HDP’nin seçimlerde ortak aday çıkarılmasına yeşil ışık yakmasıyla dikkatler CHP ve DÜZGÜN Parti’ye çevrildi. Siyasi gözlemciler, iki partinin de cumhurbaşkanlığı seçimi için HDP’yle diyalog kuracağını öngörüyor.
Millet İttifakı’nın iki büyük ortağı CHP ile GÜZEL Parti içinde CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun, GÜZEL Parti başkanı Meral Akşener’den bağımsız kamuoyuyla seçim vaadi paylaşmasından ötürü sorun mu yaşandığı tartışmaları yapılırken, HDP’den gelen yeni bir açıklama CHP ile YETERLİ Parti’ye dönük sorgulamaları yeni bir boyuta taşıdı.
HDP’nin açıklamasını Eş Genel Lideri Mithat Sancar yaptı. Sancar, “Seçimlerde ortak aday çıkarılması fikrine açığız” dedi. Sancar, direkt cumhurbaşkanlığı seçimini işaret etti. halbuki ki HDP’nin bir öbür eş genel lideri olan Pervin Buldan daha iki ay evvel “Kimse bizden 31 Mart lokal seçimlerindeki dayanağı beklemesin” açıklaması yapmış, bu açıklama da HDP ile bir türlü diyalog kanallarını genişletmeyen CHP ile UYGUN Parti’ye “rest” olarak algılanmıştı.
HDP; 31 Mart 2019 lokal seçimlerinde Millet İttifakı’nın ortasında yer almasa da, AKP ile MHP’den heyeti Cumhur İttifakı’nı zayıflatmak için bilhassa büyükşehirlerde Millet İttifakı adaylarına yönelmişti. HDP’nin dayanağıyla Millet İttifakı İstanbul, Ankara, İzmir, Adana ve Antalya üzere büyükşehirlerde Cumhur İttifakı’nın önüne geçmeyi başardı.
Bu takviyenin akabinde HDP oyları daima tartışma konusu oldu. HDP’yi PKK ile eş tutup, Millet İttifakı’nın da bu partiyle işbirliği ortasında olduğunu öne süren Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile MHP başkanı Devlet Bahçeli, CHP ile UYGUN Parti’ye “terör destekçisi” suçlaması yöneltmekten vazgeçmedi.
Milliyetçi tabandan gelen dahası MHP’den kopan bir parti olan UYGUN Parti, HDP’yle direkt bir temas hiç kurmadı. Lakin DÜZGÜN Parti başkanı Akşener, AKP ile MHP’nin Millet İttifakı’nı HDP üzerinden parçalamaya dönük adımlarına geçit vermeyen açıklamalarıyla dikkat çekti.
Kuzey Irak’ın Gara Bölgesi’nde 13 Türk vatandaşının ömrünü kaybetmesinden muhalefet hükümeti sorumlu tutunca Cumhurbaşkanı Erdoğan HDP’yi PKK irtibatlı olmakla, CHP ve DÜZGÜN Parti’yi de HDP’ye desteklemekle suçladı. HDP’lilerin dokunulmazlık belgelerinin meclise gönderilmesini izleyen bu süreçte DÜZGÜN Parti önderi Meral Akşener, “İYİ Parti, fezlekelere gözü kapalı el kaldırmaz. Önünü ardını inceler” çıkışı yaptı.
AKP Genel Lider Yardımcısı Mehmet Özhaseki’nin HDP’yi eleştirirken kullandığı “Lanet olsun oylarına” tabirine de sert çıkan Akşener’di. Akşener, “Dün kendinden olmayana terörist diyen zihniyet, bugün kendinden olmayana beddua okuyor” dedi, AKP’ye yüklendi.
HDP’nin kritik oyları
HDP’yi “terörle ortasına aralık koymadığı” sebebi öne sürülerek eleştiren ve partisinin HDP ile bir ortada olmayacağını çoğunlukla lisana getiren Akşener’in son periyotta Türkiye’yi gezerken Doğu ve Güneydoğu seyahatlerine büyük ehemmiyet verdiği, parti kurmaylarının bölgeden oy toplayabilmek için özel çalışma yaptığı biliniyor.
Zira HDP oyları 2023’te yapılması öngörülen cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri için kritik ehemmiyette. Oyların ne derece kritik olduğunu MAK Danışmanlık sahibi, kamuoyu araştırmacısı Mehmet Ali Kulat DW Türkçe’ye “HDP’li seçmen blok hareket ediyor, öteki partilerden farklı olarak. örneğin İstanbul’da lokal seçimde ve genel seçimde verdikleri oylara baktığımızda nerdeyse blok olarak parti genel merkezinin söylemiş olduği minvalde oy kullandıklarını görüyoruz. Bahsin farkına varan bütün partiler bu seçmen kümesine epey özel ilgi duyuyorlar. Bakın herkes Doğu ve Güneydoğu’da seçmenle buluşuyor” kelamlarıyla anlatıyor.
