T24 Ankara
Anayasa Mahkemesi, pasaportu iptal edilen fakat kanunda belirtilen kriterleri sağladıktan daha sonra pasaport başvurusu yapanlar hakkındaki son sonucun İçişleri Bakanlığı’nca verilmesini öngoren düzenlemeyi iptal etti. Kararda, düzenlemenin seyahat özgürlüğünü kısıtlayıcı nitelikte olduğu, “hakim sonucu” teminatına terslik oluşturduğu açıklandı. Kararda, bu nitelikteki bir kısıtlamanın lakin hakim sonucuyla olabileceği açıklandı ve yeni düzenleme yapılması için yönetime bir yıl mühlet tanındı.
Anayasa Mahkemesi, CHP’nin açtığı davada, Pasaport Kanunu’na eklenen 7. hususun birtakım kısımlarının anayasaya karşıt olduğuna hükmederek, iptaline karar verdi. Kararda, iptali istenen düzenlemenin, ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum yahut kümelere ya da terör örgütlerine üyelikleri, iltisakları niçiniyle pasaportu iptal edilenlere, kanunda belirtilen kıstasları sağlamaları ve başvurmaları halinde kolluk tarafınca yapılacak araştırma kararına nazaran İçişleri Bakanlığınca pasaport verilebilmesini öngördüğü açıklandı.
Kararda, müracaatta, bu durumdaki bireyler pasaport almak istediğinde İçişleri Bakanlığına takdir yetkisi tanınarak, seyahat özgürlüklerinin kısıtlandığının savunulduğu anımsatıldı. Anayasa’ya göre bireylerin yurt dışına seyahat özgürlüğü bulunduğu ve bunun lakin kişi hakkındaki soruşturma ya da kovuşturma niçiniyle hakim tarafınca kısıtlanabileceği tezi vurgulandı.
Kararda, “Dava konusu kurallarda Anayasa’nın anılan hususunda yer almayan sınırlama sebepleriyle de kelam konusu hürriyetin sonlandırıldığı ve kuralların yurt dışına çıkış yapabilmesini yönetimin yetkisine bırakarak Anayasa’da belirtilen sınırlama sebeplerine bağlanan hakim sonucu garantisini ihlal ettiği görülmektedir. Bu prestijle kuralların yurt dışına çıkma hürriyetini Anayasa’ya karşıt olarak sınırladığı kararına varılmıştır” denildi.
Anayasa Mahkemesi, sonucun, Resmi Gazete’de yayımlanmasından bir yıl daha sonra yürürlüğe girmesini kararlaştırdı. Bu müddette, yönetimin karara uygun yeni düzenleme yapması gerekecek.
Kritik düzenlemenin iptali istemine ret
Yüksek Mahkeme, haklarında Terörle Uğraş Kanunu’ndaki kabahatlere ait soruşturma yahut kovuşturma bulunan avukatlara özel damgalı pasaport verilmemesinin anayasaya alışılmamış olduğu argümanını ise yerinde bulmadı. Kararda şu biçimde denildi:
“Bu çerçevede kural kapsamında yer alan avukatların özel damgalı pasaport alamamalarının daima nitelikte olmayıp haklarındaki anılan kabahatlerden yürütülen soruşturma yahut kovuşturmaların devamı müddetiyle hudutlu olduğu gözetildiğinde özel damgalı pasaport edinme imkanının kazanılmasına ait şartlarda anılan farklılığın öngörülmesiyle güdülen emel ile kuralla öngörülen araç içinde uygun bir istikrarın kurulduğu, bu bağlamda kuralla getirilen kelam konusu farklılığın öngörülme gayesine göre kural kapsamındaki avukatlara çok bir külfet yüklemediği anlaşılmaktadır. Bu prestijle kuralda eşitlik unsuruna ters bir tarafın bulunmadığı kararına ulaşılmıştır.”
Anayasa Mahkemesi, pasaportu iptal edilen fakat kanunda belirtilen kriterleri sağladıktan daha sonra pasaport başvurusu yapanlar hakkındaki son sonucun İçişleri Bakanlığı’nca verilmesini öngoren düzenlemeyi iptal etti. Kararda, düzenlemenin seyahat özgürlüğünü kısıtlayıcı nitelikte olduğu, “hakim sonucu” teminatına terslik oluşturduğu açıklandı. Kararda, bu nitelikteki bir kısıtlamanın lakin hakim sonucuyla olabileceği açıklandı ve yeni düzenleme yapılması için yönetime bir yıl mühlet tanındı.
Anayasa Mahkemesi, CHP’nin açtığı davada, Pasaport Kanunu’na eklenen 7. hususun birtakım kısımlarının anayasaya karşıt olduğuna hükmederek, iptaline karar verdi. Kararda, iptali istenen düzenlemenin, ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum yahut kümelere ya da terör örgütlerine üyelikleri, iltisakları niçiniyle pasaportu iptal edilenlere, kanunda belirtilen kıstasları sağlamaları ve başvurmaları halinde kolluk tarafınca yapılacak araştırma kararına nazaran İçişleri Bakanlığınca pasaport verilebilmesini öngördüğü açıklandı.
Kararda, müracaatta, bu durumdaki bireyler pasaport almak istediğinde İçişleri Bakanlığına takdir yetkisi tanınarak, seyahat özgürlüklerinin kısıtlandığının savunulduğu anımsatıldı. Anayasa’ya göre bireylerin yurt dışına seyahat özgürlüğü bulunduğu ve bunun lakin kişi hakkındaki soruşturma ya da kovuşturma niçiniyle hakim tarafınca kısıtlanabileceği tezi vurgulandı.
Kararda, “Dava konusu kurallarda Anayasa’nın anılan hususunda yer almayan sınırlama sebepleriyle de kelam konusu hürriyetin sonlandırıldığı ve kuralların yurt dışına çıkış yapabilmesini yönetimin yetkisine bırakarak Anayasa’da belirtilen sınırlama sebeplerine bağlanan hakim sonucu garantisini ihlal ettiği görülmektedir. Bu prestijle kuralların yurt dışına çıkma hürriyetini Anayasa’ya karşıt olarak sınırladığı kararına varılmıştır” denildi.
Anayasa Mahkemesi, sonucun, Resmi Gazete’de yayımlanmasından bir yıl daha sonra yürürlüğe girmesini kararlaştırdı. Bu müddette, yönetimin karara uygun yeni düzenleme yapması gerekecek.
Kritik düzenlemenin iptali istemine ret
Yüksek Mahkeme, haklarında Terörle Uğraş Kanunu’ndaki kabahatlere ait soruşturma yahut kovuşturma bulunan avukatlara özel damgalı pasaport verilmemesinin anayasaya alışılmamış olduğu argümanını ise yerinde bulmadı. Kararda şu biçimde denildi:
“Bu çerçevede kural kapsamında yer alan avukatların özel damgalı pasaport alamamalarının daima nitelikte olmayıp haklarındaki anılan kabahatlerden yürütülen soruşturma yahut kovuşturmaların devamı müddetiyle hudutlu olduğu gözetildiğinde özel damgalı pasaport edinme imkanının kazanılmasına ait şartlarda anılan farklılığın öngörülmesiyle güdülen emel ile kuralla öngörülen araç içinde uygun bir istikrarın kurulduğu, bu bağlamda kuralla getirilen kelam konusu farklılığın öngörülme gayesine göre kural kapsamındaki avukatlara çok bir külfet yüklemediği anlaşılmaktadır. Bu prestijle kuralda eşitlik unsuruna ters bir tarafın bulunmadığı kararına ulaşılmıştır.”