Fehmi Koru*
Herkes üzere ben de şu sorunun yanıtını merak ediyordum:
“Nasıl oluyor da tahlil ortada apaçık dururken sorunun nereden kaynaklandığı görülmüyor ve tahlil için başvurulan yolların olumlu sonuç doğurmayacağı bahse aşina uzmanlar tarafınca tekraren yenidenlanmış ve yaşananlarla da doğrulanmış iken hala beyhude eforlar harcanıyor?”
İktisatta problemler yaşanıyor. Sorunu çözecek olan siyasi iktidar. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan kendisine ilişkin “Faiz sebep, enflasyon netice” tezine uygun olarak enflasyonu aşağıya çeksinler diye Merkez Bankası’na faiz oranının indirilmesini salık veriyor.
Tavsiye Cumhurbaşkanından geldiği için Merkez Bankası’nın husus ile ilgili sonucu alacak şurası motamot o denli davranıyor ve bir değil tam dört defa faizi indirme sonucu alıyor. Alınan her karardan daha sonra TL’nin dolar karşısındaki pahası biraz daha aşınıyor. TL’nin pahasının aşınması çarşı-pazara hayat pahalılığı olarak yansıyor. Hayat pahalılığı enflasyonun öteki ismi.
“Faiz sebep enflasyon netice” tezi doğrulanıyor lakin karşıtından doğrulanıyor. Faizi indirmek enflasyonun azalması değil artması sonucunu veriyor.
Geçen Aralık ayının enflasyonu o yüzden 20 yılın tarihi rekorunu kırıp yüzde 36.8 olarak belirtildi.
Durum buyken, niye ısrardan vazgeçilmiyor?
İktisat kendi haline bırakılsa derlenip toparlanabilir. Denenmiş ve ziyan vermiş olan modellerde ısrardan vazgeçilmesi gerekmez mi? niye vazgeçilmiyor?
Merakım buydu işte.
Karşılığı bir öteki ülkenin siyasetçisinin ağzından duydum.
Yanis Varoufakis komşumuz Yunanistan’ın en parlak ekonomistlerinden. O denli olduğu için, 2010 yılında iflas haline gelen Yunan iktisadına sahip çıksın diye, o sırada öğretim üyesi olduğu Teksas’taki üniversiteden ülkesine çağrılmış, maliye bakanlığına getirilmişti.
Şimdilerde -2019’dan beri- bir daha seçildiği Yunan Parlamentosu’nda milletvekili.
Almanya’daki Tübingen Üniversitesi’nin alternatif iktisat arayışındaki öğrencilerinin oluşturduğu bir fikir kulübü Varoufakis’i konferansa davet etmiş. Ben de dün birkaç ay evvel verilmiş o konferansı izlerken merakımı giderdim.
Daha en başta paylaştığı şu görüş yardımıyla:
“Üniversite topluluğu, akademik ortam özgürlük alanıdır. Öğrenciler, öğretim üyeleri serbestçe görüşlerini açıklar, her eğilim düşündüklerini diğerleriyle paylaşır. O ortamda herkes bilmediklerini görüş-alışverişi sırasında öğrenir. Politik ortam ise epeyce değişiktir. Beni bir televizyon programında rakip partilerden siyasetçilerle tartışırken düşünün. Karşımdaki siyasetçi daha evvel bilmediğim bir şey söyler, söylemiş oldukleri hoşuma sarfiyat ve ben programda hoş ve hakikat bir şey söylemiş rakip partili siyasetçiye hak verirsem, sonraki gün partim tarafınca dışlanırım. Rakibi ne kadar hoş ve gerçek bir şey söylemiş olursa olsun, siyasetçiden beklenen ona karşı çıkmaktır zira.”
Lafının burasında benim beynimde ampuller yanmaya başladı.
“Hah işte, tam da bu” demişim.
Bizde de birebir durum geçerli. Siyasetçiler lakin yakın etraflarının görüş, niyet, tavsiye ve telkinlerine açıklar, o da bir dereceye kadar; karşı taraftan gelen dilek ve temennilere ise kendilerini kapalı tutuyorlar. Onlardan gelen görüşleri kendilerine kurulmaya çalışılan bir tuzak olarak görüyorlar.
