Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu başkanı Mustafa Kemal Atatürk, ebediyete intikalinin 83’ncü yılında hürmetle anıldı. Tüm Türkiye’de saat 09.05’te vatandaşlar hürmet duruşunda bulundu.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve lideri Mustafa Kemal Atatürk, 57 yıllık hayatında milletinin ve vatanının bağımsızlığı için girdiği her çabayı askeri ve siyasi dehasıyla zaferle taçlandırarak, ismini Türk ve dünya tarihine altın harflerle yazdırdı.
Büyük Başkan Atatürk, 1881’de Selanik’te dünyaya geldi. Annesi Zübeyde Hanım’ın dileği doğrultusunda ilköğrenimine Hafız Mehmet Efendi’nin mahalle mektebinde başlayan Atatürk, ondan sonrasında babası Ali İstek Efendi’nin isteği ile geçtiği Şemsi Efendi Mektebinde ilkokulu bitirdi.
Ortaokul eğitimi için gittiği Selanik Mülkiye Rüştiyesinden kendi isteğiyle ayrılan Atatürk, tahsilini Selanik Askeri Rüştiyesinde sürdürdü. Bu okulda matematik öğretmenliği yapan Yüzbaşı Mustafa Efendi, Atatürk’ü sınıftaki öbür “Mustafa”lardan ayırmak için üstün yetenekli öğrencisine ikinci isim olarak “Kemal” ismini koydu.
Mustafa Kemal, Selanik Askeri Rüştiyesini bitirdikten daha sonra Manastır Askeri İdadisinden ikincilikle mezun oldu. Askeri tahsilinin yanında yabancı lisan eğitimi de alan Atatürk, yazları müsaadeli döndüğü Selanik’te Fransızca dersleri gördü.
sonrasındasında İstanbul’a gelerek 1899’da girdiği Harp Okulunu 1902’de teğmen rütbesiyle bitiren Atatürk, Harp Akademisinden de 1905’te kurmay yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu.
Atatürk, kurmaylık stajı için, 1905’te Şam’da 5. Ordu buyruğuna atandı. Suriye bölgesindeki üstün hizmetleri niçiniyle Beşinci Rütbe’den Mecidi Nişanı verilen Atatürk, 1907’de merkezi Makedonya’nın Manastır kentinde bulunan 3. Ordu Karargahı’na atandı. Atatürk, 3. Ordu Karargahı’nın Selanik’teki kurmay şubesinde gorevlendirildi.
Mustafa Kemal Atatürk, Manastır ve Selanik’te gorevliyken 1909’da İstanbul’daki 31 Mart Olayı’nı bastıran Hareket Ordusu’nda vazife yaptı.
1910’da Arnavutluk’taki isyanı bastırmak için düzenlenen harekatta da gorevlendirilen Atatürk, İtalya’nın 1911’de Trablusgarp’a asker çıkarması üzerine Tobruk’a gönderildi.
Tobruk ve Derne’de Türk kuvvetlerini muvaffakiyetle yönettikten daha sonra binbaşı rütbesiyle 1912-1913 senelerında Balkan Savaşı’na katılan Atatürk, Edirne’yi Bulgaristan’dan geri alan kolorduda bakılırsav yaptı.
Çanakkale’de üstün muvaffakiyet
Atatürk, 1913’te Sofya’da ataşeliğe atandı. Ataşe olarak bakılırsav yaptığı sırada, Birinci Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine Atatürk, Başkomutanlık Vekaleti’ne müracaat ederek cephede nazaranv almak istedi.
Kendisine “Sizin için orduda her vakit bir bakılırsav vardır. Lakin Sofya Ataşemiliterliği’ni daha değerli gördüğümüzden sizi orada bırakıyoruz.” karşılığının verilmesi üzerine Büyük Başkan, Başkomutan Vekili Enver Paşa’ya şu mektubu yazdı:
“Vatanın müdafaasına ilişkin aktif görevlerden daha önemli ve büyük bir görev olamaz. Arkadaşlarım muharebe cephelerinde, ateş çizgilerinde bulunurken ben, Sofya’da ataşemiliterlik yapamam. Şayet birinci sınıf subay olmak liyakatinden mahrumsam, kanaatiniz bu ise lütfen açık söyleyiniz.”
