Doğu Akdeniz’de 2020 boyunca Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti’ni karşı karşıya getiren kıta sahanlığı ve karasuları tansiyonu, son haftalarda bir daha alevlenme işaretleri veriyor.
Gerginliğin kaynağında Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin İsrail, Mısır, Filistin, Ürdün, Fransa ve İtalya ile bir arada yer aldığı East Med Forum’un Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynaklarının boru çizgisiyle Avrupa pazarlarına taşınması için başlatmış olduğu araştırmalar yatıyor.
Evvel Yunanistan, haritalama çalışması için kiraladığı Nautical Geo isimli araştırma gemisinin Girit’in doğusunda 16 Eylül-22 Eylül tarihleri içinde yapacağı bilimsel çalışmalar için, denizcilere duyuru manasına gelen Navtex ilan etti.
Türkiye, bu alanın bir kısmının Türk kıta sahanlığını da kapsadığı nedeni öne sürülerek karşı Navtex yayımladı. Yunanistan’ın halini “provokatif” olarak pahalandıran Türkiye, kendisiyle koordine edilmeden atılan bu adıma karşı gerekli tedbirlerin alındığını kayda geçirdi.
Kıbrıs Cumhuriyeti de 29 Eylül’de yayımladığı Navtex aracılığıyla tıpkı geminin adanın doğusunda kalan bir bölgede faaliyetlerde bulunacağını duyurdu.
Türkiye ise 1 Ekim’de yapılan bir duyuruyla açıklanan alanın büyük kısmının Türk kıta sahanlığında olduğunu duyurdu; geminin bayrak devleti Malta ve İtalya nezdinde teşebbüslerde bulundu. Bu gelişmelere rağmen faaliyetini sürdüren Nautical Geo gemisi, 2 Ekim’de kıta sahanlığına müsaadesiz girmesi niçiniyle bölgedeki Türk savaş gemisi tarafınca ikaz edildi. Geminin o alandan çıkması sağlandı.
Türkiye, Oruç Reis için yeni duyuru yaptı
Tarafların birbirlerini “provakatif” davranmakla suçladıkları bu gelişmelerin akabinde Türkiye, 8 Ekim’de yeni bir Navtex yayımlayarak Oruç Reis’in sismik araştırmalar için Akdeniz’e açılacağını duyurdu.
Yayımlanan duyuruya nazaran Oruç Reis, Anamur ile Kıbrıs içinde kalan Türk kıta sahanlığındaki bir alanda çalışmalarını yürütecek. Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı Ataman ve Cengiz Han savaş gemileri de araştırma gemisine eşlik edecek.
Kıbrıs Cumhuriyeti ise 9 Ekim’de yayımladığı karşı duyuruyla Türkiye’nin ilan ettiği alanın bir kısmın münhasır ekonomik bölgesini kapsadığını, ötürüsıyla Ankara’nın kanunsuz bir adım attığını sav etti.
Türkiye ise karşı bir Navtex daha yayımlayarak Kıbrıs Cumhuriyeti’nin savlarını reddetti ve çalışmaların Türk kıta sahanlığında devam edeceğini bildirdi.
Diplomatik kaynaklarca yapılan değerlendirmeler, bölgede tansiyonun bundan daha sonra artarak süreceğine işaret ediyor.
Kıbrıs Cumhuriyeti’nin adanın güneyinde bulunan ve Amerikan ExxonMobil şirketinin bulunduğu 10 numaralı parselde hidrokarbon faaliyetlerini Kasım ayından itibaren başlatması öngörülüyor.
Türkiye ve Kıbrıs Türk idaresi, adanın tümüne ilişkin zenginliklerden elde edilecek gelirin hakça paylaşılmasına ait bir düzenleme yapılmadan atılacak her adıma karşılık verileceğini daha evvel kayda geçirmişlerdi.
Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bu biçimde bir adım atması durumunda Kıbrıs Türk idaresinin Türkiye Petrolleri Arama Ortaklığı’na (TPAO) tahsis ettiği parsellerde çalışmaların başlayacağı da söz edilmişti.
