Konuta dön, Müziğe dön, Kalbine dön!

JoKeR

Active member
Balık ayıklıyordum. Pofuduk, karşıma kurulmuş çinekopları kesiyordu. Birden üst kattan süzülen kavruk bir ses mutfağı doldurdu: Meskene dön! / Müziğe dön! / Kalbine dön!.. Apartman değil güya sanatevi mübarek!. Ayıklamaa bitti. Ellerimi yıkamak için soluma dönüyorum. Duvarda bir Kutlu tablosu, yağlıboya. Yeşillikler ortasında bir köy. Renk cümbüşünde kayboluyorum…

Türk öyküsünün usta isimlerinden Mustafa Kutlu, pandemi günlerinde arka arda yayımlanan Kalbin Sesi ile Toprağa Dönüş (2020) ve Akıntıya Karşı (2021) kitapları ile dikkat çekti. Kutlu’nun Huzursuz Bacak, Hesap Günü ve Sevincini Bulmak üzere yapıtlarında iktisat ve siyaset mevzularına yer vererek hâkim sermayeye tenkitler getirdiğini biliyoruz.

Üstte bahsetmiş olduğumiz kitaplarında alışılmış üslubunun dışına çıkan Kutlu, tenkitlerini güzelce derinleştirip sistemleştirererek, ‘yeni bir şey’ söylüyor. Buna, kapitalizmin gerçek yüzüne dikkat çekerek başlıyor: “… ‘dünya benim’ diyen zihniyet .. evvel hayatı var eden .. dört ögeye (toprak-su-hava-ateş) saldırdı. Toprağı zehirledi, suyu kirletti, havayı bozdu, iklimleri değiştirdi..” (Kalbin Sesi ile Toprağa Dönüş, s. 87). O denli ki, “… Sınırsız tüketim, gezegenimizin sonlu varoluş imkânlarını tüketmek üzeredir” (s. 110). Sistemin kötülüklerini çarpıcı bir biçimde resmettikten daha sonra, “Ne yapmalı?” sualine yanıtlar arayan Kutlu, “… kapitalizmin ek yerinin … ‘tüketim’ olduğuna inanmışımdır. Kaygımız kapitalizmi haklamak değil mi? O sebepten şunun tekerine nereden taş koyabiliriz diye düşününce; ‘Hududullah’ı gözetip ‘kanaat’ı lisana getirdim.” (s. 106) diyerek, kapitalizmin ketenperesinde can çekişen insanlığa bir teklif getiririyor. “(Kapitalist) … ömrü revize etmek, makûl hâle getirmek yahut ona İslâmî bir kılıf uydurmaya çalışmak havanda su dövmektir..” (Akıntıya Karşı, s. 119) görüşü ile bu yırtıcı sistemi ‘ıslah etme’ uğraşlarının beyhudeliğini de vurguluyor. Ona nazaran insanlık, bu krizden toprağa dönerek, çok tüketimi bırakıp kanaat ederek, kainattaki ilahî nizama ahenk sağlayarak çıkabilir. ‘Tüketim’e direniş göstermek, dirilişin birinci adımıdır ve bunu lakin ‘kendi öykümüzü yazarak’ başarabiliriz. bu biçimdelikle tabiatın kurtuluşu da mümkün olacaktır. Öyleyse, “Az yiyecek, az konuşacak, az uyuyacaksın. Nimete şükredecek, soruna sabredeceksin. Üretim muhtaçlığa nazaran, tüketim kanaat ile..” (Akıntıya Karşı, s. 19).

Yağlıboya tablo: Mustafa Kutlu


Takip edilecek yol muhakkak ve zorluklarla dolu. Yürüyüş ‘toprağa dönüş’ ile başlayacak “… sanaldan doğala … inkârdan imana…” (Akıntıya Karşı s. 121) hakikat ilerlenecek, oradan da ‘kanaat’e ulaşılacak. Çünkü, “Toprağa dönmek kanaat iktisadı demek.” (Kalbin Sesi ile Toprağa Dönüş, s. 122). Kanaat’i sahiplenen bir topluluk kurmak insanı ‘tüketim objesi olmak’tan da kurtaracaktır. Bunu mümkün görüyor Kutlu ve: “Aslolan kapitalizmin kanunlarına teslim olmayan bir ‘ret cephesi’ni dinî-millî-ilmî-fikrî olarak inşa etmektir. Bu güç vazife, elini taşın altına koyacak ulemâ ile akademyaya düşüyor..” (Akıntıya Karşı, s. 90) diyerek ülkenin münevverlerini nazaranve çağırıyor. Şöyle sürdürüyor davetini: “… Amentü’ye inananlar kalben, zihnen, fikren .. ret cephesine … katılmalı.” (Kalbin Sesi, s. 126).

