Ellerin sese dönüştüğü kitap

JoKeR

Active member
MERVE UYGUN

Bana Bir İşaret Göster kurmaca bir eser olsa da kökleri yaşanmış hadiselerde gömülü. Öykü, ABD’nin Martha’s Vineyard adasındaki 17. yüzyıl ortalarından 19. yüzyıl sonlarına kadar ortalama yirmi beş şahıstan birinde görülen kalıtsal sağırlık gerçeğine dayanıyor. Kendisi de işitme engelli olan ve kütüphanecilik yapan muharrir, Amerikan işaret lisanında kitap konuşmaları, engellilikle çaba üzerine çalışmalar yapmakta. Müellifin bu romanını da gayretinin bir eseri olarak görmek mümkün. Belirttiğimiz periyottaki ada yaşantısını işitme engelli bir kız çocuğunun ömrü özelinden okura pek başarılı bir halde aktarmış Lezotte. Çocuğa temas eden saf ve yalın metinlerin direkt içine dahil olabiliriz. Çocuk dünyasının hayal ile gerçek karışımı bakışını, heyecanlı ve pak hâlini yansıtan bu anlatıların okuru sarıp sarmalayan bir atmosferi vardır. Lakin anlatıcının çocuk olduğu öykülerin sınırlılıklarının bulunduğu da unutmamalıyız. olağan olarak yapıtın hangi yaş kümesi için kaleme alındığı kıymetli. Bana Bir İşaret Göster genç okurlar için yazılmış bir roman olduğu için bu açıdan bir kısıt oluşturmuyor.

BİR ÇOCUĞUN GÖZÜNDEN

Dilerseniz kitap boyunca türlü maceralar atlatan kahramanımız Mary ile tanışalım. 11 yaşında, hayalperest, meraklı, okumayı seven ve kıssalar uyduran sağır bir çocuk. Yalnızca adadaki beyazlarla görüşen ve hayal kurmaya vakti olmayan annesi ile daha anlayışlı ve sınıfsal eşitsizliklere karşı dik duran tıpkı kendisi üzere sağır babasıyla birlikte yaşayan Mary’nin en büyük hayali ona doğuştan masalcı olduğunu söyleyen öğretmeni üzere bir öğretmen olabilmek. Muharrir, adaya daha sonradan yerleşen İngiliz asıllı Amerikalı beyazlar, adanın yerli sakinleri Wampanoag Kızılderilileri, İrlandalılar ve azat edilmiş siyahi kölelerin bir ortada yaşadığı bu topluluk ortasındaki toplumsal eşitsizlikler ve adaletsiz uygulamaları romantize etmeden pek hoş bir biçimde işlemiş. Lezotte, devrin kız çocuklarının erkekler kadar uzun müddet okula gönderilmemeleri, konut işleri ile sınırlandırılmaları ve korse takmak, hareketlerine uygun olmayan abartılı elbiseler giymek durumunda bırakılmaları üzerinden toplumsal cinsiyet sıkıntısına de büyüteç tutmuş. Adadaki sömürgeci zihniyetin yol açtığı ayrımcılık gözler önüne serilirken işitme manisi üzerinden bir ayrımcılığın olmadığı ve beşerler için ailelerindeki bir kişinin duymamasının işitmesi kadar doğal bir şey olarak algılandığı özellikle altı çizilen konu. Bu durumu adaya inceleme yapmak için gelen bir bilim adamının (kitabın anlattığı periyottan dolayı çeviride de bu türlü kullanılmış.) sağırlığı “zafiyet” olarak isimlendirmesi, Aydınlanmacı kanılarıyla insan ırkında mükemmeliyet için çabaladığını belirtmesi ve daha sonrasında yapacakları değiştirecektir.

Lisanındaki sadelik ve akıcılık yanında anlatımındaki benzetmeler ve söz seçimleriyle edebi ögelerden ödün vermemiş olan eser bilhassa genç okurlar için pek sürükleyici ve heyecanlı bir olaylar bütününe sahip.
 
Üst