Mevzu iktisat bile olsa bu biçimde.
Problemler mı? Onların dediği yapılacağına meseleler çözülmeyiversin…
Varoufakis öğretim üyeliğinde öğrenemediklerini, politik ömrün ortasında ve bilhassa ülkesini ekonomik iflastan kurtarmak için çabalarken Avrupalı ve Amerikalı siyasetçilerle temasları sırasında ziyadesiyle öğrenme imkanına kavuştu.
Onun “‘Adults in the Room – My Battle With Europe’s Deep Establishment” (Odadaki Yetişkinler – Avrupa’nın Derin Yapısı ile Mücadelem) kitabı bilhassa milletlerarası münasebetler alanında çalışanlar için bir el kitabı niteliğinde.
Her diplomatın kesinlikle okumasını tavsiye ederim.
Kitabın ismi IMF yöneticisi Christine Lagarde’in Yunanistan’ın geleceğinin konuşulduğu bir ortamda mevzuyu ağızlarında eveleyip geveleyen ünlü siyasetçilere bakarak sarf ettiği “Bize bu odada yetişkinler lazım” cümlesinden esinlenilmiş.
Yunanistan’ın içine düşürüldüğü ekonomik bataklık ülkede yaşayan herkesi etkilemiş. Daha en başta ülkeyi tesiri altına alan intihar salgınından kelam ediyor muharrir. Varoufakis’in bakan olarak bakılırsavi ülkesine vartayı daha ucuza atlattırmak. Bunun için de Avrupalı mevkidaşlarından anlayış görmesi gerekiyor.
Olağan IMF’den de…
IMF kelam konusu olunca devreye kaçınılmaz olarak Amerika da giriyor.
Kabus üzere geçen bir toplantı daha sonrasında kendisiyle görüşmek isteyen ABD’nin o sıradaki maliye bakanı Larry Summers ile buluşmaya davet sahibinin kafayı çektiği otele gidiyor Varoufakis. Uzun uzunluklu lakin sonuç alıcı olmayan bir konuşma geçiyor ortalarında. Kendisi üzere akademisyen kökenli biri Summers, bakanlığa Harvard rektörlüğünden gelmiş. Anlayış görmeyi bekliyor Varoufakis ve umutlanıyor da…
Tam ayrılacakları sırada Amerikalı mevkidaşı Yunan siyasetçiye bir soru yöneltiyor.
Varoufakis’in, “Hiç kuşkum yok, bendilk evvel diğerlerine da birebir test sorusunu sormuştur” dediği bir soru.
O denli damdan düşer gibi…
“İki çeşit siyasetçi vardır; işin ortasında olanlar ve dışarlıklılar… Dışarlıklılar özgürlüklerine düşkündür, akıllarına geleni söylerler ve bu sebeple kıymetli kararları veren dışarlıklılar tarafınca görmezden gelinirler. İşin ortasında olanlara gelince, onlar kutsal bir kurala uyarlar: Öteki işin ortasında olanlara asla sırt çevirmez, onlarla ne konuştuklarını dışarlılıklarla paylaşmazlar. Mükafatları nedir? İçeriden bilgilere sahip olmak ve garanti değilse bile kuvvetli bireyleri ve alışılmış sonuçları etkileme talihi. Artık söyle bakalım Yanis, sen bunlardan hangisisin?”
Nasıl test lakin, ha?
Sanki bizden kaç kişi gibisi imtihana tabi tutulmuştur?
Ve, tıpkı imtihana maruz kalan kaç siyasetçi geçer not almıştır?
Yeni merakım bu.
[Yanis muhatabına uzun bir yanıt vermiş. İmtihanda çaktığını düşünüyor. Nasıl düşünmesin ki? Bakan olarak 27 Ocak 2015’te atanmış, bu görüşme 16 Nisan 2015’te geçmiş ve 6 Temmuz 2015’te de bakanlıktan ayrılmak zorunda kalmış.]