Bunun üzerine Atatürk, 1915’te Esat Paşa komutasındaki 3. Kolordu’ya bağlı Tekirdağ’da oluşturulacak 19. Tümen Komutanlığına atandı.
Gelibolu Yarımadası’na asker çıkaran ve Conkbayırı’na ilerleyen düşman birlikleri Atatürk’ün komutasındaki 19. Tümen kuvvetlerinin taarruzuyla geri çekildi. Atatürk, “Anafartalar kahramanı” olarak ün kazandı.
Atatürk, Conkbayırı taarruzu sırasında göğsüne isabet eden şarapnel kesiminin göğüs cebindeki saati parçalayarak dönmesi kararı mutlak bir mevtten kurtuldu.
Doğu Cephesi’nde 16. Kolordu Komutanlığına atanan Atatürk, 1916’da Rus akınlarını durdurarak Bitlis ve Muş’u düşmandan geri aldı ve bu cephede generalliğe terfi etti.
1917’de Filistin ve Suriye’de vazifeli 7’nci Ordu Komutanlığı’na atanan Atatürk, birebir yıl Veliaht Vahdettin ile Almanya’ya giderek Alman Genel Karargahı ve Alman savaş cephelerinde incelemelerde bulundu.
1918’de bir daha gorevlendirildiği Suriye cephesinde 7’nci Ordu Komutanıyken, Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan daha sonra İstanbul’a döndü. Ülkeyi düşman işgalinden kurtarmak gayesini bilinmeyen tutarak, Ordu Müfettişliği nazaranvi ile İstanbul’dan ayrıldı.
Tam bağımsızlığa giden birinci adım
Karadeniz yoluyla 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkan Mustafa Kemal, 22 Haziran 1919’da Amasya Genelgesi’ni yayımladı. Türk milletine, “Vatanın bütünlüğünün ve milletin bağımsızlığının tehlikede olduğunu, azim ve kararlılıkla vatanın kurtarılması için Sivas’ta bir kongre toplanacağını” bildirdi. Ayrıyeten Osmanlı Hükümeti’nin verdiği bakılırsavden ve askerlikten istifa ederek, 23 Temmuz 1919’da Erzurum’da, 4 Eylül 1919’da Sivas’ta toplanan kongrelerin başkanlığını yaptı.
Bu kongrelerde, “Düşman işgaline karşı milletin vatanı savunacağı, bu emelle süreksiz bir hükümetin kurulacağı ve bir ulusal meclisin toplanacağı, manda ve himayenin kabul edilmeyeceği” kararları alındı ve belirtildi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), onun eforlarıyla 23 Nisan 1920’de Ankara’da tarihi vazifesine başladı. Mustafa Kemal Atatürk, Meclis ve Hükümet Lideri seçildi.
TBMM açılmadan 17 gün evvel, 6 Nisan 1920’de, Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla Anadolu Ajansı (AA) kuruldu. “Türkiye’nin sesini dünyaya duyurmak” emeliyle kurulan AA, TBMM’nin çıkardığı birinci kanunları duyurdu, Ulusal Gayret’in ve Kurtuluş Savaşı’nın her evresine tanıklık etti.
TBMM açılarak ulusal bir hükümet kurulmasına karşın Osmanlı Hükümeti ile İtilaf Devletleri içinde 10 Ağustos 1920’de Sevr Antlaşması imzalandı.
Büyük Başkan Atatürk, United Telegraph gazetesi muhabirine yaptığı açıklamada, Sevr Antlaşması’nı tanımadıklarını vurgulayarak, “Siyasi, isimli, iktisadi ve mali bağımsızlığımızı imhaya ve sonuçta yaşama hakkımızı inkara ve kaldırmaya yöneltilmiş Sevr Antlaşması bizce mevcut değildir.” sözlerini kullandı.
TBMM tarafınca Osmanlı Hükümeti ile İtilaf Devletleri içinde imzalanan Sevr Antlaşması’nın kabul edilmediği dünyaya duyuruldu.
