JoKeR
Active member
EVVEL GÖZÜ TANIYALIM
Göz ve işlevlerini özet olarak anlatalım.
GÖZ KAPAĞI, YÜZ VE BOYUN KASLARI: Bunlardaki gerginlik beğenilen yorgunluk, beğenilen numara oluşmasına yol açar. Gerilim göz kaparlarını gerer. Masajlarla göz üstündeki baskıları giderilmelidir.
GÖZ KÜRESİ: Göz küresinin ön art çapı (Axial Length): Yeni doğan A.L:15-17 mm. Birinci 6 ayda 4 mm uzar. 2-5 yaş A.L:Yaklaşık 1 mm uzar. 5-13 yaş A.L:Yaklaşık 1 mm. artar.
Yetişkin: 23-24 mm
Göz ön art çapı miyop’ ta ilerleme tarafından kıymetlidir.
GÖZ İÇİ KASLARI:
İris: Gözü renkli kısmıdır. Ortasındaki daralan genişleyen açıklığa Pupilla denir.İris’ de gözü daraltan ve genişleten kaslar bulunur. Bu kasların tonusu da kıymetlidir. Âlâ bir görme göz bebeğinin açıklığının aşikâr bir milimetrede olması ile mümkündür.
Miyozis Göz bebeğinin küçülmesidir. 2,4 mm civarındaki küçük pupiller açık ile görme daha nettir. Çok küçük bir bebeği çevrelerin az görülmesine yol açar.
Midriazis göz bebeğinin büyümesidir. Pupilla çapı büyüdükçe aberasyon denilen sapmalar niçiniyle manzara bozulur.
*Göz bebeği gereğinden çok büyükse göz rahatsızdır. Görme net değildir. Odaklama derinliği azalmıştır.
*Gözbebeği gereğinden çok küçükse görme daha nettir ancak daha dar bir alanı görür.
Siliyer cisim ve kaslar: Göz ortasındaki lensin etrafında onu düzleştirip ve bombeleşerek imgeyi sarı nokta foveaya düşüren siliyer kaslar vardır. Kasılınca lensi düzleştirir, gevşeyince lensin bombeleşmesini sağlar
Siliyer kas göz ortasında lens etrafına çepeçevre yerleşmiştir. bu biçimdece göz içine giren manzara goren noktada toplanmış olur.
Siliyer kas odaklamada tesirli kastır, siliyer kasın kuvvetli olması gözlüksüz yahut daha düşük numara ile görmeyi sağlar. Siliyer kasın yapısı korunmalıdır. Antrenmanla elastikiyetinin sürdürülmeli.
*Siliyer kasın kâfi gelişmemesi
*Siliyer kas tonus bozukluğu
*Zonuler liflerde gevşeklik
*Zonular liflerde kopmalar
*Fonksiyonunu gereğince yerine getirmemesi sorun çıkarır.
GÖZ DIŞI KASLARI: Göz haricinde 6 kas bulunur.
İç rektus: İçe hareketi sağlar.
Dış rektus: Dışa yanlışsız hareketi sağlar.
Alt rektus: Aşağı hakikat bakışı sağlar.
Üst rektus: Üst yanlışsız bakışı sağlar.
Superior oblik: Aşağı ve dışa gerçek hareketi sağlar.
İnferior oblik: Üst ve dışa hakikat hareketi sağlar.
Göz dışı kasları şaşılık istikametinden değerlidir. Üst oblik kası yakına bakmada tesirlidir, ahengi güçlendirerek miyopta ilerlemeye yol açar.
SKLERA: Gözün haricinden gördüğümüz göz yapılarını koruyan, kılıf oluşturan beyaz sert katman. Miyopta incelir. İnceldikçe yamulmalar ve buna bağlı ön mercekteki kırışıklıklar kararı astigmat oluşur.
KORNEA: Kornea gözün öndeki saydam merceğidir. Göze giren ışığa göz tabanına yönlendirir. Göz üzerine baskılar öne hakikat uzamasına ve incelmesine yol açar.
Aksiyal miyopta dikleşir ve kavsi artar, incelir.
İncelen korneada astigmat oluşur ve hasta yamuk görür.
Göz kuruluğundan etkilenir, göz konforu kaybolur, saydamlığı azalır.
LENS: Gözün ortasında göz bebeğinin ardında ahenk ve odaklamayı sağlayan mercimek halinde lens bulunur. Siliyer kaslar çepeçevre lensi tutunur. Kasılıp gevşeyerek lensi düzleştirir yahut bombeleştirir.
*Lens odaklama ve ahengi gerçekleştirir.
*Elastikiyetinin azalması yakın görmenin bozulmasına yol açar.
*Çok sayıda sistemik hastalıktan etkilenir. 40 yaşından daha sonra katarakt (perde) gelişebilir.
VİTREUS: Göz orta boşluğunu dolduran pelte stilinde saydam yapıdır. Bozulması görmeyi olumsuz tesirler. Bilhassa miyopta yapısı bozulur, su üzere olur, ortasında kirli suda yüzen cisimler üzere yapılar oluşur. Hasta bunu siyah lekeler halinde görür. Şeker hastalığından epeyce etkilenir.
RETİNA (GÖZ DİBİ) : Gözün tüm olaylarının geliştiği beynin uzantısı olan kısımdır. bakılırsan nokta (Fovea), görme hududu ve damarların olduğu kısımdır.
*Miyop’ da gözün uzamasına bağlı olarak retinada epey değerli harabiyetler ortaya çıkar. Antrenmanla miyop’ u durdurma bunları önleyecektir.
