Danıştay 10. Dairesi, Coca-Cola’nın içerisinde kimyasal, kanserojen ve sıhhate ziyanlı unsurlar bulunup bulunmadığının tespit edilmesi ve bu mamüllerin bileşiminde kullanılmaması talebiyle açılan davayı reddeden lokal mahkemenin sonucunı bozdu. Daire, Cola’nın içerisinde bulunan katkı unsurlarının sıhhate ziyanlı olup olmadığının tespit edilmesi için eksper araştırılması yaptırılmasını istedi. Danıştay’ın bu sonucunın akabinde mahkeme, hazırlanacak eksper raporu doğrultusunda yeni bir karar verecek.
Çocuk eğitimi ve sıhhati konusunda çalışmalar yaptığını söyleyen Ethem Öztürk isimli vatandaş, 2014’te Tarım ve Orman Bakanlığı’na başvurarak Coca-Cola’nın sıhhate ziyanlı olup olmadığının belirlenmesini istedi. Eserde gösterilmeyen yahut eksik gösterilen bileşenlerin açıkça yazılmasını talep eden Öztürk, bileşiminde kimyasal, kanserojen ve sıhhate ziyanlı hususlar bulunan mamüllerin tespit edilmesi ve bunların bileşimde kullanılmaması gerektiğini kaydetti.
Öztürk ayrıyeten, çocukları etkileme potansiyeli bulunduğu sebebi öne sürülerek bu eserlere ait her türlü reklam yahut satış ve pazarlama tekniğinin yasaklanmasını talep etti.
Bakanlıktan ve mahkemeden ret
Bakanlık bu talepleri reddetti. Öztürk, bunun üzerine avukatı aracılığıyla bakanlığın ret sürecinin iptali istemiyle Ankara 18. Yönetim Mahkemesi’nde dava açtı. Yönetim mahkemesi, açılan davayı 2015 yılında reddetti.
Mahkeme öne sürülen nedeninde, dava konusu hususların Türk Besin Kodeksi mevzuatında yer alan ve risk/güvenlik değerlendirmeleri kararında kullanım şartları belirlenmiş unsurlar olduğu savunarak, Coca-Cola’nın TGK-Alkolsüz İçecekler Bildirisi kapsamında olduğunu, kanun mucibince emniyetli olmayan besinin piyasaya arz edilmesinin mümkün olmadığı, mevzuat kararları ile tespit edilerek piyasaya sürülen eser için “sağlığa zararlıdır” ibaresinin konulamayacağını kaydetti.
Kararda, Cola’nın ortasındaki hususların yönetmelikte tanımlanan aroma vericilerin risk değerlendirmesinin yapıldığı ve besinlerde kullanmasına müsaade verilmiş hususlar olduğu savunuldu. Ayrıyeten bu mamüllerin reklamının yasaklanması konusunda bakanlığın ytesirinin olmadığı argüman edildi.
Danıştay: Coca Cola araştırılsın
Ret sonucu bu sefer Danıştay’a taşındı. Danıştay 10. Dairesi itirazı kabul ederek, yönetim mahkemesinin sonucunın bozulmasına karar verdi. sonucun öne sürülen nedeninde, dava konusu uyuşmazlığın Coca-Cola İçecek A.Ş. tarafınca üretilen gazlı içeceklerin içerisinde bulunan şeker, fosforik asit, karamel/4-metilimidizol, kafein, aspartam ve bisfenolA üzere katkı unsurlarının insan sıhhati açısından ziyanlı olup olmadığının belirlenmesi konusunda toplandığına işaret edildi.