Kapitalizm, “Ya esir olacaksın ya da zorba” diye dayatırken, “.. İnsanlık sürat ve haz elinde tükeniyor”ken baş yorup fikir geliştiriyor, tekliflerde bulunuyor Kutlu. Neyi, neden, nasıl dediğini okuyup görmek ve ardından tatbik edilebilir olup olmadığına karar vermek için geç kalmamak lâzım. Bu teklif kesinlikle bir ‘aksiseda’ bulmalı.

Kelamı Akıntıya Karşı’da yeralan Tüketim Tapınakları başlıklı yazının son cümlesiyle bitirelim: ‘Çıkış Yok’ isimli filim oynuyor fakat ‘Bizim Hikâye’ bir yol bulup bu fantastik dünyadan çıkarak dağlara hakikat gidecek. ‘Kalbin Sesi’ bize yol gösteriyor. (s. 28).

Kalbimize güvenelim…

Bir kelam, bir dize..
Bu sefer Mustafa Kutlu’dan kelamlar alıntıladık. Birincisi Ya Tahammül Ya Sefer’in son cümlesi:
Seni, içine yerleştiğin ömrü, gün gün sivriltip, parlattığın geleceği anlıyorum.
İkinci kelam Kalbin Sesi ile Toprağa Dönüş’ten:
Âlete değil, âyete inanın. (s. 121).
Ve sonuncusu Kutlu’nun 22 yıl evvel gazetemizde yayımlanan Yağmurun Sesi başlıklı yazısından: … Yağmurun sesi ne öyküler anlatır.
Dizemiz İsmail Karakurt’un Şair başlıklı şiirinden:
Kuytularda ışıldayan bir endişeyim ben / Yüreğimi serdim vaktin titreşen aralıklarına / orda… uçuşuyor dünya.
(Simurg, s. 22).

Gümüş Sakal’a ve Seyfettin’e selâm olsun!



Pandemi günleri. Çoluk çocuk meskene tıkılmışız. Bir orta Zeynep geldi elinde bir paket, “Baba, sana gelmiş.” Açtım, incecik bir ‘güzellik’ çıktı zarfın ortasından: Selâm Olsun. Kitabın kapağını ortalarken, bulutlar, göller dökülüyor elime. Kuşlar sürü sürü odaya doluşuyor. Ufukta karlı dağlar, sis… Evet, Mustafa Kutlu’dan bir yaz ikramı.

Aslında bir ‘hatırat’ sayılması gereken kitabın girişinde, ‘Yunus Emre’nin Selâm Olsun başlıklı şiiri karşılıyor okuru. Yunus’un -ki Yunus diyecek kadar yakınımızdır!- şiirlerini yine okumaya karar vererek birinci sayfayı çeviriyorum, Vasgirt’te (Erzincan) Söğütlü Kahve önünde oturuyorlar: Nurettin Albayrak ve Kutlu. Siyah-beyaz fotoğrafı görür görmez içimizde güller açıyor. O gülleri yoklayan rüzgâr bizi alıp eskiye gdolayıyor. Şu kelam dolanıyor dilime: Yalanmış oysaki palavra dünya!..

Kutlu her ne kadar, “Sevdiklerim ve kaybettiklerim için yazamıyorum…” (s. 30) dese de enfes metinler var kitapta. Bunların başında, Seyfettin’i Severdik (s. 64-66) ve Gümüş Sakal Öldü mü? (s. 67-69) geliyor. Seyfettin Manisalıgil’i tanıyamadım lakin Gümüş Sakal herdaim gülümsüyor bana. Bu iki yazıya Bu Adam Kim?’i, Kadir Ağa’yı ve D. Mehmet Doğan başlıklı şiiri de eklemeliyim. Yarısıyla tanışıklığım olan 16 isim hakkında metinler var kitapta. O metinlerde ise yaklaşık 70 isimden, 70 yerden ve 20 kitaptan bahsediliyor. Ayrıyeten kitaptaki metinler 20’den çok siyah-beyaz fotoğraf ile desteklenmiş.

Selam Olsun’u okumayı bitirdiğimde derince iç çekiyor ve D. Mehmet Doğan duruşuyla Kutlu’ya bakıyorum:

Selâm olsun, selâm cümle yârana!.

Okuyalım-Okutalım..



Artık kış geldi. Uzun soluklu kitaplar okuyabiliriz. Üç tavsiyemiz var.

Birincinin Merhum Sezai Bey’i anlatan bir kitap, Turan Karataş hocadan: Doğu’nun Yedinci Oğlu Sezai Karakoç, İz Yayıncılık.

Sâniyen bir Teoman Duralı kitabı: O denli Geçer ki Vakit, Söyleşi: Ali Değermenci, Turkuvaz Kitap. (Teoman Duralı’ya da Rahmet olsun.)

Salisen şiir üzere bir kitap var: Dünyayı Dolduran Kiraz, Şükrü Karaca, Ötüken

Neşriyat. (Karaca’ya da duâlar gönderelim.)
 
Üst