JoKeR
Active member
İnsanoğlu kayıplarıyla var. Kaybedecek bir şeylere sahip olmanın değerini bilmek gerek. Artık olmaması ve acısı da tadıyla yaşanır. Kaybetmek hoştur. Çok evvelinde kazanıldığının tescilidir.
Sezai Karakoç’un vefatına bu biçimde bakıyorum. Çok yakınımı kaybetmiş üzereyim. Görünür olmaktan en çok uzak duranımız bulunmasına karşın gözlerim arıyor. Kaybettiğim için. Yani vaktinde kazanmışım. Karakoç’u değil elbette. Bize emanet ettiklerini… Ve artık emanete sahip çıkma zamanı…
Savlı laflar edip hamaset yapmamak kaydıyla altını çizmemiz gerekenler ve tabi ki bunların sinema ile irtibatı var… Tıpkı Karakoç üzere sakin, gösterişsiz, ayağı yere sağlam basan ve kendine güvenen duruş gerekli. Popülizme teslim olmayan, üslubu önemseyen fakat vaktin ruhunun farkında… Bu toprağın insanı olarak dünyanın her bir köşesine ve görüşüne hürmet ile taban oluşturup kesinlikle ancak kesinlikle üretmek gerekli.
KARAKOÇ’UN SİNEMAYA BAKIŞI
Vaktini ve ötesini etkileyen, şekillendiren isimlerden biri olan Sezai Karakoç’un elbette sanata ve sinemaya dair görüşleri değerliydi. 21. YY’ın ikinci kısmında fikrî oluşumunu ve olgunluğunu yaşayan Karakoç, sinemanın da olgunlaşma periyoduna şahitlik eder. Batı kaynaklı bu yeni teknoloji ve sanatın, vaktin ruhuna hitap ettiğini düşünür. Kesinlikle üretim yapılması gereken bir hayal alanı olduğunu vurgular. Karakoç’a göre sinema salonu karanlık bir ayin yeridir. Haklıdır elbette. İzleyici sinema salonunun ışıkları kapandığında perdeden yansıyan yeni bir gerçekliğe teslim olur. Direktörün hayal dünyasına, arayışına ve sorularına eşlik eder izleyici. Karşılık aramaya birlikte koyulurlar.
Sinema, direktörün seyirciye karşı dayatması olmamalı. Fikir teatisi, beyin fırtınası, his alışverişi ve keşiflerle dolu sezgisel bir seyahat yaşanmalı. Sezai Karakoç, sinemanın bu soyut sonsuzluğunun geleceğimizle orijinal üslup ve yollara hamile olabileceğini düşünür. Soyut sinemadan bahseder ve sinemada saf şiir ekolü kurulabileceğini tabir eder. Kadim geleceğimizden gölge oyununun derin manalara ve yeni biçimlere kapı aralayanileceğini belirtir. “Karagöz’ün epey değişik bir ölçüde yenilenerek düş sineması ve hayal sinemasının kurulması kelam konusu olabilir”, der.
Ve olağan olarak Karakoç, bu tarz-ı sinemanın muhtevasının ebediyen ve kesinlikle İslam ruhuna ait olması gerektiğini söyler ve şöyleki devam eder:
“İşlenen realite, kesinlikle kendi realitemiz olmalıdır. Şiir, fotoğraf, tiyatro, sinema, metafizik bir temele oturmalıdır.”
Fransız Yeni Dalga akımının nönemli sineması Serseri Aşıklar
SİNEMADA BİÇİM VE ÖTESİ
İslam’ın Dirilişi ve birtakım yapıtlarının satır ortalarında sinema sanatına dair yorumlarını neşreden Karakoç’un sinema ile bağı yalnızca yazdıkları ve söylemiş olduklerinden ibaret değil. Karakoç üzere yalnızca yaşadığı periyoda değil asırlara hitap eden sanatkarların üslupları, üslup çeşitliliği bakımından en güçlü devrini ve değişik biçimde en kısır devrini bununla birlikte yaşayan sinema sanatı ismine dikkatle incelenmesi gereken bir alan. Bunun için de Karakoç’un şiirde ortaya koyduğu yeniliğe bakmamız gerekir.