Mahallî mahkemenin bu konuya ait rastgele bir araştırma ve inceleme yapmadan davayı reddettiğine dikkat çekilen kararda, “Bu konunun çözme kavuşturulması özel ve teknik bilgi gerektirdiğinden uzman incelemesi yaptırılması gerekmektedir” denildi. Danıştay, şu sonuca vardı:
“Bu niçinle, uzman incelemesi yaptırılmak suretiyle Coca-Cola İçecek A.Ş. tarafınca üretilen gazlı içeceklerin içerisinde üstte sayılan katkı hususların bulunup bulunmadığı, anılan hususların tespiti halinde mevzuatta kullanmasına müsaade verilip verilmediği ile kullanım ölçülerinin Türk Besin Kodeksi mevzuatına uygun olup olmadığı ortaya konularak dava konusu sürecin hukuka uygunluk kontrolünün yapılması gerekirken, eksik inceleme ve kıymetlendirme kararında verilen davanın reddi istikametindeki mahkeme sonucunda hukuksal isabet bulunmamaktadır.”
Öte yandan kararda, bir daha yapılacak yargılamanın Coca-Cola İçecek A.Ş’nin menfaatini etkileyeceği, bu niçinle davanın bu şirkete de bildirilmesi istendi.
Danıştay, sonucunda mevzuatın Tarım Bakanlığı’na yüklediği bakılırsavlerin de altını çizdi:
“Anılan mevzuat kararlarından, muteber olmayan besin, besin ile temas eden unsur ve gerecin piyasaya arz edilemeyeceği, insan sıhhati için tehlike oluşturan ve tüketime uygun olmayan besinin, emniyetli olmayan besin kabul edileceği, birebir vakitte davalı yönetimin besin hususlarının insan sıhhatine ziyanlı olup olmadığının belirlenmesinde tüketicinin sıhhati üstündeki ani ve uzun vadede oluşturabileceği mümkün tesirlerin tespit edilmesi ve elde edilecek bilgiler ışığında gerekli tedbirlerin alınması konusunda nazaranvli ve yetkili olduğu anlaşılmaktadır.”
Artık ne olacak?
Danıştay’ın bu sonucunın akabinde lokal mahkemenin önünde iki yol var. Mahkeme, sonucunda direnirse belge Danıştay Hukuk Genel Kurulu’na gidecek. Lakin mahallî mahkeme, karara uyarsa dava kapsamında Coca-Cola’nın içeriğine ait eksper bakılırsavlendirilecek. Eksperin hazırlayacağı rapor mahkemeye sunulacak. Mahkeme, rapordaki tespitlere nazaran davayı temelden karara bağlayacak.
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe
Çocuk eğitimi ve sıhhati konusunda çalışmalar yaptığını söyleyen Ethem Öztürk isimli vatandaş, 2014’te Tarım ve Orman Bakanlığı’na başvurarak Coca-Cola’nın sıhhate ziyanlı olup olmadığının belirlenmesini istedi. Eserde gösterilmeyen yahut eksik gösterilen bileşenlerin açıkça yazılmasını talep eden Öztürk, bileşiminde kimyasal, kanserojen ve sıhhate ziyanlı hususlar bulunan mamüllerin tespit edilmesi ve bunların bileşimde kullanılmaması gerektiğini kaydetti.
Öztürk ayrıyeten, çocukları etkileme potansiyeli bulunduğu sebebi öne sürülerek bu eserlere ait her türlü reklam yahut satış ve pazarlama tekniğinin yasaklanmasını talep etti.
Bakanlıktan ve mahkemeden ret
Bakanlık bu talepleri reddetti. Öztürk, bunun üzerine avukatı aracılığıyla bakanlığın ret sürecinin iptali istemiyle Ankara 18. Yönetim Mahkemesi’nde dava açtı. Yönetim mahkemesi, açılan davayı 2015 yılında reddetti.
Mahkeme öne sürülen nedeninde, dava konusu hususların Türk Besin Kodeksi mevzuatında yer alan ve risk/güvenlik değerlendirmeleri kararında kullanım şartları belirlenmiş unsurlar olduğu savunarak, Coca-Cola’nın TGK-Alkolsüz İçecekler Bildirisi kapsamında olduğunu, kanun mucibince emniyetli olmayan besinin piyasaya arz edilmesinin mümkün olmadığı, mevzuat kararları ile tespit edilerek piyasaya sürülen eser için “sağlığa zararlıdır” ibaresinin konulamayacağını kaydetti.
