JoKeR
Active member
Seray Şahiner yeni romanı Ülker Abla’da “kadına yönelik şiddet” konusuna ağırlaşıyor. Romanı şöyle özetleyebiliriz: Ülker Abla, baba dayağından kocaya kaçıyor. Ancak bu sefer de koca dayağıyla karşılaşıyor. Bir tane oğlu oluyor Ülker Abla’nın. O, büyüdüğünde ve babasına karşı çıkmaya başladığında, koca dayağından kısa müddetliğine de olsa kurtuluyor. Lakin oğlu, askere gittiğinde, kocası tarafınca bir daha dayak yemeğe başlıyor. İki kere ayrılmak ister Ülker Abla kocasından. İkisinde de vefattan döner. Bunun üzerine Ülker Abla, meskenden kaçmakta bulur devayı.
Bayanlar zayıf, narin, hassas, kırılgan varlıklardır görüşüne aykırı istikamette bir bayan kahraman yaratmak istemiş Seray Şahiner. Kendini acındırmaması, dilenmemesi, tek başına da olsa başının dermanına bakabilmesi âlâ; ancak ziyadesiyle evhamlı, kaygı dolu, kuşkucu ve habistir Ülker Abla. Öteki sözle senelerca çektiği acılardan, artık dövüle dövüle sertleşmiş, hassaslığını kaybetmiş bir demir üzere. Roman boyunca, aslında dünyada hiç bir biçimde uygunluğun olmadığı, güzel insanların hepsinin öbür dünya namına da olsa çıkarcı olduğu anlatılıyor da diyebiliriz. Sanki Ülker Abla, bu bakışa da çektiği acılar sonucunda mi ulaştı? Bilmiyoruz. Zira Ülker Abla’nın konuttan kaçmadan evvelki hayatına dair hiç bir şey anlatılmamış romanda. Annesi kimdir? Kardeşleri yok muydu? Babası bunu niçin daima dövüyordu? halbuki toplumsal, trajik, ivedilikle tahlil bulunması gereken bir husustur “kadına yönelik şiddet”. O denli değil mi? Romanda bu hususa dair bir tahlil arayışının olduğu da söylenemez. Ülker Abla’da uygunluklar ardında yatan saklı çıkarı nazarancek bakış ve anlayış sertliği bulunmasına karşın mesela babasının yahut kocasının yanlış hareketlerini çözümleyecek bir derinlik yok. Bu noktada romancı Seray Şahiner’in ortaya çıkardığı karaktere yükleme yaptığı söylenebilir.
131. sayfaya gelinceye kadar, aslında romancının anlatacak hiç bir şeyi yok diye düşünmekten kendimi alamadım. Zira Ülker Abla’nın hastane deneyimi de ziyadesiyle yapay. halbuki hastane, bir roman için olay, karakter çeşitliliği ve renkliliği istikametinden eşsiz bir kaynak. Romancımız bunu kullanamamış. Türkiye’nin hastane gerçeğiyle karşılaşabilirdik bu romanda. Lakin bu “gerçek” de romanda ıskalanmış. Roman asıl 131. sayfada hızlanıyor (roman 156 sayfa). Ve asıl burada karakter olarak Ülker Abla hakkında bilgi edinebiliyoruz.
DİNDAR KİMLİKLER SIKINTILI
İkinci kısım diye değerlendirebileceğimiz, romanın 131. sayfadan daha sonrasında, dindar bayanların iç yüzü ortaya serilmek istenmiş: “Bu Hanife aslına bakarsanız boş duran daireyi bana verdi diye yedi mahalleye, hatta Allah’a, bakın ne merhametli hanımım diye hava attı durdu. Komşular çöpe atacağı üst başı, ıvır zıvırı benim meskene yığıp bedavadan sevaba girdi.” Romanın tahminen de tek dikkate kıymet tarafı burası. Maalesef bu kısımda de muharririn, bu tip insan ve ortamlara yönelik önyargılarıyla yüklenmiş bir biçimde konuşur, düşünür ve hisseder Ülker Abla. halbuki değişiktir Ülker Abla’nın roman boyunca, kocasının dayağı haricinde -ki buna şahit olmuyoruz-, gördüğü somut bir kötülük de yoktur. ötürüsıyla roman, konusunu farklı boyut ve açılarıyla işlemek, tabir etmek ve yansıtmak yerine (etken olmak), bu tıp önyargıların ruhsal ve sosyolojik boyutlarıyla incelenmesine (edilgen olmak) gereç teşkil etmiştir. Kahramanımız roman boyunca “Froyd”a (Freud) sövmüştür. Fakat düzgünlük, uygun ve dindar beşerler konusunda, farkında olmadan Freudyen tahliller yapmıştır. Bu, romanın ve romancının öteki bir çıkmaz sokağıdır.