*Diyabet’ te kanamalar kararı değerli harabiyetler ortaya çıkar.
MAKÜLA (Sarı nokta fovea): Göz içine giren imgenin odaklandığı en net görülen bölgedir. Fovea merkezi görmede tesirli alandır. Özel kimyasallar içeren milyonlarca küçük hudut hücresinden oluşur. Bu hudut hücreleri ROD (Çubuk) ve KON (koni) lardan oluşur.
* Maküla (Fovea) gözün bakılırsan noktası, yaşlanır, kıymetli görme kaybına yol açar. Ömür uzunluğu sağlıklı görmek için sarı noktanın korunması gerekir. Hayat mühleti uzadı ve yaşlılıkta eksiksiz görmeye ve duymaya muhtaçlığımız vardır.
KOROİDEA: Retina katmanının altındaki damar katmanıdır. Retinadan daha sağlamdır. İlerleyen miyopta gözün ön art çapının uzaması anında eş kıymette uzamaz ve retinada çatlaklar oluşur.
*Miyopta ve şeker hastalığında kıymetli ölçüde bozulur.
*Yetersiz damar sistemi yeni damar oluşmasına yol açar.
OPTİK HUDUT: Görme hududu sistemik hastalıklardan, diyabette ve yüksek miyopta, göz tansiyonunda kıymetli tahribatlara uğrar.
* 40 yaşından itibaren göz tansiyonu oluşma sıklığı %2,5 dir. Yani her 40 şahıstan birinde göz tansiyonu gelişmektedir.
*Yüksek miyopta dönme yapar, etrafındaki retina yapıları bozulur.
GÖZÜN BİRTAKIM İŞLEVLERİNİ TANIYALIM
İKİ GÖZLE TEK GÖRME: İki gözle tek görme harika görme demektir. bu biçimde bir kişi daha net görür, beyinde manzaraları eksiksiz bir biçimde birleştirir, eş vakitli algılar, imajın burun, kaş, damar ve hudutlardan kaynaklanan eksik kısımlarını giderir. 3 boyutlu görür. 120 derecelik geniş bir alanı görme özelliğine sahiptir. Şaşılık temelde iki gözle tek görme bozukluğudur.
TEK GÖZLE GÖRME: Biroldukca insan tek gözünü daha fazla kullandığının farkında değildir. Bilhassa hayli az kayması olanlar, bir gözünde gözlük numarası daha fazla olanlar, şaşılar tek gözünü daha fazla kullanır.
*Manzara net değildir.3 boyutlu görmez.
*Görme alanı dardır. Görme alanındaki yapısal niçinlerden kaynaklanan (görme sonu alanı, burun gölgesi..) görmeyen meyyit alanları telafi edilemez.
FÜZYON: Sağ ve sol gözden gelen imgelerin beyinde birleştirilerek tek hayal oluşturulmasıdır. Füzyon bozukluğunda beyin imajları üst üste getiremez. Şaşılık temelde füzyon bozukluğudur. Füzyon bozulması;
*Gözde tembelleşmeye
*Tembelleşmeye bağlı göz kaymasına,
*Gözleri tek tek kullanmaya yol açar. Hasta devamlı yeterli bakılırsan gözü kullanır.
*Ameliyatla şaşılığın düzelmesi yetmez kesinlikle füzyonun da düzeltilmesi gerekir.
EŞ VAKİTLİ ALGILAMA /Simültane persepsiyon: Sağ ve sol gözden gelen manzaraların beyinde eş vakitli olarak üst üste gelmesi. Gecikme bulanık görme ve füzyonun bozulması demektir. Sinema seyrederken iki gözün birebir sahneyi 1-2 saniye aralıklarla seyrettiğini düşünün, manzara birbirine girer.
*Şaşılık en kıymetli eş vakitli algılayamama sebebidir.
*Gözler içindeki numara farkının fazlalığından kaynaklanan odaklama ve ahenk yetersizliği öbür bir bozulma sebebidir.
MANZARA TAMAMLAMA /Normal retinal korrespondans (NRC): Gözlerin farklı pozisyonu, burun ve gözün görmeyen noktaları görme alanında eksiklikler oluşturur. Sağ ve sol gözden imgeler birbirini tamamlayarak beyne yansıtılır. Bu geniş ve derinliği olan bir olanı görmeyi sağlar. Şaşılık ve göz tembelliğinde gözün bu işlevi bozulur. Manzaralar karmaşıktır.
3 BOYUTLU GÖRME: Anatomik olarak iki gözün hayli az farklı pozisyonu gözlere derinlik, 3. boyut, kabartma fotoğraf üzere görme özelliği kazandırır. Derinlik kaybolunca kabartma resmi eni uzunluğu olan 2 boyutlu fotoğraf üzere görülür.
*Şaşılık, iki gözle tek görme bozukluğu, gözlerden birinin daha yüksek numarada olması 3 boyutlu bakılırsamemeye yol açar.
*3 boyutlu görme mutluluktur, hayatın tadıdır.
CENTRAL (MERKEZİ) GÖRME: goren noktalara düşen küçük imajların bebir daha yansıtılmasıdır. En hassas ve net görmedir. 30 derecelik bir alanı kapsar. Okurken, yazarken, cep telefonu ve bilgisayara bakarken onu kullanırız.
*Şaşılıkta, sarı nokta hastalığında merkezi görme bozulur. Ekzantrik fiksasyon imgenin goren nokta haricinde olmasıdır, %40 az görme sebebidir.
