JoKeR
Active member
Değişen dünyanın dinamikleri mi yoksa şiddetli pandemi süreci mi psikolojimizi bozdu? Yahut sahiden ruh sıhhatimiz mı bozuk, yoksa dünyaya verdiğimiz değer mi değişti? İnsan yalnız kalınca içine dönüyor, orası kesin. İçine dönmek herkese güzel gelmeyebiliyor da. Meskenlere kapandığımız en hassas devirde ruhsal dizilerin öne çıkarılması da bu yüzden tahminen de. Bugün dünya ruh sıhhati günü. Nasılız pekala, güzelleştik mi, güzelleşmeye mi çalışıyoruz? Tüm bu soruları Psikiyatrist Prof. Dr. Yavuz Selvi’yle konuştuk. “Topraktan ve gökyüzünden uzaklaşmak beşere güzel gelmedi” diyor diyor Selvi. Ve ek ediyor, “Sosyal dayanak ve doğal bir hayat arayışı sıhhatimizi korumamıza ve güçlendirmemize yardımcı olacaktır.”
Sıhhat denilince akla çoklukla fizikî sıhhatimiz gelir. Tahminen bu son senelerda değişti, lakin bir daha de bedensel sıhhatimiz daha can alıcı. Ruh sıhhati deyince ne anlamalıyız?
Ruh sözüne takılmayın. İkili bir yaklaşımla ruh-beden ayrımı yapmak sağlıklı bir yaklaşım olmaz. His, fikir ve davranışlarımızın da hudut sistemimiz tarafınca yönetildiğini düşündüğümüzde ne demek istediğim daha net anlaşılabilir. Ruhsal zorlanmalar, toplumsal takviyenin azalması sonuç olarak biyolojik yapımızı etkileyerek psikiyatrik problemlere yol açabilir. Hislerimiz değişir, yanılgılı kanılar ortaya çıkar, davranış sıkıntıları kendisini gösterir. İş ve okul hayatında yetersizlikler başlar.
Son vakit içinderda artan bir biçimde ruh sıhhatini vücut sıhhatinden ayırma eforları görülüyor. Bu eforlar pek değerli ve büyük sıkıntıları da birlikteinde getirmektedir. His, fikir ve davranış meselelerini hatta aile sorunlarını görünmeyen güçlere ya da bilinmeyen tesirlere bağlamak sorunun tahlilini de güçleştirmektedir. Bu niçinle ruh farklı, vücut başka formunda bir ayrım yaptığınızda çökkünlük durumlarını da, davranış problemlerini da, dertleri da vücudun haricinde ve dışarıdan gelen bir etkilenmenin kararı olarak görmeye başlarsınız. Bu anlayış, tahlili de yanlış yerde aramanıza niye olabilir.
Türk toplumu olarak, nasılız pekala, uygun miyiz?
Bu soruya daha genel bir yanıt vermek istiyorum. Ekonomik zorluklar, toplumsal rekabet, gelecek tasası ve toplumsal takviyenin azaldığı durumlarda insanların daha fazla zorlandığını biliyoruz. İtimat hissinin kaybolması ve ümitsizlik de insanı kendisini keyifli edebilecek faaliyetlerden uzaklaştırır. Türk toplumu olarak aile ve toplumsal takviyeye kıymet veren bir toplum olma özelliğimizi hala koruduğumuzu düşünüyorum. Sağlam kalan bu toplumsal özelliklerimiz ruhsal sıhhatimizi korumamızda bize yardımcı oluyor.
ÇAĞDAŞ İNSAN MEMNUN DEĞİL
Günümüz insanı niye mutsuz? Aile, kültür üzere kıymetlerden uzaklaşmak insanı mutsuzlaştırıyor mu?
