Eski Diyanet İşleri Lideri, Kur’an Araştırmaları Merkezi Lideri Prof. Ali Bardakoğlu, “Günümüz Türkiye’sinde dinin hal olarak daha görünür olduğu, söylemlerimizde dini argüman ve atıfların arttığı doğrudur. Pekala dinin bu kadar epey gündemde olması, daha dindar bir toplum olduğumuz, yani dindarlaşmanın arttığı manasına gelir mi? Bana göre gelmez, bilakis bir çürümeye, din üzerinden meşruiyet arayışına ve baş karışıklığına da işaret edebilir” dedi.
Hakan Güldağ, Vahap Munyar ve Gurur Oğuz, ‘Kanaat Liderleriyle Gündem Özel’de bu hafta eski Diyanet İşleri Lideri, Kur’an Araştırmaları Merkezi Lideri Prof. Ali Bardakoğlu’nu ağırladı. Dünya gazetesine yer alan habere bakılırsa, Bardakoğlu, “Türkiye’de dinin epeyce konuşulduğu, dini kurum ve şahısların toplum önünde daha fazla göründüğü, dinin toplumsal ve siyasal olarak yükselişe geçtiği bir devirdeyiz. Fakat, beraberinde her sosyo-ekonomik kısımdan dindarların eski prestijlerini ve muteber olma özelliklerini kaybettiklerini, dini inanç ve pahaların yıpranmaya başladığı gözlemleniyor. Bu tespite yahut gözleme katılıyor musunuz?” sorusuna şöyleki cevap verdi:
“Günümüz Türkiye’sinde dinin biçim olarak daha görünür olduğu, söylemlerimizde dini argüman ve atıfların arttığı doğrudur. Pekala dinin bu kadar epey gündemde olması, daha dindar bir toplum olduğumuz, yani dindarlaşmanın arttığı manasına gelir mi? Bana bakılırsa gelmez, bilakis bir çürümeye, din üzerinden meşruiyet arayışına ve baş karışıklığına da işaret edebilir.
Şayet dini, manzaradan ve dışarıya yansıyan kelam ve davranışlardan ibaret görüyorsak, dinin güçlendiği, dindarların arttığı argümanı gerçek olabilir. Yoldan geçen bayanların kaçının başı kapalı, toplumda kaç kişi hacca ve umreye gidiyor, kaç erkek sakal bıraktı, ilahiyat fakültelerinin, mescitlerin, dini kurs ve cemaatlerin sayısı artıyor mu? Bunlara bakarak toplumda dindarlık ölçümü yaparsak İslam’ı hiç anlamıyoruz demektir. İslam’ı yüzeysel bir bakışla anlamak ve tanıtmak, üniversal bir İslam davetine yapılabilecek büyük bir haksızlıktır.
Din ve dindarlık, Ulu yaratanın nezareti altında yaşadığımız şuurunu beynimize mıhlamak ve bu bilince uygun bir hayat yaşayabilmek demektir. Dindarlık yalnızca bilmek, söylemek ve şeklen yapmak değil; tıpkı olanı içselleştirmek, kimseyi incitmeyen ve kimsenin de incinmediği bir iyilik merkezi olabilmektir. Onun için de din bizi daima olarak Allah’la, dış dünya ile toplumla ve kendimizle barış ortasında olmaya yöneltir. Yunus’u, Mevlana’yı, Hacı Bektaş-ı Velî’yi büyük kılan da bu.
Din bireyin iç dünyasında başlayıp niyetinden, kelamından ötekiyle münasebetine kadar bütün davranışlarını güzelleştiren genel bir kaliteyi gayeler. Allah’a ve ahirete iman eden kimse, bunu beşerlerle ilgilerine yansıtmak zorundadır. Müslüman her anını Allah’ın gördüğü ve bildiği şuuruyla yaşayabilen kimsedir. Buna ‘ihsan’ diyoruz. Bunun için de ahlak (ihsan), dinin iman ve ibadetten daha sonra üçüncü temel ayağıdır. Hatta iman ve ibadetin dünyaya yansıyan ana gayeisi Müslüman toplumun hem de bir ahlak toplumu olmasını sağlamaktır. Bu emel yoksa geriye içi boşaltılmış bir din ve dindarlık imgesi çıkar.”