‘Türkiye MEB ilan edebilir’
Yunanistan ile son yaşanan tansiyonlar ile ilgili kıymetlendirme yapan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin asıl hedefinin araştırma yapmak değil Türk kıta sahanlığını ihlal etmek olduğunu söylemişti.
Türkiye’nin geçen yıl Mart ayında yaptığı bildirimle Doğu Akdeniz’deki Batı hudutlarını Birleşmiş Milletler’e (BM) tescil ettirdiğini anımsatan Çavuşoğlu, “Kıta sahanlığımızı ilan ettik, BM’ye kaydettirdik, burayı da koruyoruz. Buna ilaveten Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) ilan etmenin ne yararı var? Suyun ortasındaki zenginlikler, balıkçılık” demiş ve eklemişti:
“Örneğin; Karadeniz’de kıta sahanlığımızı hem de Münhasır Ekonomik Bölge olarak ilan ettik. Akdeniz’de de bunu ilan edebiliriz. bu biçimde kıta sahanlığımızın olduğu bölgeye hiç bir ülkenin, balıkçının girmemesi lazım. Şu anda Akdeniz’de balıkçılık konusunda bu biçimde bir gereksinim olmadığı için Münhasır Ekonomik Bölge ilan edilmedi lakin edilebilir. Burada bizim önümüzde hiç bir mani yok.”
Türkiye’nin MEB ilan etmesi durumunda bölgedeki balıkçılık faaliyetleri niçiniyle iki ülkenin çabucak her gün tansiyon yaşayabileceği öngörülüyor.
Yunan basınında yer alan birtakım haberler, Türk balıkçıların son devirde daha hayli Yunan karasularında avlandıkları ve Türk savaş gemileri tarafınca eşlik edildikleri argümanını içeriyor.
AB toplantısında tansiyon gündeme gelebilir
Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti, 2020’de yaşanan süreçte olduğu üzere Türkiye ile Doğu Akdeniz’de yaşanan tansiyonu Avrupa Birliği’nin (AB) gündemine taşıma siyasetini sürdürüyorlar.
21-22 Ekim’de toplanacak AB Kurulu toplantısının resmi gündeminde Türkiye ile alakalar yer almamasına rağmen Atina ve Lefkoşa’nın son gelişmelerle ilgili bilgi verip, AB başkanlarından Türkiye’ye karşı daha fazla dayanışma ve takviye talebinde bulunmaları bekleniyor.
AB, Almanya Başbakanı Angela Merkel’in teşebbüsleri yardımıyla Türkiye ile yaşanan tansiyonu düşürmüş ve Aralık 2020 Kurul kararları çerçevesinde şartlı ve geriye döndürülebilir bir biçimde müspet gündem başlatma sonucu almıştı.
Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti ise Türkiye’nin konumunda kalıcı bir değişikliğe gitmediğini yalnızca retoriğini yumuşattığını savunmuştu.
Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin, Merkel’in faal siyaseti bıraktığı ve Almanya’da çabucak hemen bir hükümetin kurulmadığı bu vakitte tezlerinin daha fazlaca kabul görmesi için diplomasiye sürat vereceği öngörülüyor. Bu süreçte, 1 Ocak’tan itibaren AB periyot başkanlığını üstlenecek olan Fransa’nın dayanağı ön plana çıkıyor.
Yunanistan ile Fransa’nın 28 Eylül’de imzaladıkları kapsamlı savunma ve işbirliği muahedesi ve Yunanistan’ın Fransa’dan yeni silah alımları Ankara’nın yansısını çekmişti.
Yunan basınında yer alan yorumlarda, Türkiye’nin yeni tansiyonlar yaratarak Fransa’nın Yunanistan’a somut dayanağını test etme niyetinde olduğu kaydediliyor.
İç siyasette de tartışma yarattı
Türkiye’nin yayımladığı son Navtex iç kamuoyunda da tartışma yarattı. CHP İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi, Sözcü gazetesine yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Oruç Reis için ilan ettiği alanın sonlarının Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti tezlerine uygun olarak hazırlandığını argüman ederek, bu adımın “Mavi Vatan’ın kaybedilmesi” manasına geldiğini söylemiş oldu.