*Göz tembelliği tedavisinde merkezi görmeyi geliştirmelisiniz.
*Mükemmel görme için merkezi görmeyi geliştirmek hayli kıymetlidir.Renkli görmeyi ve parlak ışıkta kon hücreleri görür ve retina merkezinde foveada yoğunlaşmışlardır.
PERİFERAL (ÇEVRESEL) GÖRME: nazarann nokta (Fovea) etrafındaki imajların beyne yansıtılmasıdır. Çevresel ve yetersiz ışıkta görme rod (çubuk) hücreler sağlar. Rodlar göz tabanının (retinanın) etraflarındadır. (Perifer) Loş ışıkta görür ancak berrak ve keskin değildir. Loş ışıkta imaj çubukların ağır olduğu çevresel bölgeye düşer.
*Göz tabanında etrafta net görüşün sağlanamaması (de’focus) miyopta ilerleme sebebidir.
Merkezi ve çevresel görme niye kıymetli? Göz tabanında imgenin goren noktaya düşmesi net merkezi görmeyi sağlar. Çevresel bölgeye gereğince ve aktif olarak manzara düşürülemezse görme uğraşı göz numarasını artırır.
AKOMODASYON (UYUM) : Kameranın her arayı zum yaparak netleşmesinin karşılığı beğenilen ahenk işlevidir.
*Uyumun fazlalığı gözü içe şaşı yapar.
*Uyumun azlığı yahut yetersizliği beğenilen dışa kayma yapar.
*Yetersiz ahenk, gevşek yahut gecikmiş ahenk beğenilen tembelleşme sebebidir.
*40 yaşından daha sonra lensin elastikiyet kaybı niçiniyle ahenk gücü azalır ve hasta yakını nazaranmez.
*Uyumu güçlendirme miyopta ilerlemeye yol açar. Ahengi güçlendirerek dışa şaşılık denetim altına alınır.
ODAKLAMA: Odaklama imajın goren noktaya düşürülmesidir. Kâfi bir odaklama yapılırsa net görürüz.
*Göz ortasında lensin etrafındaki siliyer kasın kasılıp gevşemesi ile odaklama gerçekleştirilir.
*Lens düzleşerek ve bombeleşerek net görmek için odaklamayı sağlar.
Ahenk ve odaklama: 5 metre uzağa bakınca ahenk sıfırlar yani hiçbir uğraşa girmeden manzara bakılırsan nokta foveada (sarı nokta) oluşur. 5 metreden yakın bir cisme bakarken gözler içe hakikat döndürülerek ve siliyer cisim kasılması ile lens imgeyi foveaya net olarak düşürür.
Odaklamada neler tesirli?
*Siliyer kas: Lensin bombeleşme ve düzleşerek imgenin görme noktasına düşmesinde tesirli olur.
*Lens: Göz içi merceği düzleşip bombeleşerek diyoptrisini artırır ve manzarayı goren noktada netleştirir.
Odaklama
*Net görme için düzgün bir odaklama gereklidir.
*Yeterli odaklama daha düşük numara ile görmenizi sağlar.
*Parlak ışık odaklama gücünüzü artırır.
*Odaklama yetersiz olursa hekiminiz gözlük numarasını artırarak görmeyi telafi eder.
*Odaklama idmanı ile bakılırsan nokta uyarılır, bu biçimdece görme geliştirilmiş olur.
DEFOKUS : (Odaklamanın yetersizliği):
*Yetersiz odaklama net görmeme demektir.
*Odaklama yetersiz olursa hekim gözlük numarasını artırarak yanılgılı biçimde hipermetrop ve miyop bir kişinin daha yüksek numara ile görmesine yol açar.
*Miyopta ilerleme hipermetropta daha yüksek görme sebebidir.
KONVERJANS: Konverjans yakına baktığımız vakit her iki gözü birebir noktada toplama konverjans hareketidir. İki gözün aykırı tarafta içe hareketidir. Baktığımız noktada her iki göz toplanmalıdır. Yakın çalışma bilhassa okuma için hayli değerlidir.
*Yetersiz konverjans’ da göz her iki noktada birleşmez. Parmak göze 40 cm.den yaklaştırılırken gözün birinin içe gelişte geciktiği görülür.
*Konverjans’ daki bozulma netlik azlığı, satır atlama, harfleri karıştırma demektir.
*Kaslardaki yetersizlik, yapışma yeri kusurları, yanlışlı gözlük, kusurlu yakın çalışma, gözlük gerekirken kullanmama yakına bakarken gözleri bir ortaya toplayamamaya yol açar.
*Şaşılıklarda, kimi sistemik hastalıklarda, birtakım nörolojik bozukluklarda da bu durum ortaya çıkabilir.
Akomodasyon konverjans bağlantısı: Ahenk ve konverjans sinerji yani iş birliği ortasında çalışmalıdır. Bunun sağlanmaması beğenilen tembelleşme, şaşılık, miyopta ilerlemeye yol açar.
DİVERJANS: Her iki gözün birebir anda zıt istikamette dışa gerçek hareketidir. Diverjans’ da bozulma netlik azlığı, satır atlama, harfleri karıştırma demektir.
*Yaşlılarda, güneşte, alkol alınca sık rastlanır.
*Uzakta kayma var, yakında yoktur.
*Diverjans fazlalığı dışa şaşılığa yol açar.
*Uzaktaki kayma yakına nazaran en az 7 derece fazladır.