Üstat Sezai Karakoç’un şiiri, Türk şiirinin dönüm noktalarından biri olan ‘İkinci Yeni’ akımına dahil edilir. Edip Cansever, Cemal Süreya, Turgut Uyar ve İlhan Berk üzere şairlerin başı çektiği bu akımın temel özelliği o güne kadar şiirde kabul edilen ve dışına çıkılmasına beğenilen bakılmayan kalıplara karşı gelinmesi ve yeni bir üslup/biçim ortaya konulmasıdır. Şairin ana gerecinin sözler olduğunu düşünürsek, Karakoç’un sözlere yüklediği mana ve söz yapıları ile oluşturduğu çağrışım çeşitliliğinin altını çizmek gerekir. İkinci yeni akımının en temel ögesi da hayal gücüne verilen ehemmiyet ile içeriğin biçimi beslemesi ve yeni üslup arayışlarıdır. Haliyle hem ikinci yeni tıpkı vakitte Sezai Karakoç sinema için epey bereketli kapılar aralayabilir.
Andrei Tarkovsky
ŞİİRDEN SİNEMAYA
Dünya sinemasında elbette sayısını bilemeyeceğimiz kadar epeyce akım ve üslup oluştu. Artık yalnızca kıtalar, ülkeler ve bölgeler değil, kentler ve daha dar alanlarda bile birbirinden farklı üretimler yapılabilmekte ve isimlendirmeler de o denli olagelmektedir. Türk Sinemasının, üzerinde yükselmesi gereken binlerce yıllık geçmişe karşın ne doğulu ne de batılı olabilmesinden bahsedemiyoruz. İşte Sezai Karakoç, ikinci yeni akımının ortasındaki sağlam yenilikçi yerini gelenekle doldurarak mükemmel bir örneklik teşkil etmiştir. Şiir sanatında önümüzde duran bu görünüm sinemada da yeni kapılar açabilir. Bilhassa kalıpların kırılması ve yeni arayışların yapılması, bunun için de geçmişten beslenilmesi sinemamız ismine ortada kalmışlığa tahlil olabilecek formüller ortaya koyabilir.
Bisiklet Hırsızları
örneğin ikinci yeni akımında çoklukla noktalama işareti kullanılmaz. Biçimsel olarak başkalarından pek farklı ve seyirciye geniş hareket alanı bırakan bir yaklaşım bu. Zira şiir üzere bir alanda noktalama işareti okuyucuyu gereğinden çok yönlendiren didaktik bir ögeye dönüşebilir. Noktalama işareti olmaması durumundaysa okuyucu kendi şekli, ruh ve hayal dünyası bağlamında yaşayıp, hayali noktalama işaretleri ile o şiiri kendine has kılabilir. İşte bu yol sinemada da kullanılıyor. Kısa planlarla sahneleri oluşturup sinemanın özünün kurgu olduğuna inanan ‘biçimci’ görüşe rağmen, seyirciye daha geniş duygu-anlam alanı bırakması ve manipülasyonun en aza indirilmesi için öykünün mizansen içerisinde halledilmesi gerektiğine inanan ve bunun için uzun planlara yönelen ‘mizansenciler’ doğmuştur.
Dünya sinemasında mizansencileri İtalyan Yeni Gerçekçilik ve Fransız Yeni Dalga kuramları temsil etmiştir. Bu kuramların doğuşu ve uygulamaları, Türk şiirinde ikinci yeni akımının doğmasından hemilk öncedir. Ayrıyeten dünya sinema tarihinin en değerli isimlerinden olan Rus sinemacı Andrei Tarkovsky’nin ismini geçirmek de kıymetli. Şiirsel sinemanın da öncü ismi sayılan Tarkovsky’nin usulü, tutumu, yaklaşımı ve üslubu biroldukça açıdan bu görüntüye örneklik teşkil edebilir.
SEZAİ KARAKOÇ SİNEMADA YAŞAMALI
Çok küçük bir örnek ile şiir-sinema ilgisinin ne kadar kuvvetli olabileceğini anlayabiliyoruz. Bir sanat kolunu biroldukca sanatla bağlantı halinde olabilir. Fekat sinema, öbür hiç bir sanat kısmında olmadığı kadar fazlaca irtibat kanalına sahip. Her sanat kolunu ortasında barındırıyor. Bu zenginliği kullanabilmek de öncesinde birikim daha sonrasında cüret istiyor. Tıpkı ikinci yeni üzere. Tıpkı Sezai Karakoç gibi…
Sezai Karakoç elbette ikinci yeni şiir akımından ibaret değil. Akımın öteki şairleriden ayrılan yanları var. İnancımıza ve geleneğimize bağlılığı, yeniliği bu bağdan kurtulmadan uygulama başarısı ve ötele seslenen diriliş manifestosu Karakoç’u kendi haricinde herkesten ayıran özellikler. Ve Karakoç, tam da bu münhasır tutumu yardımıyla sinemaya önemli kaynaklık edebilir.
