Sözcü gazetesi müellifi Hürmet Öztürk, muhalefet partilerinin güçlendirilmiş parlamenter sistem görüşmeleri sırasında yargı konusunda yaptığı görüşmeleri yazdı. Öztürk’ün aktardığına bakılırsa, bu toplantılarda hukuksuz karar veren hakimin tazminat cezalarını kendisinin ödemesine yönelik görüş birliği sağlandı.
CHP, Güzel Parti, Gelecek Partisi (GP), Deva Partisi, Demokrat Parti, Saadet Partisi temsilcileri bir ortaya gelip, “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem”de mutabakata varılacak bahislere yönelik görüşlerini ortaya koyuyor. Teklifler içinde hukuksuz kararlara imza atan yargıçların, tazminatlarının kendileri tarafınca ödenmesinin de faal bir halde uygulanması amaçlanıyor. Bugüne kadar 2’si uzaktan olmak üzere kadar 7 toplantı yapıldı.
“Daha evvel mutabakat mevzuları üzerinde partilerin görüşlerini aktarmıştık. Bugün de Yargıçlar ve Savcılar Heyeti (HSK), Anayasa Mahkemesi ile ilgili görüşlere geçelim” diyen Öztürk, partilerin tekliflerini şu biçimde aktardı:
ÂLÂ Parti: HSK, 15 üyeden oluşacak. Bu üyelerin 3’ü ve bunlardan en az 1’i bayan olmak kaydıyla hukuk fakültesi mezunları içinden, 15 yıllık meslek deneyimi olan hâkim, savcı, avukat yahut öğretim üyeleri içinden Cumhurbaşkanı tarafınca direkt atanacak. Başka üyeler seçimle belirlenecek. misyon mühleti 5 yıl olacak.
Gelecek Partisi: HSK, ‘Hâkimler Kurulu’ ve ‘Savcılar Kurulu’ olarak ikiye ayrılacak. HSK’nın disiplin kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulmasını engelleyen karar değiştirilecek, özerk bir yapıya kavuşturulacak
CHP: HSK lağvedilecek, yerine Adalet Yüksek Şurası (AYK), üst yargı örgütü olarak düzenlenecek. AYK, yargı mensuplarıyla ilgili, adaylığa ve mesleğe kabul, eğitim, atama, yükseltme, nakil, kontrol ve disiplin üzere fonksiyonlarından de sorumlu olacak. AYK, yargıçlar ve savcılar için olmak üzere iki başka daire (birim) biçiminde örgütlenecek. Konsey üyelerinin yarısı yargıç ve savcılarca, yarısı ise TBMM tarafınca seçilecek. Şuranın yargıç savcı üyeleri kendi meslektaşları tarafınca; yargıç-savcı olmayan üyeleri ise TBMM tarafınca seçilecek.
DEVA Partisi: Hâkimlik ve savcılık meslekleri tam bağımsızlık için birbirinden ayrılacak. Heyetlere üye seçiminde cinsiyet kotasına yer verilecek. Yargıçların idari nazaranvleri istikametinden Adalet Bakanlığına bağlı olduğuna ait Anayasa kararı kaldırılacak. Birinci sınıfa mensup olan yargıçlar için coğrafik teminat teminatı sağlanacak.
Âlâ Parti: Fiili uygulamada savcıların açtığı soruşturma taleplerinin âdeta onay makamı haline gelen sulh ceza hâkimlikleri kararlarına karşı bir daha sulh ceza hâkimliklerine itiraz edilebilecek ve bu hakimlikler bir daha yapılandırılacak. Verdiği hukuksuz kararlar ile devleti tazminata mahkûm ettiren ve ziyana uğratan yargıçlara, tazminat ölçüsü kadar rücu süreci maddede mevcut olmakla bir arada uygulanmıyor. Rücu süreci eksiksiz uygulanacak. Bilhassa, insan haklarına ve adalete karşıt olarak verilen, vatandaşın hayatının kararmasına yol açan ve kamu vicdanını yaralayan yargı kararlarının altına imzalarını atan yargıçların, sebep oldukları ziyanlardan dolayı ileride sorumlu tutulacaklarını, disiplin kararlarına muhatap olacaklarını bilmeleri, hukukta adaletin yerine getirilmesine hizmet edecek.