*Devamlı yahut birtakım bazı olabilir.
İki gözle tek görme, füzyon ve ahenk güçlendirilerek, görme artırılarak denetim altına alınabilir. Prizmatik camlar, ortoptik tedavi uygulanabilir.
FİKSASYON: Fiksasyon gözü bir noktada tespit yeteneğidir, yetersizliği bulanık görme demektir. Ahenk ve konverjansın (her iki gözü bir noktada toplama) iş birliği ortasında çalışmaması fiksasyonu bozar. Yani göz bulanık görür. ötürüsı ile miyopta ilerlemeye yol açar.
FOVEALİZASYON: Manzara sarı nokta foveaya düştüğü vakit burada aşikâr bir süre durursa net görürüz. Buraya epeyce kısa mühlet düşer yahut nistagmusta (göz titremesi) olduğu üzere sağına soluna düşerse kâfi ve görme olmaz. Fovealizasyon müddeti manzaranın burada kaldığı süreyi anlatır. Manzara nazarann noktada en az 100 milisaniye kalmalıdır. De’ fovealizasyon, imajın bakılırsan noktadan uzaklaştığı harekettir.
Fovealizasyon düzensizliği kıymetli göz tembelliği sebebidir.
*Fiksasyon bozuklukları
*Yetersiz odaklama ve ahenk
*Göz kasları içindeki dengesizlik
*Nistagmus fovealizasyonu olumsuz tesirler..
İMAJIN KONTRASTI: Çizgiler içindeki zıtlık net görmeyi sağlar. Eksiksiz görme için imgenin kontrastı kıymetlidir. Kontrastı olmayan bir fotoğraf soluk görünümdedir.
Kontrast hassaslık: Çizgiler ortası zıtlığın bariz olması net görmenin temelini oluşturur. olağan bakılırsanlerde de kontrast hassaslık azalır. Her iki göz 10/10 görür lakin netlik azlığı vardır. Kontrast hassaslık derecesi ölçülebilir ve azlığı durumunda tedaviye alınabilir.33
KARANLIK ADAPTASYONU: Karanlık adaptasyon bozukluğu net görmeyi bozar.Gözde oluşan değişik rahatsızlıklar karanlık adaptasyonunu bozar. bu biçimde şahıslar ışıklı ortamdan loş bir alana girince duraklarlar.
ALGILAMA (Perception): Algılama gözlerin aldığı imajların beyinde yorumlanması, düzenlenmesi, anlaşılır hale getirilmesidir. Şaşılıkta ve göz tembelliğinde görsel algılama bozulmaktadır. Bunların geliştirilmesi bilgisayar idmanları ve sıradanleştirilmiş konut aletleri, kartlar ile sağlanmaktadır.
BEĞENİLEN TONUS KAVRAMI: Tonus (gerginlik) manasındadır. Daha fazlaca kaslar için kullanılır. Gözlerde aşağıdaki göz bölgeleri için tonus kelam konusudur.
*Göz küresinin tonusu
*Göz dışı kaslarının tonusu
*Siliyer kasın gerginliği (tonusu):
*Göz bebeği kasları tonusu
DİPLOPİ: Gözlerin öbür alanlara bakması niçiniyle çift görme gelişir. Bebek yürürken tökezler. Huzursuzdur, devamlı gözüyle oynar, huzursuzluğunu belirli etmeye çalışır.
*Çocuk ve yetişkin kolaylıkla söz eder. Baş ağrısı, baş dönmesi ve bulantı eşlik eder.
*Çift görme yatay, dikey ve verev olabilir.
*Yönüne bakılırsa hangi kasın yahut sonun yetersiz çalıştığı belirli olur.
*Hastalık arttıkça cisimler birbirinden uzaklaşır, güzelleştikçe birbirine yaklaşır.
GÖRME EŞELİ: Görme eşel’ inde 10 sıra büyükten küçüğe hakikat dizilmiş harf ve sayılar hastanın kaç sıra gördüğünü belirler. En baştaki harfi goren kişi 1/10, beşinci sırayı goren kişi 5/10 görüyor demektir.
III. IV. ve VI. KRANYAL(OKULOMOTOR) SONLAR
N.Oculomotorius, N. Trochlearis, N.Abducens hudutları göz hareketlerini sağlar. Oküler motor sonların felcinde hastalar çift görür.
N. Oculomotorius (3. Sinir): M. rectus internus, superior, inferior ve obliqus inferior kaslarına hudut verir. Göz küresinin içe, üst, aşağı ve yukarı- dışa hareketlerini sağlar. Üst göz kapağını kaldırır (m. levator palpebrae superior). Işık karşısında gözbebeğini daraltır. (miyozis). Felcinde hasta üst ve aşağı bakamaz. İçe bakış bozulur. Bu bulgulara, göz kapağı düşüklüğü ve gözbebeğinde genişleme(midriyazis) eşlik eder
N. Trochlearis (4. Sinir): Saf motor bir sinirdir. M. obliqus superior kasını sinirlendirir.
*Göz küresi aşağıya ve dışa hareket ettirir.
Anatomik olarak dikey göz hareketi sırasında aşağı bakışı sağlar. Klinikte içe bakışta rektus inferior kası ile aşağı bakışı sağlar.
*Felcinde yakında çift görme oluşur. Felcinde hasta içe bakarken aşağıya bakamaz. Merdiven inerken çift görür.
N. Abducens (6. Sinir) : Saf motor bir sinirdir. Dış rektus kasını uyararak göz küresini dışa döndürür. 6 hudut paralizinde göz
Göz ve işlevlerini özet olarak anlatalım.
