JoKeR
Active member
LATİFE BEYZA TURGUT
60 yıllık sanat ömrünü boyunca sanat eğitimcisi olarak da kuvvetli bir misyon üstüne alan Süleyman Saim Tekcan tarafınca kurucusu olduğu ve başta kendi yapıtları olmak üzere bir epey bedelli sanatkarın yapıtlarının sergilendiği İMOGA / İstanbul Grafik Sanatlar Müzesi’nde ağırlandık. Atlar ve sınırların bedelli ustası bugün 81 yaşında ve “Bu ülkenin yetiştirdiği bir kişi olarak, ülkeme olan borcumu ödüyorum. Ne kadar daha yaşarım bilmiyorum lakin hala çalışıyorum, ölünceye kadar da bu borcu ödeyeceğim” diyor.
SANATKARLAR VE BİRİNCİ YAPITLARI
– Tahminen de bu biçimde mesleğinin başında olan lakin şu an çok başarılı olan bir hayli sanatçı bu biçimde birinci yapıtlarını burada verdiler…
Sanat dünyasına yeni adım atmış, bir kısmı da benim öğrencilerim olan epeyce kişi atölyeye geldi, çalıştı ve iş üretti. Lakin onlar şu an Türk fotoğraf sanatının çok kıymetli isimleri, kıymetli sanatkarları olarak varlar. Ve biz bu sanatkarlarla uzun bir vakit dilimi içerisinde çalıştık, birlikte iş ürettik. Bu işler bugün müzemizin duvarlarında asılı. Envanterimize baktığınız vakit bugün 25 bin eser görünüyor. Bu çok yüksek bir sayı, kimi sanatkarların 5-6 tane yapıtı var. bu biçimdece 25 bin yapıtın neredeyse 5’te birinde sanatçı ismi çıkıyor. Yabancı sanatkarlar çalışmak için gelmeye başladılar. Kanada’dan, Hollanda’dan, Almanya’dan, İngiltere’den ve İtalya’dan… Zira bizim atölyemiz, dünyadaki örnek atölyelerden biri oldu. Biz onların bir kısmını sergiliyoruz. Bu çalışmalara bir müze olması gerekiyordu zira bu kadar yapıtı bir halde insanlara göstermemiz lazımdı. İstanbul’umuz dünyanın fazlaca değerli bir kenti bu kentte bir müzeyi nasıl yaparız dediğimizde imkanlarımızın elverdiği yer burasıydı. Bu bölgede bir arazi aldık ve bu binayı inşa ettik.
KENDİMİ SANAT EĞİTİMCİSİ OLARAK TANIMLIYORUM
-hayatınız boyunca sanatçı kişiliğinizin yanında eğitimciliğinizle de ön planda oldunuz. Günümüzde Türkiye’deki sanat eğitimi hakkında neler söylemek istersiniz?
Ben birden fazla vakit kendimi “Sanat eğitimcisi” olarak tanımlıyorum. Bir ömür, 60 yıllık bir ömür yalnızca sanat eğitimi için geçti. Bunun içerisinde öğretmen okullarındaki hocalıklar var, Atatürk Eğitim Enstitüsü’nde kurucu hocalık var, Mimar Sinan Üniversitesi’nde kurucu atölye hocalığı var, bir daha teknik üniversitede kurduğum atölyeler var. sonrasındasında emekli olduktan daha sonra da kurduğum üniversite ve fakülteler var. Ancak sanat eğitimcisi olarak bunlar da kâfi değil fikriyle ortaya koyduğumuz hayli kıymetli bir proje de hoş sanatlar liseleriydi. birinci vakit içinderda İstanbul’da, İstanbul Anadolu Hoş Sanatlar Lisesi olarak kurduk. Şu anda Türkiye’de 120’nin üzerinde hoş sanatlar lisesi var. Bu liseler ile öğrencilerin sanata başlamaları lazım gelen yaşta sanata başlama imkanı bulduk. Türkiye’nin buna hayli muhtaçlığı vardı.
