JoKeR
Active member
Yüzyıl’ı uğurlamaya hazırladığımız günlerde sinema perdesine bir sinema çıkmış ve milenyum başta olmak üzere bütün tasavvurları sarmıştı. zati bilim alanının beklenti ve öngörülerini aslına bakarsan barındıran bu sinemadaki kurgu kısmının hayal tesiri ön plana çıkınca sinema tarihinin en çok ses getiren ve tekniğinin yanında ideolojisi ile de tartışılan bir eser ortaya çıkmıştı; The Matrix…
Matrix kozmosuna 2003’te iki sefer daha dahil olmuştuk. Ve 18 yıl daha sonra bir daha Matrix’teyiz. Sinema vizyona girdi. Milyonlar nasıl bir sinema olacağını merak ediyor ve kuvvetle olası gişede de karşılığını nazarancek. Fekat en baştan söyleyelim ki Matrix’in 21 yıl evvelki etkisinin yanından geçmeyecek bir görünüm kelam konusu.
NEYİN DİRİLİŞİ!
The Matrix Resurrections’ın (Dirilişler) nasıl bir beklenti ile geldiğini ve neyin üzerine mana ve his bina edileceğini anlayabilmemiz için 1999’a dönmemiz gerekiyor. Ortadan 21 yıl geçmiş olmasının epey ötesinde bir kırılmalar devri kelam konusu. Düşünsenize… çabucak hemen Facebook bile hayatımızda yok. Hatta google daha yeni yeni yol alıyor. E-posta dediğimiz şey fevkalade bir yenilik. Ve o ortamda biri gelip size sanal gerçeklikten, paralel kainatlardan ya da simülasyon hayattan bahsediyor. şüphesiz her insanın dikkatini çekti. Üzerine bir de hiç denenmemiş tekniklerle daha evvel deneyim tekniklerin üstün örnekleri eklenince Matrix’e sahiden efsane dememiz gerekecek bir görünüm oluştu.
Sinema dünyası ve izleyici nazarında Matrix’in farklı yeri olmasını not ettikten daha sonra, Matrix Kainatı ve ideolojisi denen şeyin postmodern bir din tasarımı olduğunu da hatırlatmak gerekiyor. süratle gelişen teknolojinin yönlendirdiği insanoğlunun yeni bir dine muhtaçlığı olduğunu ve temelinde gerçek olarak düşündüğümüz ömrün simülasyondan ibaret kaldığını, ötürüsıyla din, inanç ve ilah denen olguların da bir daha yorumlanması gerekliliği tez edilir. Çabucak her bilim-kurgu sinemasında ele alınan bu problem ses getiren, yenilikçi üslubuyla daha fazlaca bireye ulaşır ve tesirli olur.
MATRIX DİNİ YA DA BİLGİSAYAR RABLER
Matrix, Yaratıcı’nın varlığına inanmayanların kabusu ya da daima varlığı sorgulayarak yeni teori üretme zorunluluğudur. Bir bilgisayar simülasyonunda yaşadığımız var sayılıyor. Geleceğimizi şekillendiren postmodern ikonlarımızdan olan Elon Mask, “Bir gün bilgisayar kapanırsa ne olacak” sorusunu dillendiriyor ve insanlık dehşete düşürüyor. Yaratıcı’ya inanmayan için simülasyon olabilecek şey aslına bakarsanız inanan için alemdir, eşyadır, yazgıdır, yaratımdır. ötürüsıyla Matrix’te yaşanan şey yeni bir yer ve ontolojik değerlendirmenin ardında din yorumudur. Tanrı’nın kim olduğu, bizi hangi rablerin denetim ettiği üzere sümenaltı edilemeyen sorular kendini gösteriyor. Temelinde Antik periyot ilahlar listesine benzeri bir sonuçlandırmaya hakikat gidiyoruz. Buradaki fark, yaradanlara biçilen yer… Yani antik devirde ilahlar bulutların üzerinde, göklerde, insanoğlunun ulaşamayacağı yerdeydi. Kendi hayat alanları vardı ve orada sorun yaşadıkça insanoğlunun ömrüne tesir ediyorlardı. Yeryüzüne inip yarı insan formunda yaşayanların lanetlenmiş olması da beşere biçilen kötücül bakıştı. Artık ise ilahların da rablerinin olma ihtimali üzerinde duruluyor.