GÖZ KAPAĞI, YÜZ VE BOYUN KASLARI: Bunlardaki gerginlik beğenilen yorgunluk, beğenilen numara oluşmasına yol açar. Gerilim göz kaparlarını gerer. Masajlarla göz üstündeki baskıları giderilmelidir.
GÖZ KÜRESİ: Göz küresinin ön art çapı (Axial Length): Yeni doğan A.L:15-17 mm. Birinci 6 ayda 4 mm uzar. 2-5 yaş A.L:Yaklaşık 1 mm uzar. 5-13 yaş A.L:Yaklaşık 1 mm. artar.
Yetişkin: 23-24 mm
Göz ön art çapı miyop’ ta ilerleme tarafından kıymetlidir.
GÖZ İÇİ KASLARI:
İris: Gözü renkli kısmıdır. Ortasındaki daralan genişleyen açıklığa Pupilla denir.İris’ de gözü daraltan ve genişleten kaslar bulunur. Bu kasların tonusu da kıymetlidir. Âlâ bir görme göz bebeğinin açıklığının aşikâr bir milimetrede olması ile mümkündür.
Miyozis Göz bebeğinin küçülmesidir. 2,4 mm civarındaki küçük pupiller açık ile görme daha nettir. Çok küçük bir bebeği çevrelerin az görülmesine yol açar.
Midriazis göz bebeğinin büyümesidir. Pupilla çapı büyüdükçe aberasyon denilen sapmalar niçiniyle manzara bozulur.
*Göz bebeği gereğinden çok büyükse göz rahatsızdır. Görme net değildir. Odaklama derinliği azalmıştır.
*Gözbebeği gereğinden çok küçükse görme daha nettir ancak daha dar bir alanı görür.
Siliyer cisim ve kaslar: Göz ortasındaki lensin etrafında onu düzleştirip ve bombeleşerek imgeyi sarı nokta foveaya düşüren siliyer kaslar vardır. Kasılınca lensi düzleştirir, gevşeyince lensin bombeleşmesini sağlar
Siliyer kas göz ortasında lens etrafına çepeçevre yerleşmiştir. bu biçimdece göz içine giren manzara goren noktada toplanmış olur.
Siliyer kas odaklamada tesirli kastır, siliyer kasın kuvvetli olması gözlüksüz yahut daha düşük numara ile görmeyi sağlar. Siliyer kasın yapısı korunmalıdır. Antrenmanla elastikiyetinin sürdürülmeli.
*Siliyer kasın kâfi gelişmemesi
*Siliyer kas tonus bozukluğu
*Zonuler liflerde gevşeklik
*Zonular liflerde kopmalar
*Fonksiyonunu gereğince yerine getirmemesi sorun çıkarır.
GÖZ DIŞI KASLARI: Göz haricinde 6 kas bulunur.
İç rektus: İçe hareketi sağlar.
Dış rektus: Dışa yanlışsız hareketi sağlar.
Alt rektus: Aşağı hakikat bakışı sağlar.
Üst rektus: Üst yanlışsız bakışı sağlar.
Superior oblik: Aşağı ve dışa gerçek hareketi sağlar.
İnferior oblik: Üst ve dışa hakikat hareketi sağlar.
Göz dışı kasları şaşılık istikametinden değerlidir. Üst oblik kası yakına bakmada tesirlidir, ahengi güçlendirerek miyopta ilerlemeye yol açar.
SKLERA: Gözün haricinden gördüğümüz göz yapılarını koruyan, kılıf oluşturan beyaz sert katman. Miyopta incelir. İnceldikçe yamulmalar ve buna bağlı ön mercekteki kırışıklıklar kararı astigmat oluşur.
KORNEA: Kornea gözün öndeki saydam merceğidir. Göze giren ışığa göz tabanına yönlendirir. Göz üzerine baskılar öne hakikat uzamasına ve incelmesine yol açar.
Aksiyal miyopta dikleşir ve kavsi artar, incelir.
İncelen korneada astigmat oluşur ve hasta yamuk görür.
Göz kuruluğundan etkilenir, göz konforu kaybolur, saydamlığı azalır.
LENS: Gözün ortasında göz bebeğinin ardında ahenk ve odaklamayı sağlayan mercimek halinde lens bulunur. Siliyer kaslar çepeçevre lensi tutunur. Kasılıp gevşeyerek lensi düzleştirir yahut bombeleştirir.
*Lens odaklama ve ahengi gerçekleştirir.
*Elastikiyetinin azalması yakın görmenin bozulmasına yol açar.
*Çok sayıda sistemik hastalıktan etkilenir. 40 yaşından daha sonra katarakt (perde) gelişebilir.
VİTREUS: Göz orta boşluğunu dolduran pelte stilinde saydam yapıdır. Bozulması görmeyi olumsuz tesirler. Bilhassa miyopta yapısı bozulur, su üzere olur, ortasında kirli suda yüzen cisimler üzere yapılar oluşur. Hasta bunu siyah lekeler halinde görür. Şeker hastalığından epeyce etkilenir.
RETİNA (GÖZ DİBİ) : Gözün tüm olaylarının geliştiği beynin uzantısı olan kısımdır. bakılırsan nokta (Fovea), görme hududu ve damarların olduğu kısımdır.
*Miyop’ da gözün uzamasına bağlı olarak retinada epey değerli harabiyetler ortaya çıkar. Antrenmanla miyop’ u durdurma bunları önleyecektir.
