JoKeR
Active member
Çağdaş Polonya Edebiyatının kuvvetli sesi Olga Tokarczuk, 2018’de arka arda kazandığı Man Booker ve Nobel’le birlikte bir yandan edebiyat dünyasındaki yerini sağlamlaştırırken bir yandan da ismini daha yüksek bir sesle duyuruyor. Muharririn “Sür Pulluğunu Ölülerin Kemikleri Üzerinde” ve “Kadimzaman içinder ve Başka Vakitler” isimli kitaplarının akabinde “Son Hikâyeler” de Timaş Yayınları tarafınca Sevinç Taluy Yüce’nin çevirisiyle okurlara sunuldu. Tokarczuk, müellifliği kadar aktivist kimliğiyle de ön plana çıkan bir isim. Müellif, psikoloji alanındaki eğitimini, ekolojik hassaslığını ve feminist kimliğini metinlerinde ustalıkla edebiyatın rotasına sokuyor. Soğuk Savaş periyodundaki Doğu Bloku’nun dağılmasının akabinde kendini bir daha yapılandıran Polonya’nın topluluk odaklı yapısından sıyrılışının tesiri Tokarczuk’un bireyleri eksene alan edebiyatında da kendisini gösteriyor. Coğrafyada uzun yıllar süren politik tansiyonların, göç ve kimlik problemlerinin akabinde sosyokültürel değişimlerle çalkalanan bölgede, periyodun yarattığı krize sırt dönmeyen muharrir, belleğinde geçmişe yer açıyor ancak geçmişe takılıp kalmadan, bir yandan sürekli bugünün insanına, şimdiye odaklanıyor. Hakikaten metinlerinde de ortaya koyduğu üzere, çağdaş insanın mevcut tertibi de sayısız yeni kozmik krizi ortasında barındırıyor.
ÜÇ NESLİN SESİ
“Son Hikâyeler”de üç jenerasyonun sesi, bayanların hayatı üzerinden duyuluyor: Paraskeva, Ida ve Maja. Birbirlerine kanla bağlı olmalarına karşın her biri bir daha de hayli bağımsız ve özgür ruhlu bayanlar onlar. Yaşlılığın ve insanın vücudu üzerinde kaybettiği denetimin trajik portresi kadar hayat ile mevt içindeki bitimsiz döngü de metin boyunca kendini hissettiriyor. Kitabın ortasında özgürce gezinen bir kavram olan vefat, gün ortasında sık sık gördüğümüz ve görmediğimizde bile orada bir yerde var olduğunu hep bildiğimiz, varlığını kanıksadığımız bir konut eşyasını andırıyor. Vaktin kaygan geçiciliğini ölümlerle iç içe bir tansiyon çizgisi da kurarak hatırlatan müellifin, yer yer masalsı hatta büyülü gerçekçi üslubuna eşlik eden tabiat bütün hoşluğu, hakikati ve çarpıcılığıyla hep karşımızda duruyor. Kitap boyunca çağdaş bir masalın ortasından geçerken kimi bazı mistik bir atmosferle, birtakım bazısa ürkütücü, sert bir gerçekçilikle yüz yüze geliyoruz. Yurtsuzluk hissi, bir yere ilişkin olamama hali ise romanın bayan karakterleri aracılığıyla özgürlüğe işaret eden bir noktaya dönüşüyor. Mevt üzerine konuşurken hayatı ön plana çıkarabilen, bayanların portrelerini elle dokunulur bir canlılıkla sunan, gündelik hayatın problemlerini mistik ve mitik olanın gücüyle birleştiren bir roman var elimizde. “Son Hikâyeler”de müellif insan güdülerinin bulanık derinlikleri üzerine düşündürüyor ve şuurun karanlık ve anlaşılması güç rotasını çözmeye çalışıyor. Arkaik ve mitolojik ögelerle zenginleşen romanda lisanın tıpkı anda hem bu denli şiirsel birebir vakitte bu biçimdesi akıcı olması metinden alınan hazzı katlayarak büyütürken Tokarczuk’un aldığı mükafatları hak ettiğini de kanıtlıyor.
ÜÇ NESLİN SESİ
“Son Hikâyeler”de üç jenerasyonun sesi, bayanların hayatı üzerinden duyuluyor: Paraskeva, Ida ve Maja. Birbirlerine kanla bağlı olmalarına karşın her biri bir daha de hayli bağımsız ve özgür ruhlu bayanlar onlar. Yaşlılığın ve insanın vücudu üzerinde kaybettiği denetimin trajik portresi kadar hayat ile mevt içindeki bitimsiz döngü de metin boyunca kendini hissettiriyor. Kitabın ortasında özgürce gezinen bir kavram olan vefat, gün ortasında sık sık gördüğümüz ve görmediğimizde bile orada bir yerde var olduğunu hep bildiğimiz, varlığını kanıksadığımız bir konut eşyasını andırıyor. Vaktin kaygan geçiciliğini ölümlerle iç içe bir tansiyon çizgisi da kurarak hatırlatan müellifin, yer yer masalsı hatta büyülü gerçekçi üslubuna eşlik eden tabiat bütün hoşluğu, hakikati ve çarpıcılığıyla hep karşımızda duruyor. Kitap boyunca çağdaş bir masalın ortasından geçerken kimi bazı mistik bir atmosferle, birtakım bazısa ürkütücü, sert bir gerçekçilikle yüz yüze geliyoruz. Yurtsuzluk hissi, bir yere ilişkin olamama hali ise romanın bayan karakterleri aracılığıyla özgürlüğe işaret eden bir noktaya dönüşüyor. Mevt üzerine konuşurken hayatı ön plana çıkarabilen, bayanların portrelerini elle dokunulur bir canlılıkla sunan, gündelik hayatın problemlerini mistik ve mitik olanın gücüyle birleştiren bir roman var elimizde. “Son Hikâyeler”de müellif insan güdülerinin bulanık derinlikleri üzerine düşündürüyor ve şuurun karanlık ve anlaşılması güç rotasını çözmeye çalışıyor. Arkaik ve mitolojik ögelerle zenginleşen romanda lisanın tıpkı anda hem bu denli şiirsel birebir vakitte bu biçimdesi akıcı olması metinden alınan hazzı katlayarak büyütürken Tokarczuk’un aldığı mükafatları hak ettiğini de kanıtlıyor.