Sezai Karakoç’un vefatına bu biçimde bakıyorum. Çok yakınımı kaybetmiş üzereyim. Görünür olmaktan en çok uzak duranımız bulunmasına karşın gözlerim arıyor. Kaybettiğim için. Yani vaktinde kazanmışım. Karakoç’u değil elbette. Bize emanet ettiklerini… Ve artık emanete sahip çıkma zamanı…
Savlı laflar edip hamaset yapmamak kaydıyla altını çizmemiz gerekenler ve tabi ki bunların sinema ile irtibatı var… Tıpkı Karakoç üzere sakin, gösterişsiz, ayağı yere sağlam basan ve kendine güvenen duruş gerekli. Popülizme teslim olmayan, üslubu önemseyen fakat vaktin ruhunun farkında… Bu toprağın insanı olarak dünyanın her bir köşesine ve görüşüne hürmet ile taban oluşturup kesinlikle ancak kesinlikle üretmek gerekli.
KARAKOÇ’UN SİNEMAYA BAKIŞI
Vaktini ve ötesini etkileyen, şekillendiren isimlerden biri olan Sezai Karakoç’un elbette sanata ve sinemaya dair görüşleri değerliydi. 21. YY’ın ikinci kısmında fikrî oluşumunu ve olgunluğunu yaşayan Karakoç, sinemanın da olgunlaşma periyoduna şahitlik eder. Batı kaynaklı bu yeni teknoloji ve sanatın, vaktin ruhuna hitap ettiğini düşünür. Kesinlikle üretim yapılması gereken bir hayal alanı olduğunu vurgular. Karakoç’a göre sinema salonu karanlık bir ayin yeridir. Haklıdır elbette. İzleyici sinema salonunun ışıkları kapandığında perdeden yansıyan yeni bir gerçekliğe teslim olur. Direktörün hayal dünyasına, arayışına ve sorularına eşlik eder izleyici. Karşılık aramaya birlikte koyulurlar.
Sinema, direktörün seyirciye karşı dayatması olmamalı. Fikir teatisi, beyin fırtınası, his alışverişi ve keşiflerle dolu sezgisel bir seyahat yaşanmalı. Sezai Karakoç, sinemanın bu soyut sonsuzluğunun geleceğimizle orijinal üslup ve yollara hamile olabileceğini düşünür. Soyut sinemadan bahseder ve sinemada saf şiir ekolü kurulabileceğini tabir eder. Kadim geleceğimizden gölge oyununun derin manalara ve yeni biçimlere kapı aralayanileceğini belirtir. “Karagöz’ün epey değişik bir ölçüde yenilenerek düş sineması ve hayal sinemasının kurulması kelam konusu olabilir”, der.
Ve olağan olarak Karakoç, bu tarz-ı sinemanın muhtevasının ebediyen ve kesinlikle İslam ruhuna ait olması gerektiğini söyler ve şöyleki devam eder:
“İşlenen realite, kesinlikle kendi realitemiz olmalıdır. Şiir, fotoğraf, tiyatro, sinema, metafizik bir temele oturmalıdır.”
Fransız Yeni Dalga akımının nönemli sineması Serseri Aşıklar
SİNEMADA BİÇİM VE ÖTESİ
İslam’ın Dirilişi ve birtakım yapıtlarının satır ortalarında sinema sanatına dair yorumlarını neşreden Karakoç’un sinema ile bağı yalnızca yazdıkları ve söylemiş olduklerinden ibaret değil. Karakoç üzere yalnızca yaşadığı periyoda değil asırlara hitap eden sanatkarların üslupları, üslup çeşitliliği bakımından en güçlü devrini ve değişik biçimde en kısır devrini bununla birlikte yaşayan sinema sanatı ismine dikkatle incelenmesi gereken bir alan. Bunun için de Karakoç’un şiirde ortaya koyduğu yeniliğe bakmamız gerekir.
