Klâsik hiciv edebiyatının son temsilcilerinden: Neyzen Tevfik

AirdropAvcisi

New member
Asıl ismi Tevfik Kolaylı olan sanatçı, Türk edebiyatında ve müziğinde değerli bir isim olarak tarihe geçti. Çocukluğunda dinlediği ve hayli etkilendiği neyi ömrü boyunca yanından hiç ayırmayan Kolaylı, tek uğraşı ney olduğu ve neyi fazlaca uygun üflediği için “Neyzen Tevfik” olarak tanındı.

Neyzen Tevfik, Rüştiye Mektebi öğretmeni, bununla birlikte hafız Hasan Fehmi Beyefendi ile Emine Hanım’ın oğlu olarak 24 Mart 1879’da Bodrum’da dünyaya geldi. çabucak hemen 7-8 yaşlarındayken babasıyla gittiği Tepecik Kahvesi’nde duyduğu ney sesinden epey etkilenen Tevfik, yaptığı bir açıklamada, neye olan sevgisini şu sözlerle aktarmıştı: “Ben babamın dizinin tabanında, çocuk ruhumun olanca vecdiyle dikkat kesilmiş, bu düdüğü kemali huşu ile dinlemiş ve dinlerken de Allahu alem tekrar aslıma rücu etmemek üzere kendimden geçmiştim. O gece Ege Denizi’nin ölümsüz dekoru ortasında dinlediğim o lahuti seste sezdiğim manayı sermediyettir ki beni bu gün derbeder, ne aradığı ne istediği bilinmez kimi vakit Eflatun’la uzunluk ölçüşecek kadar akıllı, kimi vakit tımarhaneye iltica edecek kadar mecnun Neyzen Tevfik yaptı.”



BİRİNCİ NEY DERSLERİ


Sanatçı, çabucak sonrasında babasının misyonlu olduğu Urla’da Berber Kazım’dan ney dersleri almaya başladı. Erken yaşta ney ile uğraşmasının olumsuz tesirleri olacağını düşünen babası, Tevfik’i yatılı olarak İzmir İdadisi’ne yazdırdı fakat oğlu, sara hastalığı niçiniyle okulu bırakmak zorunda kaldı.

Eğitimci ve siyaset adamı Avram Galanti, Neyzen Tevfik’in çocukluğuna dair şu ayrıntıları vermişti:

“Ben Bodrum Rüştiyesi’nin son sınıfında iken, kendisi İptidai Mektebi’nden çıkıp Rüştiye’nin birinci sınıfına gelmişti. Babası Rüştiye Muallimi Hasan Fehmi Efendi idi. Rüştiye Mektebi ile İptidai Mektebi yan yana olduğu için Tevfik, iptidaide iken bile, teneffüs vakit içinderında rüştiyeye, babasının yanına gelirdi. İnce, zeki, hassas, cevval ve bir yerde duramayan bu çocuk, başak sapından ve kamıştan düdük çalar ve çocukları etrafına toplardı. Çaldığı vakit önemli ve coşkun bir hali vardı.

Tevfik, deniz kenarında büyümüş olduğundan denizi severdi. Zira hoş bahçeli olan babasının konutu, rüştiye ile iptidai ve konutundan mekteplere giden yol deniz kenarında idi. Hasılı ne tarafa dönse, rüzgarların keyfine maruz kalan denizle çevrilmiş bir ufuk karşısında bulunurdu. Bu alışılmış vaziyet, tab’an hassas bir ruh sahibi olan Tevfik üzerine etki etmekten hali kalmazdı.”


HİCİVİN USTASI

“Ömrümün 70 yılı binbir hadisat ortasında geçti.”
diyen Neyzen Tevfik, 28 Ocak 1953’te İstanbul’da ömrünü kaybetti.

Neyzenlikteki ustalığının haricinde hiciv sanatını kullanarak şiirlerinde toplumsal mevzulara değinen Neyzen Tevfik, 100’e yakın plak çıkardı.

Tevfik’in şiirleri 1919’da çıkan “Hiç” ve 1949’da çıkan “Azab-ı Mukaddes” kitaplarında okurla buluştu. Usta şair ayrıyeten, “Kırk Yıllık Ölü”, “Padişahçılık”, “Hamam Sefası” ve “Edep” isimli fıkralara imza attı.



 
Üst