JoKeR
Active member
Cumhuriyet’in 100. yılı yaklaşırken, Cumhuriyet ve Mustafa Kemal Atatürk’e dair fotoğraf, efemera, evrak ve çeşitli eşyalar çoğunlukla müzayedeye çıkmaya başladı. Şimdiye kadar şahısların özel koleksiyonunda bulunan ve birçoğu arşivlerde görülemeyecek olan bu evrak ve eşyaların Cumhuriyet ve Atatürk’e dair tarih bilgimize kıymetli katkılar sunacağına kuşku yok. Müzayedede satışa sunulan bu evrak ve yapıtların hem de bir tanıtım olduğunu unutmamak gerekiyor. 27 Kasım’da İstanbul’da Arthill Müzecilik tarafınca gerçekleştirilecek Müzelik Eserler Müzayedesi’nde de Atatürk’ün ıslak imzalı bir konuşma metni ve fotoğrafı ile çek defteri de satışa sunulacak.
ESERLERİN GEÇMİŞİ
Atatürk’ün kız kardeşi Makbule Atadan (1885-1956) kendi koleksiyonunda bulunan Atatürk tarafınca el yazısıyla yazılmış beyanname metni, çek defteri ve fotoğrafı 1947’de Albay Halil Nuri Yurdakul ve eşi Fehime Yurdakul’a armağan etmişti. 3 Temmuz 1947 tarihindeki ve noter tasdikli evrakta Makbule Hanım, Albay Halil Paşa ve ailesinin kendisine gösterdikleri alaka ve hizmetten ötürü kelam konusu eşyaları ikram ettiğini söz etmektedir. Makbule Hanım’ı birkaç sefer memleketi Niğde’ye davet ederek meskeninde konuk eden Albay Halil Nuri Yurdakul (1898-1970) Ulusal Mücadele’de cephede savaşmış, Atatürk’ün sıhhatinde Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alay Komutanlığı yapmış ve 1950-1954 yılları içinde Niğde Milletvekilinde bulunmuştur.
Arthill Müzecilik’in düzenlediği müzayededeki eserler içinde öne çıkan Atatürk’ün Başkomutan sıfatıyla kaleme aldığı konuşması “Ordu’ya Beyanname” başlığını taşıyor. 4 sayfadan oluşan ve kurşun kalemle yazılmış konuşma metninin sonunda Başkumandan Mustafa Kemal’in imzası bulunuyor. Sakarya Meydan Muharebesi’nin akabinde 19 Eylül 1921’de Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’ya TBMM tarafınca Mareşal rütbesi ile Gazi unvanı verilmiştir. Bu karar üzerine Türk ordusuna duyduğu takdir, minnet ve şükranlarını ülkenin her tarafınca duyulacak kadar yüksek bir sesle söyleme gereği nazarann Atatürk, 20 Eylül 1921’de orduya verdiği bu beyannamede, Sakarya’da gösterdikleri kahramanlıklardan ötürü kumandanlara, subaylara ve erlere farklı ayrı teşekkür ederek “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kendisi hakkında yeni bir rütbe ve unvan ile beliren iltifat ve teveccühün direkt doğruya orduya dayandığını; milletin verdiği bu rütbe ile yükselen ordunun en erdemli, en ulu bir savaş ile seçkin olan bir daha Türk ordusu olduğunu; ordunun kahramanlıklarıyla gösterdiği nihayetsiz fedakârlıklar değerine kazanılan bu büyük zaferin millet tarafınca takdirini gösteren bu rütbe ve unvanı lakin orduya bağlayarak bütün askerlik hayatının en büyük iftihar kaynağı olarak taşıyacağını” vurgulamıştır.
KOMÜNİST FIRKASI İÇİN YAZILAN ÇEK
Koleksiyon pahası taşıyan ve müzayedede yer alan Atatürk’e ilişkin bir öbür eser ise kendisinin 1920-1921 yılları içinde kullandığı çek defteri. Osmanlı Bankası tarafınca verilen çek defterinde çeşitli isimlere Atatürk’ün ıslak imzasıyla yazılmış çek yaprakları bulunuyor. Çek defterinin üzerinde ise “Exellence Moustafa Kemal Pacha, President du Grand Consill National de Turquie” ibaresi kayıtlı. Çek defterinde Atatürk’ün Komünist Fırkası Merkez-i Geneli için genel sekreter Hakkı Behiç (Bayiç) Bey’e yazdığı iki çek ehemmiyet taşıyor.
Türkiye Komünist Fırkası, Ulusal Çaba devam ederken Ankara Hükûmeti ile Sovyet Hükûmeti içindeki yakınlaşmanın tesiriyle 18 Ekim 1920’de Atatürk’ün isteğiyle kurulmuştur. bu biçimdelikle ülkede artan Bolşevik sempatisi ve çeşitli sosyalizm eğilimler bu parti içerisinde kontrol altına alınmak istenmiştir. Müzayedede Atatürk’ten kız kardeşi Makbule Hanım’a imzalı ve ithaflı iki fotoğraf da satışa sunuldu. Fotoğraflarda Atatürk’ün el yazısıyla “kardeşim Makbule’ye 29 Haziran 1921 Ankara” ibaresi görülüyor.
