Koronavirüs hadiselerinin yükselişe geçmesinin akabinde aşı olmayan şahıslar için birtakım kısıtlamaların uygulanması gerektiği tartışmaları sürerken, Ankara Barosu Lideri Erinç Sağkan ve Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Ersan Şen olayın tüzel boyutunu kıymetlendirdi. Sağlık Bakanlığı yetkilileri ise şu an gündemde rastgele bir yasak niyetinin olmadığını söylemiş oldu.
Hürriyet’ten Meltem Özgenç ve Mesut Hasan Benli’nin haberine bakılırsa; Ankara Barosu Lideri Erinç Sağkan, “Aşısızlara yasak getirilmesi hususu değerlendirilirken evvela bahsin kamusal alan ve özel alan olmak üzere ayrılarak kıymetlendirilmesi gerekiyor. Kamusal alan dediğimiz, yani kaynağını anayasamızdan alan, temel hak ve özgürlüklerin kamu hizmeti boyutunun yasal bir düzenleme olmaksızın sonlandırılması mümkün değildir. Kaldı ki bu yasal düzenleme ile getirilen sonlandırmanın da bir hakkın özüne dokunmaksızın ve ölçülülük unsuru doğrultusunda Anayasa’ya karşıt olmaması gerekir” dedi.
Sağkan, “Bu kapsamda mesela eğitim hakkı, sıhhat hakkı üzere kamusal hizmetlerde aşılı ya da aşısız vatandaş ayrımı yapılamaz, çünkü bu hususta bir yasal düzenleme bugüne kadar yapılmamıştır. Özel dal alanına giren konularda ise (restoranlar, cümbüş merkezleri, AVM’ler gibi) mevzunun kamu sıhhati üzere epey değerli bir meseleye tekabül ediyor olması niçiniyle, bir kişinin aşı olup olmamasının yalnızca kendisini ilgilendiren bir durum değil, o toplumda yaşayan herkesi ilgilendiriyor olması niçiniyle makul ve ölçülü önlemlerin alınabileceğini düşünüyorum. Lakin bu bahsin da ayrımcılık yasağı üzere ileride berbata kullanmasının önünü de kesmek emeliyle, yasal bir düzenleme ile yapılması hukuk devleti olmanın bir gereğidir” diye devam etti.
“Zorunlu aşı, özel hayatın kapalılığını ihlal etmez”
Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Ersan Şen de, “Zorunlu aşı, Anayasa husus 20 ile garanti altına alınan özel ömrün kapalılığını ihlal etmez. 20’nci hususun 2’nci fıkrasında ‘genel sağlık’ bir sınırlama niçini olarak sayılmıştır. Bu açıdan tehlikeli salgın hastalık kabul edilen Covid-19’a karşı getirilecek aşı zaruriliği, ‘Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması’ başlıklı Anayasa husus 13’e de uygun olacaktır” dedi.
Prof. Şen, şu biçimde devam etti:
“Düzenlemeler ve içtihatlar ışığında zarurî aşı uygulamasının getirilmesi mümkündür. Anayasanın ilgili kararları ile 1593 sayılı Genel Hıfzıssıhha Kanunu’nda işaret edilen düzenlemeler doğrultusunda, muhtemel bir zarurî aşı uygulamasının getirilmesi halinde, Anayasaya tersliğin oluşmayacağı kararına varılabilir. Ayrıyeten; aşı zorunluluğunun yerine getirilmesi için ek önlemler alınarak, haklı mazeret olmaksızın aşı yaptırmayanların belirli hizmetlerden yararlanmaları yahut belirlenen yerlere giriş çıkışları engellenebilir. Lakin mecburî aşı uygulamasının getirilmesi daha sonrasında hak ihlallerinin ortaya çıkabileceği açıktır.
Bu çeşit ihlallerin önlenebilmesi için, hem tıbbi önlemler ve birebir vakitte mecburî aşı uygulaması ile sonuçları bakımından daha açık, öngörülebilir ve anlaşılabilir yasal desteğe muhtaçlık olduğu görülmektedir.”