Akif Hamzaçebi, “Navtex ilanları, demeçler, meydan okumalar. Artık bunların hiç biri yok. Türkiye artık Libya mutabakatının gerisinde durmuyor. Mavi Vatan kavramı da kullanılmıyor. Türkiye’nin ilan ettiği Navtex; Yunanistan’ın tezleriyle örtüşen, Türkiye’nin reddettiği Sevilla haritasıyla tıpkı. Bununla Yunanistan tezlerini kabul etmiş olduk. Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum İdaresi de bu biçimde istiyordu” tezinde bulundu.
Mavi Vatan teriminin oluşmasında katkısı bulunan emekli Amiral Cihat Yaycı da yaptığı açıklamada, son Navtex’in Türkiye’nin Antalya Körfezi’nde Kıbrıs Cumhuriyeti sonlarının kabul edilmesi manasına geldiğini söylemiş oldu.
Yaycı, ayrıyeten Libya ile yapılan deniz yetkilendirme muahedesi kapsamında güç kaynakları için çalışmaya başlanmamasının da yanlış olduğunu tabir etti.
Sevilla Haritası, 2000’li yılların başında Sevilla Üniversitesi’nden akademisyenler Juan Luis Suárez de Vivero ile Juan Carlos Rodríguez Mateos’un Avrupa Birliği’nin talebi üzerine, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs içindeki Doğu Akdeniz’deki Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) uyuşmazlığının tahlili için hazırladığı bir çalışma.
Bu yüzden Sevilla Haritası ismiyle anılan harita, Yunanistan’ın kıta sahanlığını Türkiye’ye ne kadar yakın olursa olsun Yunan adalarının hudutlarına göre çiziyor.
bu biçimdece haritanın tezine bakılırsa Meis Adası’ndan başlayan Yunan kıta sahanlığı, güneye hakikat Akdeniz’in ortasına kadar iniyor ve Türkiye’ye Antalya Körfezi haricinde bir çıkış fırsatı tanımıyor. Türkiye ise bu haritanın haksız bir biçimde MEB haklarını çiğnediğini söylüyor.
Gerginliğin kaynağında Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin İsrail, Mısır, Filistin, Ürdün, Fransa ve İtalya ile bir arada yer aldığı East Med Forum’un Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynaklarının boru çizgisiyle Avrupa pazarlarına taşınması için başlatmış olduğu araştırmalar yatıyor.
Evvel Yunanistan, haritalama çalışması için kiraladığı Nautical Geo isimli araştırma gemisinin Girit’in doğusunda 16 Eylül-22 Eylül tarihleri içinde yapacağı bilimsel çalışmalar için, denizcilere duyuru manasına gelen Navtex ilan etti.
Türkiye, bu alanın bir kısmının Türk kıta sahanlığını da kapsadığı nedeni öne sürülerek karşı Navtex yayımladı. Yunanistan’ın halini “provokatif” olarak pahalandıran Türkiye, kendisiyle koordine edilmeden atılan bu adıma karşı gerekli tedbirlerin alındığını kayda geçirdi.
Kıbrıs Cumhuriyeti de 29 Eylül’de yayımladığı Navtex aracılığıyla tıpkı geminin adanın doğusunda kalan bir bölgede faaliyetlerde bulunacağını duyurdu.
Türkiye ise 1 Ekim’de yapılan bir duyuruyla açıklanan alanın büyük kısmının Türk kıta sahanlığında olduğunu duyurdu; geminin bayrak devleti Malta ve İtalya nezdinde teşebbüslerde bulundu. Bu gelişmelere rağmen faaliyetini sürdüren Nautical Geo gemisi, 2 Ekim’de kıta sahanlığına müsaadesiz girmesi niçiniyle bölgedeki Türk savaş gemisi tarafınca ikaz edildi. Geminin o alandan çıkması sağlandı.
- Navtex nedir, ne vakit ilan ediliyor?
