Fehmi Koru*
Demokrasinin birden çok özelliği vardır da en kıymetlisi öngörülebilirlik özelliğidir.
Seçim yapılır, sandıktan önde çıkana devletin idaresi teslim edilir. Kural bu. Herkes bu kuralı bildiği için hesaplarını ona göre yapar. hiç bir demokratik ülkede “Acaba iktidar seçimden kaçabilir mi?” diye bir soruya yer yoktur.
“Acaba seçimi kazanana devletin idaresinin teslim edilmemesi mümkün müdür?” tipi bir soru sorana, demokratik ülkelerde, aklını kaçırmış muamelesi yapılır.
Türkiye bir müddetden beri garip soruların sorulabildiği, o soruların birçoklarına gerçek dürüst karşılık verilemediği, senaryoların zihinleri esir aldığı bir ülkeye dönüştü.
O yüzden de öngörülemez bir manzaraya bürünüyor ülkemiz.
Öngörülemezlik örnekleri
En son gelişmeden başlayalım:
İktidarın ‘yeni bir iktisat modeli’ olarak duyurduğu, TL’nin yabancı paralar karşısında kıymetinin düşürülmesiyle ihracatın artması içinde kurulan ilgiyi, iktisat uzmanları anlamakta zorlanıyor.
Hangi eğilimden olursa olsun, ‘ekonomist’ sıfatıyla tanınan şahıslar, neredeyse tek ses halinde, “bu biçimde bir tez hakikat değildir” tespitinde bulunuyor.
Pekala de, ülkeyi yönetenler, niye bu biçimde bir yolla düze çıkacağımıza, refaha kavuşacağımıza inanmamızı istiyorlar?
İşte size bir soru.
Soruya karşılık ararken önümüzü bakılırsamez hale geliyoruz.
“Öngörülemezlik” dediğim bu işte.
niye bu biçimde bir zorlukla karşılaştık?
Bu sorunun yanıtını biliyoruz:
O noktaya kadar hem ‘başkanlık sistemi’ne, birebir vakitte Tayyip Erdoğan’ın tek yetkili lider olma isteğine şiddetle karşı çıkan MHP önderi Devlet Bahçeli, aniden ortaya atılıp, “Getirin değişiklik teklifini, destekleyeceğiz” deyiverdi.
Akabinde mevzu Meclis gündemine girdi, daha sonrasında gidilen referandumda AK Parti ve MHP kitlesinin oylarıyla ülkenin idare sistemi değişti.
Bugün karşı karşıya kalınan önemli problemlerin her biri, bize uygun olmadığı düzgünce ortaya çıkan yeni sistemin yapıtıdır. Kararlar çabuk alınıyor, fakat yeni sistemle bir arada istikrar ve denetleme düzeneklerinden vazgeçildiği için, kararlarda yanlışlıklar fazlalaşıyor.
Anayasada ve yasalarında ‘bağımsız’ olması öngörülmüş Merkez Bankası üzere kurumlara müdahale o kolay alınan kararlarla mümkün olabiliyor.
‘Yeni ekonomik model’ denilen garip tez o müdahalelerin kararı.
Müdahaleler TL’nin yabancı paralar karşısında pula dönmesini getirdi.
Sistem değişince sıkıntıların büyüyeceği öngörülemedi.
Sorular ve senaryolar
İşler kolaylaşsın diye yapılmak istenen sistem değişikliğine şiddetle karşı çıkmakta olan MHP ve önderi Devlet Bahçeli ne oldu da ansızın hal değiştirdi; bunu bilen var mı?
Karşı çıkılırken hal değişmesine yol açan rastgele bir gelişme yaşandığını hatırlamıyoruz.
Hatta sistem değişikliğini daima savunmakta olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bile, gerçekleşmeyeceğini gördüğü için üzerinde durmamaya başlamışken, öngörülemez halde, ansızın, MHP’nin mevzuya sahip çıkmasının bir öne sürülen sebebi olmalı.
Lakin ne, nasıl bir münasebet?
Taraflar bu mevzuda ikna edici açıklamalar yapmadığı için ortalıkta senaryoların dolaşmasını olağan karşılamamız gerekiyor.
Senaryoların ortalıkta dolaştığı bir ülke öngörülemezlikle boğuşmaya mahkum.
Örnek mi?
