JoKeR
Active member
Yapılan araştırmalara göre günlük kişi başı internet kullanım müddeti 6 saat 43 dakika iken toplumsal medya kullanması 2 saat 24 dakika. Bilhassa genç neslin vaktinin büyük bir kısmını geçirdiği toplumsal medyada neler konuşuluyor neler yaşanıyor? Bu sorulardan yola çıkan Seyfullah Şenel’in hazırladığı Çevrimiçi Gençlik kitabı toplumsal medyadaki gençleri mercek altına alıyor. İnsanoğlunun tarih boyunca bağımlılıkla uğraş ettiğini lisana getiren Şenel şunları söylüyor: “ Bu bağımlılıklar bireye bakılırsa değişiyor artık. Kişinin yaşına, ruhsal, sosyolojik durumuna nazaran form alıyor. Bağımlılık dediğimiz kavram kendini o kadar güncelledi ki evvelce bağımlılık dendiğinde akla birinci gelenler uyuşturucu, sigara ya da alkol bağımlılığı olurken bunlar artık arka sıralarda kendilerine yer buluyor. Bugün öne çıkan bağımlılık tipleri içinde toplumsal medya bağımlılığını, sanal bahis bağımlılığını, online oyun bağımlılığını ve pornografi bağımlılığını görüyoruz. Benim uzun müddettir seminerlerde anlattığım ve maalesef gençliğimizi saran farklı ve bir o kadar korkutucu bağımlılıklar var örneğin; Bunlardan biri Dismorfofobi yani ‘Güzelsem varım!’ diyenlerin hastalığı. Dismorfofobi, ‘ayna hastalığı’ olarak geçiyor. Kendini beğenmeme hastalığı… Şu an dünyada intihar eden her beş bireyden biri dismorfofobi hastası.”
BEĞENİLDİĞİN KADAR VARSIN
Kendini beğenmememe ya da daha hoş olmayı takıntı haline getiren bir kuşakla karşı karşıya olduğumuzu söz eden Şenel, dünyadan şu örnekleri veriyor: “ Almanya’da 4 Milyon 670 bin insan dismorfofobi yüzünden doktora gidiyor, yani 4 milyon 670 bin insan kendi vücudundan nefret ettiği için tedavi görüyor. 2018’de dünya genelinde yaptırılan estetik süreçlerinin 10 milyon 607 bin 227’si cerrahi, 12 milyon 659 bin 147’si ise cerrahi olmayan operasyonlar olarak belirtildi. Zira yaşadığımız çağ bize şunu anlatıyor: Sen göründüğün kadar varsın; kalbin, hislerin, beynin, bunlar kıymetli değil. Sen beğenildiğin kadar varsın; şayet yorumların, fotoğrafların, kelamların, paylaşımların beğenilmiyorsa sen bir hiçsin. Bize ‘Cilalı İmaj Devri’nde yaşadığımızı ve buna nazaran hareket etmemizi empoze ediyorlar. Bizler bu ‘imaj’ teriminin bir ‘Truva Atı’ olduğunu bilmek zorundayız. Bu Truva Atı, bizim kişilik dünyamıza “güzellik” maskesi altında gönderilen düşman askerlerinden oluşuyor aslında.”
Seyfullah Şenel
BAĞIMLILIK DEĞİL BAĞLILIK
Bağımlılık dediğimiz şeyin kimyasal kancalarla değil, beynimizdeki kafesimizle alakalı olduğunun altını çizen Şenel, “ Kafesimize ahenk sağlamakla alakalı yapacağımız süreç ise ‘bağımlılık değil, bağ kurma’dır. İnsanoğlu doğumundan itibaren ‘bağ kurma’ üzerine yaratılmıştır. Ailemizle, akrabalarımızla, arkadaşlarımızla, dostlarımızla, Rabbimizle bağ kurmak zorundayız. Şayet bu saydıklarımızla bağ kuramazsak, kendimizi hayat ve toplum tarafınca dışlanmış hisseder ve bize rahatlık, memnunluk hissi verecek ‘sanal’ şeylerle bağ kurmak isteriz” değerlendirmesini yapıyor.