*Diyabet’ te kanamalar kararı değerli harabiyetler ortaya çıkar.
MAKÜLA (Sarı nokta fovea): Göz içine giren imgenin odaklandığı en net görülen bölgedir. Fovea merkezi görmede tesirli alandır. Özel kimyasallar içeren milyonlarca küçük hudut hücresinden oluşur. Bu hudut hücreleri ROD (Çubuk) ve KON (koni) lardan oluşur.
* Maküla (Fovea) gözün bakılırsan noktası, yaşlanır, kıymetli görme kaybına yol açar. Ömür uzunluğu sağlıklı görmek için sarı noktanın korunması gerekir. Hayat mühleti uzadı ve yaşlılıkta eksiksiz görmeye ve duymaya muhtaçlığımız vardır.
KOROİDEA: Retina katmanının altındaki damar katmanıdır. Retinadan daha sağlamdır. İlerleyen miyopta gözün ön art çapının uzaması anında eş kıymette uzamaz ve retinada çatlaklar oluşur.
*Miyopta ve şeker hastalığında kıymetli ölçüde bozulur.
*Yetersiz damar sistemi yeni damar oluşmasına yol açar.
OPTİK HUDUT: Görme hududu sistemik hastalıklardan, diyabette ve yüksek miyopta, göz tansiyonunda kıymetli tahribatlara uğrar.
* 40 yaşından itibaren göz tansiyonu oluşma sıklığı %2,5 dir. Yani her 40 şahıstan birinde göz tansiyonu gelişmektedir.
*Yüksek miyopta dönme yapar, etrafındaki retina yapıları bozulur.
GÖZÜN BİRTAKIM İŞLEVLERİNİ TANIYALIM
İKİ GÖZLE TEK GÖRME: İki gözle tek görme harika görme demektir. bu biçimde bir kişi daha net görür, beyinde manzaraları eksiksiz bir biçimde birleştirir, eş vakitli algılar, imajın burun, kaş, damar ve hudutlardan kaynaklanan eksik kısımlarını giderir. 3 boyutlu görür. 120 derecelik geniş bir alanı görme özelliğine sahiptir. Şaşılık temelde iki gözle tek görme bozukluğudur.
TEK GÖZLE GÖRME: Biroldukca insan tek gözünü daha fazla kullandığının farkında değildir. Bilhassa hayli az kayması olanlar, bir gözünde gözlük numarası daha fazla olanlar, şaşılar tek gözünü daha fazla kullanır.
*Manzara net değildir.3 boyutlu görmez.
*Görme alanı dardır. Görme alanındaki yapısal niçinlerden kaynaklanan (görme sonu alanı, burun gölgesi..) görmeyen meyyit alanları telafi edilemez.
FÜZYON: Sağ ve sol gözden gelen imgelerin beyinde birleştirilerek tek hayal oluşturulmasıdır. Füzyon bozukluğunda beyin imajları üst üste getiremez. Şaşılık temelde füzyon bozukluğudur. Füzyon bozulması;
*Gözde tembelleşmeye
*Tembelleşmeye bağlı göz kaymasına,
*Gözleri tek tek kullanmaya yol açar. Hasta devamlı yeterli bakılırsan gözü kullanır.
*Ameliyatla şaşılığın düzelmesi yetmez kesinlikle füzyonun da düzeltilmesi gerekir.
EŞ VAKİTLİ ALGILAMA /Simültane persepsiyon: Sağ ve sol gözden gelen manzaraların beyinde eş vakitli olarak üst üste gelmesi. Gecikme bulanık görme ve füzyonun bozulması demektir. Sinema seyrederken iki gözün birebir sahneyi 1-2 saniye aralıklarla seyrettiğini düşünün, manzara birbirine girer.
*Şaşılık en kıymetli eş vakitli algılayamama sebebidir.
*Gözler içindeki numara farkının fazlalığından kaynaklanan odaklama ve ahenk yetersizliği öbür bir bozulma sebebidir.
MANZARA TAMAMLAMA /Normal retinal korrespondans (NRC): Gözlerin farklı pozisyonu, burun ve gözün görmeyen noktaları görme alanında eksiklikler oluşturur. Sağ ve sol gözden imgeler birbirini tamamlayarak beyne yansıtılır. Bu geniş ve derinliği olan bir olanı görmeyi sağlar. Şaşılık ve göz tembelliğinde gözün bu işlevi bozulur. Manzaralar karmaşıktır.
3 BOYUTLU GÖRME: Anatomik olarak iki gözün hayli az farklı pozisyonu gözlere derinlik, 3. boyut, kabartma fotoğraf üzere görme özelliği kazandırır. Derinlik kaybolunca kabartma resmi eni uzunluğu olan 2 boyutlu fotoğraf üzere görülür.
*Şaşılık, iki gözle tek görme bozukluğu, gözlerden birinin daha yüksek numarada olması 3 boyutlu bakılırsamemeye yol açar.
*3 boyutlu görme mutluluktur, hayatın tadıdır.
CENTRAL (MERKEZİ) GÖRME: goren noktalara düşen küçük imajların bebir daha yansıtılmasıdır. En hassas ve net görmedir. 30 derecelik bir alanı kapsar. Okurken, yazarken, cep telefonu ve bilgisayara bakarken onu kullanırız.
*Şaşılıkta, sarı nokta hastalığında merkezi görme bozulur. Ekzantrik fiksasyon imgenin goren nokta haricinde olmasıdır, %40 az görme sebebidir.