Daha dün, Deva Partisi başkanı Ali Babacan, partilileri önünde yaptığı konuşmada şunları söylemiş oldu:
“Sayın Erdoğan, iktidarının anahtarını, krizlerin ortağı Bahçeli’ye teslim etti. Artık Erdoğan’ın çizgisini, kendisine oy veren vatandaşlarımız değil, küçük ortak belirliyor. Ne yapacak ne talep edecek nerede arıza çıkaracak diye herkes küçük ortağa bakıyor. Sayın Bahçeli, adeta bir kayyum üzere iktidarın başında. Yetkiyi milletten almadan, Erdoğan’dan alıp ülkeyi yönetme çabasında.”
Bu bir senaryo. Bu senaryoya bakılırsa, MHP, oyu ülke yönetmeye yetmediği için, iktidarı dolaylı halde paylaşma hedefiyle bu biçimde bir yola başvurmuş oluyor. Babacan, bir çeşit ‘kayyım’ idaresine benzetmiş iktidarın iki ortağı içindeki ilgiyi.
Kısa mühlet evvel, AK Parti kurucularından, AK Parti iktidarında ulusal eğitim bakanlığı yapmış Hüseyin Çelik de, “Yüzde 50+1 gerekliliği Devlet Bahçeli’nin Tayyip Erdoğan’a tuzağıydı” demişti.
Senaryo mu? şüphesiz bu da bir senaryo.
Akıllarda soruların uçuştuğu bir ortamda bilinmeyeni senaryolarla açıklamak devreye girer; artık de o denli oluyor.
MHP-AK Parti beraberliği iki tarafa da yaramamış görünüyor. Kamuoyu yoklamaları yalpalamaların iki partiyi de kendi tabanları nezdinde gözden düşürdüğüne işaret ediyor. AK Parti oylarında gerileme yanında MHP’de de gerileme görülüyor. Sonunda iktidarın değişmesini getirecek bir esaslı sarsıntı yaşanacaksa, MHP’nin de siyasi varlığı zayıflayacaktır.
niye bu biçimde bir yola girdi MHP?
Bu sorunun açık seçik bir karşılığı yok.
“Tuzak kurmak için…”
“İktidar üzerinde ‘kayyım’ pozisyonuna gelmek için…”
“Zarar bakılırsaceğini öngoremediği için…”
Şimdiye kadar ileri sürülen senaryoların hiç biri bana ikna edici gelmiyor.
Öngörülemezlik devam ediyor.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
Demokrasinin birden çok özelliği vardır da en kıymetlisi öngörülebilirlik özelliğidir.
Seçim yapılır, sandıktan önde çıkana devletin idaresi teslim edilir. Kural bu. Herkes bu kuralı bildiği için hesaplarını ona göre yapar. hiç bir demokratik ülkede “Acaba iktidar seçimden kaçabilir mi?” diye bir soruya yer yoktur.
“Acaba seçimi kazanana devletin idaresinin teslim edilmemesi mümkün müdür?” tipi bir soru sorana, demokratik ülkelerde, aklını kaçırmış muamelesi yapılır.
Türkiye bir müddetden beri garip soruların sorulabildiği, o soruların birçoklarına gerçek dürüst karşılık verilemediği, senaryoların zihinleri esir aldığı bir ülkeye dönüştü.
O yüzden de öngörülemez bir manzaraya bürünüyor ülkemiz.
Öngörülemezlik örnekleri
En son gelişmeden başlayalım:
İktidarın ‘yeni bir iktisat modeli’ olarak duyurduğu, TL’nin yabancı paralar karşısında kıymetinin düşürülmesiyle ihracatın artması içinde kurulan ilgiyi, iktisat uzmanları anlamakta zorlanıyor.
Hangi eğilimden olursa olsun, ‘ekonomist’ sıfatıyla tanınan şahıslar, neredeyse tek ses halinde, “bu biçimde bir tez hakikat değildir” tespitinde bulunuyor.
Pekala de, ülkeyi yönetenler, niye bu biçimde bir yolla düze çıkacağımıza, refaha kavuşacağımıza inanmamızı istiyorlar?
İşte size bir soru.
Soruya karşılık ararken önümüzü bakılırsamez hale geliyoruz.
“Öngörülemezlik” dediğim bu işte.
niye bu biçimde bir zorlukla karşılaştık?
Bu sorunun yanıtını biliyoruz:
O noktaya kadar hem ‘başkanlık sistemi’ne, birebir vakitte Tayyip Erdoğan’ın tek yetkili lider olma isteğine şiddetle karşı çıkan MHP önderi Devlet Bahçeli, aniden ortaya atılıp, “Getirin değişiklik teklifini, destekleyeceğiz” deyiverdi.