LİKE BAĞIMLISI OLDUK
İbn Haldun’un “insan alışkanlıklarının ürünüdür” kelamından yola çıkan Seyfullah Şenel, bağımlılığın keyif hissi ile kuvvetli bir bağı olduğunu lisana getiriyor ve toplumsal medyaya nasıl bağımlı hale gelindiğini şöyleki açıklıyor: “Normal bir insan araştırmalara bakılırsa 6 dakika 27 saniyede bir toplumsal medya hesaplarına bakma dürtüsü alır. Ancak siz bir selfie çekilip Instagram hesabınıza koyduğunuzda eliniz her 27 saniyede bir hesabınızı denetim etmek için telefonunuza uzanacaktır. niye? Kim beğenmiş? Kim yorum yapmış? Kim paylaşmış? Beyniniz size bu sorularının karşılığını aramanız için komut verir zira. Bizi bağımlı kılan şey, işte buradaki ‘keyif hissidir’. Buna ‘like bağımlığı’ da diyebiliriz.”
CEP TELEFONLARIMIZ AĞRI KESİCİ ÜZERE
18-24 yaş aralığındaki akıllı telefon kullanıcılarının yüzde 89’unun uykudan uyandıkları birinci 15 dakika içerisinde telefonlarına baktıklarını, yüzde 74’ünün ise sabah yaptıkları birinci işin telefonlarına bakmak olduğunu lisana getiren Şenel, bilgileri şu biçimde sıralıyor: “Yüzde 79’u uyanık oldukları müddetin yalnızca 2 saatini telefonlarıyla uğraşmadan yahut telefonlarını yanlarında tutmadan geçirmekteler. Bağımlı bir kullanıcının telefonundaki uygulamalara bakma sayısı günde 132’yi bulurken, olağan bir kullanıcıda bu sayı 76. Bu oranlara baktığımızda, cep telefonlarımız bir nevi ağrı kesici vazifesi görüyor. Başımız ağrıdığında aldığımız ilaçlar üzere ‘canımız sıkıldığında’ da telefonlarımıza sarılıyoruz. Toplumsal medyada geçirilen vaktin fazlaca kıymetli bir kısmı can zahmeti mazeret edilerek geçiriliyor. Cep telefonlarımız, tabletlerimiz büyük bir süratle birer avuntu aygıtlarına dönüşüyor. Toplumsal medya, günün her saatinde boşluk dolduran bir “emniyet supabı” güya. Gençlerin ve zatenız yetişkinlerin de birinci yapması gereken şey, ‘herkes’ hastalığından kurtulmak olmalı. Sanal dünya bize tıpkı matruşkada olduğu üzere devamlı bir yenilik sunar. Yalnızca önümüze koyduğu şeylerin ismini değiştirir, fakat emeli daima birebirdir.”
GENÇLERİN ADRESİ DEĞİŞTİ
Ülkemizde bundan 7-9 yıl evvel 15-25 yaş ortası olan gençler Facebook bağımlısı olduğunu orada arkadaşlarını bulup sosyalleştiklerini tabir eden Şenel bugün Facebook’ta genç oranını yüzde 13’lere düştüğünü belirtiyor ve ekliyor: “Çünkü sanal dünya onlara matruşkadan yesyeni ve daha renkli bir oyuncak çıkardı. İsmi Instagram. 2018 araştırma raporuna bakılırsa ‘Telefonunuzun tuş kilidini açtıktan daha sonra girdiğiniz toplumsal medya uygulaması hangisi?” sorusuna Türkiye’nin gençlerinin yüzde 42,6’sı ‘Instagram’ yanıtını verdi. Matruşka modelimiz tam bu esnada devreye giriyor işte. Çok yakın bir devirde Instagram’dan sıkılan gençliğe orijinal bir oyuncak daha sunulacak. Bunun ismi Pinterest olabilir, Snapchat olabilir, Tinder olabilir. Ya da bugüne kadar hiç duymadığımız yepisyeni bir uygulama…Ve biz bütün bunların peşine maalesef sihirli bir söz ile düşeriz. ‘Herkes’ Ancak her insanın bir hesabı var! Lakin her insanın bir oynadığı oyun var! Fakat herkes o denli giyiniyor! Lakin herkes kullanıyor! Moda; lakin herkes giyiyor, bak epeyce yakışıyor aslına bakarsanız, ben niye giyinmeyim? Toplumsal Medya; lakin herkes kullanıyor, ben niye kullanmayayım? Online Oyunlar; lakin herkes oynuyor, ben de oynasam ne olacak ki? Selfie; lakin herkes çekiyor, ben niye çekmeyim? Yani…“Niyet ettim Allah isteği için koyun olmaya, uydum hazır olan kalabalığa” Gençlerin bu “herkes” virüsüne karşı bir “alternatif reaksiyon modeli” geliştirmeleri gerekiyor. Farklı olmanın özel olduğunu ve farkında olarak özel kılındıklarını anladıklarında sanal dünyayı fazlaca daha hoş işler için kullanacaklarına muhakkak inanıyorum ben.”