İlahlar simülasyonunu yöneten uzaylıların simülasyonunu yöneten yapay rabler mı var sanki? Ve bu rableri kim yaptı?
The Matrix Resurrections
TRANS DİREKTÖRLER VE MATRIX’TEKİ TRANS VURGU
Matrix serisinin geldiği noktada bize bunu düşündüren, serinin yeni sinemasının yeni bir şey söyleyememesi oldu. Sinemanın ‘yaratıcıları’ olan Wachowski Kardeşler’in özel hayatlarına baktığımızda da durum üzücü biçimde karışık. örneğin Larry (Laurence) ismini değiştirdi ve Lana oldu. Yani 2010’da cinsiyet değiştidi ve trans oldu. Öbür kardeş Andy (Andrew) 2016’da cinsiyet değiştirdi ve trans yaşamaya karar verdi. Yeni ismi da Lilly… Lilly yeni ömrüne adapte olabilmek için sinema işlerinden elini eteğini çekti ve olay Lana’ya kaldı. Wachowski bakışı dediğimiz şey de kendi ortasında yaşadığı ontolojik krizi sinemaya yansıttı ve Tha Matrix Resurrections’ta başı üzücü biçimde karışık ve eski ruhsal debelenmesinin ötesine geçemeyen bir ideoloji ortaya çıktı.
1999 periyodunun insanına yeni şeyler söyleyen sinema, 2021 beşerinin esasen ortasında yaşadığı, somut olarak deneyim ettiği, salgın sürecinde distopyanın distopyasını yaşadığı ruh görünümünün içine ekşi baharat olarak düşebildi. yıllardır oyun dünyasının ortasında yaşayan, simülasyonu 5 yaşında tanıyan, ailesini paralel cihan olarak goren, maus ile bilgisayar ekranını antiK yunan rablerinin bulutlarüstü yeri üzere kullanan genç, Lana’nın yeni sinemasında yalnızca ve yalnızca aksiyon ile eğlenceli 128 dakika geçirebilecek. O kadar ki, Matrix’in sanal alem ideolojisi, gencin oyun dünyasının başarısız imitasyonu üzere gelecek.
The Matrix Resurrections
Bu tez üstü örtülü bir problem değil. Lilly, bundan birkaç yıl evvelki bir röportajında, Wachowski Kardeşler’in yaşadığı dönüşümün sinemada de olduğunu, yeni Matrix’in üstü kapalı bir trans öyküsüne dönüştüğünü söylemişti. Bununla da yetinmeyip “Matrix işleri büsbütün dönüşüm isteği ile ilgiliydi” diye de eklemişti.
MATRIX’TE TÜRKİYE, TÜRKİYE’DE MATRIX
Matrix’te Zion’da yaşanan deneyim, bugünün dünyasının geri kalmış alanını temsil ediyor. Global sisteme bakılırsa ortasında Türkiye’nin de olduğu bu kısım insan toplulukları bir yanıyla bilgisayar sistemlerinin denetimi altında ya da denetime direniyor. Çağdaş insan ise hem kahredici hem kurtarıcı… Yeni Matrix’te bu iki katmanın üzerine bir katman daha ekleniyor ve rabler simülasyonunu yöneten uzaylıların simülasyonunu yöneten yapay ilahlar ekleniyor. Sinemada Mesih daima var fakat kim olduğu tam belirli değil. Neon seçilmiş şüphesiz. Kurtarıyor da… Yeni öyküde ise evvel kendisini kurtarabilmesi için Trinity’ye ulaşması gerekiyor. Ne kadar da duygusal…Tam bir bayan öyküsü. Yok, yanlış söylemiş olduk. Ne bayan, ne de erkek; trans öyküsü… Bayan ile erkeğin iç içe geçtiği, farklılığın kalmadığı, yeni Mesih’in erkekle bayan ortası ya da üstü bir yapıda olduğu alt katman ile ideolojisini cinsiyete indiriyor.
MATRIX’E İNANMAYAN DUVAR OLUR!
Bir geçiş olarak kullanılan aynalar ve kapılar, Matrix inancına tabi olmayan insanların toslayacakları duvarlardır. “Ya bizimlesin, ya onlarla” yaklaşımının postmodern versiyonu… “Sizin dininiz size, ben dinim bana” diye haykıracak seyirciye gereksinim var. Sinemanın izlenmesi gereken şuur katmanı bu olmalı.
Ya farkında olarak Matrix ile eğlenmek ya da sinemanın mana katmanlarına maruz kalarak geleceğin yokluk inancının bir müridine devşirildiğinin farkında olmadan eğlendiğini zannetmek…
Matrix kozmosuna 2003’te iki sefer daha dahil olmuştuk. Ve 18 yıl daha sonra bir daha Matrix’teyiz. Sinema vizyona girdi. Milyonlar nasıl bir sinema olacağını merak ediyor ve kuvvetle olası gişede de karşılığını nazarancek. Fekat en baştan söyleyelim ki Matrix’in 21 yıl evvelki etkisinin yanından geçmeyecek bir görünüm kelam konusu.
NEYİN DİRİLİŞİ!
The Matrix Resurrections’ın (Dirilişler) nasıl bir beklenti ile geldiğini ve neyin üzerine mana ve his bina edileceğini anlayabilmemiz için 1999’a dönmemiz gerekiyor. Ortadan 21 yıl geçmiş olmasının epey ötesinde bir kırılmalar devri kelam konusu. Düşünsenize… çabucak hemen Facebook bile hayatımızda yok. Hatta google daha yeni yeni yol alıyor. E-posta dediğimiz şey fevkalade bir yenilik. Ve o ortamda biri gelip size sanal gerçeklikten, paralel kainatlardan ya da simülasyon hayattan bahsediyor. şüphesiz her insanın dikkatini çekti. Üzerine bir de hiç denenmemiş tekniklerle daha evvel deneyim tekniklerin üstün örnekleri eklenince Matrix’e sahiden efsane dememiz gerekecek bir görünüm oluştu.
Sinema dünyası ve izleyici nazarında Matrix’in farklı yeri olmasını not ettikten daha sonra, Matrix Kainatı ve ideolojisi denen şeyin postmodern bir din tasarımı olduğunu da hatırlatmak gerekiyor. süratle gelişen teknolojinin yönlendirdiği insanoğlunun yeni bir dine muhtaçlığı olduğunu ve temelinde gerçek olarak düşündüğümüz ömrün simülasyondan ibaret kaldığını, ötürüsıyla din, inanç ve ilah denen olguların da bir daha yorumlanması gerekliliği tez edilir. Çabucak her bilim-kurgu sinemasında ele alınan bu problem ses getiren, yenilikçi üslubuyla daha fazlaca bireye ulaşır ve tesirli olur.
MATRIX DİNİ YA DA BİLGİSAYAR RABLER
Matrix, Yaratıcı’nın varlığına inanmayanların kabusu ya da daima varlığı sorgulayarak yeni teori üretme zorunluluğudur. Bir bilgisayar simülasyonunda yaşadığımız var sayılıyor. Geleceğimizi şekillendiren postmodern ikonlarımızdan olan Elon Mask, “Bir gün bilgisayar kapanırsa ne olacak” sorusunu dillendiriyor ve insanlık dehşete düşürüyor. Yaratıcı’ya inanmayan için simülasyon olabilecek şey aslına bakarsanız inanan için alemdir, eşyadır, yazgıdır, yaratımdır. ötürüsıyla Matrix’te yaşanan şey yeni bir yer ve ontolojik değerlendirmenin ardında din yorumudur. Tanrı’nın kim olduğu, bizi hangi rablerin denetim ettiği üzere sümenaltı edilemeyen sorular kendini gösteriyor. Temelinde Antik periyot ilahlar listesine benzeri bir sonuçlandırmaya hakikat gidiyoruz. Buradaki fark, yaradanlara biçilen yer… Yani antik devirde ilahlar bulutların üzerinde, göklerde, insanoğlunun ulaşamayacağı yerdeydi. Kendi hayat alanları vardı ve orada sorun yaşadıkça insanoğlunun ömrüne tesir ediyorlardı. Yeryüzüne inip yarı insan formunda yaşayanların lanetlenmiş olması da beşere biçilen kötücül bakıştı. Artık ise ilahların da rablerinin olma ihtimali üzerinde duruluyor.
İlahlar simülasyonunu yöneten uzaylıların simülasyonunu yöneten yapay rabler mı var sanki? Ve bu rableri kim yaptı?