ATIN HOŞLUĞU İNSAN İLE BÜTÜNLEŞİYOR
– Süleyman Peygamber’in görkemli sarayının bahçesinde at heykelleri vardır denir… İsminiz Süleyman, sanki sizin atlara olan ilginizin niçini nedir?
Benim at ile olan alakam, bizlerin, bilhassa Türklerin at ile olan bağı, koskocaman Osmanlı’nın ya da Japon imparatorluğunun at ile olan ilgileri o kadar büyük ki. At olmadan insan dünyada hiç bir imparatorluğu kuramazdı. At insan ile bütünleşen bir yaratıktır. Günümüzde at hayatın ortasında bir varlık üzere görünmüyor, otomobile biniyoruz fakat “Arabanız kaç beygir gücünde?” diye soruyoruz. Yani at, güç temsil ediyor. Dünyada iki hoş yaratık var; bunlardan biri at biri de insan. Sanatta altın kesim dediğimiz ölçülere sahip iki canlı var; at ve insan. Onun için at benim 7-8 dönemimden birini temsil ediyor. Tahminen de dünyada en çok at çizen benim.
– Birtakım tablolarınızda bayanların saçları ile atların yeleleri birebir kıvrımlara sahip…
örneğin, kızlarımız saçlarını at kuyruğu yapıyor. At kuyruğu ne demek? Demek ki atın hoşluğu ile insan kendi hoşluğunu bütünleştirebiliyor. Benim fotoğraflarımda bunu görme imkanımız var.
MÜZE GEZMEYİ DE ÖĞRENMEK GEREKİYOR
– Neredeyse tüm dönemlerinizde Türkiye topraklarındaki uygarlıkların izlerini görüyoruz…
Bizim topraklarımız dünyada hiç bir ülkenin sahip olamayacağı kadar fazlaca medeniyete mesken sahipliği yaptı. Bu topraklarda yaşayan insanların bu kültürden beslenmemesi kelam konusu değil. Ben Trabzon’da doğdum, Ankara’ya gittiğimde birinci gittiğim yer Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ydi. Bu müzede bir fazlaca uygarlığa ilişkin eserler var. Pekala, “Yeterli mi?” diye sorarsanız, dev binalar içerisinde birkaç müze daha yapılırsa tahminen. Bizim insanımıza müze gezmeyi de öğretmek gerekiyor, fazlaca az insanımız müze ile bağlı. Bu bir kültür ve eğitim sorunu. Ben bu eğitim için bir ömür tükettim.
TOPRAKLARIMIZDA NE GÖRÜYORSAK ONU ÜRETİYORUZ
– Pekala, sanatçı ve içine doğduğu kültür içinde nasıl bir münasebet olmalı?
Görsel ve işitsel algılama ile insanların kültürü oluşuyor. Şayet topraklarımıza bakarsak o yapıtları görüyoruz, müziğimizi dinlersek evvelce günümüze kadar gelen müzikleri dinliyoruz ve bir kültür yapısı içerisinde bir niyet oluşturuyoruz. Bu fikir hangi yapıtı yaratacak? İşitsel, ister görsel olsun… “Yaratma” dediğimiz şey, bu algılama ile elde ettiğimiz ayrıntıların bir biçimde bir daha anlatıma dönüşmesi.
– Yapıtlarınızda öne çıkan bir başka özellik de hatlar…
Benim babam da hattattı, ben de yazı yazmayı biliyorum. Emin Barın biliyorsunuz, Türk alfabesi ile yazdığı sınırlar var, ben de o denli yazılar yazdım. Fakat Süleymannâme kitabında gravürlerde kullandığım çizgiler, Osmanlı kültüründe “hüvelbâki” dediğimiz hoş söylenmiş kelamların transpoze edilerek hazırlanmış hali.