BEĞENİLDİĞİN KADAR VARSIN
Kendini beğenmememe ya da daha hoş olmayı takıntı haline getiren bir kuşakla karşı karşıya olduğumuzu söz eden Şenel, dünyadan şu örnekleri veriyor: “ Almanya’da 4 Milyon 670 bin insan dismorfofobi yüzünden doktora gidiyor, yani 4 milyon 670 bin insan kendi vücudundan nefret ettiği için tedavi görüyor. 2018’de dünya genelinde yaptırılan estetik süreçlerinin 10 milyon 607 bin 227’si cerrahi, 12 milyon 659 bin 147’si ise cerrahi olmayan operasyonlar olarak belirtildi. Zira yaşadığımız çağ bize şunu anlatıyor: Sen göründüğün kadar varsın; kalbin, hislerin, beynin, bunlar kıymetli değil. Sen beğenildiğin kadar varsın; şayet yorumların, fotoğrafların, kelamların, paylaşımların beğenilmiyorsa sen bir hiçsin. Bize ‘Cilalı İmaj Devri’nde yaşadığımızı ve buna nazaran hareket etmemizi empoze ediyorlar. Bizler bu ‘imaj’ teriminin bir ‘Truva Atı’ olduğunu bilmek zorundayız. Bu Truva Atı, bizim kişilik dünyamıza “güzellik” maskesi altında gönderilen düşman askerlerinden oluşuyor aslında.”
Seyfullah Şenel
BAĞIMLILIK DEĞİL BAĞLILIK
Bağımlılık dediğimiz şeyin kimyasal kancalarla değil, beynimizdeki kafesimizle alakalı olduğunun altını çizen Şenel, “ Kafesimize ahenk sağlamakla alakalı yapacağımız süreç ise ‘bağımlılık değil, bağ kurma’dır. İnsanoğlu doğumundan itibaren ‘bağ kurma’ üzerine yaratılmıştır. Ailemizle, akrabalarımızla, arkadaşlarımızla, dostlarımızla, Rabbimizle bağ kurmak zorundayız. Şayet bu saydıklarımızla bağ kuramazsak, kendimizi hayat ve toplum tarafınca dışlanmış hisseder ve bize rahatlık, memnunluk hissi verecek ‘sanal’ şeylerle bağ kurmak isteriz” değerlendirmesini yapıyor.
LİKE BAĞIMLISI OLDUK
İbn Haldun’un “insan alışkanlıklarının ürünüdür” kelamından yola çıkan Seyfullah Şenel, bağımlılığın keyif hissi ile kuvvetli bir bağı olduğunu lisana getiriyor ve toplumsal medyaya nasıl bağımlı hale gelindiğini şöyleki açıklıyor: “Normal bir insan araştırmalara bakılırsa 6 dakika 27 saniyede bir toplumsal medya hesaplarına bakma dürtüsü alır. Ancak siz bir selfie çekilip Instagram hesabınıza koyduğunuzda eliniz her 27 saniyede bir hesabınızı denetim etmek için telefonunuza uzanacaktır. niye? Kim beğenmiş? Kim yorum yapmış? Kim paylaşmış? Beyniniz size bu sorularının karşılığını aramanız için komut verir zira. Bizi bağımlı kılan şey, işte buradaki ‘keyif hissidir’. Buna ‘like bağımlığı’ da diyebiliriz.”