Türkiye, Oruç Reis için yeni duyuru yaptı
Tarafların birbirlerini “provakatif” davranmakla suçladıkları bu gelişmelerin akabinde Türkiye, 8 Ekim’de yeni bir Navtex yayımlayarak Oruç Reis’in sismik araştırmalar için Akdeniz’e açılacağını duyurdu.
Yayımlanan duyuruya nazaran Oruç Reis, Anamur ile Kıbrıs içinde kalan Türk kıta sahanlığındaki bir alanda çalışmalarını yürütecek. Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı Ataman ve Cengiz Han savaş gemileri de araştırma gemisine eşlik edecek.
Kıbrıs Cumhuriyeti ise 9 Ekim’de yayımladığı karşı duyuruyla Türkiye’nin ilan ettiği alanın bir kısmın münhasır ekonomik bölgesini kapsadığını, ötürüsıyla Ankara’nın kanunsuz bir adım attığını sav etti.
Türkiye ise karşı bir Navtex daha yayımlayarak Kıbrıs Cumhuriyeti’nin savlarını reddetti ve çalışmaların Türk kıta sahanlığında devam edeceğini bildirdi.
Diplomatik kaynaklarca yapılan değerlendirmeler, bölgede tansiyonun bundan daha sonra artarak süreceğine işaret ediyor.
Kıbrıs Cumhuriyeti’nin adanın güneyinde bulunan ve Amerikan ExxonMobil şirketinin bulunduğu 10 numaralı parselde hidrokarbon faaliyetlerini Kasım ayından itibaren başlatması öngörülüyor.
Türkiye ve Kıbrıs Türk idaresi, adanın tümüne ilişkin zenginliklerden elde edilecek gelirin hakça paylaşılmasına ait bir düzenleme yapılmadan atılacak her adıma karşılık verileceğini daha evvel kayda geçirmişlerdi.
Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bu biçimde bir adım atması durumunda Kıbrıs Türk idaresinin Türkiye Petrolleri Arama Ortaklığı’na (TPAO) tahsis ettiği parsellerde çalışmaların başlayacağı da söz edilmişti.
‘Türkiye MEB ilan edebilir’
Yunanistan ile son yaşanan tansiyonlar ile ilgili kıymetlendirme yapan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin asıl hedefinin araştırma yapmak değil Türk kıta sahanlığını ihlal etmek olduğunu söylemişti.
Türkiye’nin geçen yıl Mart ayında yaptığı bildirimle Doğu Akdeniz’deki Batı hudutlarını Birleşmiş Milletler’e (BM) tescil ettirdiğini anımsatan Çavuşoğlu, “Kıta sahanlığımızı ilan ettik, BM’ye kaydettirdik, burayı da koruyoruz. Buna ilaveten Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) ilan etmenin ne yararı var? Suyun ortasındaki zenginlikler, balıkçılık” demiş ve eklemişti:
“Örneğin; Karadeniz’de kıta sahanlığımızı hem de Münhasır Ekonomik Bölge olarak ilan ettik. Akdeniz’de de bunu ilan edebiliriz. bu biçimde kıta sahanlığımızın olduğu bölgeye hiç bir ülkenin, balıkçının girmemesi lazım. Şu anda Akdeniz’de balıkçılık konusunda bu biçimde bir gereksinim olmadığı için Münhasır Ekonomik Bölge ilan edilmedi lakin edilebilir. Burada bizim önümüzde hiç bir mani yok.”
Türkiye’nin MEB ilan etmesi durumunda bölgedeki balıkçılık faaliyetleri niçiniyle iki ülkenin çabucak her gün tansiyon yaşayabileceği öngörülüyor.
Yunan basınında yer alan birtakım haberler, Türk balıkçıların son devirde daha hayli Yunan karasularında avlandıkları ve Türk savaş gemileri tarafınca eşlik edildikleri argümanını içeriyor.
AB toplantısında tansiyon gündeme gelebilir
Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti, 2020’de yaşanan süreçte olduğu üzere Türkiye ile Doğu Akdeniz’de yaşanan tansiyonu Avrupa Birliği’nin (AB) gündemine taşıma siyasetini sürdürüyorlar.