Günümüz insanı mutsuz mu bilemiyorum. Lakin mutsuzluktan çok günümüz beşerinin umutsuz olduğunu söyleyebilirim. Tahminen de bugünü etkileyen şey yarına dair umutsuzluklardır. Güvensizlik ve ümitsizlik mutsuzluktan daha fazla. Kuralsızlıklar, beklentilerdeki dengesizlikler, yetersizlik hisleri, mana kaybı, yalnızlık, problemlerle baş etme yeteneğindeki yetersizlikler, kimliksizlik, bir yere ilişkin olamama hissi insanı baskı altında tutuyor. Kendisini tanımayan, bulunduğu yere ilişkin hissetmeyen, daima performans göstermesi gereken ve daima daha fazlasını isteyen baskı altındaki çağdaş insan memnun olamıyor. İkinci sorunuza gelince aile ve kültürel pahalar “koruyucu özellikleri” devam ettiği sürece inançlı limanlar olma özelliğini sürdürecektir.
İnanç hissinin azalması, ekonomik çaresizliklerle de örtüşünce mutsuzluk kaçınılmayan son oluyor. Mana arayışımızın değişmesini tahminen olağan kabul edebiliriz, fakat yerine koyduklarımız, hiç bir vakit ulaşamayacaklarımız mı oluyor?
Mana arayışını anlayabiliyorum. Fakat memnunluk ve huzuru yanlış yerde aramaya başladığımızı düşünüyorum. Topraktan ve gökyüzünden uzaklaşmak beşere uygun gelmedi. Anlık yaşanan yapay hislerin geçiciliğinde memnunluk arayamayız. Kısa vadeli keyifler insanın aradığı mana olamaz. Maddi hadiselere ve dışarıdan gelecek tesirlere bağlanmış memnun anlardan çok ulu hislere ve gayelere, âlâ ve merhametli insan olmaya, kendi derinliğimizi keşfettiğimiz daha dingin bir hayat sürmeye muhtaçlığımız var. Dünyanın bütün zevklerini tatsanız da kendinizi anlamadığınız ve dünyayı anlamlandırmadığınız sürece mutsuzluk kapınızda bekleyecektir. Bu yüzden size niye var olduğunuzu söylemeyen ve iç dünyanızı beslemeyen her şey vaktinizden çalacak, sizi oyalayacaktır. Mana arayışında birinci maksat kendimizi keşfetmek, ne istediğimizi, niye var olduğumuzu bilmek ve bu biçimdece yolumuza devam etmektir. her insanın seyahati farklıdır. Memnunluk bu seyahatte yaşananları yanlışsız anlamlandırabilmekte batındır.
Doğal ömür arayışı ruh sıhhatimizi korur
Dünya ruh sıhhatinin bu yılki teması “Değişen dünyada gençler ve ruh sağlığı”. Yeni jenerasyonun ruh sıhhatini korumak ve güçlendirmek ismine neler önerirsiniz?
Dayanıklılığı artırıcı uğraşlar, toplumsal takviye ve doğal bir ömür arayışı sanırım sıhhatimizi korumamıza ve güçlendirmemize yardımcı olacaktır. Bunların her biri uzun uzun anlatılması gereken temel takviye güçleridir. Nasihat yahut “şunları yapmak lazım” halindeki şahsi gelişim kelamları yerine “nasıl daha sağlam olurum” sorusuna karşılık aramak için yapılacak keşifler iç dünyamızı zenginleştirecektir.
Sanal dünya kendimizi tanımayı geciktirir
İnternet ömrümüze girerken, bize birfazlaca kolaylık getireceğini ümid etmiştik. Getirdi getirmesine de, götürdükleri güya daha fazla. Sanal dünya mutsuzluğa, ötürüsıyla ruh sıhhatine tesir ediyor mu?
Bilmiyorum. Bu mevzuda sadece yorum yapabiliriz. Tahminen de sanal dünya mutluluğa yol açıyordur. Burada kilit söz memnunluk mudur hakikat midir? Bir oburunun yaşadığı şeyin memnunluk olup olmadığına ben karar veremem. Siz bir garip ya da yolda kalmışın başını okşadığınızda ya da gereksinimini giderdiğinizde keyifli olabiliyorsunuzdur, bir diğeri sanal dünyada kendisini gösterdiğinde ya da bir şey paylaştığında. Fakat hangisi oyalanmadır, hangisi hakikattir? Hangisi gerçek bir histir ve dönüşüme yol açar, hangisi süreksiz ve yozlaşmaya niye olmaktadır? Hangisi içsel bir seyahat yapmanıza yol açar, hangisi dışarıya bağlı bir zevk aracıdır? Hangisi sizi huzura gdolayır, hangisi daha hayli beklentiye, engellenmeye ve uzun müddette gerginliğe ve bağımlılığa niye olur?