– Geçmiş bir söyleşinizde, “Gazi Eğitim Enstitüsü’nde sanatın tüm kollarıyla iç içe olmam tahminen benim kalıcı sanatçı olmamı, yaratıcı sanatçı olmamı sağlamış olabilir” diyorsunuz.
Enstitüsü’nde benim buluştuğum en değerli şeyler, opera, bale, tiyatro ve sinema üzere sanatlar oldu. Bunlar benim hayatımı geliştiren, zenginleştiren şeylerdi. Enstitünün hayli hoş bir sahnesi vardı, burada birkaç oyunda oynadım. Tiyatroyu izlemeye gelen hayli değerli isimler, direktörler olurdu. Bizim hayli sevdiğimiz, merhum İlyas Avcı oyunlarımızı sahnelememize yardımcı oldu. Ben Trabzon’da doğdum lakin oranın lehçesi ile konuşmuyorum. Burada hem diksiyon hem tiyatro öğrendik. Derken yedek subaylık için tayinim Trabzon’a çıktı ve burada arkadaşlarla belediyenin bize tahsis ettiği bir binada amatör bir tiyatro kurduk. Bir amatör tiyatro düşünün, haftada dört gün kapalı gişe oynuyor.
Emin Barın’ın çizgisi üzerine süleymannâme
“Ben çağdaş bir ressam değilim. Trabzon’da doğdum, ismim “Süleyman”. Öteki bir Süleyman daha doğdu Trabzon’da, Yasal Sultan Süleyman. Akademide birlikte hocalık yaptığımız Emin Barın, bir gün bir sınır yazıyor bir tuğra yapıp getiriyor bana, “Süleyman, bunu senin için yazdım. neden yazdığımı biliyorsun.” diyor bana. “Kanuni Sultan Süleyman ve Süleyman Saim Tekcan, Trabzon’da doğdu.” Onun üzerine ben Süleymannâme diye bir kitap yapıyorum. Osmanlı kültüründeki Hünernâme, Surnâme üzere hayli kıymetli yapıtların gibisi bir kitabı üç yıl içerisinde buradaki atölyedeki baskı teknikleriyle hazırlıyorum. Süleymannâme içerisinde İngilizce, Osmanlıca ve Türkçe yazılar var ama atlar ve çizgilerden oluşan 30 küsürlük bir gravür serisi var.”
Metin Erksan’dan Kuran’ı Kerim
“Metin Erksan üzere dahi bir rejisörün değerli bir sinemasının baş oyuncusu olmak ve bir ömür uzunluğu onunla arkadaş olup, bir arada yaşamak benim için epey pahalı. Mimar Sinan’daki dekanlığım sırasında ve Işık Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi’nde de birliktedik. Ondan fazlaca şey öğrendim, o da benim arkadaşlığımdan epeyce mutluydu. Metin Erksan ölmedilk evvel ailesine, “Benim ayırdığım birtakım kitaplar var, paketlenecek ve vefatımdan daha sonra Süleyman Saim Tekcan’a verilecek” diyor. Bu Kur’an-ı Kerim meali de onlardan bir tanesi. Kitabın tamamı okunmuş ve işaretlenmiş. Metin Erksan’ın okuyup işaretlediği metinler üzerinde bir daha düşünme fırsatı buldum. halbuki bir hocaefendinin oğluyum. Onun yanında yetişmiş bir kişi olarak Metin Erksan’ın buradaki fikirlerinin de ne olduğunu biliyorum.”
Ölümsüzler köşesi
“Bu müzede yapıtları sergilenen sanatkarlar; eski dostlarım, büyüklerim bir birden fazla şu an hayatta yoklar. Lakin benim her vakit söylemiş olduğim bir şey var ölmek fazlaca da değerli bir şey değil. Değerli olan öldükten daha sonra yaşayabilmek. Artık onlar bu müzede yaşıyorlar. Onlar için bir ölümsüzler köşesi hazırladık. Hala onlarla bir ortada olmaktan, onların anılmasını sağlamaktan memnunuz.”
