Dede Korkut bu kez Bursa’da

JoKeR

Active member
Dede Korkut Hikâyeleri’nin yeni bir nüshası Bursa’da ortaya çıktı. Bu yeni nüsha Prof. Dr. Ersen Ersoy tarafınca 17 Mart’ta Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi’ne düzenlenen “Dede Korkut Sempozyumu”nda bilim dünyasına tanıtıldı.

12 öyküden oluşan Dede Korkut Hikâyeleri’nin yakın vakte kadar Dresden ve Vatikan kütüphanelerinde bulunan iki nüshasından haberdardık. Üç yıl evvel ise Prof. Dr. Metin Ekici, “Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi” temalı 13. öyküyü içeren ve İran’da bulunan yeni bir Dede Korkut yazmasını yayınladı. bu biçimdece Dede Korkut Öyküleri bir daha ağır bir biçimde gündeme geldi.

Yeni nüshayı ilim alemine tanıtan nProf. Dr Ersen Ersoy


MÜZE ZİYARETÇİSİNİN DİKKATİ

Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Türk Lisanı ve Edebiyatı öğretim üyesi Prof. Dr. Ersen Ersoy’u Bursa’daki Dede Korkut yazmasından dostu Mehmet Yayla haberdar etmiş.
bununla birlikte önemli bir kitap koleksiyoneri olan Yayla’nın 19 Şubat’ta Bursa’daki Kur’an ve El Yazmaları Müzesi’ni ziyareti esnasında bir eser dikkatini çeker: Bilgi kartında “Dede Korkut Hikayesi” halinde tanımlanan yazmayı görür görmez fotoğraflayarak Prof. Ersoy’a gönderir.
Fotoğrafı inceleyen Ersen Ersoy, yazmanın tamamına dijital olarak eriştikten daha sonra vardığı sonuç Türkoloji araştırmaları için büyük bir muştudur: Bu, daha evvel literatürde hiç bir biçimde kullanılmayan yeni bir nüshaydı.
Dede Korkut’un 1815 yılında nbulunan birinci yazması olan Dresden nüshasının unvan sayfası.


120 VARAKTA 12 KISSA

Sayfaları karışık biçimde ciltlenen 120 varaklık bu yazmada 12 kıssa yer alıyordu, üstelik Dresden nüshasıyla büyük benzerlikler taşıyan ve 16. yüzyıla tarihlenen bu bedelli yazma harekeliydi. Yani Dede Korkut Hikâyeleri’nin 200 yıldır cevaplanamayan soruları, Bursa’daki bu yeni yazma yardımıyla artık çözülebilirdi. yıllardır yerli ve yabancı onlarca Türkolog, Dede Korkut’taki sorunlu bir söz, tabir ya da kelam öbeklerini manalandırmak için yüzlerce makale ve kitap yazdı, çeşitli tezler, teklifler öne sürdü. Artık artık Dede Korkut’un şifrelerini çözmek için elimizde bir büyük data daha var: Dede Korkut’un Bursa nüshası!

Dede Korkut’un yeni bulunan Bursa nüshasından bir sayfa.


BURSA: BİR KİTAP CENNETİ

Dede Korkut Hikâyeleri’nin yeni bir yazmasının Bursa’da bulunması aslında fazlaca doğal. Zira Osmanlıların birinci başşehri olan Bursa, 14. yüzyılın birinci yarısından itibaren cami, medrese, tekke üzere ilim kurumlarıyla donatılmıştı ve bu kentte irili ufaklı onlarca kütüphane vardı. Halil İnalcık’a bakılırsa 1402’de Timur’un askerlerinin Bursa’ya girerek her tarafı yağmalayıp kenti ateşe verdikleri sırada birinci Osmanlı padişahlarına ilişkin resmî vesikalar ve birfazlaca telif eser yok olmuştu. Fakat bu darbeye karşın Bursa’da değerli elyazmaları bakımından hala hayli zengindir: örneğin Oğuz Türkçesinin en eski örneklerinden sayılan Behçetü’l-Hadaik’in bir yazması, Anadolu’nun İbn Sina’sı sayılan Hacı Paşa’nın tıp konusundaki Kitâbü’s-Sa’âde ve’l-ikbâl’inin bir yazması, 17. yüzyılın ünlü mutasavvıfı Niyazî-i Mısrî’nin kendi çizgisiyle anılarını içeren mecmuası, Divanü Lugati’t-Türk’ün birinci Türkçe çevirilerinden Abdullah Sabri Karter’in çevirisinin yirmi iki defter halindeki yazmaları daima Bursa kütüphanelerinde korunmaktadır.

