Hattat Halim Efendi’nin hatıra defterleri müzayedede

JoKeR

Active member
R. RUVEYDA OKUMUŞ

Pandeminin nispeten denetim altına alınmasıyla bütün dünyada olduğu üzere ülkemizde de müzayede dünyası bir daha hareketlendi. Covid-19’un ortaya çıkmasından bu yana birinci sefer bir müzayede yüz yüze olarak gerçekleştirilecek. Ankara’da 17 Temmuz 2021 saat 11.00’de Hotel Houston’da yapılacak olan müzayede, Nurhan Erkan–Korkut Erkan idaresindeki Eski Vakit Sanat ve Kültür Merkezi tarafınca hazırlandı. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan geniş bir yelpazeye sahip müzayedede, fotoğraf, davetiye, harita, yazma ve matbu kitap, Kur’an-ı Kerim’ler, efemera, kartpostal, gazete, broşür, fiskal, nümismatik, tablo, sınır levhaları, madalya, nişan ve çeşitli nesnelerin olduğu 3000’den çok seçkin eser yeni sahiplerine kavuşacak.



HATTAT HALİM EFENDİ’NİN HATIRA DEFTERİ

Koleksiyon kıymeti olan yüzlerce yapıtın bulunduğu müzayedede kimi eserler bilhassa ön plana çıkıyor. Örneğin Mustafa Halim Özyazıcı’nın (1898-1964) iki adet hatıra defteri müzayededeki eserler içinde en dikkat çekenler içindedır. 1920’li yılların başında tuttuğu günlük notlardan, gazete haberlerinden, yazı eskizlerinden ve anılarından oluşan bu defterler hem de şöhretli hattatın özel ömrüne ve iç dünyasına da ışık tutuyor. Toplamda 340 sayfadan oluşan defterlerde hattatın talik, sülüs ve rik’a yazıyla kaleme aldığı türlü sınır ve süsleme denemeleri de bulunmaktadır. Sınır dünyasında hatırat ve günlük tipi yapıtların azlığı dikkate alındığında hiç kuşku yok ki bu hatırat epeyce daha kıymet kazanmaktadır.

Hattat Halim Efendi’nin Hatıra Defterinden


Hattat Halim Efendi gençlik yıllarını anlattığı hatıratı, kaleme alındığı devrin izlerini de barındırmaktadır. 10 Ağustos 1921 günü karaladığı sayfaya “Muahede-i Sulhiye İmza Edildi” başlığını atarak Sevr Antlaşması’nın temsilciler nezdinde imzalandığını ve kendisinin bunu gazete haberinden öğrendiğini aktarıyor. 8 Haziran 1921 tarihindeki notlarında ise Ramazan Bayramı geldiğini haber vererek “yıllarden beri bayramlarımızı hüzün ve teessürle karşılıyor ve hep daha güzel yıllarin idrakini temenni ediyoruz” diyerek memleketin işgal altında bulunmasından dolayı yaşadığı üzüntüyü gösteriyor. Lakin Halim Efendi’ye bakılırsa şimdiki bayram evvelkilere nazaran daha sevinçli geçmektedir. Çünkü vatan toprağını çiğneyen düşman mağlup olmakta ve peyderpey ülkeyi terk etmektedir.



Hattat Halim Efendi’yi umutlu kılan kısa bir süre evvel Birinci ve İkinci İnönü Savaşlarıyla mağlup edilen Yunan ordusunun artık geriye çekilmeye başlamasıdır. Kendisinin savaş ile direkt ilgisinin bulunmamasından dolayı hatıratında bu olayların tarihi bilgileri yer almıyor. Ancak cephe gerisinde halkın bakış açısını yansıtması ve ileride şöhretli bir hattat olduktan daha sonra gölgede kalacak olan şahsi hayatının ortaya çıkarılması bakımından bu hatırat kıymetli bir eser olarak görülebilir.

TARİHİ EVRAKLAR İPEK MENDİLLER

Müzayede’de Meşrutiyet başlığı altında yer alan eserler ortasında Hürriyet kahramanı Resneli Niyazi’ye ilişkin berat, eşine yazdığı mektup, tapular, borç senedi, çeşitli yazışmalar, Manastır’da dağa çıkan gönüllülerin listesi ile öldüğünde ailesine teslim edilen eşyaların listesi başta olmak üzere 37 kesim değerli evrakın yer aldığı koleksiyon lotu da öne çıkıyor.

