Hatice Kamer*
Türkiye’de aşılama suratı son günlerde arttı. Lakin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde aşılama oranının öbür bölgelere kıyasla daha düşük olduğu görülüyor.
16 Haziran Çarşamba günü prestijiyle iki bölgede 23 vilayette toplam 3,5 milyon dozdan fazla aşı yapıldı. Bu sayı, ikinci doz aşı yapılan 1 milyon 350 bin kişiyi de kapsıyor.
Nüfusu 15 milyona yaklaşan iki bölgede 18 yaşın üstündeki her insanın, yani 9 milyonu aşkın kişinin aşılanabilmesi için, 18 milyon dozdan fazla aşı yapılması gerekiyor.
Tabip Odaları: Güvensizlik değerli bir faktör
Diyarbakır, Şırnak ve Van Tabip Odaları, bölgede aşılamanın yavaş ilerlemesinde, aşı reddinin ve yapılan resmi açıklamalara duyulan güvensizliğin tesirli olduğunu savunuyor.
Tabip odaları buna ek olarak, okuma yazma ve Türkçe bilmeyenler için randevu sisteminin önemli bir sorun olduğunu da belirtiyor.
Diyarbakır Tabip Odası Lideri Hekim Elif Turan, alandan edindiği müşahedeler kararı önemli bir aşı aykırılığı olmasa da, aşıya karşı güvensizlik olduğunu söylüyor:
“Pandemi süreci inanç verecek biçimde yönetilemediği için bu durum aşılamaya da yansıdı. Aşı için gereken toplumsal bilgilendirme yapılamadı. Bölgede daha evvel bozuk kızamık aşıları niçiniyle SSP hadiseleri yaşanmıştı. Bu çeşit durumlar da aşılara karşı bir hassasiyete niye oldu ve güvensizlik yarattı.”
Kürtçe sıhhat hizmeti vurgusu
“İlk vakit içinder randevu sisteminde yaşanan kasvetler sorundu. Artık o sorun yok. Fakat bölgede anadilde sıhhat hizmeti ile bir kampanya yapılabilirdi, yapılmadı. halbuki insanlara Kürtçe olarak, aşının ehemmiyetini anlatınca, ikna oluyorlar.”
Diyarbakır’da günde 1300 civarında test yapıldığını ve bu testlerin yüzde 10’unun olumlu çıktığını söyleyen Turan, aşının hami sıhhat hizmetlerinde temel bir hak olduğunu, toplumsal bağışıklık için aşılamaya sürat verilmesi ve yaygınlaşması için kampanyalar başlatılması gerektiğini söylemiş oldu.
“Bir an evvel inanç vererek, aşının değeri anlatılarak herkese aşı yapılmalı. Yalnızca Covid değil, pnömokok ve grip aşısı için de bize ‘Aşı olalım mı?’ diye soran hayli oluyor. Biz onlara aşının değerini anlattığımızda ikna oluyorlar, etrafımdaki müşahedem bu tarafta.’’
‘Şırnak Mavi’de kalmak için ağır bedeller ödedi’
Risk haritasında hala mavide kalmayı başarabilen tek vilayet olan Şırnak’ta da aşılama yavaş seyrediyor.
Şırnak Tabip Odası Lideri Serdar Kuni, “Geçen yıl Şırnak’ta, hastanelerde yatacak yer yoktu. Neredeyse Covid olmayan kalmadı. Yani toplumsal bağışıklığı kazandığı için mavide kaldı, o mavi için büyük bedeller ödedi” diyor.
Hekim Serdar Kuni, aşı sistemindeki sorunlara de dikkat çekti:
“Kırsalda bilgi karmaşası epeyce oldu. Evvelden randevu almadan başvuranlar birebir gün aşı olmadığı için daha sonra gelmiyorlardı ya da gelemiyorlardı. Bir de yalnızca hastane ve ASM’lerde (Aile Sıhhat Merkezleri) aşı yapılması niçiniyle topluma ulaşılamıyordu. Aşı konusunda ve aşıya inanç duyulması için bilgilendirme yapılmadı.”