Yunan Ordusu bozguna uğratıldı
İtilaf Devletleri’nin sayesinde İzmir’i işgal eden Yunan kuvvetlerinin ilerlemesi, 1921’de Birinci ve İkinci İnönü savaşlarıyla durduruldu.
Yunan ordusunun 23 Ağustos 1921’de bir daha taarruz etmesiyle Sakarya Meydan Muharebesi başladı. Atatürk, birliklere, “Savunma sınırı yoktur, savunma sathı vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz.” buyruğunu verdi.
Yunan ordusu bozguna uğratılarak, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın yönettiği Türk ordusu, Sakarya Meydan Muharebesi’ni zaferle sonuçlandırdı. 22 gün süren bu savaşta Yunan ordusu ağır kayıplara uğratıldı. Bu zafer niçiniyle Mustafa Kemal Atatürk’e, TBMM tarafınca “Mareşal” rütbesi ve “Gazi” unvanı verildi.
Sakarya Zaferi’nin akabinde 13 Ekim 1921’de Kafkas Cumhuriyetleri ile Kars Antlaşması, 20 Ekim 1921’de Fransızlarla Hatay dışında bugünkü Türkiye hududunun çizildiği Ankara Antlaşması imzalandı.
Atatürk’ün komutanlığında Türk ordusu, vatanı düşman işgalinden kurtarmak için 26 Ağustos 1922’de karşı akına geçerek Büyük Taarruz’u başlattı.
Mustafa Kemal Paşa’nın yönettiği 30 Ağustos 1922’deki Dumlupınar (Başkomutan) Meydan Muharebesi’nde Türk ordusu, Yunan ordusunun büyük kısmını yok etti. Bozguna uğrayarak kaçan düşman kuvvetlerini izleyen Türk ordusu, 9 Eylül 1922’de İzmir’e girdi.
Anadolu’yu düşman istilasından kurtaran büyük askeri zaferlerin akabinde 11 Ekim 1922’de Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı ve İtilaf Devletleri işgal ettikleri Türk topraklarından çekildi.
Lozan Antlaşması
İsmet İnönü başkanlığındaki Türkiye heyeti ile İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya içinde 24 Temmuz 1923’te Lozan Antlaşması imzalandı.
Büyük Başkan, Lozan Antlaşması’na ait, “Bu antlaşma, Türk milleti aleyhine, asırlardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması’yla tamamlandığı zannedilmiş büyük bir suikastın yıkılışını söz eder bir vesikadır.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye Cumhuriyeti’nin birinci Cumhurbaşkanı
Kurtuluş Savaşı’nın akabinde TBMM tarafınca 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edilirken, Mustafa Kemal Atatürk de Cumhurbaşkanı seçildi. 1938’de vefatına dek art geriye 4 defa Cumhurbaşkanı seçilen Atatürk, bu vazifesi en uzun mühlet yürüten Cumhurbaşkanı oldu.
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’e 14 Haziran 1926’da İzmir’de yapılması planlanan suikast teşebbüsü engellendi. Suikast teşebbüsünün elebaşları İzmir’de tutuklandı.
Büyük Başkan, suikast teşebbüsüne ait Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, “Alçak teşebbüsün benim şahsımdan fazla kutsal Cumhuriyetimize ve onun dayandığı yüksek unsurlarımıza yönelmiş bulunduğuna kuşku yoktur. Benim naçiz bedenim bir gün elbette toprak olacaktır ancak Türkiye Cumhuriyeti ebediyen payidar kalacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Gazi Mustafa Kemal’e, 24 Kasım 1934’te 2587 sayılı Kanunla “Atatürk” soyadı verildi ve bu soyadının diğerleri tarafınca kullanılması yasaklandı.
Türkiye’nin bölgesinde ve dünyada tesirli bir aktör olarak öne çıkmasına katkıda bulundu
Mustafa Kemal Atatürk, 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı’nın tesirlerini hafifçeletmek ve ülkenin kalkınmasını hızlandırmak emeliyle 1933’te Beş Yıllık Sanayi Planı’nı başlattı. Birebir periyotta dış siyasette da kıymetli adımlar atıldı. Milletler Cemiyeti’ne girilmesi, Balkan Antantı’nın imzalanması, Montrö Boğazlar Kontratı ve Sadabat Paktı üzere teşebbüsler, Türkiye’nin bölgesinde ve dünyada tesirli bir aktör olarak öne çıkmasına katkıda bulundu.
