Halide Edip Adıvar romanlarında Türk toplumu

AirdropAvcisi

New member
Halide Edib’in birinci devir romanlarındaki istek ve meczupluk matrisinin ortasında konumlanır. Bunun yanında kimi kendine Cumhuriyetçi denilen kısımlar Halide Edip Adıvar’ın edebiyatına dudak bükenlerden.

Ama, Adıvar’ın romanlarında devrin Türk toplum yaşayışının epey farklı boyutlarını okuyoruz. Bilhassa Kurtuluş Savaşı devrinde yaptığı ateşli konuşmalarla halkı derinden etkilemiş, ve Mustafa Kemal Atataürk’ün yanında oldu daima.

çabucak sonrasındaki süreçlerde Atatürk’le her ne kadar ortası açılsa da Türk edebiyatına verdiği katkılarla daima hoş halde anıldı. Halide Edip Adıvar, hem de Anadolu Ajansı’nın (AA) kurucuları içinde da yer alıyor. Bir nevi gazetecilik de yapan Adıvar, daima toplumu gözlemledi ve bunu romanlarında işledi.

Aklın, isteğin kıyısında olan bayanlar, o sonu aşsalar da aşmasalar da tehdit olarak algılanırlar ve toplumun eril sembolik düzlemini her an istikrarsızlaştırdıkları için bu dünyada onlara yer yoktur.

“AĞLADI, AĞLADI…”

Bu satırlar Mevut Karar romanında…

“Sanatının, ilminin vezaifini her şeyden kutsal bilen Kasım! Artık aşk ve merhametin karşısında, hiç bir insanın aşkı için özel bir aleti olamayacağına iman ettiği büyük sanatını Sara’yı kazanmak için bir vasıta yapıvermişti. birebir vakitte nasıl bir şey için yemin etmişti! İlmi, kitapları, hocaları, laboratuvarları, o kadar fedakârlıkla elde ettiği sanatı, semadan muazzam simalarla başı üzerine eğilmiş, onu telin ediyorlar üzere geldi. O da Sara’nın elleri üstünde, ömründe birinci kere olarak ağlamanın olağanüstü hüzün ve lezzetini hissederek ağladı, ağladı.”

Adıvar; 1882’de İstanbul’da doğdu. Üsküdar Amerikan Kız Koleji’nde okudu. 1908’de yazmaya başladığı bayan hakları hakkındaki yazılarından dolayı kimi kısımların düşmanlığını kazandı.

31 Mart Ayaklanması sırasında Mısır’a kaçmak zorunda kaldı. 1909’dan daha sonra öğretmenlik, müfettişlik yaptı. Balkan Savaşı senelerında hastanelerde çalıştı.


KURTULUŞ SAVAŞI’NIN BAŞKANLARINDAN OLDU

1919’da Sultanahmet Meydanı’nda, İzmir’in işgalini protesto mitinginde tarihî bir konuşma yaptı. 1920’de Anadolu’ya geçerek Kurtuluş Savaşı’na katıldı. Onbaşı ve üstçavuş rütbeleri aldı.

Savaşı izleyen senelerda Cumhuriyet Halk Fırkası’yla fikir ayrılıklarına düştü. Bunun kararında 1917’de evlendiği ikinci eşi Adnan Adıvar’la birlikte Türkiye’den ayrıldı.


MİLLETVEKİLİ OLDU

İlerleyen senelerda konferanslar vermek üzere ABD’ye gitti, Mahatma Gandi tarafınca Hindistan’a çağrıldı.

1939’da İstanbul’a dönen Halide Edib, 1940’ta İstanbul Üniversitesi’nde İngiliz Filolojisi Kürsüsü lideri oldu, 1950’de Demokrat Parti listesinden bağımsız milletvekili seçildi. 1954’te istifa ederek konutuna çekildi. 1964’te öldü.

Ergül Tosun

Kitap sayfası için irtibat:

[email protected]
 
Üst