JoKeR
Active member
Bilinen dünyanın gizemlerle dolu coğrafyaları; Makedonya Krallığı, Yunan birliği ve Pers İmparatorluğu. Bunların ötesindeyse bilinmeyen bir dünya ve bu dünyanın fatihi olmakta adım adım ilerleyen genç ve hırslı bir önder: Büyük İskender. O, büyük filozof Aristoteles’in sadık öğrencisi, tarih sahnesinde eşi gibisi görülmemiş askerî başarılara imza atmış bir kumandan ve kıvrak zekâsıyla Pers İmparatorluğu’nu dize getirmiş bir hükümdardı. Babası Kral Philip’in akabinde kadim düşmanları kibirli Yunan birliğinin baskısına başkaldırıyor ve Perslerden alacağı intikam için hazırlanıyordu. Bu uğurda Persepolis’ten Hindistan’a, Maveraünnehir’den Babil’e dünyayı dönecek ve eşsiz başarılara imza atacaktı. Tarihçi Okay Tiryakioğlu’nun kaleminden zekâsı, liderliği ve azmiyle bir hayli hükümdara ilham olmuş bir dünya fatihinin sürükleyici ve derinlikli öyküsü: “İskender: Dünyayı Değiştiren Hükümdar” kitabı geçtiğimiz günlerde Timaş Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı. Biz de Tiryakioğlu ile yeni kitabını, son vakit içinderdaki tarihi romanları ve dizileri konuştuk.
ÖYKÜNÜLMÜŞ BİR ASKER
“İskender” kitabında okuyucuya nasıl bir Büyük İskender portresi sundunuz?
Makedonyalı İskender, dünya harp tarihi için başat bir isim. Ordularının kuruluş ve nizamından, silah teknikleri, harp metotları ve alanda geliştirilmeye açık girift taktiklerine; askeriyle olan baba-oğul bağından, harp esirlerine karşı adil tavrına kadar tüm düzeylerde örnek alınacak bir mareşal. Hiç kuşkusuz kayıtlı tarihte isimlerini takdirle andığımız, Julius Sezar, Halid bin Velid, Tarık bin Ziyad, Hannibal, Fatih Sultan Mehmet, Pir Şamil ve Napolyon Bonapart üzere kaç büyük mareşalin eğitim ve gelişimlerinde öykünülmüş bir asker ve bununla birlikte devlet adamı. Bu romanımda İskender’in ömrünü işlememin öncelikli sebebi de bu. bir fazlaca örnek vasfı bünyesinde toplayan ve hayata hayli erken veda eden bu genç adam, senelerdan beri kaleme aldığım bir fazlaca asker ve devlet adamının başöğretmen kabul ettiği bir figür. Büyük İskender sadece bir asker değil, ötürüsıyla metin boyunca okuyucu, İskender’in sırf askeri ve siyasi kimliğiyle yüzleşmeyecek; beraberinde onun insani kimi noksan taraflarını nazarancek ve hegemon Yunanlıların baskısıyla büyük bir isyana yönelmiş ruhunun karanlık taraflarıyla da karşılaşacak. esasen bir anlatıyı içselleştirmemiz, metindeki karakterlerle kurabileceğimiz empatiyle gerçek orantılıdır.
ROMANLAR GERÇEĞE SADIK KALMALI
Bu kitabınız ile okurlarınızın zihninde oluşturmak istediğiniz niyet nedir?
Temel fikir, her ne kadar genç olursa olsun eğitimini ciddiye alan, bunun için çabalayan hocalarıyla irtibatını mutlak hürmet ve sevgi çerçevesinde güçlü tutan; ayrıyeten Batılıların ‘otodidakt’ dedikleri ferdî eğitimi konusunda okul haricinde da uğraşlı bir gencin hayatında imkansız diye bir mevhumun olmayacağı. Sözgelimi Yavuz Sultan Selim Han, şehzadelik senelerından itibaren ister seferde isterse hazarda kitaplarını yanından ayırmayan, geceleri birkaç saatlik uykuyla yetinip kelebek gözlüğü gözünde olduğu biçimde uzun saatlerini okuyarak geçiren, ilim aşığı bir başkandı. Bu ona yalnızca derin bir ruh ve ilim dünyası kazandırmakla kalmadı, İskender’in seferleri ve harp teknikleri üstündeki uzun periyodik okumalarıyla muharebe alanlarında kaç başarılara mührünü vurmasını sağladı.