Atatürk, Hatay’ın anavatana katılması için ağır diplomatik uğraş sarf etti ve onun bu gayesi, vefatının akabinde 1939’da gerçekleşti.
Sırf Türk milletinin Kurtuluş Savaşı’nı muvaffakiyetle yöneten bir kumandan olarak değil, hem de gerçekleştirdiği ihtilallerle de dahi bir devlet adamı olarak tarihe geçen Mustafa Kemal Atatürk, 57 yıl süren hayatında, milletinin ve vatanının bağımsızlığı için yılmadan çalıştı ve girdiği her uğraştan zaferle çıktı.
Askeri ve siyasi dehasıyla Türk ve dünya tarihine ismini altın harflerle yazdıran Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım 1938’de 57 yaşındayken Dolmabahçe Sarayı’nda saat 09.00’u 5 geçe hayata gözlerini yumdu.
Atatürk’ün vefatı yalnızca Türkiye’de değil bütün dünyada büyük kederle karşılanırken, yabancı devlet adamları biroldukca açıklama yaptı ve ileti yayımladı.
Atatürk’ün naaşı 10 Kasım 1953’te Anıtkabir’e nakledildi
Atatürk’ün Türk bayrağına sarılı tabutu, Dolmabahçe Sarayı büyük merasim salonunda bir katafalk üzerine yerleştirilerek 3 gün müddetle milletin ziyaretine bırakıldı.
Cenaze, sonrasındasında 20 Kasım 1938’de Ankara’ya getirildi ve 21 Kasım 1938’de büyük merasimle Etnografya Müzesi’ndeki süreksiz kabrine konuldu. Cenaze merasimine bütün dünya devletleri özel temsilciler gönderdi. Merasimde, Çanakkale’de ve öteki muharebelerde Atatürk’e karşı savaşmış yabancı generaller de yer aldı.
Atatürk’ün naaşı, vefatının 15’inci yılı olan 10 Kasım 1953’te Anıtkabir’e nakledildi.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve lideri Mustafa Kemal Atatürk, 57 yıllık hayatında milletinin ve vatanının bağımsızlığı için girdiği her çabayı askeri ve siyasi dehasıyla zaferle taçlandırarak, ismini Türk ve dünya tarihine altın harflerle yazdırdı.
Büyük Başkan Atatürk, 1881’de Selanik’te dünyaya geldi. Annesi Zübeyde Hanım’ın dileği doğrultusunda ilköğrenimine Hafız Mehmet Efendi’nin mahalle mektebinde başlayan Atatürk, ondan sonrasında babası Ali İstek Efendi’nin isteği ile geçtiği Şemsi Efendi Mektebinde ilkokulu bitirdi.
Ortaokul eğitimi için gittiği Selanik Mülkiye Rüştiyesinden kendi isteğiyle ayrılan Atatürk, tahsilini Selanik Askeri Rüştiyesinde sürdürdü. Bu okulda matematik öğretmenliği yapan Yüzbaşı Mustafa Efendi, Atatürk’ü sınıftaki öbür “Mustafa”lardan ayırmak için üstün yetenekli öğrencisine ikinci isim olarak “Kemal” ismini koydu.
Mustafa Kemal, Selanik Askeri Rüştiyesini bitirdikten daha sonra Manastır Askeri İdadisinden ikincilikle mezun oldu. Askeri tahsilinin yanında yabancı lisan eğitimi de alan Atatürk, yazları müsaadeli döndüğü Selanik’te Fransızca dersleri gördü.
sonrasındasında İstanbul’a gelerek 1899’da girdiği Harp Okulunu 1902’de teğmen rütbesiyle bitiren Atatürk, Harp Akademisinden de 1905’te kurmay yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu.
