‘Kurlar arttı, kulüpler battı, siyaset mutlu’

[Gattuso]

Türkiye, bilhassa son aylarda Türk Lirası’nın döviz karşısında kıymet kaybı yaşamasıyla güç günler geçiriyor.

Gelirlerinin büyük kısmı Türk Lirası, lakin masraflarının değerli kısmı döviz olan Türk futbolu da bu aksiliklerden büyük ölçüde etkilenmiş durumda.

Spor ekonomisti Tuğrul Akşar, son devirde Muhteşem Lig ekiplerinin yaşadığı mali krizler, sportif başarısızlıklar ve kulüpleri bekleyen yeni tehlikeler hakkında halktv.com.tr’ye değerlendirmelerde bulundu.

TL’nin dolar ve euro karşısındaki durumu ortada. Bu süreçte kulüpler yerli oyunculara yöneldi. Yerli isimlere yönelinmesi bilhassa milletlerarası alanda sportif muvaffakiyet konusunda kulüpleri geriye gdolayır mü?

Yurtharicinden transfer edilen her beş oyuncunun üçü oynuyor. Her gelen yabancı oyuncunun yetkinlikleri, potansiyeli üst seviyede değil. ötürüsıyla, bu hususta kulüpler hayli verimli değiller. Demek ki, burada bir kaynak israfı var. Ayrıyeten, yabancı oyuncu sayısının oldukçaluğu sportif performansı maksimize etmiyor. Kulübün finansal yeterliği ve yanlışsız altyapı stratejileri sportif performansı belirliyor. Ayrıyeten, kurlardaki üst istikametli hareket de, kulüplerin maliyetleri önemli ölçüde artırmış durumda. Bu niçinle mecburen yerli oyuncuya yönelecekler. Bu da vakit ortasında yerli oyuncu meblağlarının yükselmesine niye olabilecektir. Yetenekli ve potansiyelli yerli oyuncuların ekip takımına kazandırılabilmesi mümkün olabilirse, bunun sportif muvaffakiyete katkısı olumlu olacaktır.


Türkiye’de kimi esaslı ekipler mali krizi aşamıyor ve transfer yapamadıkları için alt liglere düşüyor. Bunların son meselai Bursaspor ve Eskişehirspor’da gördük. Bu çöküşteki temel niye nedir sizce?

Türk futbolunu yönetenlerin yetersizliği niçiniyle futbolun düzgün yönetim edilememesi, kıt kaynakların müsrifçe harcamasına niye olmaktadır. Bilhassa yapılan yanlış transferler Türk futbolunda hayli değerli finansal kara delikler oluşturuyor. Futbolun yetersiz gelir kaynakları, borçlanmasını mecburî kılıyor. Borçlanma ise kulüplerin finansal yüklerini artırıyor. Ayrıyeten kulüplerin sağlıklı ve şeffaf kontrolleri yapılmıyor. Kulüplerde denetlenebilir bir finansal yapı tesis edilemiyor. Kulüp idaresi ne kulüp üyelerine, ne de futbol paydaşlarına karşı bir sorumluluk hissetmiyor. Bunlar yetersiz ve makus idarelerle de birleşince ortaya mali istikrarını yitirmiş, ekonomik gelirleri yetersiz, uygun yönetilemeyen bir futbol yapılanması çıkıyor. İşte bu aksiliklerin kaçınılmaz kararı ise sportif başarısızlık oluyor.

Kur kaynaklı ziyanların artması, futbol gelirleriyle finanse edilen amatör branşların geleceğini de tehlikeye atmış olmuyor mu?