Şırnak genelinde ASM’lerin yapısının toplu aşılamaya uygun olmadığını belirten Kuni, aşı için merkezi yerlerde çadırların kurulması gerektiğini söylüyor.
Az de olsa aşıdan daha sonra Covid hadiselerinin da yaşandığını söyleyen Kuni, birfazlaca kişinin bu yüzden aşı olmak istemediğini söylemiş oldu.
‘Yeterli bilimsel açıklama yapılmıyor’
Van-Hakkari Tabip Odası Lideri Hüseyin Yaviç, bölgede olduğu üzere Van’da da aşılamanın düşük seyrettiğini söylemiş oldu.
“Nüfusa oranlandığımızda Van’da, yüzde 13 oranında bir aşılama yapıldığını görüyoruz” diyen Yaviç’e bakılırsa, aşı oranın düşük olmasının en değerli niçini planlamanın bölgesel şartlar göz önünde bulundurulmadan yapılmış olması.
“Özellikle randevu sistemi büyük eza zira biroldukça meskenin interneti yok. Aşı takviminin uygulandığı birinci başlarda aşı tedariki önemli sıkıntıydı. Sıhhat bakanlığının toplumu gereğince bilgilendirmemesine bağlı aşı reddi gelişti. Şu an aşı var, ASM’lerde de aşı yapılmaya başlandı, birkaç merkezde aşı merkezleri de oluşturuldu, bir yoğunluk var ancak aşı oranları düşük’’ dedi.
Aşı reddinin hala devam ettiğini söyleyen Yaviç bilhassa basında aşıya karşı güvensizlik yaratan açıklamaların yer almasının başlarda soru işareti oluşturduğunu söylemiş oldu:
“İlk etapta yalnızca tek aşı getirilmesi, daha sonra getirilen yeni aşılarla ilgili kâfi bilgilendirme yapılmaması da o güvensizliğin sürmesinin niçinlerinden.
“Bilimsel manada kâfi açıklamalar olmayınca insanların başı, söylentiler ile karışıyor. Bilhassa MRN aşısına kuşkulu yaklaşanlar var. Biz herkese tereddüt etmeden aşı olmaları gerektiği tarafında bilgilendirme yapıyoruz. Pandeminin denetim altına alınması için aşılamanın epey değerli olduğunu anlatıyoruz fakat bunun kampanyalar halinde yaygınlaşması gerekiyor.”
TTB: Garantisine bakılmaksızın 18 yaş üstüne günde 1 milyon aşı yapılmalı
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Kümesi da aşılamanın hızlandırılması davetiyle bir açıklama yayımladı.
Toplumun pandemi periyodunda sıhhat siyasetlerine karşı itimat sarsıntısını yaşadığını savunan TTB, tıpkı güvensizliğin aşılara karşı geliştiğini de söylemiş oldu.
Aşı tereddüdünün önüne geçilmesi, halkın aşılamaya teşvik edilmesi için Sıhhat Bakanlığı tarafınca acil bir bağlantı kampanyası başlatılması gerektiğini söyleyen TTB’nin açıklaması şu biçimde devam ediyor:
“Üzerimize düşenleri yerine getirmeye hazırız. Bu kapsamda bir yandan toplumsal bileşenleri harekete geçirmek, öbür yandan sıhhat çalışanlarını ve halkı en yanlışsız biçimde bilgilendirmek için çalışmalar yapmaya başlamış bulunuyoruz.”
TTB, tüm 18 yaş üstü nüfusa, garantisi olup olmadığına bakılmaksızın günde en az 1 milyon doz aşı yapılması daveti da yaptı:
“Bu amaca ulaşabilmek için günlük kararlar vermek ve peyderpey açıklamalar yapmak yerine, Sıhhat Bakanlığı’nın aşılama sistemini bütüncül bir biçimde ele alan akılcı planlamalar yapması, tüm yetişkin nüfus en az bir doz aşı olduktan daha sonra 65 yaş üstü nüfusun ve sıhhat çalışanlarının üçüncü dozları eldeki bilimsel datalar ışığında planlanarak ve somut bir COVID-19 aşılama stratejisi sunmasını talep ediyoruz.”