Sanal dünyanın zihinsel bir kirlenmeye yol açtığını, içsel seyahate çıkmamızı ve kendimizi tanımamızı geciktirdiğini, bizi oyaladığını, gerçek hislerden uzaklaştırdığını, bir duyguyu nitekim ve uzun mühlet yaşamamızı engellediğini düşünüyorum.
Zihinsel hijyeni ihmal ettik
Pandemi ötürüsıyla bedensel sıhhatimizi korurken, ruhumuzu hasta etmiş olabilir miyiz?
Fizikî hijyene dikkat ettik lakin zihinsel hijyeni ihmal ettik. Bilgi kirliliğine maruz kaldık. Virüsün ve pandeminin ne anlatmak istediğini anlayamadık. İtimat hissimizi kaybetmeye başladık. Güvensizlik ve belirsizlik plansızlığa, gelecek telaşına, gerginlik ve mutsuzluğa niye oldu. Ruhsal sıhhatimiz daha yaygın olarak bozuldu. His dünyamızı besleyemedik. Zira buna alışık değiliz. His dünyamızı beslemeyi yalnızca pandemi devri değil öncesinde çağdaş dijital dünyaya ahenk sağlamaya çalışırken ihmal etmeye başlamıştık. Fakat bunun büyük bir hakikat açlığı doğuracağını düşünüyorum. Bir devir daha sonra beşerler bu yalnızlaştıran dünyadan da kaçış yolları arayacak. Ve daha sonrasında bu açlığı da sömüren hakikat görünümlü geçersiz anlayışlar ortaya çıkacak. İnsanın mana arayışı bu türlü devam edecek. Uydurma ve süreksiz manalardan doğal ve insanın özüne hitap eden hakikatler yeryüzünde her vakit var olacak. Biz de bunu aramaya, bulmaya pandemi varlığında yahut yokluğunda devam edeceğiz.
Depresyon ilaçlarına yönelim var. İnsanların çarçabuk ilaçlara başvurmaları olağan mi?
Aslında çarçabuk ilaçlara başvurulduğu formundaki algı hakikat bir saptama değil. Uyku ve iştahı bozulan, etrafıyla alakaları sıkıntılı hale gelen, denetimsiz davranışları bulunan yani biyolojik istikrarı sıkıntılı hale gelen klinik olarak hasta halinde tanımladığımız hastalar ilaç kullanıyor. Dayanma gücü azalınca beşerler bir psikiyatri doktoruna başvuruyor.
Sıhhat denilince akla çoklukla fizikî sıhhatimiz gelir. Tahminen bu son senelerda değişti, lakin bir daha de bedensel sıhhatimiz daha can alıcı. Ruh sıhhati deyince ne anlamalıyız?
Ruh sözüne takılmayın. İkili bir yaklaşımla ruh-beden ayrımı yapmak sağlıklı bir yaklaşım olmaz. His, fikir ve davranışlarımızın da hudut sistemimiz tarafınca yönetildiğini düşündüğümüzde ne demek istediğim daha net anlaşılabilir. Ruhsal zorlanmalar, toplumsal takviyenin azalması sonuç olarak biyolojik yapımızı etkileyerek psikiyatrik problemlere yol açabilir. Hislerimiz değişir, yanılgılı kanılar ortaya çıkar, davranış sıkıntıları kendisini gösterir. İş ve okul hayatında yetersizlikler başlar.
Son vakit içinderda artan bir biçimde ruh sıhhatini vücut sıhhatinden ayırma eforları görülüyor. Bu eforlar pek değerli ve büyük sıkıntıları da birlikteinde getirmektedir. His, fikir ve davranış meselelerini hatta aile sorunlarını görünmeyen güçlere ya da bilinmeyen tesirlere bağlamak sorunun tahlilini de güçleştirmektedir. Bu niçinle ruh farklı, vücut başka formunda bir ayrım yaptığınızda çökkünlük durumlarını da, davranış problemlerini da, dertleri da vücudun haricinde ve dışarıdan gelen bir etkilenmenin kararı olarak görmeye başlarsınız. Bu anlayış, tahlili de yanlış yerde aramanıza niye olabilir.