Sevmek vakti bir tesadüf bir talihti
– “Sevmek Zamanı” ve Başar rolü bu biçimde mi geliyor size?
bu biçimde genç bir adamım, ağabeylerimiz var fotoğraflarımı çekip Ses Mecmuası’na gönderiyorlar. Finalist oluyorum, “Yüzün hoş, yeteneğin var” diyerek beni sinemaya itiyorlar. Ses Mecmuası’nda ikinci olunca epeyce ünleniyorsunuz. Öbür mecmualarda da kapak çıkıyorsunuz. Sokaktan geçerken herkes, “A Süleyman Saim geçiyor” diyor ve siz bir anda sinemanın içerisinde epeyce kıymetli bir sinemanın baş oyuncularından biri oluyorsunuz.
ELLİ YILDIR TÜRK SİNEMASININ BİR NUMARASI
– Karakteriniz Başar, pek ilgi görmüş hatta karakterin akabinde yazılan tezler var…
Karakter, makûs olarak yorumlansa da Metin Erksan’a nazaran değil. Başar, evlendiği bayanın öteki biri tarafınca sevilmesine dayanamıyor ve öldürüyor. Öldürme sahnesinden daha sonra karakter ağlıyor. Erksan’a bakılırsa ağlayan insanın makus biri olması mümkün değil. Sevmek Zamanı’nda epey ince nüanslar var. Sinema 50 sene boyunca Türk sinemasında bir numarada kalmış bir çalışma. Bir tesadüf, bir şans… Ben o sinemanın başrol oyuncularından biri oldum lakin sinemayı bıraktım. Üç çuval dolusu hayran mektubunu yaktım ve akademiye yöneldim.
– ömrünüzü özgün baskı fotoğrafın Türkiye’de tanınması, anlaşılması ve alışılmasına adadığınızı söyleyebiliriz. Özgün baskı resime olan bağlılığınızın niçini nedir?
Dünyada yapılan tüm baskı teknikleri ile ilgili şu an en bilge bireylerden biri olduğumu söyleyebilirim. Zira tüm hoş sanatlar fakültelerinde dekanlığım ve hocalığım devrinde okuttuğum ders baskı sanatlarıydı. Çocukluğumda bir matbaada çalıştım. Harfi diziyordum, gazeteyi basıyordum daha sonra koltuğumun altına alıp dağıtıyordum. bu biçimde bir yaşantıdan geldiğim için tahminen de baskıcı oldum diyebiliriz. Baskı teknikleri dediğimizde fazlaca fazla ve kıymetli teknikler var. Bunların tamamını hem öğretiyordum hem yapıyordum. Kurduğumuz müzede de bu tekniklerin en âlâ imkanlarla yapılmasını hedefledik. Bu yüzden sanatkarlar bizi tercih ettiler. Teknikler üzerinde çalışarak farklı şeyler deneyerek yeni, özgün teknikler geliştirdim.
– 4-7 Kasım tarihlerinde düzenlenecek İstanbul Sanat ve Antika Fuarı’nda sizin de yapıtlarını yer alacak. Fuarın sizin için ehemmiyetini sormak istiyorum?
Sanat ve Antika Fuarı kuruluşundan itibaren benim takviye verdiğim bir fuar. Birinci fuar hayli hoş bir ilgi gördü. Orada bana ilişkin hayli büyük bir heykel ve geniş bir seçki yer aldı. bir daha bu sene epey büyük bir atım, fuar için hazırlanmış dört metrelik bir at heykelim fuarda sergilenecek. Hem çağın yapıtlarını tıpkı vakitte antikayı bir ortada nazaranbileceğimiz bir fuar olacak. Bu fuarı hayli önemsiyorum ve sanat eğitimi için de pek faydalı olduğunu düşünüyorum.