Atatürk, kurmaylık stajı için, 1905’te Şam’da 5. Ordu buyruğuna atandı. Suriye bölgesindeki üstün hizmetleri niçiniyle Beşinci Rütbe’den Mecidi Nişanı verilen Atatürk, 1907’de merkezi Makedonya’nın Manastır kentinde bulunan 3. Ordu Karargahı’na atandı. Atatürk, 3. Ordu Karargahı’nın Selanik’teki kurmay şubesinde gorevlendirildi.
Mustafa Kemal Atatürk, Manastır ve Selanik’te gorevliyken 1909’da İstanbul’daki 31 Mart Olayı’nı bastıran Hareket Ordusu’nda vazife yaptı.
1910’da Arnavutluk’taki isyanı bastırmak için düzenlenen harekatta da gorevlendirilen Atatürk, İtalya’nın 1911’de Trablusgarp’a asker çıkarması üzerine Tobruk’a gönderildi.
Tobruk ve Derne’de Türk kuvvetlerini muvaffakiyetle yönettikten daha sonra binbaşı rütbesiyle 1912-1913 senelerında Balkan Savaşı’na katılan Atatürk, Edirne’yi Bulgaristan’dan geri alan kolorduda bakılırsav yaptı.
Çanakkale’de üstün muvaffakiyet
Atatürk, 1913’te Sofya’da ataşeliğe atandı. Ataşe olarak bakılırsav yaptığı sırada, Birinci Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine Atatürk, Başkomutanlık Vekaleti’ne müracaat ederek cephede nazaranv almak istedi.
Kendisine “Sizin için orduda her vakit bir bakılırsav vardır. Lakin Sofya Ataşemiliterliği’ni daha değerli gördüğümüzden sizi orada bırakıyoruz.” karşılığının verilmesi üzerine Büyük Başkan, Başkomutan Vekili Enver Paşa’ya şu mektubu yazdı:
“Vatanın müdafaasına ilişkin aktif görevlerden daha önemli ve büyük bir görev olamaz. Arkadaşlarım muharebe cephelerinde, ateş çizgilerinde bulunurken ben, Sofya’da ataşemiliterlik yapamam. Şayet birinci sınıf subay olmak liyakatinden mahrumsam, kanaatiniz bu ise lütfen açık söyleyiniz.”
Bunun üzerine Atatürk, 1915’te Esat Paşa komutasındaki 3. Kolordu’ya bağlı Tekirdağ’da oluşturulacak 19. Tümen Komutanlığına atandı.
Gelibolu Yarımadası’na asker çıkaran ve Conkbayırı’na ilerleyen düşman birlikleri Atatürk’ün komutasındaki 19. Tümen kuvvetlerinin taarruzuyla geri çekildi. Atatürk, “Anafartalar kahramanı” olarak ün kazandı.
Atatürk, Conkbayırı taarruzu sırasında göğsüne isabet eden şarapnel kesiminin göğüs cebindeki saati parçalayarak dönmesi kararı mutlak bir mevtten kurtuldu.
Doğu Cephesi’nde 16. Kolordu Komutanlığına atanan Atatürk, 1916’da Rus akınlarını durdurarak Bitlis ve Muş’u düşmandan geri aldı ve bu cephede generalliğe terfi etti.
1917’de Filistin ve Suriye’de vazifeli 7’nci Ordu Komutanlığı’na atanan Atatürk, birebir yıl Veliaht Vahdettin ile Almanya’ya giderek Alman Genel Karargahı ve Alman savaş cephelerinde incelemelerde bulundu.
1918’de bir daha gorevlendirildiği Suriye cephesinde 7’nci Ordu Komutanıyken, Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan daha sonra İstanbul’a döndü. Ülkeyi düşman işgalinden kurtarmak gayesini bilinmeyen tutarak, Ordu Müfettişliği nazaranvi ile İstanbul’dan ayrıldı.
Tam bağımsızlığa giden birinci adım
Karadeniz yoluyla 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkan Mustafa Kemal, 22 Haziran 1919’da Amasya Genelgesi’ni yayımladı. Türk milletine, “Vatanın bütünlüğünün ve milletin bağımsızlığının tehlikede olduğunu, azim ve kararlılıkla vatanın kurtarılması için Sivas’ta bir kongre toplanacağını” bildirdi. Ayrıyeten Osmanlı Hükümeti’nin verdiği bakılırsavden ve askerlikten istifa ederek, 23 Temmuz 1919’da Erzurum’da, 4 Eylül 1919’da Sivas’ta toplanan kongrelerin başkanlığını yaptı.