Türkiye’de aşılama suratı son günlerde arttı. Lakin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde aşılama oranının öbür bölgelere kıyasla daha düşük olduğu görülüyor.
16 Haziran Çarşamba günü prestijiyle iki bölgede 23 vilayette toplam 3,5 milyon dozdan fazla aşı yapıldı. Bu sayı, ikinci doz aşı yapılan 1 milyon 350 bin kişiyi de kapsıyor.
Nüfusu 15 milyona yaklaşan iki bölgede 18 yaşın üstündeki her insanın, yani 9 milyonu aşkın kişinin aşılanabilmesi için, 18 milyon dozdan fazla aşı yapılması gerekiyor.
Tabip Odaları: Güvensizlik değerli bir faktör
Diyarbakır, Şırnak ve Van Tabip Odaları, bölgede aşılamanın yavaş ilerlemesinde, aşı reddinin ve yapılan resmi açıklamalara duyulan güvensizliğin tesirli olduğunu savunuyor.
Tabip odaları buna ek olarak, okuma yazma ve Türkçe bilmeyenler için randevu sisteminin önemli bir sorun olduğunu da belirtiyor.
Diyarbakır Tabip Odası Lideri Hekim Elif Turan, alandan edindiği müşahedeler kararı önemli bir aşı aykırılığı olmasa da, aşıya karşı güvensizlik olduğunu söylüyor:
“Pandemi süreci inanç verecek biçimde yönetilemediği için bu durum aşılamaya da yansıdı. Aşı için gereken toplumsal bilgilendirme yapılamadı. Bölgede daha evvel bozuk kızamık aşıları niçiniyle SSP hadiseleri yaşanmıştı. Bu çeşit durumlar da aşılara karşı bir hassasiyete niye oldu ve güvensizlik yarattı.”
Kürtçe sıhhat hizmeti vurgusu
“İlk vakit içinder randevu sisteminde yaşanan kasvetler sorundu. Artık o sorun yok. Fakat bölgede anadilde sıhhat hizmeti ile bir kampanya yapılabilirdi, yapılmadı. halbuki insanlara Kürtçe olarak, aşının ehemmiyetini anlatınca, ikna oluyorlar.”
Diyarbakır’da günde 1300 civarında test yapıldığını ve bu testlerin yüzde 10’unun olumlu çıktığını söyleyen Turan, aşının hami sıhhat hizmetlerinde temel bir hak olduğunu, toplumsal bağışıklık için aşılamaya sürat verilmesi ve yaygınlaşması için kampanyalar başlatılması gerektiğini söylemiş oldu.
“Bir an evvel inanç vererek, aşının değeri anlatılarak herkese aşı yapılmalı. Yalnızca Covid değil, pnömokok ve grip aşısı için de bize ‘Aşı olalım mı?’ diye soran hayli oluyor. Biz onlara aşının değerini anlattığımızda ikna oluyorlar, etrafımdaki müşahedem bu tarafta.’’
‘Şırnak Mavi’de kalmak için ağır bedeller ödedi’
Risk haritasında hala mavide kalmayı başarabilen tek vilayet olan Şırnak’ta da aşılama yavaş seyrediyor.
Şırnak Tabip Odası Lideri Serdar Kuni, “Geçen yıl Şırnak’ta, hastanelerde yatacak yer yoktu. Neredeyse Covid olmayan kalmadı. Yani toplumsal bağışıklığı kazandığı için mavide kaldı, o mavi için büyük bedeller ödedi” diyor.
Hekim Serdar Kuni, aşı sistemindeki sorunlara de dikkat çekti:
“Kırsalda bilgi karmaşası epeyce oldu. Evvelden randevu almadan başvuranlar birebir gün aşı olmadığı için daha sonra gelmiyorlardı ya da gelemiyorlardı. Bir de yalnızca hastane ve ASM’lerde (Aile Sıhhat Merkezleri) aşı yapılması niçiniyle topluma ulaşılamıyordu. Aşı konusunda ve aşıya inanç duyulması için bilgilendirme yapılmadı.”