21-22 Ekim’de toplanacak AB Kurulu toplantısının resmi gündeminde Türkiye ile alakalar yer almamasına rağmen Atina ve Lefkoşa’nın son gelişmelerle ilgili bilgi verip, AB başkanlarından Türkiye’ye karşı daha fazla dayanışma ve takviye talebinde bulunmaları bekleniyor.
AB, Almanya Başbakanı Angela Merkel’in teşebbüsleri yardımıyla Türkiye ile yaşanan tansiyonu düşürmüş ve Aralık 2020 Kurul kararları çerçevesinde şartlı ve geriye döndürülebilir bir biçimde müspet gündem başlatma sonucu almıştı.
Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti ise Türkiye’nin konumunda kalıcı bir değişikliğe gitmediğini yalnızca retoriğini yumuşattığını savunmuştu.
Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin, Merkel’in faal siyaseti bıraktığı ve Almanya’da çabucak hemen bir hükümetin kurulmadığı bu vakitte tezlerinin daha fazlaca kabul görmesi için diplomasiye sürat vereceği öngörülüyor. Bu süreçte, 1 Ocak’tan itibaren AB periyot başkanlığını üstlenecek olan Fransa’nın dayanağı ön plana çıkıyor.
Yunanistan ile Fransa’nın 28 Eylül’de imzaladıkları kapsamlı savunma ve işbirliği muahedesi ve Yunanistan’ın Fransa’dan yeni silah alımları Ankara’nın yansısını çekmişti.
Yunan basınında yer alan yorumlarda, Türkiye’nin yeni tansiyonlar yaratarak Fransa’nın Yunanistan’a somut dayanağını test etme niyetinde olduğu kaydediliyor.
İç siyasette de tartışma yarattı
Türkiye’nin yayımladığı son Navtex iç kamuoyunda da tartışma yarattı. CHP İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi, Sözcü gazetesine yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Oruç Reis için ilan ettiği alanın sonlarının Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti tezlerine uygun olarak hazırlandığını argüman ederek, bu adımın “Mavi Vatan’ın kaybedilmesi” manasına geldiğini söylemiş oldu.
Akif Hamzaçebi, “Navtex ilanları, demeçler, meydan okumalar. Artık bunların hiç biri yok. Türkiye artık Libya mutabakatının gerisinde durmuyor. Mavi Vatan kavramı da kullanılmıyor. Türkiye’nin ilan ettiği Navtex; Yunanistan’ın tezleriyle örtüşen, Türkiye’nin reddettiği Sevilla haritasıyla tıpkı. Bununla Yunanistan tezlerini kabul etmiş olduk. Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum İdaresi de bu biçimde istiyordu” tezinde bulundu.
Mavi Vatan teriminin oluşmasında katkısı bulunan emekli Amiral Cihat Yaycı da yaptığı açıklamada, son Navtex’in Türkiye’nin Antalya Körfezi’nde Kıbrıs Cumhuriyeti sonlarının kabul edilmesi manasına geldiğini söylemiş oldu.
Yaycı, ayrıyeten Libya ile yapılan deniz yetkilendirme muahedesi kapsamında güç kaynakları için çalışmaya başlanmamasının da yanlış olduğunu tabir etti.
Sevilla Haritası, 2000’li yılların başında Sevilla Üniversitesi’nden akademisyenler Juan Luis Suárez de Vivero ile Juan Carlos Rodríguez Mateos’un Avrupa Birliği’nin talebi üzerine, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs içindeki Doğu Akdeniz’deki Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) uyuşmazlığının tahlili için hazırladığı bir çalışma.
Bu yüzden Sevilla Haritası ismiyle anılan harita, Yunanistan’ın kıta sahanlığını Türkiye’ye ne kadar yakın olursa olsun Yunan adalarının hudutlarına göre çiziyor.
bu biçimdece haritanın tezine bakılırsa Meis Adası’ndan başlayan Yunan kıta sahanlığı, güneye hakikat Akdeniz’in ortasına kadar iniyor ve Türkiye’ye Antalya Körfezi haricinde bir çıkış fırsatı tanımıyor. Türkiye ise bu haritanın haksız bir biçimde MEB haklarını çiğnediğini söylüyor.