Eski AKP Milletvekili ve Yeni Şafak gazetesi muharriri Mehmet Metiner, Sistem tartışmaları başlıklı ikinci yazasında parlamenter sistemde yasamanın yürütmeyi denetleyemediği için siyasal istikrarsızlık ile kısa periyodik hükûmetler sorunu yaşandığını ve yürütmeyi de felç eden hususiyet arz ettiğini öne sürdü.
Parlamenter sistemde var olan güçler ayrılığının her sistemde farklı biçimlerde var olabileceğini savunan ve örnekler veren Metiner “Merakla bekliyorum: Güçlendirilmiş parlamenter sistem teklifinde bulunanlar sanki bize nasıl bir siyasi mimari sunacaklardır” diye yazdı.
Metiner, Türkiye’deki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Meclis’in rolünü şu biçimde deklare etti:
“Partili Cumhurbaşkanının partisi yahut kendisini destekleyen başka partiler mecliste çoğunluğa sahip iseler bu durumda eski parlamenter sistemimizde olduğu üzere yasama organı (meclis) kaçınılmaz olarak yürütmenin, yani parti gücünü de elinde tutan Cumhurbaşkanının direkt denetimi altına girmek üzere bir meseleyle karşı karşıya kalabiliyor. Yani yasamanın ortasından çıkmayan kuvvetli ve istikrarlı bir yürütme. Yürütme karşısında güçsüz bir meclis. Mecliste çoğunluğu şayet seçilmiş Cumhurbaşkanının aksileri oluşturuyorsa bu durumda da başkanlık kararnamelerini kanunlarla yetkisiz hale dönüştüren, yani yürütmeyi paralize eden bir meclis yapısı kelam konusu olabilir.”
Yeni sistemde, yürütmenin Meclis aritmetiğine bağlı olmaksızın belirlenmiş müddet ortasında varlığını kuvvetli ve istikrarlı bir formda sürdürebildiğini ve siyasal istikrarsızlığın ortadan kalktığını savunan Metiner, “Lakin meclisin gücü, yürütmenin gücü karşısında daha zayıf kalmıştır” diye yazdı.
“Kabul etmek gerekir ki “kuvvetli yürütme-güçsüz meclis” denklemi, ulusal iradenin tecellisi açısından meseleler doğuracak bir denklemdir” diyen Metiner, şöyleki devam etti:
“Milli iradeye ilişkin gücün her iki organ içinde adil bir halde dağıtılması, dahası meclisin beraberinde bir kontrol organı olarak işlevsel kılınması şayet olmazsa olmaz bir ehemmiyete sahiptir. Bu güç dağılımı hakikat bir sisteme kavuşturulmazsa, ulusal iradeyi oluşturan bu iki güç içinde toplumsal barışımızı bozacak ve demokratik siyaseti itibarsızlaştıracak yeni çatışma alanları doğabilir.
Yeni demokratik sistem için yanlışsız denklem şudur: kuvvetli yürütme-kuvvetli meclis. şüphesiz ki bu denklemin ayaklarından birini de kuvvetli, bağımsız ve tarafsız yargı oluşturmaktadır. Çünkü güç temerküzüne değil güç dağılımına dayalı bir sistem lakin adaleti sağlayabilir.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi uygulaması bize gösterdi ki problemli ve eksik ögeler tamamlanmazsa sistem tartışmaları tehlikeli bir hal alabilir.”
Yazının tamamını okumak için
TIKLAYIN – Eski AKP milletvekili Metiner: Eski Türkiye’de parlamenter sistemin vesayet ürettiğini söylemek yanlıştır
Parlamenter sistemde var olan güçler ayrılığının her sistemde farklı biçimlerde var olabileceğini savunan ve örnekler veren Metiner “Merakla bekliyorum: Güçlendirilmiş parlamenter sistem teklifinde bulunanlar sanki bize nasıl bir siyasi mimari sunacaklardır” diye yazdı.
Metiner, Türkiye’deki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Meclis’in rolünü şu biçimde deklare etti:
“Partili Cumhurbaşkanının partisi yahut kendisini destekleyen başka partiler mecliste çoğunluğa sahip iseler bu durumda eski parlamenter sistemimizde olduğu üzere yasama organı (meclis) kaçınılmaz olarak yürütmenin, yani parti gücünü de elinde tutan Cumhurbaşkanının direkt denetimi altına girmek üzere bir meseleyle karşı karşıya kalabiliyor. Yani yasamanın ortasından çıkmayan kuvvetli ve istikrarlı bir yürütme. Yürütme karşısında güçsüz bir meclis. Mecliste çoğunluğu şayet seçilmiş Cumhurbaşkanının aksileri oluşturuyorsa bu durumda da başkanlık kararnamelerini kanunlarla yetkisiz hale dönüştüren, yani yürütmeyi paralize eden bir meclis yapısı kelam konusu olabilir.”
Yeni sistemde, yürütmenin Meclis aritmetiğine bağlı olmaksızın belirlenmiş müddet ortasında varlığını kuvvetli ve istikrarlı bir formda sürdürebildiğini ve siyasal istikrarsızlığın ortadan kalktığını savunan Metiner, “Lakin meclisin gücü, yürütmenin gücü karşısında daha zayıf kalmıştır” diye yazdı.
“Kabul etmek gerekir ki “kuvvetli yürütme-güçsüz meclis” denklemi, ulusal iradenin tecellisi açısından meseleler doğuracak bir denklemdir” diyen Metiner, şöyleki devam etti:
“Milli iradeye ilişkin gücün her iki organ içinde adil bir halde dağıtılması, dahası meclisin beraberinde bir kontrol organı olarak işlevsel kılınması şayet olmazsa olmaz bir ehemmiyete sahiptir. Bu güç dağılımı hakikat bir sisteme kavuşturulmazsa, ulusal iradeyi oluşturan bu iki güç içinde toplumsal barışımızı bozacak ve demokratik siyaseti itibarsızlaştıracak yeni çatışma alanları doğabilir.
Yeni demokratik sistem için yanlışsız denklem şudur: kuvvetli yürütme-kuvvetli meclis. şüphesiz ki bu denklemin ayaklarından birini de kuvvetli, bağımsız ve tarafsız yargı oluşturmaktadır. Çünkü güç temerküzüne değil güç dağılımına dayalı bir sistem lakin adaleti sağlayabilir.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi uygulaması bize gösterdi ki problemli ve eksik ögeler tamamlanmazsa sistem tartışmaları tehlikeli bir hal alabilir.”
Yazının tamamını okumak için
TIKLAYIN – Eski AKP milletvekili Metiner: Eski Türkiye’de parlamenter sistemin vesayet ürettiğini söylemek yanlıştır