“Dini tezahürler ve dindarlık yükselirken niye prestij kaybına uğrar?”
Prof. Bardakoğlu, “Dini tezahürler ve dindarlık yükselirken niye prestij kaybına uğrar? Siz bu durumu nasıl, hangi faktörlerle açıklıyorsunuz?” sorusunu yanıtlarken, şunları kaydetti:
“Öncelikle, dini tezahürlerin artmasının dinin yükselişi ve dindarlığın artması olmadığını bugün açıkça kabul etmeliyiz. Din hakkında sathi ayrıntıları olan ve gördükleri üzerinden çabucak bir yargıda bulunan geniş kesitler, dini tezahürlerin artışı ile dinin hedefi olan öze ilişkin davranış kalitesi, ahlakilik ve samimiyet içindeki bu çelişkiyi anlamakta zorlanıyor. bu biçimde da dinin insan hayatında ne manaya geldiğini, fonksiyonunu sorgulamaya başlıyor. Bu bilhassa genç nesillerde açık bir biçimde görülmeye başladı.”
“Din anahtar teslimi bir kurtuluşu garanti etmez, bunu birey sağlayacaktır”
Bardakoğlu karşılığının devamında da şu sözleri kullandı
“Siyasal, toplumsal ve ekonomik teşebbüslerde din üzerinden meşruiyet ve dünyevi fayda sağlandı. Din ideolojilerle yarıştırıldı. Bütün bunlar olurken ömrü, olguyu ve bireyin merkezi rolünü göz gerisi ettik. Bireyi ve insan faktörünü göz arkası eden bir din olabilir mi? Yeni jenerasyonlar de bu biçimde bir atmosferde, sebep ne, sorumlu kim, bunu anlamakta baş karışıklığı yaşadılar. Din anahtar teslimi bir kurtuluşu garanti etmez, bunu birey sağlayacaktır. Dahası din dünyada gelişmişliği, kalkınmayı, adaletli ve inançlı bir toplum olmayı, insanların barış ortasında yaşamasını garanti etmez; insanı bunlara erişmesi için aydınlatır ve teşvik eder.”
Hakan Güldağ, Vahap Munyar ve Gurur Oğuz, ‘Kanaat Liderleriyle Gündem Özel’de bu hafta eski Diyanet İşleri Lideri, Kur’an Araştırmaları Merkezi Lideri Prof. Ali Bardakoğlu’nu ağırladı. Dünya gazetesine yer alan habere bakılırsa, Bardakoğlu, “Türkiye’de dinin epeyce konuşulduğu, dini kurum ve şahısların toplum önünde daha fazla göründüğü, dinin toplumsal ve siyasal olarak yükselişe geçtiği bir devirdeyiz. Fakat, beraberinde her sosyo-ekonomik kısımdan dindarların eski prestijlerini ve muteber olma özelliklerini kaybettiklerini, dini inanç ve pahaların yıpranmaya başladığı gözlemleniyor. Bu tespite yahut gözleme katılıyor musunuz?” sorusuna şöyleki cevap verdi:
“Günümüz Türkiye’sinde dinin biçim olarak daha görünür olduğu, söylemlerimizde dini argüman ve atıfların arttığı doğrudur. Pekala dinin bu kadar epey gündemde olması, daha dindar bir toplum olduğumuz, yani dindarlaşmanın arttığı manasına gelir mi? Bana bakılırsa gelmez, bilakis bir çürümeye, din üzerinden meşruiyet arayışına ve baş karışıklığına da işaret edebilir.