Bu kongrelerde, “Düşman işgaline karşı milletin vatanı savunacağı, bu emelle süreksiz bir hükümetin kurulacağı ve bir ulusal meclisin toplanacağı, manda ve himayenin kabul edilmeyeceği” kararları alındı ve belirtildi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), onun eforlarıyla 23 Nisan 1920’de Ankara’da tarihi vazifesine başladı. Mustafa Kemal Atatürk, Meclis ve Hükümet Lideri seçildi.
TBMM açılmadan 17 gün evvel, 6 Nisan 1920’de, Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla Anadolu Ajansı (AA) kuruldu. “Türkiye’nin sesini dünyaya duyurmak” emeliyle kurulan AA, TBMM’nin çıkardığı birinci kanunları duyurdu, Ulusal Gayret’in ve Kurtuluş Savaşı’nın her evresine tanıklık etti.
TBMM açılarak ulusal bir hükümet kurulmasına karşın Osmanlı Hükümeti ile İtilaf Devletleri içinde 10 Ağustos 1920’de Sevr Antlaşması imzalandı.
Büyük Başkan Atatürk, United Telegraph gazetesi muhabirine yaptığı açıklamada, Sevr Antlaşması’nı tanımadıklarını vurgulayarak, “Siyasi, isimli, iktisadi ve mali bağımsızlığımızı imhaya ve sonuçta yaşama hakkımızı inkara ve kaldırmaya yöneltilmiş Sevr Antlaşması bizce mevcut değildir.” sözlerini kullandı.
TBMM tarafınca Osmanlı Hükümeti ile İtilaf Devletleri içinde imzalanan Sevr Antlaşması’nın kabul edilmediği dünyaya duyuruldu.
Yunan Ordusu bozguna uğratıldı
İtilaf Devletleri’nin sayesinde İzmir’i işgal eden Yunan kuvvetlerinin ilerlemesi, 1921’de Birinci ve İkinci İnönü savaşlarıyla durduruldu.
Yunan ordusunun 23 Ağustos 1921’de bir daha taarruz etmesiyle Sakarya Meydan Muharebesi başladı. Atatürk, birliklere, “Savunma sınırı yoktur, savunma sathı vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz.” buyruğunu verdi.
Yunan ordusu bozguna uğratılarak, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın yönettiği Türk ordusu, Sakarya Meydan Muharebesi’ni zaferle sonuçlandırdı. 22 gün süren bu savaşta Yunan ordusu ağır kayıplara uğratıldı. Bu zafer niçiniyle Mustafa Kemal Atatürk’e, TBMM tarafınca “Mareşal” rütbesi ve “Gazi” unvanı verildi.
Sakarya Zaferi’nin akabinde 13 Ekim 1921’de Kafkas Cumhuriyetleri ile Kars Antlaşması, 20 Ekim 1921’de Fransızlarla Hatay dışında bugünkü Türkiye hududunun çizildiği Ankara Antlaşması imzalandı.
Atatürk’ün komutanlığında Türk ordusu, vatanı düşman işgalinden kurtarmak için 26 Ağustos 1922’de karşı akına geçerek Büyük Taarruz’u başlattı.
Mustafa Kemal Paşa’nın yönettiği 30 Ağustos 1922’deki Dumlupınar (Başkomutan) Meydan Muharebesi’nde Türk ordusu, Yunan ordusunun büyük kısmını yok etti. Bozguna uğrayarak kaçan düşman kuvvetlerini izleyen Türk ordusu, 9 Eylül 1922’de İzmir’e girdi.
Anadolu’yu düşman istilasından kurtaran büyük askeri zaferlerin akabinde 11 Ekim 1922’de Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı ve İtilaf Devletleri işgal ettikleri Türk topraklarından çekildi.
Lozan Antlaşması
İsmet İnönü başkanlığındaki Türkiye heyeti ile İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya içinde 24 Temmuz 1923’te Lozan Antlaşması imzalandı.
