Fotoğraf yazının başlangıcıdır

JoKeR

Active member
“Aşk Olsun” kelamı bu kere sitem değil 93 yaşındaki ressam ve kaligrafi sanatkarı Etem Çalışkan’ın Kadırga Galerilerinde açılan standının ismi. Sanatını aşkla yapan bir sanatçı o. İlerleyen yaşına karşın üretmekten geri durmamış. “hiç bir sanat yapıtı tamamlanmamıştır. O yapıtın birazı sanatçı da birazı da o yapıta bakan izleyici de kalır. Zira sanatta bitmiş diye bir şey olmaz” diyen Etem Çalışkan pandemi devrini pek verimli geçirmiş.

Fatih Belediyesinin mesken sahipliğinde Kadırga Galerilerinde açılan “Aşk Olsun” standında sanatkarın pandemi devrinde yaptığı yapıtlardan seçme 59 tablosu yer alıyor. Küratörlüğünü Fatih Ömeroğlu’nun yaptığı stant 28 Ağustos’a kadar açık. Stanttaki yapıtlarda renkler ve harfler öne çıkıyor. Her renk harflerin üzerine dağılmış adeta.

Etem Çalışkan’a nazaran fotoğraf yazının başlangıcıdır. Her fotoğraf bir yazıdır beraberinde. Fırça hareketlerinde aslında kaligrafik hareketler bulunur. bununla birlikte her harekette her renkte sanatkarın bir duruşu bir fikri vardır. Her bir hareket ötekini tamamlar. Etem Çalışkan’ın tablolarında renklerin, harflerin içinde kimi bazı bir cümleye rastlıyoruz birtakım kimi ise kağıda bir fırça darbesiyle dökülmüş dev lekelere. Don Kişot’un yel değirmenine de rastlıyoruz ressam Van Gogh’a da. Çalışkan, yapıtlarını hazırlarken en çok Van Gogh’un ömründen etkilendiğini lisana getirerek şunları söylüyor: “Bir sanatçıyı her şey üzere usta sanatkarlar da tesirler. Bunlardan biri de Van Gogh ve arkadaşı Gauguin’dir. İkisi de güzel bir sanatçıdır. Gauguin ve Van Gogh her vakit hengame etmişler. Onların hengameleri beni hayli tesirler. Hatta beni tahrik eder. Bu manada stantta bununla alakalı bir çalışma yaptım.”



HİTLER RESSAM KALSAYDI SAVAŞ ÇIKMAYACAKTI

“Benim çalışmalarım da kurallar ortasında kuralsızlık” vardır diyen sanatçı, “Sanat biraz özgürlüktür. Fikrinde de konuşmasında da her şeyinde sanatçı özgürdür. Onu bağlayıcı hiç bir şey yoktur. Yani sanatkara bu özgürlüğü veren sanattır. Sanat kurallar içine hapsedilmiş değildir. Ancak sanatın ortasında de kendi kuralları olduğunu unutmamak gerekir” yorumunu yapıyor. Çalışkan, sanatın gücünü anlatırken şu örneği de veriyor: “Hitler fotoğraf yapan bir adamdı. Tahminen ressam olarak kalsaydı ikinci dünya savaşı da çıkmayacak ve milyonlarca insan ölmeyecekti. Bu yüzden sanatın gücü savaşı önleyebilir diyebiliriz. Bu yüzden sanata sahip çıkılmalıdır”

Etem Çalışkan ve Ayşe Olgun


BEŞİ BİR YERDE KÜMESİNİ KURDUM

1928 doğumlu olan sanatçı Toroslar’dan İstanbul’a fotoğraf yapma hayaliyle geyliş. Hoş Sanatlar Üniversitesi’nde hattat Emin Barın’ın birinci öğrencilerinden. “Üniversitenin Grafik Bölümü’nde kaligrafi dersleri vardı. Emin Barın hocanın da birinci yılıydı ben de onun birinci öğrencisi oldum. Eski mi yeni harflerle mi yazmak istediğimi sordu. ‘Yeni harfle yazan kimse yok ben yeni harflerle yazmak istiyorum’ dedim. bu biçimdece yazmaya başladım. yıllar ortasında yazı yetenekleriyle öne çıkan hocanın öğrencileri içinde yeni isimler oldu. Emin hocanın en başarılı beş öğrencisiyle ‘Beşi Bir Yerde’ kümesini kurdum. İlhami Turan, Yılmaz Özbek, İslam Seçen ve ben. Yılmaz Özbek ve İslam Seçen bu dünyadan göçtüler, geriye üçümüz kaldık. “

Stanttaki yapıtlarına attığı 6021 imzası ise Etem Çalışkan şöyleki açıklıyor: “Ben yapıtlarıma tarih koyarken, hesaplamayı yazının icadından itibaren yapıyorum. Örneğin, 2021’de yaptığım çalışmalara 6021 tarihini koydum. Zira yazının icadı milattan evvel 4000 yılına tekabül ediyor. Yazı benim için milat. Uygarlık da ilim de sanat da ondan doğmuştur.”



ANITKABİRDEKİ KİTABELER BİRİNCİ SANATSAL ÇALIŞMAMDIR

Öğrencilik senelerında Emin Barın’ın beğenilen öğrencisi olduğunu lisana getiren Etem Çalışkan, “Hocanın asistanı üzere çalışırdım. Kendi yazımı yazdıktan daha sonra benim misyonum başka öğrencilerin yazısını da denetim etmekti. bu biçimdece hoş yazıya yeteneğim yüzünden hocam çabucak hemen ben öğrenciyken yanında çalıştırmaya başladı. Ankara’da Anıtkabir’deki kitabelerin yazılması sırasında hocamın asistanlığını yaptım? Bu kitabeler birinci sanatsal çalışmamdır” diyerek o yılları anlatıyor.

CEBİMDEKİ SON PARA VAN GOGH’A

Etem Çalışkan fazlaca üretken bir sanatçı. “Aklım fikrim sanattır, diğer ne yapabilirim diye düşünürüm. Günde 10-15 saat çalıştığım olur” diyecek kadar çalışkan birebir vakitte. Van Gogh ise sanat dünyasında kendisine arkadaşlık eden değerli bir sanatçı Etem Çalışkan için. Bir anısını anlatıyor: “Öğrencilik yıllarımdı. Cebimdeki son parayla İstiklal Caddesi’ndeki Alman Kitabevi’nden Van Gogh’u anlatan bir kitap satın aldım. Aç karnıma kitap cebimde yürüyerek Cağaloğlu’na geldim.”
 
Üst