Gayem İstanbul’a Edebiyat Müzesi kazandırmak

JoKeR

Active member
Geçtiğimiz haftalarda Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Handan İnci Elçi’den kültür sanat topluluğunu sevindiren habelerler aldık. Edip Cansever’in kütüphanesinin bağışlanması, Üsküdarlı gençler için İstanbul seyahatlerinin yapılacak olması bunların başında geliyor. Tüm bunları konuşmak üzere kapısını çaldığımız Prof. Dr. İnci Elçi, bize hem bu hoş haberlerin bilgilerinı anlattı birebir vakitte yeni muştuları verdi: “Cansever’in üniversitemize kazandırdığımız kütüphanesindeki kitaplar incelendiğinde, araştırmacılar Cansever’in okuma seyahatine dair dikkate paha ip uçları da bulacaktır. Size ayrıyeten bir müjde daha vereyim. Benzeri biçimde ve daha evvel Turgut Uyar’ın oğlu Hayri Turgut Uyar da babasının kitaplığını, saatini, daktilosunu, Tomris Uyar’ın çalışma masasını, daktilosunu üniversitemize verme hazırlığındaydı. Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi ortasında bir İkinci Yeni kitaplığı kurmaya gerçek gidiyoruz.”

Tanpınar Merkezi’nin sürdürdüğü İstanbul seyahatlerine geçtiğimiz günlerde Üsküdar Ulusal Eğitim Müdürlüğü ile imzaladığınız iş birliği muahedesiyle gençler de dahil olmuş olacak. Projenin detaylarından bahseder misiniz?

Tanpınar Merkezi’nin İstanbul seyahatleri hiç kestirim etmediğim kadar ilgi çekti, evvelce biz bize yaptığımız bu seyahatlere katılmak için epey talep oldu. Fakat kelamını ettiğiniz projenin manası ve bedeli farklı. Üsküdar Ulusal Eğitim Müdürlüğü davetlisi olarak Beş Kent üzerine bir konuşma yaparken, gençlerin maalesef İstanbul’u gereğince tanımadığından yakındık daima bir arada. Konuşma esnasında kente sahip çıkmak için onu sevmek ve tanımak gerektiğini söylemiş olduk. Bu noktada da lise çağındaki gençlere kesinlikle kenti tanıtmamız gerektiğinin altı çizildi. Tanpınar Merkezi olarak bu nazaranve talip olduk. İstanbul seyahatleri ve seminerleriyle öğrencilere Tanpınar’ı ve İstanbul’u tanıtmak istediğimizi söylemiş oldum. Üsküdar MEM bunu çabucak benimsedi ve bir projeye dönüştürdü.

Her vakit söylerim, sevmek ve korumak için tanımak ve bedelini bilmek gerek. Gözdemiz İstanbul’un hoşluklarını muhafazası için de bu kente evvela gençlerin sahip çıkmasını sağlamamız gerek. Hoşluktan kastım yalnızca doğal hoşluğu, çiçeği, ağacı değil, onlar da hayli değerli lakin bu kentin tarihi kimliği, kültürel bedeli üzerinde daha epeyce bilgi sahibi olmalı gençlerimiz. Süleymaniye Camii’nin avlusuna girmemiş o görkemli ağaçlarla süper mimarinin tadına varamamış, Suriçi’nde dolaşmamış ergenlerden İstanbul’un değerini bilmelerini bekleyemeyiz. İstanbul’un bedellerini onlar için bir yaşantıya çevirmeliyiz. Lakin bu biçimde koruyabilirler. Üsküdar MEM, Kaymakamlık ve Belediye’nin de dayanağıyla geliştirilen proje kapsamında liseli gençlerin ders programına yerleştirilen bu seyahatlere başlamayı ben de heyecanla bekliyorum.

Handan İnci Elçi


ANITSAL YERLER YER ALACAK

Muhakkak bir rota izlenecek mi?


Rotamızda İstanbul’un tarih ve kültür açısından anıtsal yerleri yer alacak. Suriçi, tarihi yarımada ve Boğaziçi üzere değerli bölgeler gezilecek. Bunlarla ilgili hazırlıklar Üsküdar MEM ile birlikte yapılacak.

Pekala hangi öğrenciler dahil olacak?

Bu proje kapsamında yalnızca Üsküdar’daki lise öğrencilerimiz seçili bir kesiti dahil olacak ancak ben şahsen İstanbul’u tarihi ve kültürel dokusuyla hiç karşılaşmamış gençlerle gezmeyi de fazlaca istiyorum. Genç nesilleri İstanbul’un tarihi ve kültürel kimliği üzerinde bilgilendirmek, bilinçlendirmek gerek. Bununun için yalnızca Tanpınar Merkezi üzerinden yapılacak seyahatler de yetmez. Her semtin Ulusal Eğitim Müdürlüğü, Üsküdar MEM’in yaptığı üzere bu seyahatlerin değerinin farkında olarak projeler geliştirseler ne uygun olur.

İSTANBUL’U TANIYAN ONA ZİYAN VERMEZ

Bugün kentle ilgili sayısız sorun yaşıyoruz. İstanbul’u gereğince tanımamak bunun niçinlerinden biri olabilir mi?


İstanbul’u okuyarak, gezerek tanıyanlar, onun kültürel kimliğinin bedelini bilenler bu hafızayı yok edecek ya da hoşluğuna ziyan verecek uygulamalara karşı çıkar. Çıkıyoruz da aslına bakarsan. Bilhassa toplumsal medyada bu hususta önemli bir kitle var. Bunlar, Sultanahmet Meydanı’ndaki bir erguvan ağacının kesilmesine, Tophane Camii’nin önünün kapanmasına, Şemsi Paşa Camii’nin en kıymetli karakteristik özelliği olan Boğaz’ın sularıyla buluşmasının engellenmesine tıpkı kederle itiraz ediyorlar. Zira bunların tarihi kıymetini ve kente kattığı hoşluğu biliyorlar. O görüntüye, binaya kendi şahsi yaşantılarını da eklemişler, altında oturmuşlar, içine girmişler, hissetmişler… Tıpkı yerlerde biriktirilen anılar nesilleri kilit taşları üzere birbirine bağlar. Bunların sökülüp çıkarılması o hafızayı boşaltır ve devamlılık hissini yok eder. Tanpınar’ın da üzerinde durduğu “devamlılık” konusu budur.

HERKES KENDİ ÇAĞININ İSTANBUL’UNU YAŞIYOR

Yani bu gençler İstanbul’u gezdikçe bir İstanbul farkındalığı oluşacak.


Kuşkusuz onların İstanbul’u öteki bir İstanbul. Herkes kendi çağının İstanbul’unu yaşıyor. 1950’lerde Tanpınar, Suriçi’nde bir doruktan karşı tarafa bakıyor ve diyor ki, “Bu işin ucu kaçtı. Artık İstanbul eski haline dönemez.” halbuki biz artık o yılların İstanbul’unu sinemalardan, fotoğraflardan büyük bir hayranlıkla izliyoruz. İstanbul’a yönelik hayıflanmalar asla bitmeyecek. Lakin bizim de mevcudu nasıl koruyacağımıza yönelik bir şuur geliştirmemiz gerekiyor. Tarihi binlerce yıl geriye giden bu kent bizim için fevkalade bir imkandır, bunun farkına varanlar ve değerlendirenler şanslıdır. Varoluşumuzu zenginleşmek, genişlemek, yaşantımızı dolu hâle getirmek çağımızı aşmakla da ilgilidir zira, gündelik olan her vakit hudutlu ve dardır. Varoluşu daha geniş bir açıdan kavramak ve daha derin yaşamak için onu geçmişe ve geleceğe gerçek genişletmek gerek. İstanbul üzere kimlikli kentler, sanat ve edebiyat işte burada devreye girer. “Burada ne yaşandı?” sorusu beni her vakit içine çeker ve İstanbul’da bu soruya karşılık verecek şahane öyküler var.



SIRADA TURGUT UYAR’IN KİTAPLARI VAR

Kısa mühlet evvel Edip Cansever’in kütüphanesinin Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesine bağışlandığını duyduk. Bu çok sevindirici bir haber. Süreç nasıl gelişti?


Bizi Edip Cansever’in kitaplığına götüren de bir daha Tanpınar oldu. Paris’te doktorasını yaparken Tanpınar Merkezi için bir söyleşi yapmak üzere Alev Ebüzziya’ya giden öğrencim Habil Sağlam, bu söyleşiden Edip Cansever ile Ebüzziya’nın aşk mektupları ile çıktı. Bu mektuplar bu günlerde Yapı Kredi Yayınları’ndan yayınlanmak üzere. Bu süreçte Cansever’in oğlu Ömer Beyefendi ile tanıştık, babasının kitaplarını değerlendirmeyi düşünüyordu ve kurumumuza vermeyi tercih etti. Her şeydilk evvel Cansever’e ilişkin olduğu için değerli bir kitaplık ancak içlerinde devrin muharrirlerinin imzalayarak Cansever’e gönderdikleri de var, Oğuz Atay’ın imzalı Tutunamayanlar romanı örneğin. Sevdiğimiz, paha verdiğimiz muharrirlerin altını çizdiği, notlar aldığı, kitaplığında biriktirdiği kitaplara ulaşmaktan hepimiz etkileniriz. Tanpınar kütüphanesindeki kitaplar maalesef vefatından daha sonra dağılmış. her neyse ki birkaç arkadaşı, konutunu boşaltmadan evvel bu kitapların bir listesini çıkarmış. Bu listeyi Tanpınar Merkezi’nin web sitesinde yayınladık. Lakin o kitapların kenarına aldığı notları, altını çizdiği satırları goremiyoruz artık. Cansever’in üniversitemize kazandırdığımız kütüphanesindeki kitaplar incelendiğinde, araştırmacılar Cansever’in okuma seyahatine dair dikkate kıymet ip uçları da bulacaktır. Size ayrıyeten bir müjde daha vereyim. Emsal biçimde ve daha evvel Turgut Uyar’ın oğlu Hayri Turgut Uyar da babasının kitaplığını, saatini, daktilosunu, Tomris Uyar’ın çalışma masasını, daktilosunu üniversitemize verme hazırlığındaydı. Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi ortasında bir İkinci Yeni kitaplığı kurmaya gerçek gidiyoruz diyebilirim. Alışılmış benim asıl gayem bir İstanbul Edebiyat Müzesi. Behçet Necatigil’in kitapları, Cevdet Kudret’in kitaplarının kıymetli bir kısmı ve evrakları da bizde. Edip Cansever’le Turgut Uyar’ın kütüphanesini yan yana getirmek ve ortalarına da Uyar’ın şiirinin ikonik objesi de olan “Büyük Saati” koymak İkinci Yeni Kitaplığı’nın değerli adımları olacak.

Cansever ailesinin katkıları

Cansever’in kütüphanesinin artık üniversite bünyesinde olduğunun muştusunu verdiğinizde iki değerli projeden daha bahsetmiştiniz. Bilhassa de Mimarlık Fakültesindeki öğrencileri sevindirecek olduğunun altını çizmiştiniz. Sanki bu proje nedir ve hangi basamakta?


Mimarlık Fakültesi 17 Ağustos 1999 sarsıntısından bu yana güçlendirme görmemişti. misyona geldiğimden beri bu binayı boşaltarak güçlendirme sürecini başlatmak istiyordum, bir hazırlık ortasındaydık. Pandemi bu süreci hızlandırmamıza imkân verdi. Uzun müddettir okullarından uzak olan öğrencilerimize daha inançlı ve konforlu bir bina hazırlamaya çalışıyoruz. Bu kapsamda rıhtımı da öğrencilerin dizaynına nazaran bir daha düzenlemek için bir müsabaka açtık. Heyet üniversitemizin hocalarından oluşuyor. Başarılı bulunan proje uygulanacak. Yarışın sponsoru beraberinde Ahşap Eserleri Sanayi A.Ş’nin sahibi de olan Ömer Cansever. bu biçimdece Edip Cansever ailesi yalnızca bağış kitaplarla değil, rıhtımı yenilememize verdikleri takviyeyle de üniversitemize bedelli bir katkı yapmış oluyor.

Animasyon kısmı kesimle yakın münasebet yürütecek

Geçtiğimiz günlerde epeyce kıymetli bir haber daha aldık. O da Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesinin İstanbul’un Çizgi Film/Animasyon Kısmı açan birinci devlet üniversitesi olduğu. Türkiye’nin birinci animasyonu bir daha MSGSÜ’nün hocalarından Sezer Tansuğ’un elinden çıkan “Amentü Gemisi Nasıl Yürüdü?” isimli çalışmasıydı. Pekala gelecekte bu alanda yürütülecek çalışmalar var mı?


Bakın bu beni fazlaca memnun eden ve fazlaca geç kalınmış bir çalışmamız. Türkiye’de Çizgi Film/Animasyon kısmının açılması gereken birinci üniversite bizdik aslında zira çizgi sinema dersini müfredatına koyan birinci üniversiteyiz. Bu hususta derslere ve çalışmalara daha 1947 yılında başlamışız. Hocamız Vedat Ar ülkemizin birinci animasyon sineması olan “Zeybek Oyunu”nu on beş öğrencisiyle bir arada bu derslerde tamamlıyor. Bu birinci sinemadan elimizde maalesef yalnızca birtakım kareler var. Türkiye’de animasyonun kıymetli isimlerinden Tan Oral ve Emre Senan da uzun müddet üniversitemizde animasyon dersi vermiştir. Grafik Tasarımı Kısmında animasyon derslerine daima yer verildi lakin müstakil bir kısım olarak yalnızca bu mevzuya odaklı bir program yürütmek öteki bir iş. Yükseköğretim Şurasından onayımızı aldık, kısmı açtık. Artık kuvvetli bir alt yapı ve takım kurma hazırlığındayız. Bu süreci tamamladıktan daha sonra 2022-2023 Akademik yılı için öğrenci kabulüne başlayacağız. Bu kısmın üniversitenin sektörel münasebetlere en açık ve en dinamik kısım olmasını hedefliyoruz.

Öncü rol görünür yapıyor

Türkiye’deki az sayıda bayan rektörden birisiniz ve üniversitenizin de birinci bayan rektörüsünüz. hem de bir rektör olarak toplumsal medyayı pek etkin ve verimli kullanıyorsunuz. Gözlemlediğim kadarıyla öğrencilerinizle mentionlaşıyor, sıkıntılarını DM’den bile çözmeye çalışıyorsunuz. Bu tıp öncül durumlar almak bilhassa bayanların görünür kılınması noktasında sizce nasıl sonuçlar getiriyor?


Rektör olmadan evvel de faal biçimde Twitter kullanan bir hocaydım. Instagram hesabım daha yeni. Facebook’a hiç alışamadım, benim süratli ve haber paylaşma odaklı stilime uymadı orası. Toplumsal medyanın dezenformasyon potansiyelini şahsen yaşayarak fark etmiş olmakla birlikte sağladığı bağlantı kolaylığını epeyce önemsiyorum. Bu mecra, dikkatli kullanıldığında uygun sonuçlar veriyor. Öğrencilerin sorun çözme konusunda bekletilmemesi gerek. O kadar fazlaca sorun çıkıyor ki karşılarına, mümkün olduğu kadar aza indirgemek ve kolay yol almalarını sağlamak bizim bakılırsavimiz. kimi vakit fazlaca küçük hususların büyütüldüğüne ve tahlilsiz kaldığına şahit olunca çabucak devreye giriyorum. Bunu fark eden öğrenciler de sıkıntılarını direkt bana yazmaya başladı. Lakin, yapılması gereken öğrencinin meselelerini kurumsal sistem ortasında çözebilmesi. Bunun için bir Talep İdare Sistemi kurduk ve geliştirmeye çalışıyoruz.

Artık meselesini orada da çözemeyen ya da farklı talepleri olan öğrenciler bana yazıyor. Bundan da memnunum, olağan olarak yazsınlar. Öğrencinin idareden ne istediğini öğrenmek her vakit pahalıdır.

Sürdürülebilirlik kıymetli

Bayan rektör olma konusuna gelince… Bakın burada sahiden alınması gereken daha epeyce yolumuz var. Şöyle anlatayım: Türkiye’de akademisyenlerin yüzde 45’i bayanlardan oluşuyor fakat 206 üniversitenin yalnızca 17’sinin rektörü bayan. Devlet üniversitelerinde toplam sayımız yalnızca 8. Akademik takımlarda bayan oranı devasa yükseklikte olsa dahi yönetici olmaya gelince bu sayı yok denecek kadar düşüyor. 1882 yılında eğitime başlayan Üniversitemde birinci bayan rektör olmak beni her vakit gururlandırsa bile bunun 140 yıl daha sonra gerçekleşmesi aslında ıstırap verici. Bu öncü rol beni daha da görünür hale getirdi. Rektörlük nazaranvimi yerine getirirken üniversitenin bütün bileşenleriyle yakın çalışmaya değer veriyorum, ayrıyeten epey bedelli bir çalışma grubum var. Bu çeşit nazaranvler periyodik bakılırsavlerdir ve ben de bu müddet zarfında üniversiteme kalıcı ve hoş işler yapmak için çalışıyorum. Lakin yapılan her iş, sürdürülebilir olursa mana taşıyor. Benim ve takımımın maksadı, üniversitemizin daha başarılı olması için bizden daha sonraki grupların de sürdürebileceği kurumsal bir “uzun devir stratejisi” belirlemektir.
 
Üst