*Göz tembelliği tedavisinde merkezi görmeyi geliştirmelisiniz.
*Mükemmel görme için merkezi görmeyi geliştirmek hayli kıymetlidir.Renkli görmeyi ve parlak ışıkta kon hücreleri görür ve retina merkezinde foveada yoğunlaşmışlardır.
PERİFERAL (ÇEVRESEL) GÖRME: nazarann nokta (Fovea) etrafındaki imajların beyne yansıtılmasıdır. Çevresel ve yetersiz ışıkta görme rod (çubuk) hücreler sağlar. Rodlar göz tabanının (retinanın) etraflarındadır. (Perifer) Loş ışıkta görür ancak berrak ve keskin değildir. Loş ışıkta imaj çubukların ağır olduğu çevresel bölgeye düşer.
*Göz tabanında etrafta net görüşün sağlanamaması (de’focus) miyopta ilerleme sebebidir.
Merkezi ve çevresel görme niye kıymetli? Göz tabanında imgenin goren noktaya düşmesi net merkezi görmeyi sağlar. Çevresel bölgeye gereğince ve aktif olarak manzara düşürülemezse görme uğraşı göz numarasını artırır.
AKOMODASYON (UYUM) : Kameranın her arayı zum yaparak netleşmesinin karşılığı beğenilen ahenk işlevidir.
*Uyumun fazlalığı gözü içe şaşı yapar.
*Uyumun azlığı yahut yetersizliği beğenilen dışa kayma yapar.
*Yetersiz ahenk, gevşek yahut gecikmiş ahenk beğenilen tembelleşme sebebidir.
*40 yaşından daha sonra lensin elastikiyet kaybı niçiniyle ahenk gücü azalır ve hasta yakını nazaranmez.
*Uyumu güçlendirme miyopta ilerlemeye yol açar. Ahengi güçlendirerek dışa şaşılık denetim altına alınır.
ODAKLAMA: Odaklama imajın goren noktaya düşürülmesidir. Kâfi bir odaklama yapılırsa net görürüz.
*Göz ortasında lensin etrafındaki siliyer kasın kasılıp gevşemesi ile odaklama gerçekleştirilir.
*Lens düzleşerek ve bombeleşerek net görmek için odaklamayı sağlar.
Ahenk ve odaklama: 5 metre uzağa bakınca ahenk sıfırlar yani hiçbir uğraşa girmeden manzara bakılırsan nokta foveada (sarı nokta) oluşur. 5 metreden yakın bir cisme bakarken gözler içe hakikat döndürülerek ve siliyer cisim kasılması ile lens imgeyi foveaya net olarak düşürür.
Odaklamada neler tesirli?
*Siliyer kas: Lensin bombeleşme ve düzleşerek imgenin görme noktasına düşmesinde tesirli olur.
*Lens: Göz içi merceği düzleşip bombeleşerek diyoptrisini artırır ve manzarayı goren noktada netleştirir.
Odaklama
*Net görme için düzgün bir odaklama gereklidir.
*Yeterli odaklama daha düşük numara ile görmenizi sağlar.
*Parlak ışık odaklama gücünüzü artırır.
*Odaklama yetersiz olursa hekiminiz gözlük numarasını artırarak görmeyi telafi eder.
*Odaklama idmanı ile bakılırsan nokta uyarılır, bu biçimdece görme geliştirilmiş olur.
DEFOKUS : (Odaklamanın yetersizliği):
*Yetersiz odaklama net görmeme demektir.
*Odaklama yetersiz olursa hekim gözlük numarasını artırarak yanılgılı biçimde hipermetrop ve miyop bir kişinin daha yüksek numara ile görmesine yol açar.
*Miyopta ilerleme hipermetropta daha yüksek görme sebebidir.
KONVERJANS: Konverjans yakına baktığımız vakit her iki gözü birebir noktada toplama konverjans hareketidir. İki gözün aykırı tarafta içe hareketidir. Baktığımız noktada her iki göz toplanmalıdır. Yakın çalışma bilhassa okuma için hayli değerlidir.
*Yetersiz konverjans’ da göz her iki noktada birleşmez. Parmak göze 40 cm.den yaklaştırılırken gözün birinin içe gelişte geciktiği görülür.
*Konverjans’ daki bozulma netlik azlığı, satır atlama, harfleri karıştırma demektir.
*Kaslardaki yetersizlik, yapışma yeri kusurları, yanlışlı gözlük, kusurlu yakın çalışma, gözlük gerekirken kullanmama yakına bakarken gözleri bir ortaya toplayamamaya yol açar.
*Şaşılıklarda, kimi sistemik hastalıklarda, birtakım nörolojik bozukluklarda da bu durum ortaya çıkabilir.
Akomodasyon konverjans bağlantısı: Ahenk ve konverjans sinerji yani iş birliği ortasında çalışmalıdır. Bunun sağlanmaması beğenilen tembelleşme, şaşılık, miyopta ilerlemeye yol açar.
DİVERJANS: Her iki gözün birebir anda zıt istikamette dışa gerçek hareketidir. Diverjans’ da bozulma netlik azlığı, satır atlama, harfleri karıştırma demektir.
*Yaşlılarda, güneşte, alkol alınca sık rastlanır.
*Uzakta kayma var, yakında yoktur.
*Diverjans fazlalığı dışa şaşılığa yol açar.
*Uzaktaki kayma yakına nazaran en az 7 derece fazladır.
*Devamlı yahut birtakım bazı olabilir.