Akabinde mevzu Meclis gündemine girdi, daha sonrasında gidilen referandumda AK Parti ve MHP kitlesinin oylarıyla ülkenin idare sistemi değişti.
Bugün karşı karşıya kalınan önemli problemlerin her biri, bize uygun olmadığı düzgünce ortaya çıkan yeni sistemin yapıtıdır. Kararlar çabuk alınıyor, fakat yeni sistemle bir arada istikrar ve denetleme düzeneklerinden vazgeçildiği için, kararlarda yanlışlıklar fazlalaşıyor.
Anayasada ve yasalarında ‘bağımsız’ olması öngörülmüş Merkez Bankası üzere kurumlara müdahale o kolay alınan kararlarla mümkün olabiliyor.
‘Yeni ekonomik model’ denilen garip tez o müdahalelerin kararı.
Müdahaleler TL’nin yabancı paralar karşısında pula dönmesini getirdi.
Sistem değişince sıkıntıların büyüyeceği öngörülemedi.
Sorular ve senaryolar
İşler kolaylaşsın diye yapılmak istenen sistem değişikliğine şiddetle karşı çıkmakta olan MHP ve önderi Devlet Bahçeli ne oldu da ansızın hal değiştirdi; bunu bilen var mı?
Karşı çıkılırken hal değişmesine yol açan rastgele bir gelişme yaşandığını hatırlamıyoruz.
Hatta sistem değişikliğini daima savunmakta olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bile, gerçekleşmeyeceğini gördüğü için üzerinde durmamaya başlamışken, öngörülemez halde, ansızın, MHP’nin mevzuya sahip çıkmasının bir öne sürülen sebebi olmalı.
Lakin ne, nasıl bir münasebet?
Taraflar bu mevzuda ikna edici açıklamalar yapmadığı için ortalıkta senaryoların dolaşmasını olağan karşılamamız gerekiyor.
Senaryoların ortalıkta dolaştığı bir ülke öngörülemezlikle boğuşmaya mahkum.
Örnek mi?
Daha dün, Deva Partisi başkanı Ali Babacan, partilileri önünde yaptığı konuşmada şunları söylemiş oldu:
“Sayın Erdoğan, iktidarının anahtarını, krizlerin ortağı Bahçeli’ye teslim etti. Artık Erdoğan’ın çizgisini, kendisine oy veren vatandaşlarımız değil, küçük ortak belirliyor. Ne yapacak ne talep edecek nerede arıza çıkaracak diye herkes küçük ortağa bakıyor. Sayın Bahçeli, adeta bir kayyum üzere iktidarın başında. Yetkiyi milletten almadan, Erdoğan’dan alıp ülkeyi yönetme çabasında.”
Bu bir senaryo. Bu senaryoya bakılırsa, MHP, oyu ülke yönetmeye yetmediği için, iktidarı dolaylı halde paylaşma hedefiyle bu biçimde bir yola başvurmuş oluyor. Babacan, bir çeşit ‘kayyım’ idaresine benzetmiş iktidarın iki ortağı içindeki ilgiyi.
Kısa mühlet evvel, AK Parti kurucularından, AK Parti iktidarında ulusal eğitim bakanlığı yapmış Hüseyin Çelik de, “Yüzde 50+1 gerekliliği Devlet Bahçeli’nin Tayyip Erdoğan’a tuzağıydı” demişti.
Senaryo mu? şüphesiz bu da bir senaryo.
Akıllarda soruların uçuştuğu bir ortamda bilinmeyeni senaryolarla açıklamak devreye girer; artık de o denli oluyor.
MHP-AK Parti beraberliği iki tarafa da yaramamış görünüyor. Kamuoyu yoklamaları yalpalamaların iki partiyi de kendi tabanları nezdinde gözden düşürdüğüne işaret ediyor. AK Parti oylarında gerileme yanında MHP’de de gerileme görülüyor. Sonunda iktidarın değişmesini getirecek bir esaslı sarsıntı yaşanacaksa, MHP’nin de siyasi varlığı zayıflayacaktır.
niye bu biçimde bir yola girdi MHP?
Bu sorunun açık seçik bir karşılığı yok.
“Tuzak kurmak için…”
“İktidar üzerinde ‘kayyım’ pozisyonuna gelmek için…”
“Zarar bakılırsaceğini öngoremediği için…”
Şimdiye kadar ileri sürülen senaryoların hiç biri bana ikna edici gelmiyor.
Öngörülemezlik devam ediyor.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.