60 yıllık sanat ömrünü boyunca sanat eğitimcisi olarak da kuvvetli bir misyon üstüne alan Süleyman Saim Tekcan tarafınca kurucusu olduğu ve başta kendi yapıtları olmak üzere bir epey bedelli sanatkarın yapıtlarının sergilendiği İMOGA / İstanbul Grafik Sanatlar Müzesi’nde ağırlandık. Atlar ve sınırların bedelli ustası bugün 81 yaşında ve “Bu ülkenin yetiştirdiği bir kişi olarak, ülkeme olan borcumu ödüyorum. Ne kadar daha yaşarım bilmiyorum lakin hala çalışıyorum, ölünceye kadar da bu borcu ödeyeceğim” diyor.
SANATKARLAR VE BİRİNCİ YAPITLARI
– Tahminen de bu biçimde mesleğinin başında olan lakin şu an çok başarılı olan bir hayli sanatçı bu biçimde birinci yapıtlarını burada verdiler…
Sanat dünyasına yeni adım atmış, bir kısmı da benim öğrencilerim olan epeyce kişi atölyeye geldi, çalıştı ve iş üretti. Lakin onlar şu an Türk fotoğraf sanatının çok kıymetli isimleri, kıymetli sanatkarları olarak varlar. Ve biz bu sanatkarlarla uzun bir vakit dilimi içerisinde çalıştık, birlikte iş ürettik. Bu işler bugün müzemizin duvarlarında asılı. Envanterimize baktığınız vakit bugün 25 bin eser görünüyor. Bu çok yüksek bir sayı, kimi sanatkarların 5-6 tane yapıtı var. bu biçimdece 25 bin yapıtın neredeyse 5’te birinde sanatçı ismi çıkıyor. Yabancı sanatkarlar çalışmak için gelmeye başladılar. Kanada’dan, Hollanda’dan, Almanya’dan, İngiltere’den ve İtalya’dan… Zira bizim atölyemiz, dünyadaki örnek atölyelerden biri oldu. Biz onların bir kısmını sergiliyoruz. Bu çalışmalara bir müze olması gerekiyordu zira bu kadar yapıtı bir halde insanlara göstermemiz lazımdı. İstanbul’umuz dünyanın fazlaca değerli bir kenti bu kentte bir müzeyi nasıl yaparız dediğimizde imkanlarımızın elverdiği yer burasıydı. Bu bölgede bir arazi aldık ve bu binayı inşa ettik.
KENDİMİ SANAT EĞİTİMCİSİ OLARAK TANIMLIYORUM
-hayatınız boyunca sanatçı kişiliğinizin yanında eğitimciliğinizle de ön planda oldunuz. Günümüzde Türkiye’deki sanat eğitimi hakkında neler söylemek istersiniz?
Ben birden fazla vakit kendimi “Sanat eğitimcisi” olarak tanımlıyorum. Bir ömür, 60 yıllık bir ömür yalnızca sanat eğitimi için geçti. Bunun içerisinde öğretmen okullarındaki hocalıklar var, Atatürk Eğitim Enstitüsü’nde kurucu hocalık var, Mimar Sinan Üniversitesi’nde kurucu atölye hocalığı var, bir daha teknik üniversitede kurduğum atölyeler var. sonrasındasında emekli olduktan daha sonra da kurduğum üniversite ve fakülteler var. Ancak sanat eğitimcisi olarak bunlar da kâfi değil fikriyle ortaya koyduğumuz hayli kıymetli bir proje de hoş sanatlar liseleriydi. birinci vakit içinderda İstanbul’da, İstanbul Anadolu Hoş Sanatlar Lisesi olarak kurduk. Şu anda Türkiye’de 120’nin üzerinde hoş sanatlar lisesi var. Bu liseler ile öğrencilerin sanata başlamaları lazım gelen yaşta sanata başlama imkanı bulduk. Türkiye’nin buna hayli muhtaçlığı vardı.