Sizce tarihi roman külliyen tarihi kişiselyetlerin hayat hikayesine sadık mı kalmalıdır?
İster şahıs ister periyot romanları olsun, metin tarihi gerçekliğe mutlak manada sadık kalmalıdır. Bunu zorlayacak bir kurgusal yer, anlatının temellerini zayıflatır ve kısa müddette çöküşü getirir. halbuki kurgunun maksadı gerçeği zenginleştirerek aklımızda kalıcılığını artırmak ve bu sayede metninin temellerini sarsılmaz kılabilmektir. Bu noktada edebiyatın gücü eşsizdir. Şöyle bir örnek verirsem daha anlaşılır olacağına inanıyorum: 2000 yılında Steven Pressfield’in ‘Ateş Geçitleri’ isimli meşhur romanının birinci baskısını okudum. Thermopylae Savaşı’nın kurgusal bilgileri öylesine kuvvetliydü ki muharebe alanının tozu dumanı ve kan kokusunu adeta genzimde hissediyordum. Bu sayede romanın gerçek kahramanlarının her birini bugün hâlâ ismen hatırlar, fiziki özelliklerini dahi tek tek sayabilirim. Tarih, düzgün bir edebiyatçının elinde gerçeğe daha yakındır. Günümüzde tarihi edebiyat yaygın bir cins değil. Televizyon ve sinemada bu konu zıddı olsa da dünyada ve ülkemizde önemli manada tarihi edebiyatla uğraşan birkaç temel isimden oburunu göstermek pek güç. O yüzden kişisel etkilenme daha fazla diyebilirim.
Ciddi bir tarih dizisi furyası da hakim. Senaryosunu tarihten alan bu tıp dizilerin halkın genel tarih şuurunun gelişmesi konusunda bir etkisinin olduğunu düşünüyor musunuz?
2011 yılından bu yana tanınan tarihi diziler mevcut ve en eleştirilen örnekleri bile toplumda gerçeği öğrenmek konusunda genel bir merak oluşturdu. Bu durumla ilgili en çarpıcı örnek, merhum Halil İnalcık Hocamızdır. Kendisi vefatından evvelce yazdığı son akademik kitapların tamamının bestseller listesine girdiğini görür görmez hayretini söz etmiş ve bunun toplumda uyanan genel ilgiyle alakalı olduğunu şahsen söylemiştir. Hiç kuşkusuz bu yönelimde tarihi dizilerin rolü epeyce büyük. yıllar ortasında şahsî birkaç deneyimimle de söyleyebilirim ki tarihi dizi ve sinemalara bahis olan büyüklerimizin toplum katındaki manevi makamlarına gerekli hassasiyet gösterilmediği takdirde, o üretim da gereken ilgiyi görmüyor. Türk toplumunun çabucak her kesitinde görülebilen bu hassaslığa diğer milletlerde rastlamak güç.
ÖYKÜNÜLMÜŞ BİR ASKER
“İskender” kitabında okuyucuya nasıl bir Büyük İskender portresi sundunuz?
Makedonyalı İskender, dünya harp tarihi için başat bir isim. Ordularının kuruluş ve nizamından, silah teknikleri, harp metotları ve alanda geliştirilmeye açık girift taktiklerine; askeriyle olan baba-oğul bağından, harp esirlerine karşı adil tavrına kadar tüm düzeylerde örnek alınacak bir mareşal. Hiç kuşkusuz kayıtlı tarihte isimlerini takdirle andığımız, Julius Sezar, Halid bin Velid, Tarık bin Ziyad, Hannibal, Fatih Sultan Mehmet, Pir Şamil ve Napolyon Bonapart üzere kaç büyük mareşalin eğitim ve gelişimlerinde öykünülmüş bir asker ve bununla birlikte devlet adamı. Bu romanımda İskender’in ömrünü işlememin öncelikli sebebi de bu. bir fazlaca örnek vasfı bünyesinde toplayan ve hayata hayli erken veda eden bu genç adam, senelerdan beri kaleme aldığım bir fazlaca asker ve devlet adamının başöğretmen kabul ettiği bir figür. Büyük İskender sadece bir asker değil, ötürüsıyla metin boyunca okuyucu, İskender’in sırf askeri ve siyasi kimliğiyle yüzleşmeyecek; beraberinde onun insani kimi noksan taraflarını nazarancek ve hegemon Yunanlıların baskısıyla büyük bir isyana yönelmiş ruhunun karanlık taraflarıyla da karşılaşacak. esasen bir anlatıyı içselleştirmemiz, metindeki karakterlerle kurabileceğimiz empatiyle gerçek orantılıdır.
