Marmara Denizi ve Adalar, Resmi Gazete’de cuma günü yayımlanan Cumhurbaşkanlığı sonucu ile “özel etraf müdafaa bölgesi” ilan edildi.
Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı artık tüm bu bölgelerde tarz, temel ve planların belirlenmesi, yapılması ve onaylanması sürecinde yetkili mercii olacak.
“Nasıl planların çıkacağını bilmiyoruz”
Kararla bir arada, Adalar ilçesinde imar planı yapma yetkisi de İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden alınarak, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na verilmiş oldu.
Tamamı doğal sit alanı olan Adalar’da planları onama yetkisi esasen Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na aitti. Lakin planları İstanbul Büyükşehir Belediyesi yapıyor ve kelam konusu planlar İBB meclisinde onaylanıp ilgili bakanlığa gönderiliyordu. Son karar ile bir arada, bundan bu biçimde etrafın araştırılması, korunması ve izlenmesine ait belirlenecek yol temel ve planlar Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafınca hazırlanıp onaylanacak. Yani İBB, imar planları üstündeki yetkisini kaybetmiş oldu.
Mevzuya ait DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan İBB İmar ve Şehircilik Daire Lideri Gürkan Akgün, “Bir kez bir yetki sorunu. Plan yapma ytesirinin yerelden merkeze alınması bir sıkıntıdır. İkincisi, bizim yaptığımız planlar kamuoyuna mal olmuş, Adalar bölgesini koruyan ve belli bir vizyon koyan planlardı. Lakin gelecekte nasıl planlar çıkacak bilmiyoruz. Yassıada planlarını da bakanlık yapmış. ötürüsıyla geleceğe yönelik ne yapılacağına dair rastgele bir bilgimiz yok lakin, geçmiş deneyimlerden öğrendiklerimiz var” yorumunu yaptı.
Kanunun gerisinden dolanma
Aslında İBB, yıllardır bir imar planı olmayan Adalar bölgesi için meslek odalarının da görüşünü alarak yeni bir imar planı hazırlayıp Haziran 2021’de İBB Meclisi’ne sunmuştu. Kelam konusu plan onay sürecindeydi. Fakat kararla bir arada imar planı yapma ve onaylama sürecinin bir daha başlaması gerekecek.
Etraf hukuku alanında çalışan Avukat Yakup Okumuşoğlu da sonucu “yerel idare prensiplerine aykırı” bulduğunu söz ediyor. Mevzuyu DW Türkçe’ye kıymetlendiren Okumuşoğlu, “Bu bölgenin Özel Etraf Müdafaa Alanı ilan edilmesi ile, ilgili belediyelerin plan yapma yetkisi ellerinden alınmıştır. ötürüsıyla burada kelam konusu belediyelerin yargı yoluna başvurma hakları var. Mahallî idarelerin, yetki alanları ortasında plan yapmaları kendi uhdelerindedir. Bunun, Özel Etraf Müdafaa Alanı ilan edilerek ellerinden alınması, kanunun bir bakıma gerisinden dolanma ve yetkilerinin elinden alınması demektir” dedi.
Ekolojik olarak kıymete sahip lakin sanayi, turizm yahut yapılaşma niçiniyle bozulma yahut yok olma riski altında olan bölgeler Özel Etraf Muhafaza Bölgesi olarak ilan edilebiliyor. Etraf, Şehircilik ve İklim Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan bilgiye göre Türkiye’de 16 adet Özel Etraf Muhafaza Bölgesi bulunuyor. Bunlar içinde Belek, Foça, Datça-Bozburun, Tuz Gölü, Pamukkale üzere bölgeler var.
Son karardaki Özel Etraf Muhafaza Alanı statüsü sadece İstanbul’un Adalar ilçesini kapsamıyor. Marmara Denizi’nin tamamı ile Boğazlar üstündeki mevcut plan ve projeler, Cumhurbaşkanlığı sonucunda belirlenen kararlara bakılırsa yapılacak ve kıymetlendirme sonuçlanana kadar da bu bölgelerdeki uygulamalar duracak.
“Bakanlık sit alanlarını yapılaşmaya açıyor”
TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi İdare Konseyi Lideri Esin Köymen, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yetki sahibi olduktan daha sonra doğal sit alanlarını korumak yerine yapılaşmaya açtığını hatırlatıyor. DW Türkçe’ye konuşan Köymen, “Eski ismiyle Etraf ve Şehircilik Bakanlığı bir KHK ile kuruldu ve doğal sit alanları üzerinde tasarruf bu bakanlığa geçti. Bakanlık daha evvel sit alanı ilan edilen yerlerde, yeni ekolojik temelli bilimsel raporlar hazırladı ve bunların sit derecelerini bir daha kıymetlendirdi. Bu süreç ortasında Boğaziçi Üniversitesi’nde, Yıldız Parkı’nda, Kaşık Adası’nda ve daha bir epeyce yerdeki sit alanları ‘sürdürülebilir müdafaa ve denetimli kullanım alanına’ dönüştürüldü. Bunlara her türlü yerleşim alanı yapılabiliyor ve turizme açılabiliyor” dedi.
Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı artık tüm bu bölgelerde tarz, temel ve planların belirlenmesi, yapılması ve onaylanması sürecinde yetkili mercii olacak.
“Nasıl planların çıkacağını bilmiyoruz”
Kararla bir arada, Adalar ilçesinde imar planı yapma yetkisi de İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden alınarak, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na verilmiş oldu.
Tamamı doğal sit alanı olan Adalar’da planları onama yetkisi esasen Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na aitti. Lakin planları İstanbul Büyükşehir Belediyesi yapıyor ve kelam konusu planlar İBB meclisinde onaylanıp ilgili bakanlığa gönderiliyordu. Son karar ile bir arada, bundan bu biçimde etrafın araştırılması, korunması ve izlenmesine ait belirlenecek yol temel ve planlar Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafınca hazırlanıp onaylanacak. Yani İBB, imar planları üstündeki yetkisini kaybetmiş oldu.
Mevzuya ait DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan İBB İmar ve Şehircilik Daire Lideri Gürkan Akgün, “Bir kez bir yetki sorunu. Plan yapma ytesirinin yerelden merkeze alınması bir sıkıntıdır. İkincisi, bizim yaptığımız planlar kamuoyuna mal olmuş, Adalar bölgesini koruyan ve belli bir vizyon koyan planlardı. Lakin gelecekte nasıl planlar çıkacak bilmiyoruz. Yassıada planlarını da bakanlık yapmış. ötürüsıyla geleceğe yönelik ne yapılacağına dair rastgele bir bilgimiz yok lakin, geçmiş deneyimlerden öğrendiklerimiz var” yorumunu yaptı.
Kanunun gerisinden dolanma
Aslında İBB, yıllardır bir imar planı olmayan Adalar bölgesi için meslek odalarının da görüşünü alarak yeni bir imar planı hazırlayıp Haziran 2021’de İBB Meclisi’ne sunmuştu. Kelam konusu plan onay sürecindeydi. Fakat kararla bir arada imar planı yapma ve onaylama sürecinin bir daha başlaması gerekecek.
Etraf hukuku alanında çalışan Avukat Yakup Okumuşoğlu da sonucu “yerel idare prensiplerine aykırı” bulduğunu söz ediyor. Mevzuyu DW Türkçe’ye kıymetlendiren Okumuşoğlu, “Bu bölgenin Özel Etraf Müdafaa Alanı ilan edilmesi ile, ilgili belediyelerin plan yapma yetkisi ellerinden alınmıştır. ötürüsıyla burada kelam konusu belediyelerin yargı yoluna başvurma hakları var. Mahallî idarelerin, yetki alanları ortasında plan yapmaları kendi uhdelerindedir. Bunun, Özel Etraf Müdafaa Alanı ilan edilerek ellerinden alınması, kanunun bir bakıma gerisinden dolanma ve yetkilerinin elinden alınması demektir” dedi.
Ekolojik olarak kıymete sahip lakin sanayi, turizm yahut yapılaşma niçiniyle bozulma yahut yok olma riski altında olan bölgeler Özel Etraf Muhafaza Bölgesi olarak ilan edilebiliyor. Etraf, Şehircilik ve İklim Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan bilgiye göre Türkiye’de 16 adet Özel Etraf Muhafaza Bölgesi bulunuyor. Bunlar içinde Belek, Foça, Datça-Bozburun, Tuz Gölü, Pamukkale üzere bölgeler var.
Son karardaki Özel Etraf Muhafaza Alanı statüsü sadece İstanbul’un Adalar ilçesini kapsamıyor. Marmara Denizi’nin tamamı ile Boğazlar üstündeki mevcut plan ve projeler, Cumhurbaşkanlığı sonucunda belirlenen kararlara bakılırsa yapılacak ve kıymetlendirme sonuçlanana kadar da bu bölgelerdeki uygulamalar duracak.
“Bakanlık sit alanlarını yapılaşmaya açıyor”
TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi İdare Konseyi Lideri Esin Köymen, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yetki sahibi olduktan daha sonra doğal sit alanlarını korumak yerine yapılaşmaya açtığını hatırlatıyor. DW Türkçe’ye konuşan Köymen, “Eski ismiyle Etraf ve Şehircilik Bakanlığı bir KHK ile kuruldu ve doğal sit alanları üzerinde tasarruf bu bakanlığa geçti. Bakanlık daha evvel sit alanı ilan edilen yerlerde, yeni ekolojik temelli bilimsel raporlar hazırladı ve bunların sit derecelerini bir daha kıymetlendirdi. Bu süreç ortasında Boğaziçi Üniversitesi’nde, Yıldız Parkı’nda, Kaşık Adası’nda ve daha bir epeyce yerdeki sit alanları ‘sürdürülebilir müdafaa ve denetimli kullanım alanına’ dönüştürüldü. Bunlara her türlü yerleşim alanı yapılabiliyor ve turizme açılabiliyor” dedi.