İbnülemin’in hazinesi sergileniyor

JoKeR

Active member
R.RUVEYDA OKUMUŞ

Doğumunun 150. yılı vesilesiyle İbnülemin Mahmud Kemal İnal (1871-1957) Fatih Belediye ve İstanbul Üniversitesi’nin işbirliğiyle hazırlanan bir stant ile anılıyor. Fatih Belediyesi’ndeki Cam Küp Galeri’de açılan stant İbnülemin’in ömrü boyunca biriktirdiği ve 1949’da İstanbul Üniversitesi’ne bağışladığı koleksiyonundan seçme eserler yer alıyor. İbnülemin Sergisi’nin danışmalığını Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk ve Dr. Ali İstek Özcan üstlenirken küratörlüğünü ise Osman Özsoy gerçekleştirdi. Yazma ve matbu eserler, çizgi levhaları, yazı ekipleri, fotoğraflar ile çeşitli şahsi eşyalardan oluşan İstanbul Üniversitesi Az Eserler’de koruma edilen İbnülemin Koleksiyonu birinci sefer bu stantla sanatseverlerin ilgisine sunuluyor.

Ressam Feyhaman Duran’ın fırçasından İbnülemin Mahmud Kemal İnal


Kültür, sanat ve ilim dünyamızın değerli simalarından biri olan İbnülemin, 17 Kasım 1871 tarihinde Beyazıt’ta Mercan mahallesinde babasının ismiyle anılan Mühürdar Emin Paşa Konağı’nda doğdu. İbnülemin, rüşdiyeyi bitirdikten daha sonra bir mühlet Mülkiye Mektebi’ne devam etti lakin sıhhat sebebiyle okulu bitiremedi. Hukuk Mektebi’ndeki derslere dinleyici olarak katıldı. Resmî tahsilinin yanı sıra özel hocalardan da dersler aldı. Bu hocalardan dinî ilimlerin yanı sıra çizgi, Arapça, Farsça ve Fransızca öğrendi.

1953’de İbnülemin gururuna İstanbul Üniversitesi’nde düzenlenen görüşmede konuşmasını yaparken (Taha Toros Arşivi)


YILDIZ SARAYI ARŞİVİ

1889’da 18 yaşında Babıali’ye giren İbnülemin, çeşitli mevki ve makamlarda 33 yıl devlet hizmetinde bulundu. Babıali’de pek önemli ve uğraşlı bir bürokrat olarak göze çarpan İbnülemin, bu mühlet zarfında 16 sadrazamla çalıştı. 1908 daha sonrasında Yıldız Sarayı’ndan intikal eden arşiv evraklarının tasnifini gerçekleştirdi. Memuriyeti sırasında devlet bürokrasisini yakından tanıdı ve ileride yazacağı kitaplarda kaynak olarak kullanacağı arşiv evraklarını görme imkânı buldu. Babıali’deki görevi sırasında kültür tarihimizde kıymetli bir yere sahip olan kurumların kurulmasına da öncülük etti. Türk ve İslâm Yapıtları Müzesi’nin birinci hâli olan ve 1914’te açılan Evkâf-ı İslâmiye Müzesi bunlardan birisidir. Günden güne azalan ve çeşitli yollarla yurt dışına çıkarılan eski yapıtları korumak ismine tesis edilen bu müzenin uzun mühlet yönetim heyetinde yer aldı. Cumhuriyet periyodunda ise Türk ve İslâm Yapıtları Müzesi’nin müdürlüğünü yaptı. Birebir biçimde çizgi sanatının korunması ve devam ettirilmesine yönelik olarak 1914’te eğitime başlayan Medresetü’l-Hattâtîn’in kuruluşuna katkı sağladı. İbnülemin, meslek hayatında gösterdiği muvaffakiyetler sonucunda devlet ve üst seviye yabancı devlet adamları tarafınca madalya ve nişanlarla taltif edildi. Türk ve İslâm Yapıtları Müzesi müdürlüğünü yaparken 1935’te yaş haddinden emekliye ayrıldı. Emekliliği ile bir arada ağır bir eser verme faaliyetine girişti.