Gelecek Partisi: Tutuklamanın istisna olması unsuru titizlikle uygulanacak ve objektif kıstaslara bağlanacak. Kabahatlerin şahsiliği unsuruna, masumiyet karinesine ve lekelenmeme hakkına ihtimam gösterilecek. Hâkim ve savcıların mesleğe kabullerinde adaletsizliklere yol açan mülakattan vazgeçilecek. Özel imtihanlar yapılacak.
CHP: Adalet Yüksek Konseyi (AYK), üst yargı örgütü olarak düzenlenecek. Yargıç ve savcıların mesleğe kabulünde ve atanmasında liyakat ve cinsiyetler ortası eşit temsil aslı gözetilecek. Yargıtay, bir daha düzenlenecek. Danıştay üyelerinin seçim metodu değiştirilecek. Sayıştay, yüksek yargı mercii olarak düzenlenecek. Anayasa Mahkemesi, Avrupa modeline uygun olarak yapılandırılacak.
Yeterli Parti: Anayasa Mahkemesine üye seçiminde, TBMM’nin, Yargıtay ve Danıştay, barolar ve üniversitelerin tesiri arttırılacak, üye sayısı 17’ye çıkarılacak Cumhurbaşkanı 3 üyeyi üst seviye kamu vazifelileri içinden atayacak, öbürleri Yargıtay, Danıştay, Sayıştay Genel Heyetleri, Barolar Birliği ve YÖK tarafınca 9 yıllığına belirlenecek.
Gelecek Partisi: Hukuk sistemimiz için bir kazanım olan Anayasa Mahkemesine ferdi müracaat hakkı genişletilecek, vatandaş lehine düzenlenecek.
CHP: Anayasa Mahkemesi, Avrupa modeline uygun olarak bir daha yapılandırılacak, üye sayısı 21’e çıkarılacak. Cumhurbaşkanı 2 üye belirleyip, atayabilecek, başkaları seçimle gelecek. Büyük Divan yetkisi, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay içinde paylaşılacak.
DEVA Partisi: Anayasa Mahkemesi üye sayısı artırılacak, en az yarısı TBMM tarafınca nitelikli sıklıkla seçilecek. Üye seçiminde cinsiyet kotası getirilecek. Kayırmacılığı ortadan kaldırmak için yüksek yargı ve TBMM tarafınca yapılacak seçimlerde adaylar kamuya açık biçimde mülakata tabi tutulacak. Anayasa Mahkemesi’nin yetki ve nazaranv alanları genişletilecek.
Yazının tamamını okumak için .
CHP, Güzel Parti, Gelecek Partisi (GP), Deva Partisi, Demokrat Parti, Saadet Partisi temsilcileri bir ortaya gelip, “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem”de mutabakata varılacak bahislere yönelik görüşlerini ortaya koyuyor. Teklifler içinde hukuksuz kararlara imza atan yargıçların, tazminatlarının kendileri tarafınca ödenmesinin de faal bir halde uygulanması amaçlanıyor. Bugüne kadar 2’si uzaktan olmak üzere kadar 7 toplantı yapıldı.
“Daha evvel mutabakat mevzuları üzerinde partilerin görüşlerini aktarmıştık. Bugün de Yargıçlar ve Savcılar Heyeti (HSK), Anayasa Mahkemesi ile ilgili görüşlere geçelim” diyen Öztürk, partilerin tekliflerini şu biçimde aktardı:
ÂLÂ Parti: HSK, 15 üyeden oluşacak. Bu üyelerin 3’ü ve bunlardan en az 1’i bayan olmak kaydıyla hukuk fakültesi mezunları içinden, 15 yıllık meslek deneyimi olan hâkim, savcı, avukat yahut öğretim üyeleri içinden Cumhurbaşkanı tarafınca direkt atanacak. Başka üyeler seçimle belirlenecek. misyon mühleti 5 yıl olacak.
Gelecek Partisi: HSK, ‘Hâkimler Kurulu’ ve ‘Savcılar Kurulu’ olarak ikiye ayrılacak. HSK’nın disiplin kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulmasını engelleyen karar değiştirilecek, özerk bir yapıya kavuşturulacak
CHP: HSK lağvedilecek, yerine Adalet Yüksek Şurası (AYK), üst yargı örgütü olarak düzenlenecek. AYK, yargı mensuplarıyla ilgili, adaylığa ve mesleğe kabul, eğitim, atama, yükseltme, nakil, kontrol ve disiplin üzere fonksiyonlarından de sorumlu olacak. AYK, yargıçlar ve savcılar için olmak üzere iki başka daire (birim) biçiminde örgütlenecek. Konsey üyelerinin yarısı yargıç ve savcılarca, yarısı ise TBMM tarafınca seçilecek. Şuranın yargıç savcı üyeleri kendi meslektaşları tarafınca; yargıç-savcı olmayan üyeleri ise TBMM tarafınca seçilecek.