ROMANLAR GERÇEĞE SADIK KALMALI
Bu kitabınız ile okurlarınızın zihninde oluşturmak istediğiniz niyet nedir?
Temel fikir, her ne kadar genç olursa olsun eğitimini ciddiye alan, bunun için çabalayan hocalarıyla irtibatını mutlak hürmet ve sevgi çerçevesinde güçlü tutan; ayrıyeten Batılıların ‘otodidakt’ dedikleri ferdî eğitimi konusunda okul haricinde da uğraşlı bir gencin hayatında imkansız diye bir mevhumun olmayacağı. Sözgelimi Yavuz Sultan Selim Han, şehzadelik senelerından itibaren ister seferde isterse hazarda kitaplarını yanından ayırmayan, geceleri birkaç saatlik uykuyla yetinip kelebek gözlüğü gözünde olduğu biçimde uzun saatlerini okuyarak geçiren, ilim aşığı bir başkandı. Bu ona yalnızca derin bir ruh ve ilim dünyası kazandırmakla kalmadı, İskender’in seferleri ve harp teknikleri üstündeki uzun periyodik okumalarıyla muharebe alanlarında kaç başarılara mührünü vurmasını sağladı.
Sizce tarihi roman külliyen tarihi kişiselyetlerin hayat hikayesine sadık mı kalmalıdır?
İster şahıs ister periyot romanları olsun, metin tarihi gerçekliğe mutlak manada sadık kalmalıdır. Bunu zorlayacak bir kurgusal yer, anlatının temellerini zayıflatır ve kısa müddette çöküşü getirir. halbuki kurgunun maksadı gerçeği zenginleştirerek aklımızda kalıcılığını artırmak ve bu sayede metninin temellerini sarsılmaz kılabilmektir. Bu noktada edebiyatın gücü eşsizdir. Şöyle bir örnek verirsem daha anlaşılır olacağına inanıyorum: 2000 yılında Steven Pressfield’in ‘Ateş Geçitleri’ isimli meşhur romanının birinci baskısını okudum. Thermopylae Savaşı’nın kurgusal bilgileri öylesine kuvvetliydü ki muharebe alanının tozu dumanı ve kan kokusunu adeta genzimde hissediyordum. Bu sayede romanın gerçek kahramanlarının her birini bugün hâlâ ismen hatırlar, fiziki özelliklerini dahi tek tek sayabilirim. Tarih, düzgün bir edebiyatçının elinde gerçeğe daha yakındır. Günümüzde tarihi edebiyat yaygın bir cins değil. Televizyon ve sinemada bu konu zıddı olsa da dünyada ve ülkemizde önemli manada tarihi edebiyatla uğraşan birkaç temel isimden oburunu göstermek pek güç. O yüzden kişisel etkilenme daha fazla diyebilirim.
Ciddi bir tarih dizisi furyası da hakim. Senaryosunu tarihten alan bu tıp dizilerin halkın genel tarih şuurunun gelişmesi konusunda bir etkisinin olduğunu düşünüyor musunuz?
2011 yılından bu yana tanınan tarihi diziler mevcut ve en eleştirilen örnekleri bile toplumda gerçeği öğrenmek konusunda genel bir merak oluşturdu. Bu durumla ilgili en çarpıcı örnek, merhum Halil İnalcık Hocamızdır. Kendisi vefatından evvelce yazdığı son akademik kitapların tamamının bestseller listesine girdiğini görür görmez hayretini söz etmiş ve bunun toplumda uyanan genel ilgiyle alakalı olduğunu şahsen söylemiştir. Hiç kuşkusuz bu yönelimde tarihi dizilerin rolü epeyce büyük. yıllar ortasında şahsî birkaç deneyimimle de söyleyebilirim ki tarihi dizi ve sinemalara bahis olan büyüklerimizin toplum katındaki manevi makamlarına gerekli hassasiyet gösterilmediği takdirde, o üretim da gereken ilgiyi görmüyor. Türk toplumunun çabucak her kesitinde görülebilen bu hassaslığa diğer milletlerde rastlamak güç.