ATIN HOŞLUĞU İNSAN İLE BÜTÜNLEŞİYOR
– Süleyman Peygamber’in görkemli sarayının bahçesinde at heykelleri vardır denir… İsminiz Süleyman, sanki sizin atlara olan ilginizin niçini nedir?
Benim at ile olan alakam, bizlerin, bilhassa Türklerin at ile olan bağı, koskocaman Osmanlı’nın ya da Japon imparatorluğunun at ile olan ilgileri o kadar büyük ki. At olmadan insan dünyada hiç bir imparatorluğu kuramazdı. At insan ile bütünleşen bir yaratıktır. Günümüzde at hayatın ortasında bir varlık üzere görünmüyor, otomobile biniyoruz fakat “Arabanız kaç beygir gücünde?” diye soruyoruz. Yani at, güç temsil ediyor. Dünyada iki hoş yaratık var; bunlardan biri at biri de insan. Sanatta altın kesim dediğimiz ölçülere sahip iki canlı var; at ve insan. Onun için at benim 7-8 dönemimden birini temsil ediyor. Tahminen de dünyada en çok at çizen benim.
– Birtakım tablolarınızda bayanların saçları ile atların yeleleri birebir kıvrımlara sahip…
örneğin, kızlarımız saçlarını at kuyruğu yapıyor. At kuyruğu ne demek? Demek ki atın hoşluğu ile insan kendi hoşluğunu bütünleştirebiliyor. Benim fotoğraflarımda bunu görme imkanımız var.
MÜZE GEZMEYİ DE ÖĞRENMEK GEREKİYOR
– Neredeyse tüm dönemlerinizde Türkiye topraklarındaki uygarlıkların izlerini görüyoruz…
Bizim topraklarımız dünyada hiç bir ülkenin sahip olamayacağı kadar fazlaca medeniyete mesken sahipliği yaptı. Bu topraklarda yaşayan insanların bu kültürden beslenmemesi kelam konusu değil. Ben Trabzon’da doğdum, Ankara’ya gittiğimde birinci gittiğim yer Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ydi. Bu müzede bir fazlaca uygarlığa ilişkin eserler var. Pekala, “Yeterli mi?” diye sorarsanız, dev binalar içerisinde birkaç müze daha yapılırsa tahminen. Bizim insanımıza müze gezmeyi de öğretmek gerekiyor, fazlaca az insanımız müze ile bağlı. Bu bir kültür ve eğitim sorunu. Ben bu eğitim için bir ömür tükettim.
TOPRAKLARIMIZDA NE GÖRÜYORSAK ONU ÜRETİYORUZ
– Pekala, sanatçı ve içine doğduğu kültür içinde nasıl bir münasebet olmalı?
Görsel ve işitsel algılama ile insanların kültürü oluşuyor. Şayet topraklarımıza bakarsak o yapıtları görüyoruz, müziğimizi dinlersek evvelce günümüze kadar gelen müzikleri dinliyoruz ve bir kültür yapısı içerisinde bir niyet oluşturuyoruz. Bu fikir hangi yapıtı yaratacak? İşitsel, ister görsel olsun… “Yaratma” dediğimiz şey, bu algılama ile elde ettiğimiz ayrıntıların bir biçimde bir daha anlatıma dönüşmesi.
– Yapıtlarınızda öne çıkan bir başka özellik de hatlar…
Benim babam da hattattı, ben de yazı yazmayı biliyorum. Emin Barın biliyorsunuz, Türk alfabesi ile yazdığı sınırlar var, ben de o denli yazılar yazdım. Fakat Süleymannâme kitabında gravürlerde kullandığım çizgiler, Osmanlı kültüründe “hüvelbâki” dediğimiz hoş söylenmiş kelamların transpoze edilerek hazırlanmış hali.