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
Herkes üzere ben de şu sorunun yanıtını merak ediyordum:
“Nasıl oluyor da tahlil ortada apaçık dururken sorunun nereden kaynaklandığı görülmüyor ve tahlil için başvurulan yolların olumlu sonuç doğurmayacağı bahse aşina uzmanlar tarafınca tekraren yenidenlanmış ve yaşananlarla da doğrulanmış iken hala beyhude eforlar harcanıyor?”
İktisatta problemler yaşanıyor. Sorunu çözecek olan siyasi iktidar. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan kendisine ilişkin “Faiz sebep, enflasyon netice” tezine uygun olarak enflasyonu aşağıya çeksinler diye Merkez Bankası’na faiz oranının indirilmesini salık veriyor.
Tavsiye Cumhurbaşkanından geldiği için Merkez Bankası’nın husus ile ilgili sonucu alacak şurası motamot o denli davranıyor ve bir değil tam dört defa faizi indirme sonucu alıyor. Alınan her karardan daha sonra TL’nin dolar karşısındaki pahası biraz daha aşınıyor. TL’nin pahasının aşınması çarşı-pazara hayat pahalılığı olarak yansıyor. Hayat pahalılığı enflasyonun öteki ismi.
“Faiz sebep enflasyon netice” tezi doğrulanıyor lakin karşıtından doğrulanıyor. Faizi indirmek enflasyonun azalması değil artması sonucunu veriyor.
Geçen Aralık ayının enflasyonu o yüzden 20 yılın tarihi rekorunu kırıp yüzde 36.8 olarak belirtildi.
Durum buyken, niye ısrardan vazgeçilmiyor?
İktisat kendi haline bırakılsa derlenip toparlanabilir. Denenmiş ve ziyan vermiş olan modellerde ısrardan vazgeçilmesi gerekmez mi? niye vazgeçilmiyor?
Merakım buydu işte.
Karşılığı bir öteki ülkenin siyasetçisinin ağzından duydum.
Yanis Varoufakis komşumuz Yunanistan’ın en parlak ekonomistlerinden. O denli olduğu için, 2010 yılında iflas haline gelen Yunan iktisadına sahip çıksın diye, o sırada öğretim üyesi olduğu Teksas’taki üniversiteden ülkesine çağrılmış, maliye bakanlığına getirilmişti.
Şimdilerde -2019’dan beri- bir daha seçildiği Yunan Parlamentosu’nda milletvekili.
Almanya’daki Tübingen Üniversitesi’nin alternatif iktisat arayışındaki öğrencilerinin oluşturduğu bir fikir kulübü Varoufakis’i konferansa davet etmiş. Ben de dün birkaç ay evvel verilmiş o konferansı izlerken merakımı giderdim.
Daha en başta paylaştığı şu görüş yardımıyla:
“Üniversite topluluğu, akademik ortam özgürlük alanıdır. Öğrenciler, öğretim üyeleri serbestçe görüşlerini açıklar, her eğilim düşündüklerini diğerleriyle paylaşır. O ortamda herkes bilmediklerini görüş-alışverişi sırasında öğrenir. Politik ortam ise epeyce değişiktir. Beni bir televizyon programında rakip partilerden siyasetçilerle tartışırken düşünün. Karşımdaki siyasetçi daha evvel bilmediğim bir şey söyler, söylemiş oldukleri hoşuma sarfiyat ve ben programda hoş ve hakikat bir şey söylemiş rakip partili siyasetçiye hak verirsem, sonraki gün partim tarafınca dışlanırım. Rakibi ne kadar hoş ve gerçek bir şey söylemiş olursa olsun, siyasetçiden beklenen ona karşı çıkmaktır zira.”
Lafının burasında benim beynimde ampuller yanmaya başladı.
“Hah işte, tam da bu” demişim.
Bizde de birebir durum geçerli. Siyasetçiler lakin yakın etraflarının görüş, niyet, tavsiye ve telkinlerine açıklar, o da bir dereceye kadar; karşı taraftan gelen dilek ve temennilere ise kendilerini kapalı tutuyorlar. Onlardan gelen görüşleri kendilerine kurulmaya çalışılan bir tuzak olarak görüyorlar.
Mevzu iktisat bile olsa bu biçimde.
Problemler mı? Onların dediği yapılacağına meseleler çözülmeyiversin…
Varoufakis öğretim üyeliğinde öğrenemediklerini, politik ömrün ortasında ve bilhassa ülkesini ekonomik iflastan kurtarmak için çabalarken Avrupalı ve Amerikalı siyasetçilerle temasları sırasında ziyadesiyle öğrenme imkanına kavuştu.
Onun “‘Adults in the Room – My Battle With Europe’s Deep Establishment” (Odadaki Yetişkinler – Avrupa’nın Derin Yapısı ile Mücadelem) kitabı bilhassa milletlerarası münasebetler alanında çalışanlar için bir el kitabı niteliğinde.
Her diplomatın kesinlikle okumasını tavsiye ederim.
Kitabın ismi IMF yöneticisi Christine Lagarde’in Yunanistan’ın geleceğinin konuşulduğu bir ortamda mevzuyu ağızlarında eveleyip geveleyen ünlü siyasetçilere bakarak sarf ettiği “Bize bu odada yetişkinler lazım” cümlesinden esinlenilmiş.
Yunanistan’ın içine düşürüldüğü ekonomik bataklık ülkede yaşayan herkesi etkilemiş. Daha en başta ülkeyi tesiri altına alan intihar salgınından kelam ediyor muharrir. Varoufakis’in bakan olarak bakılırsavi ülkesine vartayı daha ucuza atlattırmak. Bunun için de Avrupalı mevkidaşlarından anlayış görmesi gerekiyor.
Olağan IMF’den de…
IMF kelam konusu olunca devreye kaçınılmaz olarak Amerika da giriyor.
Kabus üzere geçen bir toplantı daha sonrasında kendisiyle görüşmek isteyen ABD’nin o sıradaki maliye bakanı Larry Summers ile buluşmaya davet sahibinin kafayı çektiği otele gidiyor Varoufakis. Uzun uzunluklu lakin sonuç alıcı olmayan bir konuşma geçiyor ortalarında. Kendisi üzere akademisyen kökenli biri Summers, bakanlığa Harvard rektörlüğünden gelmiş. Anlayış görmeyi bekliyor Varoufakis ve umutlanıyor da…
Tam ayrılacakları sırada Amerikalı mevkidaşı Yunan siyasetçiye bir soru yöneltiyor.
Varoufakis’in, “Hiç kuşkum yok, bendilk evvel diğerlerine da birebir test sorusunu sormuştur” dediği bir soru.
O denli damdan düşer gibi…
“İki çeşit siyasetçi vardır; işin ortasında olanlar ve dışarlıklılar… Dışarlıklılar özgürlüklerine düşkündür, akıllarına geleni söylerler ve bu sebeple kıymetli kararları veren dışarlıklılar tarafınca görmezden gelinirler. İşin ortasında olanlara gelince, onlar kutsal bir kurala uyarlar: Öteki işin ortasında olanlara asla sırt çevirmez, onlarla ne konuştuklarını dışarlılıklarla paylaşmazlar. Mükafatları nedir? İçeriden bilgilere sahip olmak ve garanti değilse bile kuvvetli bireyleri ve alışılmış sonuçları etkileme talihi. Artık söyle bakalım Yanis, sen bunlardan hangisisin?”
Nasıl test lakin, ha?
Sanki bizden kaç kişi gibisi imtihana tabi tutulmuştur?
Ve, tıpkı imtihana maruz kalan kaç siyasetçi geçer not almıştır?
Yeni merakım bu.
[Yanis muhatabına uzun bir yanıt vermiş. İmtihanda çaktığını düşünüyor. Nasıl düşünmesin ki? Bakan olarak 27 Ocak 2015’te atanmış, bu görüşme 16 Nisan 2015’te geçmiş ve 6 Temmuz 2015’te de bakanlıktan ayrılmak zorunda kalmış.]
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.