Büyük Başkan, Lozan Antlaşması’na ait, “Bu antlaşma, Türk milleti aleyhine, asırlardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması’yla tamamlandığı zannedilmiş büyük bir suikastın yıkılışını söz eder bir vesikadır.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye Cumhuriyeti’nin birinci Cumhurbaşkanı
Kurtuluş Savaşı’nın akabinde TBMM tarafınca 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edilirken, Mustafa Kemal Atatürk de Cumhurbaşkanı seçildi. 1938’de vefatına dek art geriye 4 defa Cumhurbaşkanı seçilen Atatürk, bu vazifesi en uzun mühlet yürüten Cumhurbaşkanı oldu.
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’e 14 Haziran 1926’da İzmir’de yapılması planlanan suikast teşebbüsü engellendi. Suikast teşebbüsünün elebaşları İzmir’de tutuklandı.
Büyük Başkan, suikast teşebbüsüne ait Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, “Alçak teşebbüsün benim şahsımdan fazla kutsal Cumhuriyetimize ve onun dayandığı yüksek unsurlarımıza yönelmiş bulunduğuna kuşku yoktur. Benim naçiz bedenim bir gün elbette toprak olacaktır ancak Türkiye Cumhuriyeti ebediyen payidar kalacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Gazi Mustafa Kemal’e, 24 Kasım 1934’te 2587 sayılı Kanunla “Atatürk” soyadı verildi ve bu soyadının diğerleri tarafınca kullanılması yasaklandı.
Türkiye’nin bölgesinde ve dünyada tesirli bir aktör olarak öne çıkmasına katkıda bulundu
Mustafa Kemal Atatürk, 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı’nın tesirlerini hafifçeletmek ve ülkenin kalkınmasını hızlandırmak emeliyle 1933’te Beş Yıllık Sanayi Planı’nı başlattı. Birebir periyotta dış siyasette da kıymetli adımlar atıldı. Milletler Cemiyeti’ne girilmesi, Balkan Antantı’nın imzalanması, Montrö Boğazlar Kontratı ve Sadabat Paktı üzere teşebbüsler, Türkiye’nin bölgesinde ve dünyada tesirli bir aktör olarak öne çıkmasına katkıda bulundu.
Atatürk, Hatay’ın anavatana katılması için ağır diplomatik uğraş sarf etti ve onun bu gayesi, vefatının akabinde 1939’da gerçekleşti.
Sırf Türk milletinin Kurtuluş Savaşı’nı muvaffakiyetle yöneten bir kumandan olarak değil, hem de gerçekleştirdiği ihtilallerle de dahi bir devlet adamı olarak tarihe geçen Mustafa Kemal Atatürk, 57 yıl süren hayatında, milletinin ve vatanının bağımsızlığı için yılmadan çalıştı ve girdiği her uğraştan zaferle çıktı.
Askeri ve siyasi dehasıyla Türk ve dünya tarihine ismini altın harflerle yazdıran Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım 1938’de 57 yaşındayken Dolmabahçe Sarayı’nda saat 09.00’u 5 geçe hayata gözlerini yumdu.
Atatürk’ün vefatı yalnızca Türkiye’de değil bütün dünyada büyük kederle karşılanırken, yabancı devlet adamları biroldukca açıklama yaptı ve ileti yayımladı.
Atatürk’ün naaşı 10 Kasım 1953’te Anıtkabir’e nakledildi
Atatürk’ün Türk bayrağına sarılı tabutu, Dolmabahçe Sarayı büyük merasim salonunda bir katafalk üzerine yerleştirilerek 3 gün müddetle milletin ziyaretine bırakıldı.
Cenaze, sonrasındasında 20 Kasım 1938’de Ankara’ya getirildi ve 21 Kasım 1938’de büyük merasimle Etnografya Müzesi’ndeki süreksiz kabrine konuldu. Cenaze merasimine bütün dünya devletleri özel temsilciler gönderdi. Merasimde, Çanakkale’de ve öteki muharebelerde Atatürk’e karşı savaşmış yabancı generaller de yer aldı.
Atatürk’ün naaşı, vefatının 15’inci yılı olan 10 Kasım 1953’te Anıtkabir’e nakledildi.