– Geçmiş bir söyleşinizde, “Gazi Eğitim Enstitüsü’nde sanatın tüm kollarıyla iç içe olmam tahminen benim kalıcı sanatçı olmamı, yaratıcı sanatçı olmamı sağlamış olabilir” diyorsunuz.
Enstitüsü’nde benim buluştuğum en değerli şeyler, opera, bale, tiyatro ve sinema üzere sanatlar oldu. Bunlar benim hayatımı geliştiren, zenginleştiren şeylerdi. Enstitünün hayli hoş bir sahnesi vardı, burada birkaç oyunda oynadım. Tiyatroyu izlemeye gelen hayli değerli isimler, direktörler olurdu. Bizim hayli sevdiğimiz, merhum İlyas Avcı oyunlarımızı sahnelememize yardımcı oldu. Ben Trabzon’da doğdum lakin oranın lehçesi ile konuşmuyorum. Burada hem diksiyon hem tiyatro öğrendik. Derken yedek subaylık için tayinim Trabzon’a çıktı ve burada arkadaşlarla belediyenin bize tahsis ettiği bir binada amatör bir tiyatro kurduk. Bir amatör tiyatro düşünün, haftada dört gün kapalı gişe oynuyor.
Emin Barın’ın çizgisi üzerine süleymannâme
“Ben çağdaş bir ressam değilim. Trabzon’da doğdum, ismim “Süleyman”. Öteki bir Süleyman daha doğdu Trabzon’da, Yasal Sultan Süleyman. Akademide birlikte hocalık yaptığımız Emin Barın, bir gün bir sınır yazıyor bir tuğra yapıp getiriyor bana, “Süleyman, bunu senin için yazdım. neden yazdığımı biliyorsun.” diyor bana. “Kanuni Sultan Süleyman ve Süleyman Saim Tekcan, Trabzon’da doğdu.” Onun üzerine ben Süleymannâme diye bir kitap yapıyorum. Osmanlı kültüründeki Hünernâme, Surnâme üzere hayli kıymetli yapıtların gibisi bir kitabı üç yıl içerisinde buradaki atölyedeki baskı teknikleriyle hazırlıyorum. Süleymannâme içerisinde İngilizce, Osmanlıca ve Türkçe yazılar var ama atlar ve çizgilerden oluşan 30 küsürlük bir gravür serisi var.”
Metin Erksan’dan Kuran’ı Kerim
“Metin Erksan üzere dahi bir rejisörün değerli bir sinemasının baş oyuncusu olmak ve bir ömür uzunluğu onunla arkadaş olup, bir arada yaşamak benim için epey pahalı. Mimar Sinan’daki dekanlığım sırasında ve Işık Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi’nde de birliktedik. Ondan fazlaca şey öğrendim, o da benim arkadaşlığımdan epeyce mutluydu. Metin Erksan ölmedilk evvel ailesine, “Benim ayırdığım birtakım kitaplar var, paketlenecek ve vefatımdan daha sonra Süleyman Saim Tekcan’a verilecek” diyor. Bu Kur’an-ı Kerim meali de onlardan bir tanesi. Kitabın tamamı okunmuş ve işaretlenmiş. Metin Erksan’ın okuyup işaretlediği metinler üzerinde bir daha düşünme fırsatı buldum. halbuki bir hocaefendinin oğluyum. Onun yanında yetişmiş bir kişi olarak Metin Erksan’ın buradaki fikirlerinin de ne olduğunu biliyorum.”
Ölümsüzler köşesi
“Bu müzede yapıtları sergilenen sanatkarlar; eski dostlarım, büyüklerim bir birden fazla şu an hayatta yoklar. Lakin benim her vakit söylemiş olduğim bir şey var ölmek fazlaca da değerli bir şey değil. Değerli olan öldükten daha sonra yaşayabilmek. Artık onlar bu müzede yaşıyorlar. Onlar için bir ölümsüzler köşesi hazırladık. Hala onlarla bir ortada olmaktan, onların anılmasını sağlamaktan memnunuz.”