Osmanlı padişahlarının özel eşyaları da satışta
Atatürk’e dair yapıtların yanı sıra Sultan Abdülmecid, Sultan Abdülaziz ve Sultan II. Abdülhamid tuğralı gümüş grupları, kahve puşidesi, fincan zarfları, kristal kadeh ve kandiller, Müşir Gazi Ahmet Muhtar Paşa’ya ilişkin altın kakma tabanca, Hidiv Abbas Hilmi Paşa için yapılmış çift kandil, hattat Mustafa Rakım Efendi, Hafız Osman ve Hasan Rıza’nın sınır levhaları, 16. ve 17. yüzsenelerdan İznik işi seramiklerle yağlı boya tabloların olduğu yüze yakın eser online olarak yapılacak müzayedede koleksiyonerleri bekliyor.
ESERLERİN GEÇMİŞİ
Atatürk’ün kız kardeşi Makbule Atadan (1885-1956) kendi koleksiyonunda bulunan Atatürk tarafınca el yazısıyla yazılmış beyanname metni, çek defteri ve fotoğrafı 1947’de Albay Halil Nuri Yurdakul ve eşi Fehime Yurdakul’a armağan etmişti. 3 Temmuz 1947 tarihindeki ve noter tasdikli evrakta Makbule Hanım, Albay Halil Paşa ve ailesinin kendisine gösterdikleri alaka ve hizmetten ötürü kelam konusu eşyaları ikram ettiğini söz etmektedir. Makbule Hanım’ı birkaç sefer memleketi Niğde’ye davet ederek meskeninde konuk eden Albay Halil Nuri Yurdakul (1898-1970) Ulusal Mücadele’de cephede savaşmış, Atatürk’ün sıhhatinde Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alay Komutanlığı yapmış ve 1950-1954 yılları içinde Niğde Milletvekilinde bulunmuştur.
Arthill Müzecilik’in düzenlediği müzayededeki eserler içinde öne çıkan Atatürk’ün Başkomutan sıfatıyla kaleme aldığı konuşması “Ordu’ya Beyanname” başlığını taşıyor. 4 sayfadan oluşan ve kurşun kalemle yazılmış konuşma metninin sonunda Başkumandan Mustafa Kemal’in imzası bulunuyor. Sakarya Meydan Muharebesi’nin akabinde 19 Eylül 1921’de Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’ya TBMM tarafınca Mareşal rütbesi ile Gazi unvanı verilmiştir. Bu karar üzerine Türk ordusuna duyduğu takdir, minnet ve şükranlarını ülkenin her tarafınca duyulacak kadar yüksek bir sesle söyleme gereği nazarann Atatürk, 20 Eylül 1921’de orduya verdiği bu beyannamede, Sakarya’da gösterdikleri kahramanlıklardan ötürü kumandanlara, subaylara ve erlere farklı ayrı teşekkür ederek “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kendisi hakkında yeni bir rütbe ve unvan ile beliren iltifat ve teveccühün direkt doğruya orduya dayandığını; milletin verdiği bu rütbe ile yükselen ordunun en erdemli, en ulu bir savaş ile seçkin olan bir daha Türk ordusu olduğunu; ordunun kahramanlıklarıyla gösterdiği nihayetsiz fedakârlıklar değerine kazanılan bu büyük zaferin millet tarafınca takdirini gösteren bu rütbe ve unvanı lakin orduya bağlayarak bütün askerlik hayatının en büyük iftihar kaynağı olarak taşıyacağını” vurgulamıştır.
KOMÜNİST FIRKASI İÇİN YAZILAN ÇEK
Koleksiyon pahası taşıyan ve müzayedede yer alan Atatürk’e ilişkin bir öbür eser ise kendisinin 1920-1921 yılları içinde kullandığı çek defteri. Osmanlı Bankası tarafınca verilen çek defterinde çeşitli isimlere Atatürk’ün ıslak imzasıyla yazılmış çek yaprakları bulunuyor. Çek defterinin üzerinde ise “Exellence Moustafa Kemal Pacha, President du Grand Consill National de Turquie” ibaresi kayıtlı. Çek defterinde Atatürk’ün Komünist Fırkası Merkez-i Geneli için genel sekreter Hakkı Behiç (Bayiç) Bey’e yazdığı iki çek ehemmiyet taşıyor.
Türkiye Komünist Fırkası, Ulusal Çaba devam ederken Ankara Hükûmeti ile Sovyet Hükûmeti içindeki yakınlaşmanın tesiriyle 18 Ekim 1920’de Atatürk’ün isteğiyle kurulmuştur. bu biçimdelikle ülkede artan Bolşevik sempatisi ve çeşitli sosyalizm eğilimler bu parti içerisinde kontrol altına alınmak istenmiştir. Müzayedede Atatürk’ten kız kardeşi Makbule Hanım’a imzalı ve ithaflı iki fotoğraf da satışa sunuldu. Fotoğraflarda Atatürk’ün el yazısıyla “kardeşim Makbule’ye 29 Haziran 1921 Ankara” ibaresi görülüyor.
Osmanlı padişahlarının özel eşyaları da satışta
Atatürk’e dair yapıtların yanı sıra Sultan Abdülmecid, Sultan Abdülaziz ve Sultan II. Abdülhamid tuğralı gümüş grupları, kahve puşidesi, fincan zarfları, kristal kadeh ve kandiller, Müşir Gazi Ahmet Muhtar Paşa’ya ilişkin altın kakma tabanca, Hidiv Abbas Hilmi Paşa için yapılmış çift kandil, hattat Mustafa Rakım Efendi, Hafız Osman ve Hasan Rıza’nın sınır levhaları, 16. ve 17. yüzsenelerdan İznik işi seramiklerle yağlı boya tabloların olduğu yüze yakın eser online olarak yapılacak müzayedede koleksiyonerleri bekliyor.