Elbet gelirleri TL, sarfiyatları tartıyla yabancı para olan kulüpler, yaşanılan yüksek oranlı devaülasyonlar niçiniyle epeyce kıymetli ziyanlara maruz kaldılar. Bu olumsuzluk, doğal olarak amatör branşlara aktarılacak kaynakları da kısıtlıyor. Amatör branşların ve profesyonel branşların sağlıklı, sürdürülebilir bir muvaffakiyete ulaşması, Türk futbolunun yapısal sıkıntılarının tahliline bağlı. Bu bahiste stratejik bir bir daha yapılanmaya gidilmeden, bu sıkıntıların üzerinden gelmek mümkün görünmüyor ne yazık ki…Tür futbol yapılanmasının bu bağlamda siyasetin tesirinden arındırılmış, kapsayıcı kurumlar tesis ederek, oluşturacağı yeni bir yapılandırma hem rekabeti, birebir vakitte kaliteyi artırır. kalıcı muvaffakiyetlerin önünü açar.

Kulüpler oluşan mali meşakkatler niçiniyle devletten yardım isteme metodunu seçtiler. Devlet bu süreçte kulüplere gereğince sahip çıktı mı?

Ekonomik aksilikler, berbat idarelerle de birleşince, kulüplerin finansal yetersizlikleri daha da artmış ve kulüplerin faaliyetlerini tehdit eder boyuta gelmiştir. Bilhassa 3 büyüklerde yaşanan sportif başarısızlıklar da üzerine eklenince ‘kulüpler batıyor’ diyebilir miyiz?

Batıyor değil! batak durumda şu an kulüpler…Bu bahiste temel olarak genel tespitlerim aşağıdaki üzeredir.

-Kulüpler ziyanlarını telafi edebilecek finansal güce ve yeterliğe sahip değiller. – Kulüplerin ziyanlarını telafi etmeye yönelik bir aksiyon planları bulunmuyor. – Mevcut borçların, var olan mali yapı ile ödenebilme yeteneği kaybolduğundan, borçların döndürülmesi her geçen gün daha da zorlaşıyor. – Aktüel bilançoya nazaran etkinlerin, borçları ödeyebilme gücü incelenmelidir. – Cari finansal durumları bu kulüpleri finansal, ekonomik ve sportif refaha eriştirmeye yetmiyor. – Finansal yetersizlikler niçiniyle bu kulüpler bilhassa UEFA tertiplerinde rekabet güçlerini yitirmiş durumdalar, rekabette daha da geride kalacak üzere görünüyorlar. – Lokal rekabet üstünlüklerini devam ettirebilmek için daha hayli kamu fonlarını kullanmak ve siyasetin takviyesini daha da artlarına almak istiyorlar. -Kulüplerin yükle oyuncularına fiyat ve maaş ödemeleri Euro üzerinden olduğu için, kurlardaki artış kulüplerin kur kaynaklı ziyanlarını artırıcı tesir yapmaktadır. – Gerek dövizdeki artış, gerekse finansman maliyetlerindeki yükseliş, kulüplerin masraflarında fazlaca değerli artışlara yol açmaktadır. Bu sarfiyatları karşılayamayan kulüplerin ziyanları ise artıyor. Artan ziyanlar ise kulüplerin özkaynaklarını negatife döndürüyor. – Kulüplerin giderek artan özkaynak açıkları, kulüp sermayesini eritmiş ve ödenmiş sermayelerinin üçte ikisini kaybetmelerine niye olmuştur. Bu finansal olumsuzluk ise kulüpleri teknik iflas pozisyonuna sürüklemiş durumdadır. – Önümüzdeki senelerda yapılandırılan kredilerin geri ödemeleri de göz önüne alındığında, mevcut finansal yük daha da ağırlaşacak ve kulüpleri “yükümlülüklerini yerine getirememe” durumuna, yani temerrüte düşürebilecektir. Finansal yeterliğe, sağlıklı ve sürdürülebilir bir mali yapıya sahip olmayan futbol yapılanmasında, futbolun memleketler arası rekabet gücü düşer. Bu düşüş kendisini kulüp futbolunda UEFA sıralamasında, ulusal kadrolar futbolunda da FIFA sıralamasında gerileme olarak gösterir.