BURSALI ANTİKACININ BAĞIŞI

Pekala bu Dede Korkut yazması Kur’an ve El Yazmaları Müzesi’ne nasıl geldi?

Nazil olduğu vakitten günümüze Kur’an-ı Kerim’in yazım basamaklarının kronolojik olarak izlendiği ve İslam kitap sanatlarını yansıtan çeşitli örnekleri barındıran müze, Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafınca tarihî Muradiye Medresesi’nde 2019 yılında açılmıştı. Bursa Kapalıçarşı’da antikacılık yapan İbrahim Koca da birkaç matbu Kur’an, birkaç icazetname ile birlikte bu yazmayı da 2018’de, yeni açılacak müzeye bağışlamıştı.

İbrahim Koca, yaptığım toplantıda yazmanın kendisine nasıl ulaştığını şöyleki anlatıyor: “7-8 yıl evvel Bursa’nın Fadıllı köyünden bir hocaefendi bana birtakım yazmalar getirdi satın almam için. Dede Korkut öyküleriyle ilgili yazmayı görür görmez fazlaca sevindim ben. Getiren hocaefendi de işi gereği eski harfleri bildiği için kitabı karıştırıp ne olduğunu anlamıştı aslına bakarsan. Ben de kendisinden bu yazmayı satın alarak müzeye bağışladım. Bir ziyaretçinin müzeyi gezerken bu yapıtı fark ederek duyurulması, müzenin de görevini yerine getirdiğini gösteriyor.”

Dede Korkut’un yeni yazması, Memleketler arası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) tarafınca “Türk Dünyası Kültür Başkenti” ilan edilen Bursa’daki kültür faaliyetleri kapsamında yakında tıpkıbasım halinde yayınlanacak. bu biçimdece ulusal kültürümüzün şaheseri, Türkolojinin en bereketli metinlerinden biri olan Dede Korkut Öyküleri daha güzel anlaşılmasına katkı sağlayacak.

Osman Hamdi Beyefendi


Osman Hamdi Beyefendi haber verdi 100 yıl daha sonra yayınlandı

2019’dan itibaren sergilenen bu bedelli yazmanın önünden bugüne kadar yüzlerce kişi geçmiş bulunmasına karşın lakin 3 sene sonunda fark edilebildi. Bu durum bana, Türkiye’de Dede Korkut’un Avrupa’da keşfedilmesinden lakin bir yüzyıl daha sonra yayınlanmasını hatırlattı. Türk lisanları uzmanı merhum Prof. Dr. Semih Tezcan’a göre oryantalist Heinrich Friedrich von Diez’in Tepegöz öyküsünü yayınladığı 1815 yılından 1916’ya kadar geçen mühlet içerisinde Dede Korkut Kitabı’nın varlığı yalnızca Avrupalı ve Rus bilim adamlarıyla onların etrafındakiler içinde biliniyordu: “Türkiye’de ve Türk lisanları konuşan öteki ülkelerde galiba hiç kimsenin ne bu yayından ne de Dede Korkut Kitabı’ndan haberi olmuştu.” Avrupalı ve Rus Türkologların çalışmalarından Türkiye’de birinci vakit içinderda ünlü ressam ve müzeci Osman Hamdi Beyefendi haberdar olmuş, Berlin Devlet Kütüphanesi’nde saklanan (Dresden’den çoğaltılmış) kopyadan fotoğraflar aldırıp bunları Kilisli Muallim Rifat Bey’e vererek ülkemizde Dede Korkut’la ilgili birinci metin yayınının 1916’da gerçekleşmesini sağlamıştır.
 
Üst