Türk toplumu olarak, nasılız pekala, uygun miyiz?
Bu soruya daha genel bir yanıt vermek istiyorum. Ekonomik zorluklar, toplumsal rekabet, gelecek tasası ve toplumsal takviyenin azaldığı durumlarda insanların daha fazla zorlandığını biliyoruz. İtimat hissinin kaybolması ve ümitsizlik de insanı kendisini keyifli edebilecek faaliyetlerden uzaklaştırır. Türk toplumu olarak aile ve toplumsal takviyeye kıymet veren bir toplum olma özelliğimizi hala koruduğumuzu düşünüyorum. Sağlam kalan bu toplumsal özelliklerimiz ruhsal sıhhatimizi korumamızda bize yardımcı oluyor.
ÇAĞDAŞ İNSAN MEMNUN DEĞİL
Günümüz insanı niye mutsuz? Aile, kültür üzere kıymetlerden uzaklaşmak insanı mutsuzlaştırıyor mu?
Günümüz insanı mutsuz mu bilemiyorum. Lakin mutsuzluktan çok günümüz beşerinin umutsuz olduğunu söyleyebilirim. Tahminen de bugünü etkileyen şey yarına dair umutsuzluklardır. Güvensizlik ve ümitsizlik mutsuzluktan daha fazla. Kuralsızlıklar, beklentilerdeki dengesizlikler, yetersizlik hisleri, mana kaybı, yalnızlık, problemlerle baş etme yeteneğindeki yetersizlikler, kimliksizlik, bir yere ilişkin olamama hissi insanı baskı altında tutuyor. Kendisini tanımayan, bulunduğu yere ilişkin hissetmeyen, daima performans göstermesi gereken ve daima daha fazlasını isteyen baskı altındaki çağdaş insan memnun olamıyor. İkinci sorunuza gelince aile ve kültürel pahalar “koruyucu özellikleri” devam ettiği sürece inançlı limanlar olma özelliğini sürdürecektir.
İnanç hissinin azalması, ekonomik çaresizliklerle de örtüşünce mutsuzluk kaçınılmayan son oluyor. Mana arayışımızın değişmesini tahminen olağan kabul edebiliriz, fakat yerine koyduklarımız, hiç bir vakit ulaşamayacaklarımız mı oluyor?
Mana arayışını anlayabiliyorum. Fakat memnunluk ve huzuru yanlış yerde aramaya başladığımızı düşünüyorum. Topraktan ve gökyüzünden uzaklaşmak beşere uygun gelmedi. Anlık yaşanan yapay hislerin geçiciliğinde memnunluk arayamayız. Kısa vadeli keyifler insanın aradığı mana olamaz. Maddi hadiselere ve dışarıdan gelecek tesirlere bağlanmış memnun anlardan çok ulu hislere ve gayelere, âlâ ve merhametli insan olmaya, kendi derinliğimizi keşfettiğimiz daha dingin bir hayat sürmeye muhtaçlığımız var. Dünyanın bütün zevklerini tatsanız da kendinizi anlamadığınız ve dünyayı anlamlandırmadığınız sürece mutsuzluk kapınızda bekleyecektir. Bu yüzden size niye var olduğunuzu söylemeyen ve iç dünyanızı beslemeyen her şey vaktinizden çalacak, sizi oyalayacaktır. Mana arayışında birinci maksat kendimizi keşfetmek, ne istediğimizi, niye var olduğumuzu bilmek ve bu biçimdece yolumuza devam etmektir. her insanın seyahati farklıdır. Memnunluk bu seyahatte yaşananları yanlışsız anlamlandırabilmekte batındır.
Doğal ömür arayışı ruh sıhhatimizi korur
Dünya ruh sıhhatinin bu yılki teması “Değişen dünyada gençler ve ruh sağlığı”. Yeni jenerasyonun ruh sıhhatini korumak ve güçlendirmek ismine neler önerirsiniz?