Üstat Sezai Karakoç’un şiiri, Türk şiirinin dönüm noktalarından biri olan ‘İkinci Yeni’ akımına dahil edilir. Edip Cansever, Cemal Süreya, Turgut Uyar ve İlhan Berk üzere şairlerin başı çektiği bu akımın temel özelliği o güne kadar şiirde kabul edilen ve dışına çıkılmasına beğenilen bakılmayan kalıplara karşı gelinmesi ve yeni bir üslup/biçim ortaya konulmasıdır. Şairin ana gerecinin sözler olduğunu düşünürsek, Karakoç’un sözlere yüklediği mana ve söz yapıları ile oluşturduğu çağrışım çeşitliliğinin altını çizmek gerekir. İkinci yeni akımının en temel ögesi da hayal gücüne verilen ehemmiyet ile içeriğin biçimi beslemesi ve yeni üslup arayışlarıdır. Haliyle hem ikinci yeni tıpkı vakitte Sezai Karakoç sinema için epey bereketli kapılar aralayabilir.
Andrei Tarkovsky
ŞİİRDEN SİNEMAYA
Dünya sinemasında elbette sayısını bilemeyeceğimiz kadar epeyce akım ve üslup oluştu. Artık yalnızca kıtalar, ülkeler ve bölgeler değil, kentler ve daha dar alanlarda bile birbirinden farklı üretimler yapılabilmekte ve isimlendirmeler de o denli olagelmektedir. Türk Sinemasının, üzerinde yükselmesi gereken binlerce yıllık geçmişe karşın ne doğulu ne de batılı olabilmesinden bahsedemiyoruz. İşte Sezai Karakoç, ikinci yeni akımının ortasındaki sağlam yenilikçi yerini gelenekle doldurarak mükemmel bir örneklik teşkil etmiştir. Şiir sanatında önümüzde duran bu görünüm sinemada da yeni kapılar açabilir. Bilhassa kalıpların kırılması ve yeni arayışların yapılması, bunun için de geçmişten beslenilmesi sinemamız ismine ortada kalmışlığa tahlil olabilecek formüller ortaya koyabilir.
Bisiklet Hırsızları
örneğin ikinci yeni akımında çoklukla noktalama işareti kullanılmaz. Biçimsel olarak başkalarından pek farklı ve seyirciye geniş hareket alanı bırakan bir yaklaşım bu. Zira şiir üzere bir alanda noktalama işareti okuyucuyu gereğinden çok yönlendiren didaktik bir ögeye dönüşebilir. Noktalama işareti olmaması durumundaysa okuyucu kendi şekli, ruh ve hayal dünyası bağlamında yaşayıp, hayali noktalama işaretleri ile o şiiri kendine has kılabilir. İşte bu yol sinemada da kullanılıyor. Kısa planlarla sahneleri oluşturup sinemanın özünün kurgu olduğuna inanan ‘biçimci’ görüşe rağmen, seyirciye daha geniş duygu-anlam alanı bırakması ve manipülasyonun en aza indirilmesi için öykünün mizansen içerisinde halledilmesi gerektiğine inanan ve bunun için uzun planlara yönelen ‘mizansenciler’ doğmuştur.
Dünya sinemasında mizansencileri İtalyan Yeni Gerçekçilik ve Fransız Yeni Dalga kuramları temsil etmiştir. Bu kuramların doğuşu ve uygulamaları, Türk şiirinde ikinci yeni akımının doğmasından hemilk öncedir. Ayrıyeten dünya sinema tarihinin en değerli isimlerinden olan Rus sinemacı Andrei Tarkovsky’nin ismini geçirmek de kıymetli. Şiirsel sinemanın da öncü ismi sayılan Tarkovsky’nin usulü, tutumu, yaklaşımı ve üslubu biroldukça açıdan bu görüntüye örneklik teşkil edebilir.
SEZAİ KARAKOÇ SİNEMADA YAŞAMALI
Çok küçük bir örnek ile şiir-sinema ilgisinin ne kadar kuvvetli olabileceğini anlayabiliyoruz. Bir sanat kolunu biroldukca sanatla bağlantı halinde olabilir. Fekat sinema, öbür hiç bir sanat kısmında olmadığı kadar fazlaca irtibat kanalına sahip. Her sanat kolunu ortasında barındırıyor. Bu zenginliği kullanabilmek de öncesinde birikim daha sonrasında cüret istiyor. Tıpkı ikinci yeni üzere. Tıpkı Sezai Karakoç gibi…
Sezai Karakoç elbette ikinci yeni şiir akımından ibaret değil. Akımın öteki şairleriden ayrılan yanları var. İnancımıza ve geleneğimize bağlılığı, yeniliği bu bağdan kurtulmadan uygulama başarısı ve ötele seslenen diriliş manifestosu Karakoç’u kendi haricinde herkesten ayıran özellikler. Ve Karakoç, tam da bu münhasır tutumu yardımıyla sinemaya önemli kaynaklık edebilir.