CEP TELEFONLARIMIZ AĞRI KESİCİ ÜZERE
18-24 yaş aralığındaki akıllı telefon kullanıcılarının yüzde 89’unun uykudan uyandıkları birinci 15 dakika içerisinde telefonlarına baktıklarını, yüzde 74’ünün ise sabah yaptıkları birinci işin telefonlarına bakmak olduğunu lisana getiren Şenel, bilgileri şu biçimde sıralıyor: “Yüzde 79’u uyanık oldukları müddetin yalnızca 2 saatini telefonlarıyla uğraşmadan yahut telefonlarını yanlarında tutmadan geçirmekteler. Bağımlı bir kullanıcının telefonundaki uygulamalara bakma sayısı günde 132’yi bulurken, olağan bir kullanıcıda bu sayı 76. Bu oranlara baktığımızda, cep telefonlarımız bir nevi ağrı kesici vazifesi görüyor. Başımız ağrıdığında aldığımız ilaçlar üzere ‘canımız sıkıldığında’ da telefonlarımıza sarılıyoruz. Toplumsal medyada geçirilen vaktin fazlaca kıymetli bir kısmı can zahmeti mazeret edilerek geçiriliyor. Cep telefonlarımız, tabletlerimiz büyük bir süratle birer avuntu aygıtlarına dönüşüyor. Toplumsal medya, günün her saatinde boşluk dolduran bir “emniyet supabı” güya. Gençlerin ve zatenız yetişkinlerin de birinci yapması gereken şey, ‘herkes’ hastalığından kurtulmak olmalı. Sanal dünya bize tıpkı matruşkada olduğu üzere devamlı bir yenilik sunar. Yalnızca önümüze koyduğu şeylerin ismini değiştirir, fakat emeli daima birebirdir.”
GENÇLERİN ADRESİ DEĞİŞTİ
Ülkemizde bundan 7-9 yıl evvel 15-25 yaş ortası olan gençler Facebook bağımlısı olduğunu orada arkadaşlarını bulup sosyalleştiklerini tabir eden Şenel bugün Facebook’ta genç oranını yüzde 13’lere düştüğünü belirtiyor ve ekliyor: “Çünkü sanal dünya onlara matruşkadan yesyeni ve daha renkli bir oyuncak çıkardı. İsmi Instagram. 2018 araştırma raporuna bakılırsa ‘Telefonunuzun tuş kilidini açtıktan daha sonra girdiğiniz toplumsal medya uygulaması hangisi?” sorusuna Türkiye’nin gençlerinin yüzde 42,6’sı ‘Instagram’ yanıtını verdi. Matruşka modelimiz tam bu esnada devreye giriyor işte. Çok yakın bir devirde Instagram’dan sıkılan gençliğe orijinal bir oyuncak daha sunulacak. Bunun ismi Pinterest olabilir, Snapchat olabilir, Tinder olabilir. Ya da bugüne kadar hiç duymadığımız yepisyeni bir uygulama…Ve biz bütün bunların peşine maalesef sihirli bir söz ile düşeriz. ‘Herkes’ Ancak her insanın bir hesabı var! Lakin her insanın bir oynadığı oyun var! Fakat herkes o denli giyiniyor! Lakin herkes kullanıyor! Moda; lakin herkes giyiyor, bak epeyce yakışıyor aslına bakarsanız, ben niye giyinmeyim? Toplumsal Medya; lakin herkes kullanıyor, ben niye kullanmayayım? Online Oyunlar; lakin herkes oynuyor, ben de oynasam ne olacak ki? Selfie; lakin herkes çekiyor, ben niye çekmeyim? Yani…“Niyet ettim Allah isteği için koyun olmaya, uydum hazır olan kalabalığa” Gençlerin bu “herkes” virüsüne karşı bir “alternatif reaksiyon modeli” geliştirmeleri gerekiyor. Farklı olmanın özel olduğunu ve farkında olarak özel kılındıklarını anladıklarında sanal dünyayı fazlaca daha hoş işler için kullanacaklarına muhakkak inanıyorum ben.”