçüncüsü ise İslam fikir tarihine yönelik akademik birikimin her kısımdan genel okuyucu için ulaşılabilir hale getirilmesidir. Okuyucular bir ekol yahut teori yazısını okuduklarında onun hakkında sistemli bir kavrayışa ulaştıklarını çabucak fark edeceklerdir. Okudukları teorinin kavramları ve temel önermeleri hakkında sistemli biçimde düşünmeye başlayacaklardır. Bu durumun, hem İslam niyet mirasına yönelik ilgiyi yaygınlaştırması ve derinleştirmesini birebir vakitte çeşitli alanlarında çalışan arkadaşlara bu mirası kendi alanlarıyla irtibatlandırma imkânı vermesini umuyorum.”

Yapıttaki mevzuların teoriler halinde anlatılması uzmanların haricindeki genel okuyucuya hususları kolay takip etme imkânı sunmakta. Bu bağlamda kitabın muhatap kitlesinin fikir tarihinin rastgele bir alanında uzman olsun yahut olmasın bütün okuyucular olduğunu söyleyebiliriz. Öte yandan, her bir teorinin temel kavramları ve önermeleri ile tarih boyunca geçirdiği dönüşümlerin belirginleştirilmesi okuyucuya bütünsel bir bilgi sunmuş oluyor. Prof. Dr. Ömer Türker’in uzun yıllar uğraş ve titizliğiyle ortaya çıkan bu eser İslam niyetini manaya bakımından pek kıymetli bir yer tutacak nitelikte.
 
Üst