JoKeR
Active member
M. MÜMTAZ YILMAZ
Halil İnalcık, 1972’de Chicago Üniversitesi’nde Osmanlı tarihi dersleri vermek için Amerika’ya gitmedilk evvel 30 yıl boyunca Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak çalışmıştı. Yakınlarda yayınlanan Ulusal Çaba Tarihi’nin serüveni de tâ o senelera dayanıyor.
İnalcık, aslına bakarsanız DTCF’nin birinci öğrencilerindendi. 1935’te Balıkesir Necatibey Muallim Mektebi’nden mezuniyetinin akabinde TBMM üyesi Prof. Sadri Maksudi Arsal’ın teşvikiyle imtihana girerek fakültenin 40 yatılı öğrencisinden biri oldu. Atatürk’ün buyruğuyla kurulan bu yeni fakültenin gayesi İnalcık’a bakılırsa “Anadolu Hitit (bu biçimde önerilen ismiyle Eti) medeniyetini bu biçimde sürat verilen arkeoloji ve lisan alanlarına derinliğine araştırmak, Mezopotamya medeniyeti ile teması çivi yazılı dokümanlardan ortaya çıkarmak, yayın yapmaktı”. Bu niyetle Sümerce, Hititçe, Latince ile birlikte arkeoloji ve antropoloji kısımlarına öncelik verilmişti. “Ata’nın Osmanlılara olumsuz bakışı bilinmekle birlikte” diyor İnalcık, “fakülte öğretim planında Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğu tarihleri gözardı edilemezdi”. Bundan dolayı da Orta Asya Türk tarihi için Şemseddin Günaltay, Orta Çağ için Fuad Köprülü, Yeniçağ için Muzaffer Göker (daha sonraları E. Z. Karal) kürsüleri kurulmuştu.
MİLLİ MÜCADELE’NİN YOL HARİTASI
Sadri Maksudi Arsal’ın Sinoloji Bölümü’ne girme teklifini reddeden İnalcık, Tarih Bölümü’nde okumayı tercih etti ve özellikle Osmanlı Tarihi alanına ağırlaştı. Zira ünlü tarihçiye bakılırsa Osmanlı Devleti’nin genel tarihi Batı’da bir siyaset ve savaşlar tarihi olarak yazılmış, kurumlar, hukuk ve medeniyet tarihi ihmal edilmişti. Üstelik varlıklı Osmanlı arşivleri de hakkıyla kullanılmıyordu. Ayrıyeten II. Dünya Savaşı daha sonrası sosyal-ekonomik problemleri tarihin temel araştırma konusu olarak ele alan yeni tarihçiliği izlemek gerekliydi. O da bütün akademik ömründe bu doğrultuda çalışacaktı.
1942’de “Tanzimat ve Bulgar Meselesi” isimli doktora tezini yazan İnalcık DTCF’deki hocalık misyonlarının yanında 1956’da birebir üniversitenin Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde yönetim tarihi ve inkılap tarihi dersleri vermeye başladı. İşte elimizdeki Ulusal Çaba Tarihi, İnalcık’ın 1972’ye kadar verdiği inkılap tarihi derslerinin notlarından oluşuyor.
Kitap 1908’deki II. Meşrutiyet’in ilanı süreciyle açılıyor. Zira İnalcık’a nazaran inkılap tarihini bir bütün olarak kavramak için en hakikat yol budur. II. Meşrutiyet’ten 1918’de imzalanan Mondros Mütarekesi’ne kadar geçen vakti ‘kuşbakışı’ inceledikten daha sonra müellif Ulusal Mücadele’yi yeni bir boyuta taşıyan 16 Mart 1920’deki İstanbul’un işgaline değerli bir yer ayırıyor. Erzurum ve Sivas kongreleri, Ankara’daki meclisin açılışı, Atatürk liderliğindeki Türk ordusunun cephelerde kazandığı muvaffakiyetleri ve ulusal egemenliğe giden yol haritasını ana sınırlarıyla ortaya koyuyor.
Türkiye’nin ulusal egemenlik tarihine dair tek bir kitap okumak istiyorsanız Osmanlı tarihinin çeşitli alanlarında derinlikli araştırmalarıyla tanıdığımız Halil İnalcık’ın Ulusal Çaba Tarihi’ni okumalısınız.