Şayet dini, manzaradan ve dışarıya yansıyan kelam ve davranışlardan ibaret görüyorsak, dinin güçlendiği, dindarların arttığı argümanı gerçek olabilir. Yoldan geçen bayanların kaçının başı kapalı, toplumda kaç kişi hacca ve umreye gidiyor, kaç erkek sakal bıraktı, ilahiyat fakültelerinin, mescitlerin, dini kurs ve cemaatlerin sayısı artıyor mu? Bunlara bakarak toplumda dindarlık ölçümü yaparsak İslam’ı hiç anlamıyoruz demektir. İslam’ı yüzeysel bir bakışla anlamak ve tanıtmak, üniversal bir İslam davetine yapılabilecek büyük bir haksızlıktır.
Din ve dindarlık, Ulu yaratanın nezareti altında yaşadığımız şuurunu beynimize mıhlamak ve bu bilince uygun bir hayat yaşayabilmek demektir. Dindarlık yalnızca bilmek, söylemek ve şeklen yapmak değil; tıpkı olanı içselleştirmek, kimseyi incitmeyen ve kimsenin de incinmediği bir iyilik merkezi olabilmektir. Onun için de din bizi daima olarak Allah’la, dış dünya ile toplumla ve kendimizle barış ortasında olmaya yöneltir. Yunus’u, Mevlana’yı, Hacı Bektaş-ı Velî’yi büyük kılan da bu.
Din bireyin iç dünyasında başlayıp niyetinden, kelamından ötekiyle münasebetine kadar bütün davranışlarını güzelleştiren genel bir kaliteyi gayeler. Allah’a ve ahirete iman eden kimse, bunu beşerlerle ilgilerine yansıtmak zorundadır. Müslüman her anını Allah’ın gördüğü ve bildiği şuuruyla yaşayabilen kimsedir. Buna ‘ihsan’ diyoruz. Bunun için de ahlak (ihsan), dinin iman ve ibadetten daha sonra üçüncü temel ayağıdır. Hatta iman ve ibadetin dünyaya yansıyan ana gayeisi Müslüman toplumun hem de bir ahlak toplumu olmasını sağlamaktır. Bu emel yoksa geriye içi boşaltılmış bir din ve dindarlık imgesi çıkar.”
“Dini tezahürler ve dindarlık yükselirken niye prestij kaybına uğrar?”
Prof. Bardakoğlu, “Dini tezahürler ve dindarlık yükselirken niye prestij kaybına uğrar? Siz bu durumu nasıl, hangi faktörlerle açıklıyorsunuz?” sorusunu yanıtlarken, şunları kaydetti:
“Öncelikle, dini tezahürlerin artmasının dinin yükselişi ve dindarlığın artması olmadığını bugün açıkça kabul etmeliyiz. Din hakkında sathi ayrıntıları olan ve gördükleri üzerinden çabucak bir yargıda bulunan geniş kesitler, dini tezahürlerin artışı ile dinin hedefi olan öze ilişkin davranış kalitesi, ahlakilik ve samimiyet içindeki bu çelişkiyi anlamakta zorlanıyor. bu biçimde da dinin insan hayatında ne manaya geldiğini, fonksiyonunu sorgulamaya başlıyor. Bu bilhassa genç nesillerde açık bir biçimde görülmeye başladı.”
“Din anahtar teslimi bir kurtuluşu garanti etmez, bunu birey sağlayacaktır”
Bardakoğlu karşılığının devamında da şu sözleri kullandı
“Siyasal, toplumsal ve ekonomik teşebbüslerde din üzerinden meşruiyet ve dünyevi fayda sağlandı. Din ideolojilerle yarıştırıldı. Bütün bunlar olurken ömrü, olguyu ve bireyin merkezi rolünü göz gerisi ettik. Bireyi ve insan faktörünü göz arkası eden bir din olabilir mi? Yeni jenerasyonlar de bu biçimde bir atmosferde, sebep ne, sorumlu kim, bunu anlamakta baş karışıklığı yaşadılar. Din anahtar teslimi bir kurtuluşu garanti etmez, bunu birey sağlayacaktır. Dahası din dünyada gelişmişliği, kalkınmayı, adaletli ve inançlı bir toplum olmayı, insanların barış ortasında yaşamasını garanti etmez; insanı bunlara erişmesi için aydınlatır ve teşvik eder.”