Savaşlar, zaferler ve çeşitli yardım faaliyetlerini bahis alan tarihi ve kültürel pahası olan ipek mendiller içinde Çanakkale Zaferi ve Balkan Savaşı’nın tasvir edildiği iki örnek müzayedede değer arz ediyor. Çanakkale Zaferi’nin anısına hazırlanan ve son derece ender olan ipek mendilde ay yıldız ile Osmanlı arması, İttifak devletlerinin bayrakları, çeşitli motiflerle top, süngü ve tüfek fotoğraflarıyla Çanakkale ve etrafının haritası görülüyor. Balkan Savaşı esnasındaki Bulgar mezalimini bahis alan 1913’de Rumeli Muhacir-i İslam Cemiyeti’nin hazırladığı bir öteki ipek mendilde ise Balkan Destanı şiiri kaydedilmiştir.

Yazma Kur’an-ı Kerim


FOTOĞRAFLAR VE AFİŞLER

Müzayedede Osmanlı sultanları, hanedan mensupları, devlet adamları ve paşaların tarihi fotoğrafları da yer alıyor. Bunlar içinde İttihat ve Terakki Cemiyeti başkanlarından Cemal Paşa’nın 1920-1922 yılları içinde Afgan ordusunun yapılanması için gittiği Kabil’de mahallî kıyafetler ortasında çektirmiş olduğu son derece ender fotoğrafı, Sultan II. Abdülhamid dönemi paşalarına ilişkin fotoğraflar, sadrazam Hüseyin Hilmi Paşa’nın fotoğrafı, İzmir suikastına dair fotoğraflardan oluşan koleksiyon ile son halife Abdülmecid Efendi’ye ilişkin fotoğraflar da sergilenen ve tanıtılan eserler içinde yer almaktadır.

Resneli Niyazi temalı evraklar


Mustafa Kemal Atatürk ve Kuva-yı Ulusala önderleri hakkında verilen 5 Nisan 1920 tarihindeki idam fermanının sokak afişi ve buna karşı Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi ile 153 Anadolu müftüsü tarafınca hazırlanan son derece ender karşı fetvasının duvar afişi de müzayedede satışa sunulacak.

Halvetiye tarikatı pir Şaban-ı Veli dergahından pir Seyyid İbrahim Efendi’nin tekkede giydiği hırkası


YAZMA VE MATBU KİTAPLAR

Müzayede yazma ve matbu kitaplar da görülmeye bedel. Abdurrahman Hibri’nin Edirne’nin tarihi, mimarisi, topografyasını husus alan Enis’ül-Müsamirin (1360-1650) isimli yazma yapıtı ile halveti tarikatı pir Şaban-ı Veli dergahından pir İbrahim Şevki Efendi’nin 1893 yılında Seyyid Muhammed Kâmil tarafınca istinsah edilen yazma divanı öne çıkıyor. Ayrıyeten Osmanlıca kitaplar, salnameler, erken Cumhuriyet periyoduna ilişkin kitapların yanı sıra yemek kültürü, astronomi, iktisat tarihi, tasavvuf kültürü, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı, ihtilaller, şiir ve edebiyat dünyasına dair bir epey birinci baskı ve imzalı kitap da müzayedede listelenen eserler içinde bulunuyor. ATATÜRK’TEN YAKIN BİR ARKADAŞINA VAN İŞİ GÜMÜŞ KATMAN SATIŞTA

Atatürk’ün armağan ettiği Van işi gümüş katman


Müzayedede Atatürk’ü bahis alan fotoğraf, evrak, doküman ve nesneler de dikkat cazip. Ortalarında Atatürk’ün asker, diplomat, siyasetçi (ismi açıklanmayan) yakın arkadaşına ikram ettiği Van işi ve Vahan usta imzalı gümüş katman öne çıkıyor. bir daha Atatürk’ün imzasının bulunduğu İstiklal Savaşı madalya beratları ile Atatürk’ün Mareşal üniformasıyla ünlü fotoğrafçı Jean Weinberg tarafınca 1926’da hazırlanmış portre fotoğrafı da müzayededeki seçkin eserler içinde yer alıyor.
 
Üst