Münif Fehim’in çizimiyle İbnülemin Sahaflar Çarşısı’ndan geçerken


BEN YAZMASAM KİMSE YAZMAYACAK

İbnülemin yazı hayatına 19 yaşında başladı ve 60 yıla yakın bir müddetde bir fazlaca hususta eser verdi. Osmanlı periyodunda Tarîk, Mürüvvet, Tercüman-ı Hakikat, Asır, Mütalâa, Fotoğraflı Gazete, Beyânü’l-Hak Cumhuriyet periyodunda ise Türk Tarih Encümeni Mecmuası ve Vakit gazetesinde İbnülemin’in dinî, edebî ve tarihî mevzular başta olmak üzere çeşitli yazıları yayınlandı. Osmanlı’nın son devrini şahsen yaşayan, bir epeyce hadisenin şahidi olan İbnülemin’in tarih alanında birinci elden kaynaklara ve vesikalara dayanarak hazırladığı eserler döneminde büyük bir ilgiyle karşılandı. “Muhakkak biliyorum ki ben yazmasam kimse yazmayacak” diyen İbnülemin Son Asır Türk Şairleri (1930-1942), Son Sadrıazamlar (1940-1953), Son Hattatlar (1955), Güzel Sada (1958) isimli tarihi ve biyografik eserler kaleme aldı. 24 Mayıs 1957’de vefat eden İbnülemin, Merkezefendi Kabristanı’na defnedildi. Yazdığı vasiyetname doğrultusunda mal varlığının büyük kısmını hayır kurumlarına vakfetti.



Stant kataloğu da hazırlandı

Doğumunun 150. yıldönümünde İbnülemin Mahmud Kemal İnal standı ötürüsıyla bir katalog kitap da hazırlandı. Kelam konusu katalokta İbnülemin’in hayatı, yapıtları ve koleksiyonu tüm taraflarıyla ele alınıyor. Standın kataloguna Fatih Belediyesi’nin internet adresinden online olarak erişilebilir.

İbnülemin koleksiyonunda bulunan Hutût-ı Meşâhir’de yer alan Sultan II. Mahmud’un el yazısı ve kendisini tasvir eden bir minyatür.


Birbirinden değerli eserler

86 yıllık ömrünü öğrenmeye, öğretmeye ve ilme adayan İbnülemin Mahmud Kemal İnal’ı anlatan stantta İbnülemin’in çeşitli fotoğrafları, kendi el yazısıyla kalem aldığı yapıtları, yazı ekibi, merasim elbisesi ve kılıcı, kendisine verilen nişan ve madalyalar yer alıyor. Stantta ayrıyeten Pir Hamdullah, Hafız Vahdeti, İsmail Zühdi, Mahmud Celaleddin, Mehmed Es’ad Yesari, Nazif Beyefendi, Necmeddin Okyay üzere hattatlara ilişkin birbirinden değerli sınır levhaları ile ressam Feyhaman Duran’ın (1871-1957) fırçasından İbnülemin tablosu da dikkati çekiyor. Kitaplar, kütüphaneler, hazine-i evrakın peşinde tüketilen bir ömrün izlerini nazaranbileceğiniz İbnülemin Mahmud Kemal İnal Standı 29 Temmuz’a kadar ziyaret edilebilir.



Meskeni yağmalandı

İbnülemin küçük yaşlardan başlayarak hayatı boyunca yazma kitaplar, sınır levhaları ve pahalı eşyalara ilgi duydu. Bu merakın sonucunda Mercan’daki konakta kendisine ilişkin emsali görülmemiş az bir koleksiyon oluşturdu. Bir kısmı yangınlar ve işgal felaketinin gadrine uğrayan bu eşsiz koleksiyonda 4000 civarında kitap, çizgi levhaları ve yazı örnekleri bulunmaktadır.
 
Üst