İki gözle tek görme, füzyon ve ahenk güçlendirilerek, görme artırılarak denetim altına alınabilir. Prizmatik camlar, ortoptik tedavi uygulanabilir.
FİKSASYON: Fiksasyon gözü bir noktada tespit yeteneğidir, yetersizliği bulanık görme demektir. Ahenk ve konverjansın (her iki gözü bir noktada toplama) iş birliği ortasında çalışmaması fiksasyonu bozar. Yani göz bulanık görür. ötürüsı ile miyopta ilerlemeye yol açar.
FOVEALİZASYON: Manzara sarı nokta foveaya düştüğü vakit burada aşikâr bir süre durursa net görürüz. Buraya epeyce kısa mühlet düşer yahut nistagmusta (göz titremesi) olduğu üzere sağına soluna düşerse kâfi ve görme olmaz. Fovealizasyon müddeti manzaranın burada kaldığı süreyi anlatır. Manzara nazarann noktada en az 100 milisaniye kalmalıdır. De’ fovealizasyon, imajın bakılırsan noktadan uzaklaştığı harekettir.
Fovealizasyon düzensizliği kıymetli göz tembelliği sebebidir.
*Fiksasyon bozuklukları
*Yetersiz odaklama ve ahenk
*Göz kasları içindeki dengesizlik
*Nistagmus fovealizasyonu olumsuz tesirler..
İMAJIN KONTRASTI: Çizgiler içindeki zıtlık net görmeyi sağlar. Eksiksiz görme için imgenin kontrastı kıymetlidir. Kontrastı olmayan bir fotoğraf soluk görünümdedir.
Kontrast hassaslık: Çizgiler ortası zıtlığın bariz olması net görmenin temelini oluşturur. olağan bakılırsanlerde de kontrast hassaslık azalır. Her iki göz 10/10 görür lakin netlik azlığı vardır. Kontrast hassaslık derecesi ölçülebilir ve azlığı durumunda tedaviye alınabilir.33
KARANLIK ADAPTASYONU: Karanlık adaptasyon bozukluğu net görmeyi bozar.Gözde oluşan değişik rahatsızlıklar karanlık adaptasyonunu bozar. bu biçimde şahıslar ışıklı ortamdan loş bir alana girince duraklarlar.
ALGILAMA (Perception): Algılama gözlerin aldığı imajların beyinde yorumlanması, düzenlenmesi, anlaşılır hale getirilmesidir. Şaşılıkta ve göz tembelliğinde görsel algılama bozulmaktadır. Bunların geliştirilmesi bilgisayar idmanları ve sıradanleştirilmiş konut aletleri, kartlar ile sağlanmaktadır.
BEĞENİLEN TONUS KAVRAMI: Tonus (gerginlik) manasındadır. Daha fazlaca kaslar için kullanılır. Gözlerde aşağıdaki göz bölgeleri için tonus kelam konusudur.
*Göz küresinin tonusu
*Göz dışı kaslarının tonusu
*Siliyer kasın gerginliği (tonusu):
*Göz bebeği kasları tonusu
DİPLOPİ: Gözlerin öbür alanlara bakması niçiniyle çift görme gelişir. Bebek yürürken tökezler. Huzursuzdur, devamlı gözüyle oynar, huzursuzluğunu belirli etmeye çalışır.
*Çocuk ve yetişkin kolaylıkla söz eder. Baş ağrısı, baş dönmesi ve bulantı eşlik eder.
*Çift görme yatay, dikey ve verev olabilir.
*Yönüne bakılırsa hangi kasın yahut sonun yetersiz çalıştığı belirli olur.
*Hastalık arttıkça cisimler birbirinden uzaklaşır, güzelleştikçe birbirine yaklaşır.
GÖRME EŞELİ: Görme eşel’ inde 10 sıra büyükten küçüğe hakikat dizilmiş harf ve sayılar hastanın kaç sıra gördüğünü belirler. En baştaki harfi goren kişi 1/10, beşinci sırayı goren kişi 5/10 görüyor demektir.
III. IV. ve VI. KRANYAL(OKULOMOTOR) SONLAR
N.Oculomotorius, N. Trochlearis, N.Abducens hudutları göz hareketlerini sağlar. Oküler motor sonların felcinde hastalar çift görür.
N. Oculomotorius (3. Sinir): M. rectus internus, superior, inferior ve obliqus inferior kaslarına hudut verir. Göz küresinin içe, üst, aşağı ve yukarı- dışa hareketlerini sağlar. Üst göz kapağını kaldırır (m. levator palpebrae superior). Işık karşısında gözbebeğini daraltır. (miyozis). Felcinde hasta üst ve aşağı bakamaz. İçe bakış bozulur. Bu bulgulara, göz kapağı düşüklüğü ve gözbebeğinde genişleme(midriyazis) eşlik eder
N. Trochlearis (4. Sinir): Saf motor bir sinirdir. M. obliqus superior kasını sinirlendirir.
*Göz küresi aşağıya ve dışa hareket ettirir.
Anatomik olarak dikey göz hareketi sırasında aşağı bakışı sağlar. Klinikte içe bakışta rektus inferior kası ile aşağı bakışı sağlar.
*Felcinde yakında çift görme oluşur. Felcinde hasta içe bakarken aşağıya bakamaz. Merdiven inerken çift görür.
N. Abducens (6. Sinir) : Saf motor bir sinirdir. Dış rektus kasını uyararak göz küresini dışa döndürür. 6 hudut paralizinde göz