Dayanıklılığı artırıcı uğraşlar, toplumsal takviye ve doğal bir ömür arayışı sanırım sıhhatimizi korumamıza ve güçlendirmemize yardımcı olacaktır. Bunların her biri uzun uzun anlatılması gereken temel takviye güçleridir. Nasihat yahut “şunları yapmak lazım” halindeki şahsi gelişim kelamları yerine “nasıl daha sağlam olurum” sorusuna karşılık aramak için yapılacak keşifler iç dünyamızı zenginleştirecektir.
Sanal dünya kendimizi tanımayı geciktirir
İnternet ömrümüze girerken, bize birfazlaca kolaylık getireceğini ümid etmiştik. Getirdi getirmesine de, götürdükleri güya daha fazla. Sanal dünya mutsuzluğa, ötürüsıyla ruh sıhhatine tesir ediyor mu?
Bilmiyorum. Bu mevzuda sadece yorum yapabiliriz. Tahminen de sanal dünya mutluluğa yol açıyordur. Burada kilit söz memnunluk mudur hakikat midir? Bir oburunun yaşadığı şeyin memnunluk olup olmadığına ben karar veremem. Siz bir garip ya da yolda kalmışın başını okşadığınızda ya da gereksinimini giderdiğinizde keyifli olabiliyorsunuzdur, bir diğeri sanal dünyada kendisini gösterdiğinde ya da bir şey paylaştığında. Fakat hangisi oyalanmadır, hangisi hakikattir? Hangisi gerçek bir histir ve dönüşüme yol açar, hangisi süreksiz ve yozlaşmaya niye olmaktadır? Hangisi içsel bir seyahat yapmanıza yol açar, hangisi dışarıya bağlı bir zevk aracıdır? Hangisi sizi huzura gdolayır, hangisi daha hayli beklentiye, engellenmeye ve uzun müddette gerginliğe ve bağımlılığa niye olur?
Sanal dünyanın zihinsel bir kirlenmeye yol açtığını, içsel seyahate çıkmamızı ve kendimizi tanımamızı geciktirdiğini, bizi oyaladığını, gerçek hislerden uzaklaştırdığını, bir duyguyu nitekim ve uzun mühlet yaşamamızı engellediğini düşünüyorum.
Zihinsel hijyeni ihmal ettik
Pandemi ötürüsıyla bedensel sıhhatimizi korurken, ruhumuzu hasta etmiş olabilir miyiz?
Fizikî hijyene dikkat ettik lakin zihinsel hijyeni ihmal ettik. Bilgi kirliliğine maruz kaldık. Virüsün ve pandeminin ne anlatmak istediğini anlayamadık. İtimat hissimizi kaybetmeye başladık. Güvensizlik ve belirsizlik plansızlığa, gelecek telaşına, gerginlik ve mutsuzluğa niye oldu. Ruhsal sıhhatimiz daha yaygın olarak bozuldu. His dünyamızı besleyemedik. Zira buna alışık değiliz. His dünyamızı beslemeyi yalnızca pandemi devri değil öncesinde çağdaş dijital dünyaya ahenk sağlamaya çalışırken ihmal etmeye başlamıştık. Fakat bunun büyük bir hakikat açlığı doğuracağını düşünüyorum. Bir devir daha sonra beşerler bu yalnızlaştıran dünyadan da kaçış yolları arayacak. Ve daha sonrasında bu açlığı da sömüren hakikat görünümlü geçersiz anlayışlar ortaya çıkacak. İnsanın mana arayışı bu türlü devam edecek. Uydurma ve süreksiz manalardan doğal ve insanın özüne hitap eden hakikatler yeryüzünde her vakit var olacak. Biz de bunu aramaya, bulmaya pandemi varlığında yahut yokluğunda devam edeceğiz.
Depresyon ilaçlarına yönelim var. İnsanların çarçabuk ilaçlara başvurmaları olağan mi?
Aslında çarçabuk ilaçlara başvurulduğu formundaki algı hakikat bir saptama değil. Uyku ve iştahı bozulan, etrafıyla alakaları sıkıntılı hale gelen, denetimsiz davranışları bulunan yani biyolojik istikrarı sıkıntılı hale gelen klinik olarak hasta halinde tanımladığımız hastalar ilaç kullanıyor. Dayanma gücü azalınca beşerler bir psikiyatri doktoruna başvuruyor.