Bayanlar zayıf, narin, hassas, kırılgan varlıklardır görüşüne aykırı istikamette bir bayan kahraman yaratmak istemiş Seray Şahiner. Kendini acındırmaması, dilenmemesi, tek başına da olsa başının dermanına bakabilmesi âlâ; ancak ziyadesiyle evhamlı, kaygı dolu, kuşkucu ve habistir Ülker Abla. Öteki sözle senelerca çektiği acılardan, artık dövüle dövüle sertleşmiş, hassaslığını kaybetmiş bir demir üzere. Roman boyunca, aslında dünyada hiç bir biçimde uygunluğun olmadığı, güzel insanların hepsinin öbür dünya namına da olsa çıkarcı olduğu anlatılıyor da diyebiliriz. Sanki Ülker Abla, bu bakışa da çektiği acılar sonucunda mi ulaştı? Bilmiyoruz. Zira Ülker Abla’nın konuttan kaçmadan evvelki hayatına dair hiç bir şey anlatılmamış romanda. Annesi kimdir? Kardeşleri yok muydu? Babası bunu niçin daima dövüyordu? halbuki toplumsal, trajik, ivedilikle tahlil bulunması gereken bir husustur “kadına yönelik şiddet”. O denli değil mi? Romanda bu hususa dair bir tahlil arayışının olduğu da söylenemez. Ülker Abla’da uygunluklar ardında yatan saklı çıkarı nazarancek bakış ve anlayış sertliği bulunmasına karşın mesela babasının yahut kocasının yanlış hareketlerini çözümleyecek bir derinlik yok. Bu noktada romancı Seray Şahiner’in ortaya çıkardığı karaktere yükleme yaptığı söylenebilir.
131. sayfaya gelinceye kadar, aslında romancının anlatacak hiç bir şeyi yok diye düşünmekten kendimi alamadım. Zira Ülker Abla’nın hastane deneyimi de ziyadesiyle yapay. halbuki hastane, bir roman için olay, karakter çeşitliliği ve renkliliği istikametinden eşsiz bir kaynak. Romancımız bunu kullanamamış. Türkiye’nin hastane gerçeğiyle karşılaşabilirdik bu romanda. Lakin bu “gerçek” de romanda ıskalanmış. Roman asıl 131. sayfada hızlanıyor (roman 156 sayfa). Ve asıl burada karakter olarak Ülker Abla hakkında bilgi edinebiliyoruz.
DİNDAR KİMLİKLER SIKINTILI
İkinci kısım diye değerlendirebileceğimiz, romanın 131. sayfadan daha sonrasında, dindar bayanların iç yüzü ortaya serilmek istenmiş: “Bu Hanife aslına bakarsanız boş duran daireyi bana verdi diye yedi mahalleye, hatta Allah’a, bakın ne merhametli hanımım diye hava attı durdu. Komşular çöpe atacağı üst başı, ıvır zıvırı benim meskene yığıp bedavadan sevaba girdi.” Romanın tahminen de tek dikkate kıymet tarafı burası. Maalesef bu kısımda de muharririn, bu tip insan ve ortamlara yönelik önyargılarıyla yüklenmiş bir biçimde konuşur, düşünür ve hisseder Ülker Abla. halbuki değişiktir Ülker Abla’nın roman boyunca, kocasının dayağı haricinde -ki buna şahit olmuyoruz-, gördüğü somut bir kötülük de yoktur. ötürüsıyla roman, konusunu farklı boyut ve açılarıyla işlemek, tabir etmek ve yansıtmak yerine (etken olmak), bu tıp önyargıların ruhsal ve sosyolojik boyutlarıyla incelenmesine (edilgen olmak) gereç teşkil etmiştir. Kahramanımız roman boyunca “Froyd”a (Freud) sövmüştür. Fakat düzgünlük, uygun ve dindar beşerler konusunda, farkında olmadan Freudyen tahliller yapmıştır. Bu, romanın ve romancının öteki bir çıkmaz sokağıdır.