DEVA Partisi: Hâkimlik ve savcılık meslekleri tam bağımsızlık için birbirinden ayrılacak. Heyetlere üye seçiminde cinsiyet kotasına yer verilecek. Yargıçların idari nazaranvleri istikametinden Adalet Bakanlığına bağlı olduğuna ait Anayasa kararı kaldırılacak. Birinci sınıfa mensup olan yargıçlar için coğrafik teminat teminatı sağlanacak.
Âlâ Parti: Fiili uygulamada savcıların açtığı soruşturma taleplerinin âdeta onay makamı haline gelen sulh ceza hâkimlikleri kararlarına karşı bir daha sulh ceza hâkimliklerine itiraz edilebilecek ve bu hakimlikler bir daha yapılandırılacak. Verdiği hukuksuz kararlar ile devleti tazminata mahkûm ettiren ve ziyana uğratan yargıçlara, tazminat ölçüsü kadar rücu süreci maddede mevcut olmakla bir arada uygulanmıyor. Rücu süreci eksiksiz uygulanacak. Bilhassa, insan haklarına ve adalete karşıt olarak verilen, vatandaşın hayatının kararmasına yol açan ve kamu vicdanını yaralayan yargı kararlarının altına imzalarını atan yargıçların, sebep oldukları ziyanlardan dolayı ileride sorumlu tutulacaklarını, disiplin kararlarına muhatap olacaklarını bilmeleri, hukukta adaletin yerine getirilmesine hizmet edecek.
Gelecek Partisi: Tutuklamanın istisna olması unsuru titizlikle uygulanacak ve objektif kıstaslara bağlanacak. Kabahatlerin şahsiliği unsuruna, masumiyet karinesine ve lekelenmeme hakkına ihtimam gösterilecek. Hâkim ve savcıların mesleğe kabullerinde adaletsizliklere yol açan mülakattan vazgeçilecek. Özel imtihanlar yapılacak.
CHP: Adalet Yüksek Konseyi (AYK), üst yargı örgütü olarak düzenlenecek. Yargıç ve savcıların mesleğe kabulünde ve atanmasında liyakat ve cinsiyetler ortası eşit temsil aslı gözetilecek. Yargıtay, bir daha düzenlenecek. Danıştay üyelerinin seçim metodu değiştirilecek. Sayıştay, yüksek yargı mercii olarak düzenlenecek. Anayasa Mahkemesi, Avrupa modeline uygun olarak yapılandırılacak.
Yeterli Parti: Anayasa Mahkemesine üye seçiminde, TBMM’nin, Yargıtay ve Danıştay, barolar ve üniversitelerin tesiri arttırılacak, üye sayısı 17’ye çıkarılacak Cumhurbaşkanı 3 üyeyi üst seviye kamu vazifelileri içinden atayacak, öbürleri Yargıtay, Danıştay, Sayıştay Genel Heyetleri, Barolar Birliği ve YÖK tarafınca 9 yıllığına belirlenecek.
Gelecek Partisi: Hukuk sistemimiz için bir kazanım olan Anayasa Mahkemesine ferdi müracaat hakkı genişletilecek, vatandaş lehine düzenlenecek.
CHP: Anayasa Mahkemesi, Avrupa modeline uygun olarak bir daha yapılandırılacak, üye sayısı 21’e çıkarılacak. Cumhurbaşkanı 2 üye belirleyip, atayabilecek, başkaları seçimle gelecek. Büyük Divan yetkisi, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay içinde paylaşılacak.
DEVA Partisi: Anayasa Mahkemesi üye sayısı artırılacak, en az yarısı TBMM tarafınca nitelikli sıklıkla seçilecek. Üye seçiminde cinsiyet kotası getirilecek. Kayırmacılığı ortadan kaldırmak için yüksek yargı ve TBMM tarafınca yapılacak seçimlerde adaylar kamuya açık biçimde mülakata tabi tutulacak. Anayasa Mahkemesi’nin yetki ve nazaranv alanları genişletilecek.
Yazının tamamını okumak için .