Halil İnalcık, 1972’de Chicago Üniversitesi’nde Osmanlı tarihi dersleri vermek için Amerika’ya gitmedilk evvel 30 yıl boyunca Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak çalışmıştı. Yakınlarda yayınlanan Ulusal Çaba Tarihi’nin serüveni de tâ o senelera dayanıyor.
İnalcık, aslına bakarsanız DTCF’nin birinci öğrencilerindendi. 1935’te Balıkesir Necatibey Muallim Mektebi’nden mezuniyetinin akabinde TBMM üyesi Prof. Sadri Maksudi Arsal’ın teşvikiyle imtihana girerek fakültenin 40 yatılı öğrencisinden biri oldu. Atatürk’ün buyruğuyla kurulan bu yeni fakültenin gayesi İnalcık’a bakılırsa “Anadolu Hitit (bu biçimde önerilen ismiyle Eti) medeniyetini bu biçimde sürat verilen arkeoloji ve lisan alanlarına derinliğine araştırmak, Mezopotamya medeniyeti ile teması çivi yazılı dokümanlardan ortaya çıkarmak, yayın yapmaktı”. Bu niyetle Sümerce, Hititçe, Latince ile birlikte arkeoloji ve antropoloji kısımlarına öncelik verilmişti. “Ata’nın Osmanlılara olumsuz bakışı bilinmekle birlikte” diyor İnalcık, “fakülte öğretim planında Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğu tarihleri gözardı edilemezdi”. Bundan dolayı da Orta Asya Türk tarihi için Şemseddin Günaltay, Orta Çağ için Fuad Köprülü, Yeniçağ için Muzaffer Göker (daha sonraları E. Z. Karal) kürsüleri kurulmuştu.
MİLLİ MÜCADELE’NİN YOL HARİTASI
Sadri Maksudi Arsal’ın Sinoloji Bölümü’ne girme teklifini reddeden İnalcık, Tarih Bölümü’nde okumayı tercih etti ve özellikle Osmanlı Tarihi alanına ağırlaştı. Zira ünlü tarihçiye bakılırsa Osmanlı Devleti’nin genel tarihi Batı’da bir siyaset ve savaşlar tarihi olarak yazılmış, kurumlar, hukuk ve medeniyet tarihi ihmal edilmişti. Üstelik varlıklı Osmanlı arşivleri de hakkıyla kullanılmıyordu. Ayrıyeten II. Dünya Savaşı daha sonrası sosyal-ekonomik problemleri tarihin temel araştırma konusu olarak ele alan yeni tarihçiliği izlemek gerekliydi. O da bütün akademik ömründe bu doğrultuda çalışacaktı.
1942’de “Tanzimat ve Bulgar Meselesi” isimli doktora tezini yazan İnalcık DTCF’deki hocalık misyonlarının yanında 1956’da birebir üniversitenin Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde yönetim tarihi ve inkılap tarihi dersleri vermeye başladı. İşte elimizdeki Ulusal Çaba Tarihi, İnalcık’ın 1972’ye kadar verdiği inkılap tarihi derslerinin notlarından oluşuyor.
Kitap 1908’deki II. Meşrutiyet’in ilanı süreciyle açılıyor. Zira İnalcık’a nazaran inkılap tarihini bir bütün olarak kavramak için en hakikat yol budur. II. Meşrutiyet’ten 1918’de imzalanan Mondros Mütarekesi’ne kadar geçen vakti ‘kuşbakışı’ inceledikten daha sonra müellif Ulusal Mücadele’yi yeni bir boyuta taşıyan 16 Mart 1920’deki İstanbul’un işgaline değerli bir yer ayırıyor. Erzurum ve Sivas kongreleri, Ankara’daki meclisin açılışı, Atatürk liderliğindeki Türk ordusunun cephelerde kazandığı muvaffakiyetleri ve ulusal egemenliğe giden yol haritasını ana sınırlarıyla ortaya koyuyor.
Türkiye’nin ulusal egemenlik tarihine dair tek bir kitap okumak istiyorsanız Osmanlı tarihinin çeşitli alanlarında derinlikli araştırmalarıyla tanıdığımız Halil İnalcık’ın Ulusal Çaba Tarihi’ni okumalısınız.