Anayasa Mahkemesi (AYM), 16 Nisan 2017’deki anayasa değişikliği referandumunun akabinde geçilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne “uyum sağlanması” emeliyle Başbakanlık, bakanlıklar ile kamu, kurum ve kuruluşlarının teşkilatlarına son veren Kanun Kararında Kararname’nin (KHK) iptali talebini gündemine aldı. Yüksek Mahkeme, 8 Aralık’ta 233 unsurluk düzenlemenin anayasaya muhalif olup olmayacağına karar verecek.
DW Türkçe’nin ulaştığı bilgilere göre, davaya ait çalışmasını tamamlayan AYM raportörü, bu kapsamda yaklaşık 500 sayfalık bir rapor hazırladı. AYM tarihinin en kapsamlı evraklarından biri olduğu belirtilen davada hazırlanan rapor, 15 üyeye sunuldu. Raporda, kararnamedeki kimi hususların iptali, kimilerinin ise iptal talebinin reddedilmesi istendi.
AYM ne karar verebilir?
Yüksek Mahkeme, toplantıda temel olarak Başbakanlık, bakanlıklar ile birtakım kurumların varlığına kararnameyle son verilmesinin anayasaya alışılmamış olup olmadığını denetleyecek. Mahkeme, şayet anayasaya terslik tespit ederse, kelam konusu kurumların kaldırılmasının kararnameyle değil, lakin kanunla yapılması tarafında bir karara imza atabilir. Bu durumda mahkeme, iptal kararlarını çabucak yürürlüğe koymak yerine, hükümetten yasa çıkarmasını isteyebilir ve bu bahiste 9 aylık mühlet verebilir.
Yeni sisteme kararnameyle geçilmişti
Türkiye, 16 Nisan 2017 tarihinde yapılan anayasa değişikliği referandumuyla Cumhurbaşkanı Hükümet Sistemi’ne geçmişti. İktidar, TBMM’den çıkardığı bir kanunla, anayasa değişikliğine ahenk sağlanması hedefiyle kanun ve kararnamelerde değişiklik yapması konusunda Bakanlar Heyeti’ne kararname çıkarma yetkisi vermişti. Bakanlar Heyeti da 2 Temmuz 2018’de 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’ye imza atmıştı.
Bakanlıkların kanunları yürürlükten kaldırıldı
Kararnameyle, yeni hükümet sistemine geçiş gayesiyle başta Başbakanlık olmak üzere bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilat kanunları yürürlükten kaldırılmıştı.
Mevzuatta kapatılan Başbakanlığa yapılan bütün atıfların Cumhurbaşkanlığına yapılmış sayılması kararnamede düzenlenmişti. Kamu kurum ve kuruluşlarının kuruluş, teşkilat, bakılırsav ve yetkileri bir daha düzenlenirken, kapatılan kurumların mal ve işçisinin bölümü de bu düzenlemeyle yapılmıştı.
CHP: Kararnameyle yapılamaz
CHP, 233 unsurluk bu kararnamenin iptali ve yürütmesinin durdurulması talebiyle 2018’de Anayasa Mahkemesi’nde dava açmıştı. Dava dilekçesinde, kararnamenin tümünün anayasaya karşıt olduğu sebebi öne sürülerek iptali istenmişti. Dilekçede, bütün kamu kurum ve kuruluşlarının varlığına son veren düzenlemenin kararnameyle değil, Meclis’ten çıkarılacak kanunla yapılması gerektiği tabir edilmişti.
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe
DW Türkçe’nin ulaştığı bilgilere göre, davaya ait çalışmasını tamamlayan AYM raportörü, bu kapsamda yaklaşık 500 sayfalık bir rapor hazırladı. AYM tarihinin en kapsamlı evraklarından biri olduğu belirtilen davada hazırlanan rapor, 15 üyeye sunuldu. Raporda, kararnamedeki kimi hususların iptali, kimilerinin ise iptal talebinin reddedilmesi istendi.
AYM ne karar verebilir?
Yüksek Mahkeme, toplantıda temel olarak Başbakanlık, bakanlıklar ile birtakım kurumların varlığına kararnameyle son verilmesinin anayasaya alışılmamış olup olmadığını denetleyecek. Mahkeme, şayet anayasaya terslik tespit ederse, kelam konusu kurumların kaldırılmasının kararnameyle değil, lakin kanunla yapılması tarafında bir karara imza atabilir. Bu durumda mahkeme, iptal kararlarını çabucak yürürlüğe koymak yerine, hükümetten yasa çıkarmasını isteyebilir ve bu bahiste 9 aylık mühlet verebilir.
Yeni sisteme kararnameyle geçilmişti
Türkiye, 16 Nisan 2017 tarihinde yapılan anayasa değişikliği referandumuyla Cumhurbaşkanı Hükümet Sistemi’ne geçmişti. İktidar, TBMM’den çıkardığı bir kanunla, anayasa değişikliğine ahenk sağlanması hedefiyle kanun ve kararnamelerde değişiklik yapması konusunda Bakanlar Heyeti’ne kararname çıkarma yetkisi vermişti. Bakanlar Heyeti da 2 Temmuz 2018’de 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’ye imza atmıştı.
Bakanlıkların kanunları yürürlükten kaldırıldı
Kararnameyle, yeni hükümet sistemine geçiş gayesiyle başta Başbakanlık olmak üzere bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilat kanunları yürürlükten kaldırılmıştı.
Mevzuatta kapatılan Başbakanlığa yapılan bütün atıfların Cumhurbaşkanlığına yapılmış sayılması kararnamede düzenlenmişti. Kamu kurum ve kuruluşlarının kuruluş, teşkilat, bakılırsav ve yetkileri bir daha düzenlenirken, kapatılan kurumların mal ve işçisinin bölümü de bu düzenlemeyle yapılmıştı.
CHP: Kararnameyle yapılamaz
CHP, 233 unsurluk bu kararnamenin iptali ve yürütmesinin durdurulması talebiyle 2018’de Anayasa Mahkemesi’nde dava açmıştı. Dava dilekçesinde, kararnamenin tümünün anayasaya karşıt olduğu sebebi öne sürülerek iptali istenmişti. Dilekçede, bütün kamu kurum ve kuruluşlarının varlığına son veren düzenlemenin kararnameyle değil, Meclis’ten çıkarılacak kanunla yapılması gerektiği tabir edilmişti.
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe