Fehmi Koru*
Oh, sonunda hepimizi rahatlatacak gelişme yaşandı: Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ABD lideri Joe Biden ile görüşmesi gerçekleşti.
ABD kaynakları ‘‘Bu pazar Roma’daki G-20 toplantısında olmaz, tahminen kısa mühlet daha sonra Glaskow’daki iklim zirvesinde’’ açıklamasını yapmıştı; Glascow beklenmedi, dün Roma’da görüştüler…
Roma’da bir ortaya gelecekleri öğrenildiğinde, el sıkışmasından biraz daha uzun olacağı duyurulan görüşmenin en çok 20 dakika süreceği de duyurulmuştu; ikilinin görüşmesi 1 saatten çok -70 dakika- sürdü.
Bu duruma bakıp rahatlamayalım da ne yapalım?
Üstüne üstlük, Anadolu Ajansı (AA) tarafınca Cumhurbaşkanlığı kaynaklarına dayandırılarak verilen ve bir yetkilinin de bir yabancı ajansa tasdik ettiği görüşmeyle ilgili haberler de ‘müjdeler’ içermekteydi:
‘‘AA, görüşmenin akabinde iki ülke bağlantılarını güçlendirmek ve geliştirmek için ortak düzenek kurulması konusunda mutabık kalındığını aktardı. Buna göre, NATO ittifakı ve stratejik iştirak yerine vurgu yapılan Erdoğan-Biden görüşmesinde iklim değişikliği konusunda karşılıklı atılan adımlardan duyulan memnuniyet de lisana getirildi. Reuters’a konuşan bir Türk yetkili, görüşmenin ‘gayet olumlu bir havada’ geçtiğini belirtti.’’
Daha da kıymetli açıklama Cumhurbaşkanlığı irtibat başkanlığından geldi:
‘‘Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığından yapılan açıklamaya nazaran, Erdoğan ile Biden, İtalya’nın başşehri Roma’da devam eden G-20 Önderler Doruğu marjında görüştü. Olumlu bir atmosferde gerçekleşen toplantıda, ikili bağlar ve bölgesel mevzular ele alındı. toplantıda iki önder, Türkiye-ABD alakalarını daha da güçlendirmek ve geliştirmek için müşterek irade beyanında bulundu. Bu doğrultuda ortak bir düzenek kurulması konusunda mutabık kaldı. İki ülke içindeki ticaret hacminin artırılması istikametindeki ortak perspektif doğrultusunda karşılıklı atılacak adımların müzakere edildiği toplantıda, NATO ittifakı ve stratejik iştirak tabanına vurgu yapıldı. toplantıda, iklim değişikliği konusunda karşılıklı atılan adımlardan duyulan memnuniyet de lisana getirildi. Görüşmeye Türk heyetinden Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun yanısıra Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile MİT Lideri Hakan Fidan katıldı. Biden’e ise ABD Dışişleri Bakanı Tony Blinken, Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile Ulusal Güvenlik Kurulu Avrupa Yöneticisi Amanda Sloat eşlik etti.’’
Türk-Amerikan ilgileri güçlendirilip geliştirilecek ve bu maksatla ortak bir düzenek kurulacak…
İki ülke içindeki ticaret hacmi artırılacak…
‘Stratejik ortaklık’ hala devamda…
İklim değişikliği adımından duyulan memnuniyet…
Haberi bizim kaynaklardan okumak, beklentiler fazlaca farklı olduğu için, insan üzerinde nitekim hudutları gevşeten bir tesir bırakıyor.
Keşke akabinde ABD’den açıklama gelmeseydi…
Şu açıklama:
‘‘Beyaz Saray’dan görüşmeye ait bir açıklama yayımlandı. Beyaz Saray, toplantıda Suriye, Libya, Doğu Akdeniz hususlarının görüşüldüğünü, Türkiye’nin S-400 satın almasına ait telaşların lisana getirildiğini aktardı. Beyaz Saray açıklamasında şu sözler yer aldı:
‘‘Başkan Biden, yapan alakaların sürdürülmesi, işbirliği alanlarının genişletilmesi ve uyuşmazlıkların tesirli bir biçimde yönetilmesi konusundaki isteğini lisana getirdi. Biden, Türkiye’nin Afganistan’daki NATO misyonuna 20 yıllık katkıları için teşekkürlerini sundu. İki başkan, Suriye’deki siyasi süreci, Afganistan’a insani yardımı, Libya’da seçimleri, Doğu Akdeniz’deki süreci konuştu. Biden, savunma iştirakini ve Türkiye’nin NATO müttefiği olarak ehemmiyetinin altını çizdi lakin Türkiye’nin S-400 satın almasına ait ABD’nin kaygılarını not etti. Biden bununla birlikte kuvvetli demokratik kurumların kıymetini, insan haklarına saygıyı ve barış ve refah için hukukun üstünlüğünü vurguladı.’’
Libya seçimleri…
Suriye’deki siyasi durum…
Doğu Akdeniz süreci…
Güney Kafkaslar’daki diplomatik çabalar…
Türkiye’nin S-400 satın alması…
kuvvetli demokratik kurumların değerinin vurgulanması…
İnsan haklarına saygı…
Barış ve refah için hukukun üstünlüğü…
Açıklamadan, Biden’in Türkiye’yi ‘stratejik ortak’ olarak değerlendirmediği, yalnızca ‘NATO müttefiği’ yahut ‘savunma ortağı’ olarak değerli gördüğü anlaşılıyor…
Kesinlikle iklim değişikliği, ülkeler ortası ilgilerin geliştirilmesi, ticaret hacminin artırılması üzere hususlar da -muhtemelen Türkiye tarafınca gündeme taşınarak- görüşülmüştür. Lakin Amerikan tarafı, açıklamasında, -muhtemelen kendileri tarafınca gündeme taşındığı için- Libya, Suriye, Doğu Akdeniz, S-400, demokratik kurumlar, insan hakları ve hukukun üstünlüğü mevzularını öne çıkarmayı uygun görmüş…
Görüşmeyle ilgili iki tarafın açıklamalarının akla düşürdüğü birtakım sorular var:
F-35 uçaklarının teslimi konusu görüşülmemiş mi?
Demokrasi, insan hakları, hukukun üstünlüğü mevzuları sanki hangi bağlamda görüşülmüş?
İkili alakaları güçlendirmek için kurulması düşünülen ‘ortak mekanizma’ ile kastedilen nedir, nasıl çalışacak?
S-400 konusu görüşüldüğüne bakılırsa, Biden’e bir S-400 daha satın almanın düşünüldüğü de aktarılmış mıdır?
Libya’da ABD’nin seçimler-daha sonrası beklentisi ile Türkiye’nin şimdiye kadar izlediği çizgi içindeki fark toplantıda giderildi mi?
Suriye’de PKK ile münasebeti bulunan PYD/YPG’ye verdiği dayanaktan ABD bundan bu biçimde vazgeçecek mi?
Bu soruların yanıtları iki tarafın açıklamalarından anlaşılamıyor.
İki lider önümüzdeki günlerde Glaskow’da yapılacak iklim tepesine de katılacaklar. Bu soruların karşılığını o buluşmaya kadar yahut o tepe daha sonrasında herbiçimde öğreniriz.
Ya da Osman Kavala ile ilgili davanın 26 Kasım’da yapılacak birinci duruşmasında alınacak karara bakarak…
Son soru şu: Bu gelişmeden daha sonra rahatlayalım mı, endişelenelim mi?
Ben rahatlamaktan yanayım.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
Oh, sonunda hepimizi rahatlatacak gelişme yaşandı: Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ABD lideri Joe Biden ile görüşmesi gerçekleşti.
ABD kaynakları ‘‘Bu pazar Roma’daki G-20 toplantısında olmaz, tahminen kısa mühlet daha sonra Glaskow’daki iklim zirvesinde’’ açıklamasını yapmıştı; Glascow beklenmedi, dün Roma’da görüştüler…
Roma’da bir ortaya gelecekleri öğrenildiğinde, el sıkışmasından biraz daha uzun olacağı duyurulan görüşmenin en çok 20 dakika süreceği de duyurulmuştu; ikilinin görüşmesi 1 saatten çok -70 dakika- sürdü.
Bu duruma bakıp rahatlamayalım da ne yapalım?
Üstüne üstlük, Anadolu Ajansı (AA) tarafınca Cumhurbaşkanlığı kaynaklarına dayandırılarak verilen ve bir yetkilinin de bir yabancı ajansa tasdik ettiği görüşmeyle ilgili haberler de ‘müjdeler’ içermekteydi:
‘‘AA, görüşmenin akabinde iki ülke bağlantılarını güçlendirmek ve geliştirmek için ortak düzenek kurulması konusunda mutabık kalındığını aktardı. Buna göre, NATO ittifakı ve stratejik iştirak yerine vurgu yapılan Erdoğan-Biden görüşmesinde iklim değişikliği konusunda karşılıklı atılan adımlardan duyulan memnuniyet de lisana getirildi. Reuters’a konuşan bir Türk yetkili, görüşmenin ‘gayet olumlu bir havada’ geçtiğini belirtti.’’
Daha da kıymetli açıklama Cumhurbaşkanlığı irtibat başkanlığından geldi:
‘‘Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığından yapılan açıklamaya nazaran, Erdoğan ile Biden, İtalya’nın başşehri Roma’da devam eden G-20 Önderler Doruğu marjında görüştü. Olumlu bir atmosferde gerçekleşen toplantıda, ikili bağlar ve bölgesel mevzular ele alındı. toplantıda iki önder, Türkiye-ABD alakalarını daha da güçlendirmek ve geliştirmek için müşterek irade beyanında bulundu. Bu doğrultuda ortak bir düzenek kurulması konusunda mutabık kaldı. İki ülke içindeki ticaret hacminin artırılması istikametindeki ortak perspektif doğrultusunda karşılıklı atılacak adımların müzakere edildiği toplantıda, NATO ittifakı ve stratejik iştirak tabanına vurgu yapıldı. toplantıda, iklim değişikliği konusunda karşılıklı atılan adımlardan duyulan memnuniyet de lisana getirildi. Görüşmeye Türk heyetinden Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun yanısıra Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile MİT Lideri Hakan Fidan katıldı. Biden’e ise ABD Dışişleri Bakanı Tony Blinken, Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile Ulusal Güvenlik Kurulu Avrupa Yöneticisi Amanda Sloat eşlik etti.’’
Türk-Amerikan ilgileri güçlendirilip geliştirilecek ve bu maksatla ortak bir düzenek kurulacak…
İki ülke içindeki ticaret hacmi artırılacak…
‘Stratejik ortaklık’ hala devamda…
İklim değişikliği adımından duyulan memnuniyet…
Haberi bizim kaynaklardan okumak, beklentiler fazlaca farklı olduğu için, insan üzerinde nitekim hudutları gevşeten bir tesir bırakıyor.
Keşke akabinde ABD’den açıklama gelmeseydi…
Şu açıklama:
‘‘Beyaz Saray’dan görüşmeye ait bir açıklama yayımlandı. Beyaz Saray, toplantıda Suriye, Libya, Doğu Akdeniz hususlarının görüşüldüğünü, Türkiye’nin S-400 satın almasına ait telaşların lisana getirildiğini aktardı. Beyaz Saray açıklamasında şu sözler yer aldı:
‘‘Başkan Biden, yapan alakaların sürdürülmesi, işbirliği alanlarının genişletilmesi ve uyuşmazlıkların tesirli bir biçimde yönetilmesi konusundaki isteğini lisana getirdi. Biden, Türkiye’nin Afganistan’daki NATO misyonuna 20 yıllık katkıları için teşekkürlerini sundu. İki başkan, Suriye’deki siyasi süreci, Afganistan’a insani yardımı, Libya’da seçimleri, Doğu Akdeniz’deki süreci konuştu. Biden, savunma iştirakini ve Türkiye’nin NATO müttefiği olarak ehemmiyetinin altını çizdi lakin Türkiye’nin S-400 satın almasına ait ABD’nin kaygılarını not etti. Biden bununla birlikte kuvvetli demokratik kurumların kıymetini, insan haklarına saygıyı ve barış ve refah için hukukun üstünlüğünü vurguladı.’’
Libya seçimleri…
Suriye’deki siyasi durum…
Doğu Akdeniz süreci…
Güney Kafkaslar’daki diplomatik çabalar…
Türkiye’nin S-400 satın alması…
kuvvetli demokratik kurumların değerinin vurgulanması…
İnsan haklarına saygı…
Barış ve refah için hukukun üstünlüğü…
Açıklamadan, Biden’in Türkiye’yi ‘stratejik ortak’ olarak değerlendirmediği, yalnızca ‘NATO müttefiği’ yahut ‘savunma ortağı’ olarak değerli gördüğü anlaşılıyor…
Kesinlikle iklim değişikliği, ülkeler ortası ilgilerin geliştirilmesi, ticaret hacminin artırılması üzere hususlar da -muhtemelen Türkiye tarafınca gündeme taşınarak- görüşülmüştür. Lakin Amerikan tarafı, açıklamasında, -muhtemelen kendileri tarafınca gündeme taşındığı için- Libya, Suriye, Doğu Akdeniz, S-400, demokratik kurumlar, insan hakları ve hukukun üstünlüğü mevzularını öne çıkarmayı uygun görmüş…
Görüşmeyle ilgili iki tarafın açıklamalarının akla düşürdüğü birtakım sorular var:
F-35 uçaklarının teslimi konusu görüşülmemiş mi?
Demokrasi, insan hakları, hukukun üstünlüğü mevzuları sanki hangi bağlamda görüşülmüş?
İkili alakaları güçlendirmek için kurulması düşünülen ‘ortak mekanizma’ ile kastedilen nedir, nasıl çalışacak?
S-400 konusu görüşüldüğüne bakılırsa, Biden’e bir S-400 daha satın almanın düşünüldüğü de aktarılmış mıdır?
Libya’da ABD’nin seçimler-daha sonrası beklentisi ile Türkiye’nin şimdiye kadar izlediği çizgi içindeki fark toplantıda giderildi mi?
Suriye’de PKK ile münasebeti bulunan PYD/YPG’ye verdiği dayanaktan ABD bundan bu biçimde vazgeçecek mi?
Bu soruların yanıtları iki tarafın açıklamalarından anlaşılamıyor.
İki lider önümüzdeki günlerde Glaskow’da yapılacak iklim tepesine de katılacaklar. Bu soruların karşılığını o buluşmaya kadar yahut o tepe daha sonrasında herbiçimde öğreniriz.
Ya da Osman Kavala ile ilgili davanın 26 Kasım’da yapılacak birinci duruşmasında alınacak karara bakarak…
Son soru şu: Bu gelişmeden daha sonra rahatlayalım mı, endişelenelim mi?
Ben rahatlamaktan yanayım.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.