Şırnak genelinde ASM’lerin yapısının toplu aşılamaya uygun olmadığını belirten Kuni, aşı için merkezi yerlerde çadırların kurulması gerektiğini söylüyor.
Az de olsa aşıdan daha sonra Covid hadiselerinin da yaşandığını söyleyen Kuni, birfazlaca kişinin bu yüzden aşı olmak istemediğini söylemiş oldu.
‘Yeterli bilimsel açıklama yapılmıyor’
Van-Hakkari Tabip Odası Lideri Hüseyin Yaviç, bölgede olduğu üzere Van’da da aşılamanın düşük seyrettiğini söylemiş oldu.
“Nüfusa oranlandığımızda Van’da, yüzde 13 oranında bir aşılama yapıldığını görüyoruz” diyen Yaviç’e bakılırsa, aşı oranın düşük olmasının en değerli niçini planlamanın bölgesel şartlar göz önünde bulundurulmadan yapılmış olması.
“Özellikle randevu sistemi büyük eza zira biroldukça meskenin interneti yok. Aşı takviminin uygulandığı birinci başlarda aşı tedariki önemli sıkıntıydı. Sıhhat bakanlığının toplumu gereğince bilgilendirmemesine bağlı aşı reddi gelişti. Şu an aşı var, ASM’lerde de aşı yapılmaya başlandı, birkaç merkezde aşı merkezleri de oluşturuldu, bir yoğunluk var ancak aşı oranları düşük’’ dedi.
Aşı reddinin hala devam ettiğini söyleyen Yaviç bilhassa basında aşıya karşı güvensizlik yaratan açıklamaların yer almasının başlarda soru işareti oluşturduğunu söylemiş oldu:
“İlk etapta yalnızca tek aşı getirilmesi, daha sonra getirilen yeni aşılarla ilgili kâfi bilgilendirme yapılmaması da o güvensizliğin sürmesinin niçinlerinden.
“Bilimsel manada kâfi açıklamalar olmayınca insanların başı, söylentiler ile karışıyor. Bilhassa MRN aşısına kuşkulu yaklaşanlar var. Biz herkese tereddüt etmeden aşı olmaları gerektiği tarafında bilgilendirme yapıyoruz. Pandeminin denetim altına alınması için aşılamanın epey değerli olduğunu anlatıyoruz fakat bunun kampanyalar halinde yaygınlaşması gerekiyor.”
TTB: Garantisine bakılmaksızın 18 yaş üstüne günde 1 milyon aşı yapılmalı
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Kümesi da aşılamanın hızlandırılması davetiyle bir açıklama yayımladı.
Toplumun pandemi periyodunda sıhhat siyasetlerine karşı itimat sarsıntısını yaşadığını savunan TTB, tıpkı güvensizliğin aşılara karşı geliştiğini de söylemiş oldu.
Aşı tereddüdünün önüne geçilmesi, halkın aşılamaya teşvik edilmesi için Sıhhat Bakanlığı tarafınca acil bir bağlantı kampanyası başlatılması gerektiğini söyleyen TTB’nin açıklaması şu biçimde devam ediyor:
“Üzerimize düşenleri yerine getirmeye hazırız. Bu kapsamda bir yandan toplumsal bileşenleri harekete geçirmek, öbür yandan sıhhat çalışanlarını ve halkı en yanlışsız biçimde bilgilendirmek için çalışmalar yapmaya başlamış bulunuyoruz.”
TTB, tüm 18 yaş üstü nüfusa, garantisi olup olmadığına bakılmaksızın günde en az 1 milyon doz aşı yapılması daveti da yaptı:
“Bu amaca ulaşabilmek için günlük kararlar vermek ve peyderpey açıklamalar yapmak yerine, Sıhhat Bakanlığı’nın aşılama sistemini bütüncül bir biçimde ele alan akılcı planlamalar yapması, tüm yetişkin nüfus en az bir doz aşı olduktan daha sonra 65 yaş üstü nüfusun ve sıhhat çalışanlarının üçüncü dozları eldeki bilimsel datalar ışığında planlanarak ve somut bir COVID-19 aşılama stratejisi sunmasını talep ediyoruz.”