Sevmek vakti bir tesadüf bir talihti
– “Sevmek Zamanı” ve Başar rolü bu biçimde mi geliyor size?
bu biçimde genç bir adamım, ağabeylerimiz var fotoğraflarımı çekip Ses Mecmuası’na gönderiyorlar. Finalist oluyorum, “Yüzün hoş, yeteneğin var” diyerek beni sinemaya itiyorlar. Ses Mecmuası’nda ikinci olunca epeyce ünleniyorsunuz. Öbür mecmualarda da kapak çıkıyorsunuz. Sokaktan geçerken herkes, “A Süleyman Saim geçiyor” diyor ve siz bir anda sinemanın içerisinde epeyce kıymetli bir sinemanın baş oyuncularından biri oluyorsunuz.
ELLİ YILDIR TÜRK SİNEMASININ BİR NUMARASI
– Karakteriniz Başar, pek ilgi görmüş hatta karakterin akabinde yazılan tezler var…
Karakter, makûs olarak yorumlansa da Metin Erksan’a nazaran değil. Başar, evlendiği bayanın öteki biri tarafınca sevilmesine dayanamıyor ve öldürüyor. Öldürme sahnesinden daha sonra karakter ağlıyor. Erksan’a bakılırsa ağlayan insanın makus biri olması mümkün değil. Sevmek Zamanı’nda epey ince nüanslar var. Sinema 50 sene boyunca Türk sinemasında bir numarada kalmış bir çalışma. Bir tesadüf, bir şans… Ben o sinemanın başrol oyuncularından biri oldum lakin sinemayı bıraktım. Üç çuval dolusu hayran mektubunu yaktım ve akademiye yöneldim.
– ömrünüzü özgün baskı fotoğrafın Türkiye’de tanınması, anlaşılması ve alışılmasına adadığınızı söyleyebiliriz. Özgün baskı resime olan bağlılığınızın niçini nedir?
Dünyada yapılan tüm baskı teknikleri ile ilgili şu an en bilge bireylerden biri olduğumu söyleyebilirim. Zira tüm hoş sanatlar fakültelerinde dekanlığım ve hocalığım devrinde okuttuğum ders baskı sanatlarıydı. Çocukluğumda bir matbaada çalıştım. Harfi diziyordum, gazeteyi basıyordum daha sonra koltuğumun altına alıp dağıtıyordum. bu biçimde bir yaşantıdan geldiğim için tahminen de baskıcı oldum diyebiliriz. Baskı teknikleri dediğimizde fazlaca fazla ve kıymetli teknikler var. Bunların tamamını hem öğretiyordum hem yapıyordum. Kurduğumuz müzede de bu tekniklerin en âlâ imkanlarla yapılmasını hedefledik. Bu yüzden sanatkarlar bizi tercih ettiler. Teknikler üzerinde çalışarak farklı şeyler deneyerek yeni, özgün teknikler geliştirdim.
– 4-7 Kasım tarihlerinde düzenlenecek İstanbul Sanat ve Antika Fuarı’nda sizin de yapıtlarını yer alacak. Fuarın sizin için ehemmiyetini sormak istiyorum?
Sanat ve Antika Fuarı kuruluşundan itibaren benim takviye verdiğim bir fuar. Birinci fuar hayli hoş bir ilgi gördü. Orada bana ilişkin hayli büyük bir heykel ve geniş bir seçki yer aldı. bir daha bu sene epey büyük bir atım, fuar için hazırlanmış dört metrelik bir at heykelim fuarda sergilenecek. Hem çağın yapıtlarını tıpkı vakitte antikayı bir ortada nazaranbileceğimiz bir fuar olacak. Bu fuarı hayli önemsiyorum ve sanat eğitimi için de pek faydalı olduğunu düşünüyorum.