The Matrix Resurrections
TRANS DİREKTÖRLER VE MATRIX’TEKİ TRANS VURGU
Matrix serisinin geldiği noktada bize bunu düşündüren, serinin yeni sinemasının yeni bir şey söyleyememesi oldu. Sinemanın ‘yaratıcıları’ olan Wachowski Kardeşler’in özel hayatlarına baktığımızda da durum üzücü biçimde karışık. örneğin Larry (Laurence) ismini değiştirdi ve Lana oldu. Yani 2010’da cinsiyet değiştidi ve trans oldu. Öbür kardeş Andy (Andrew) 2016’da cinsiyet değiştirdi ve trans yaşamaya karar verdi. Yeni ismi da Lilly… Lilly yeni ömrüne adapte olabilmek için sinema işlerinden elini eteğini çekti ve olay Lana’ya kaldı. Wachowski bakışı dediğimiz şey de kendi ortasında yaşadığı ontolojik krizi sinemaya yansıttı ve Tha Matrix Resurrections’ta başı üzücü biçimde karışık ve eski ruhsal debelenmesinin ötesine geçemeyen bir ideoloji ortaya çıktı.
1999 periyodunun insanına yeni şeyler söyleyen sinema, 2021 beşerinin esasen ortasında yaşadığı, somut olarak deneyim ettiği, salgın sürecinde distopyanın distopyasını yaşadığı ruh görünümünün içine ekşi baharat olarak düşebildi. yıllardır oyun dünyasının ortasında yaşayan, simülasyonu 5 yaşında tanıyan, ailesini paralel cihan olarak goren, maus ile bilgisayar ekranını antiK yunan rablerinin bulutlarüstü yeri üzere kullanan genç, Lana’nın yeni sinemasında yalnızca ve yalnızca aksiyon ile eğlenceli 128 dakika geçirebilecek. O kadar ki, Matrix’in sanal alem ideolojisi, gencin oyun dünyasının başarısız imitasyonu üzere gelecek.
The Matrix Resurrections
Bu tez üstü örtülü bir problem değil. Lilly, bundan birkaç yıl evvelki bir röportajında, Wachowski Kardeşler’in yaşadığı dönüşümün sinemada de olduğunu, yeni Matrix’in üstü kapalı bir trans öyküsüne dönüştüğünü söylemişti. Bununla da yetinmeyip “Matrix işleri büsbütün dönüşüm isteği ile ilgiliydi” diye de eklemişti.
MATRIX’TE TÜRKİYE, TÜRKİYE’DE MATRIX
Matrix’te Zion’da yaşanan deneyim, bugünün dünyasının geri kalmış alanını temsil ediyor. Global sisteme bakılırsa ortasında Türkiye’nin de olduğu bu kısım insan toplulukları bir yanıyla bilgisayar sistemlerinin denetimi altında ya da denetime direniyor. Çağdaş insan ise hem kahredici hem kurtarıcı… Yeni Matrix’te bu iki katmanın üzerine bir katman daha ekleniyor ve rabler simülasyonunu yöneten uzaylıların simülasyonunu yöneten yapay ilahlar ekleniyor. Sinemada Mesih daima var fakat kim olduğu tam belirli değil. Neon seçilmiş şüphesiz. Kurtarıyor da… Yeni öyküde ise evvel kendisini kurtarabilmesi için Trinity’ye ulaşması gerekiyor. Ne kadar da duygusal…Tam bir bayan öyküsü. Yok, yanlış söylemiş olduk. Ne bayan, ne de erkek; trans öyküsü… Bayan ile erkeğin iç içe geçtiği, farklılığın kalmadığı, yeni Mesih’in erkekle bayan ortası ya da üstü bir yapıda olduğu alt katman ile ideolojisini cinsiyete indiriyor.
MATRIX’E İNANMAYAN DUVAR OLUR!
Bir geçiş olarak kullanılan aynalar ve kapılar, Matrix inancına tabi olmayan insanların toslayacakları duvarlardır. “Ya bizimlesin, ya onlarla” yaklaşımının postmodern versiyonu… “Sizin dininiz size, ben dinim bana” diye haykıracak seyirciye gereksinim var. Sinemanın izlenmesi gereken şuur katmanı bu olmalı.
Ya farkında olarak Matrix ile eğlenmek ya da sinemanın mana katmanlarına maruz kalarak geleceğin yokluk inancının bir müridine devşirildiğinin farkında olmadan eğlendiğini zannetmek…