Bakanlık yetkilileri: Gündemde yok
Sıhhat Bakanlığı yetkilileri ise, “Bakanlığın gündeminde, rastgele bir yasak niyeti bulunmuyor. Aşılamanın ikna usulüyle ilerlemesi konusunda kararlıyız. Bunun en kıymetli sebebi de sıhhatin anayasal olarak korunan bir hak olması” dedi.
Hürriyet’ten Meltem Özgenç ve Mesut Hasan Benli’nin haberine bakılırsa; Ankara Barosu Lideri Erinç Sağkan, “Aşısızlara yasak getirilmesi hususu değerlendirilirken evvela bahsin kamusal alan ve özel alan olmak üzere ayrılarak kıymetlendirilmesi gerekiyor. Kamusal alan dediğimiz, yani kaynağını anayasamızdan alan, temel hak ve özgürlüklerin kamu hizmeti boyutunun yasal bir düzenleme olmaksızın sonlandırılması mümkün değildir. Kaldı ki bu yasal düzenleme ile getirilen sonlandırmanın da bir hakkın özüne dokunmaksızın ve ölçülülük unsuru doğrultusunda Anayasa’ya karşıt olmaması gerekir” dedi.
Sağkan, “Bu kapsamda mesela eğitim hakkı, sıhhat hakkı üzere kamusal hizmetlerde aşılı ya da aşısız vatandaş ayrımı yapılamaz, çünkü bu hususta bir yasal düzenleme bugüne kadar yapılmamıştır. Özel dal alanına giren konularda ise (restoranlar, cümbüş merkezleri, AVM’ler gibi) mevzunun kamu sıhhati üzere epey değerli bir meseleye tekabül ediyor olması niçiniyle, bir kişinin aşı olup olmamasının yalnızca kendisini ilgilendiren bir durum değil, o toplumda yaşayan herkesi ilgilendiriyor olması niçiniyle makul ve ölçülü önlemlerin alınabileceğini düşünüyorum. Lakin bu bahsin da ayrımcılık yasağı üzere ileride berbata kullanmasının önünü de kesmek emeliyle, yasal bir düzenleme ile yapılması hukuk devleti olmanın bir gereğidir” diye devam etti.
“Zorunlu aşı, özel hayatın kapalılığını ihlal etmez”
Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Ersan Şen de, “Zorunlu aşı, Anayasa husus 20 ile garanti altına alınan özel ömrün kapalılığını ihlal etmez. 20’nci hususun 2’nci fıkrasında ‘genel sağlık’ bir sınırlama niçini olarak sayılmıştır. Bu açıdan tehlikeli salgın hastalık kabul edilen Covid-19’a karşı getirilecek aşı zaruriliği, ‘Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması’ başlıklı Anayasa husus 13’e de uygun olacaktır” dedi.
Prof. Şen, şu biçimde devam etti:
“Düzenlemeler ve içtihatlar ışığında zarurî aşı uygulamasının getirilmesi mümkündür. Anayasanın ilgili kararları ile 1593 sayılı Genel Hıfzıssıhha Kanunu’nda işaret edilen düzenlemeler doğrultusunda, muhtemel bir zarurî aşı uygulamasının getirilmesi halinde, Anayasaya tersliğin oluşmayacağı kararına varılabilir. Ayrıyeten; aşı zorunluluğunun yerine getirilmesi için ek önlemler alınarak, haklı mazeret olmaksızın aşı yaptırmayanların belirli hizmetlerden yararlanmaları yahut belirlenen yerlere giriş çıkışları engellenebilir. Lakin mecburî aşı uygulamasının getirilmesi daha sonrasında hak ihlallerinin ortaya çıkabileceği açıktır.
Bu çeşit ihlallerin önlenebilmesi için, hem tıbbi önlemler ve birebir vakitte mecburî aşı uygulaması ile sonuçları bakımından daha açık, öngörülebilir ve anlaşılabilir yasal desteğe muhtaçlık olduğu görülmektedir.”
Bakanlık yetkilileri: Gündemde yok
Sıhhat Bakanlığı yetkilileri ise, “Bakanlığın gündeminde, rastgele bir yasak niyeti bulunmuyor. Aşılamanın ikna usulüyle ilerlemesi konusunda kararlıyız. Bunun en kıymetli sebebi de sıhhatin anayasal olarak korunan bir hak olması” dedi.