Kararda, Cola’nın ortasındaki hususların yönetmelikte tanımlanan aroma vericilerin risk değerlendirmesinin yapıldığı ve besinlerde kullanmasına müsaade verilmiş hususlar olduğu savunuldu. Ayrıyeten bu mamüllerin reklamının yasaklanması konusunda bakanlığın ytesirinin olmadığı argüman edildi.
Danıştay: Coca Cola araştırılsın
Ret sonucu bu sefer Danıştay’a taşındı. Danıştay 10. Dairesi itirazı kabul ederek, yönetim mahkemesinin sonucunın bozulmasına karar verdi. sonucun öne sürülen nedeninde, dava konusu uyuşmazlığın Coca-Cola İçecek A.Ş. tarafınca üretilen gazlı içeceklerin içerisinde bulunan şeker, fosforik asit, karamel/4-metilimidizol, kafein, aspartam ve bisfenolA üzere katkı unsurlarının insan sıhhati açısından ziyanlı olup olmadığının belirlenmesi konusunda toplandığına işaret edildi.
Mahallî mahkemenin bu konuya ait rastgele bir araştırma ve inceleme yapmadan davayı reddettiğine dikkat çekilen kararda, “Bu konunun çözme kavuşturulması özel ve teknik bilgi gerektirdiğinden uzman incelemesi yaptırılması gerekmektedir” denildi. Danıştay, şu sonuca vardı:
“Bu niçinle, uzman incelemesi yaptırılmak suretiyle Coca-Cola İçecek A.Ş. tarafınca üretilen gazlı içeceklerin içerisinde üstte sayılan katkı hususların bulunup bulunmadığı, anılan hususların tespiti halinde mevzuatta kullanmasına müsaade verilip verilmediği ile kullanım ölçülerinin Türk Besin Kodeksi mevzuatına uygun olup olmadığı ortaya konularak dava konusu sürecin hukuka uygunluk kontrolünün yapılması gerekirken, eksik inceleme ve kıymetlendirme kararında verilen davanın reddi istikametindeki mahkeme sonucunda hukuksal isabet bulunmamaktadır.”
Öte yandan kararda, bir daha yapılacak yargılamanın Coca-Cola İçecek A.Ş’nin menfaatini etkileyeceği, bu niçinle davanın bu şirkete de bildirilmesi istendi.
Danıştay, sonucunda mevzuatın Tarım Bakanlığı’na yüklediği bakılırsavlerin de altını çizdi:
“Anılan mevzuat kararlarından, muteber olmayan besin, besin ile temas eden unsur ve gerecin piyasaya arz edilemeyeceği, insan sıhhati için tehlike oluşturan ve tüketime uygun olmayan besinin, emniyetli olmayan besin kabul edileceği, birebir vakitte davalı yönetimin besin hususlarının insan sıhhatine ziyanlı olup olmadığının belirlenmesinde tüketicinin sıhhati üstündeki ani ve uzun vadede oluşturabileceği mümkün tesirlerin tespit edilmesi ve elde edilecek bilgiler ışığında gerekli tedbirlerin alınması konusunda nazaranvli ve yetkili olduğu anlaşılmaktadır.”
Artık ne olacak?
Danıştay’ın bu sonucunın akabinde lokal mahkemenin önünde iki yol var. Mahkeme, sonucunda direnirse belge Danıştay Hukuk Genel Kurulu’na gidecek. Lakin mahallî mahkeme, karara uyarsa dava kapsamında Coca-Cola’nın içeriğine ait eksper bakılırsavlendirilecek. Eksperin hazırlayacağı rapor mahkemeye sunulacak. Mahkeme, rapordaki tespitlere nazaran davayı temelden karara bağlayacak.
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe