Giyilebilir sanat

JoKeR

Active member
LATİFE BEYZA TURGUT

Sürdürülebilir hayat formuna uygun doğal malzemeler kullanarak, klasik ebru sanatını kumaşa aktaran Hülya Küçükali, geçtiğimiz günlerde markasının birinci koleksiyonunu çıkarttı. Giyilebilir sanat olarak karşımıza çıkan bu koleksiyon, su ve toprağın ruhundan ilham alıyor. “Geleceğin Ustaları” isimli memleketler arası yarışta birincilik mükafatı kazanan Hülya Küçükali ile ebruya nasıl başladığını ve hazırladığı giyilebilir ebru koleksiyonunu konuştuk.



Ebru ile özel bir tanışma öykünüz var, sizden dinlemek isterim…

Boş kalmış değildim, bir sanatla uğraşayım diye bir niyetim yoktu. İstanbul Üniversitesi Siyasal mezunuyum. Eğitimden sıhhat dalına bir fazlaca bölümde bulundum. Daima bir protokolün içerisinde kendime epey da vakit ayıramadan hayatımı sürdürüyordum. Çok evvelce geçirdiğim bir kaza ile geçmişte belimde hasar meydana gelmişti. daha sonrasında oluşan kas sıkışmaları, fıtık ve omurgamın genetik yapısının da bozuk olması birleşerek bir gün bana havaalanında kocaman bir sıhhat sorunu olarak sürpriz yaptı. Önemli bir omurga ameliyatı geçirdim, 15 gün daha sonra yürüyebileceğim söylendiği biçimde ben üç ay yürüyemedim ve sakat kaldığımı düşündüm. Uzun süren bir fizik tedavi çalışması, pilates, aletli jimnastikler, akupunktur tedaviler… Yapmadığım şey kalmadı lakin hala sol tarafımı hissetmiyordum. Görünürde hiç bir dert olmamasına karşın daima “Yürüyebilecek miyim? Artık adım atabiliyorum ancak ya birkaç saat daha sonra ayağımı kımıldatamazsam?” üzere kaygılar taşıyordum. Daima bu durumun sebebini araştırıyordum. Bu arayış içerisinde yalnızca kaslarımla ilgili olan sorunu çözebilmek ve dikkat dağınıklığımı giderebilmek için yaptığım bir çalışmaydı ebru. Sanata ilgim olduğunu, kadim bir sanatla ilgilenmem gerektiğini bilmiyordum.



EBRU SAYESİNDE KONSANTRASYONUMU TEKRAR KAZANDIM

Klasik bir sanatı bir tedavi, terapi prosedürü olarak kullandınız yani…


“Kaslarımla ilgili meselemi klâsik sanatlarla çözebilir miyim, bu biçimde bir çalışma ile bir daha konsantrasyonumu sağlayabilir miyim”den çıkmış bir sonuç bu. Ben ney de üfledim, çizgi da çalıştım bir süre. Bunların insan ruhunda enteresan etkileri olduğunu öğrendim. Ebruya başladığımda “Biraz daha çalışayım, benim üzerimde niye bu biçimde bir tesiri var bunu öğreneyim” diyerek her detayını öğrenmeye çalıştım. Üç sene kadar, el ayarı ve atışlar üzerine pratikler yaptım. Ebruda “biz” dediğimiz pirinç çubuklarımız vardır, boyalara form vermek, motifler yapabilmek için o incecik kıl üzere bizlerle çalışırız. bu biçimde bir çalışma için elinin milimetrik çalışması ve titrememesi lazım. Ben ameliyatlardan kalan elimdeki titremeyi, ebruya ağırlaşarak düzelttim. Şu an teknenin başına geçtiğimde elim bir milim oynamaz, buna beynim müsade etmez.



EBRUDAN GÖRDÜĞÜM FAYDAYI PAYLAŞMAK İSTEDİM

Sizde tesirli olduğunu gördüğünüz bu sanatı diğerleriyle da paylaşmak istediniz…


Bir proje yazmıştım. Özel çocuklar için, serebral palsi ve down sendromlu çocuklar için. Çıkış noktam benim ebrudan gördüğüm faydayı onlar da gorebilir miydi. Hoş bir projeydi lakin onun yerine bana şu biçimde bir teklif geldi: “18 yaş üzeri engelli çocuklar ile çalışır mısınız?” Bu çocuklar aslında yetişkin ve eğitimliler. “Bu beşerlerle birlikte bu çalışmayı gerçekleştirmek projeyi apayrı bir yere götürebilir” dediler. Çabucak kabul ettim. İnanç sorunları olan çocuklardı bir ay kadar bana alışmalarını bekledim. Kendimi sevdirdim ben de onları hayli sevdim. bir süre daha sonra ebru yapabilecekler mi fikri ile tekne kurdurdum. Yavaş yavaş başladık. Ebru yaparken bir sanatı empoze etmek yerine o sanatın ruhundan gelen hoşlukları onlara göstermeye çalıştım. “Bu boyanın rengi ne? Mavi! Mavi ne? Gökyüzü, haydi gökyüzüne bakalım!” diyerek hikayeleştirdiğimiz bir çalışmaydı. 40 dakika boyunca yetişkinlerin oturamadığı bir tekne başında engelli bireylerin kalabilmesi insanların ilgisini çekmeye başladı. Aileler gelip, “Bu çocuk artık ilaçlarını içiyor”, “Evde başını duvarlara vurmuyor, renklerden bahsediyor” demeye başladı. hem de psikologlarla görüşen bu çocukların takıntılarında da güzelleşmeler oldu.



TOPRAK VE SUYUN RUHUNU KUMAŞA AKTARMAK

Ebru sanatını dokumacılık ile harmanlamak fikri nasıl oluştu?


Konuttaki kedim de engelli çocuklarım da ebrularımın üzerine yatıyordu. Bu bana ebruyla teması düşündürttü. Tahminen onu giydiğimizde gücünü fazlaca daha yüksek hissedebilirdik. Ebru en hoş kağıtta duruyor lakin beraberinde “Kumaşa alabilir miyiz?” diye de epey düşünmüşler. Benim yaptığım birinci değildi, yalnızca yolum farklıydı. Ebrunun kendine has gücünü alabilmek için sırf toprak boya kullanmamız gerekiyordu. Lakin toprak boyalar akar, farklı bir metot gerekir. Kağıttaki ebru imgesini kumaşa nasıl çıkarabiliriz kanısı ile epeyce fazla kumaş üzerinde çalıştık. Boyaların hangi cins kumaşın liflerine tutunabileceğini bilmek gerek. Ebruların kumaşta kalıcı olabilmesi için öncesinde ve daha sonrasında pek epeyce süreçten geçmesi gerekiyor. Birinci sefer klasik tekniklere bağlı kalarak kumaşa bu kadar net manzaralar aktarılıyor.

BÜSBÜTÜN BUTİK BİR İŞ

Birinci koleksiyon hakkında neler söylemek istersiniz?

Meshk’in klasik ebruya hürmet ve bağlılığını göstermek ismine koleksiyonu büsbütün battal ebrulardan hazırladım. Her şey doğal ve birebir tıpkı. Zira bu büsbütün butik ve özel bir iş. Ebruyu 2’ye 2 bir teknede hazırlıyorum bu da 250-300 litre su demek. Tekneleri değiştirmek, yenilemek hem fazlaca maliyetli birebir vakitte epeyce meşakkatli. Kimi günler tekneyi hazırlıyorsunuz fakat hava şartları, odanın nemi bile suyu etkileyebiliyor ve o gün çalışamayabiliyorsunuz.Her kumaş topu farklı bir tekniçin çıkarıldığı ve her tekne birbirinden farklı olduğu için bu kumaşlardan biçilen mamüllerin tamamı biricik. Aldığınız eser aslında bir eserden fazla bir eser. Birinci koleksiyonun üretimi büsbütün bitti. İlgi gördüğü takdirde Meshk’i dünyaca tanınan bir marka haline getirebiliriz.

Ebru yaparken kendinle uğraşıyorsun

Hülya Küçükali şunları söylüyor: “Ebru yaparken su ve toprakla, aslında kendinle uğraşıyorsun. Konsantreni bu istikamete vermek bile ruhunda değişik pencereler açıyor. Bir şeye baktığınızda onu hoş görmek, yakıştırmak, renkleri uydurmak bence doğuştan gelen yetenekler. Bunlar senin kodunda var ise, değişik işler bile yapsan senin yaptıklarında kendini muhakkak ediyor”
 
Üst