“Z jenerasyonu diye tabir ettiğimiz birinci sefer oy kullanacak genç seçmen ortasında de HDP seçmeninin, Türkiye’deki Kürt seçmenin daha fazla olduğu dikkate alındığında HDP’nin rahatlıkla yüzde 12-13 bandına hakikat çıkabileceğini söyleyebiliriz.”
“Fiili bir ittifak olacak, yasal değil”
Pekala Mithat Sancar, HDP’nin oy oranından yola çıkarak mı “Seçimlerde ortak aday çıkarma fikrine açığız” açıklaması yaptı?
Bu soruya “evet” diyen gazeteci Sedat Bozkurt, DW Türkçe’ye Kürt seçmenin seçimlerde hangi taraftan yana konum alırsa kararı değiştirebildiğini anlatıyor. HDP oylarının yalnızca Millet İttifakı için değil Cumhur İttifakı için de hayati ehemmiyette olduğunu söyleyen Bozkurt, “Bunu siyasetin her iki ittifakının da yok sayması mümkün değil ancak öte yandan Erdoğan yanına MHP’yi de alarak HDP üzerinden Millet İttifakı’na operasyon çekiyor. Yani PKK ile HDP’yi eşitliyor. HDP’yi de CHP ile eşitleyerek GÜZEL Parti’yi rahatsız etmeye çalışıyor. Saadet Partisi’ni o ittifaktan uzaklaştırmaya çalışıyor. HDP de bunun farkında. HDP; AKP, Erdoğan ve MHP’nin uygulamaya çalıştığı stratejinin bir ögesi olmak istemiyor” değerlendirmesi yapıyor.
Bozkurt, Sancar’ın açıklamasıyla Millet İttifakı’na şu iletisi verdiğini söylüyor:
“Sancar, Millet İttifakı’na -ben de oy verebilirim fakat adayınız kıymetli. Benim de seçmen kitlemin ya da tabanımın oy verebileceği bir aday gösterin- diyor. Bu tipten bir siyasi atak yapıyor. Hakikaten lokal seçimlerde, belediye lider adaylıkları belirlenirken de misal bir tutumu göstermişti.”
Pekala; DÜZGÜN Parti ile CHP’nin de HDP’yi daima Millet İttifakı haricinde tuttuğu dikkate alındığında cumhurbaşkanlığı için HDP ile diyalog kurmaları mümkün mü? Bozkurt bu soruya “Fiili bir ittifak olacak o. Yani resmi, yasal bir ittifak olmayacak. İstanbul seçimlerinde olduğu üzere mesela” karşılığını veriyor.
Kamuoyu araştırmacısı Kulat da YETERLİ Parti’nin ortak cumhurbaşkanı adayı için HDP ile diyalog kurmaktan çekinmeyeceğini söylüyor:
“HDP ittifakın içerisinde yer almaz lakin ortak adaya takviye verme noktasında takviye verir. Bu, kurulan diyaloglara bağlı. Akşener’in bu ittifaka sıcak baktığını düşünüyorum. bu biçimdesi diyalogdan yana olduğunu biliyorum. Çok güç üzere görünen bir formülasyon var karşımızda lakin CHP, ÂLÂ Parti, Saadet süreç ortasında ittifaklar ve dayanaklar konusunda fazlaca deneyimli hale geldiler. HDP takviyesini ötelemeleri kelam konusu olamaz.”
Gözler İmamoğlu’nda
Siyaset kulislerinde CHP ile ÂLÂ Parti’nin Kürt seçmenin oyunu almak için parti başkanlarının cumhurbaşkanı olarak ortaya çıkması kadar İlhan Kesici üzere isimlere de yönelebileceğine dair değerlendirmeler de var.
Siyaset bilimci Burak Bilgehan Özpek ise HDP Eş Genel Lideri Sancar’ın daha epey İmamoğlu’nu ve çizdiği profili işaret ettiğini söylüyor.
Özpek, Sancar’ın açıklamalarını ne manaya geldiğini DW Türkçe’ye yorumlarken cumhurbaşkanlığı seçiminde ortak aday çıkarmanın hayati noktaya geldiğini söylüyor:
“Kamuoyu araştırmaları Erdoğan’ın yüzde 50’yi bulmasının güç olacağını gösteriyor. Bu yüzden cumhurbaşkanlığı seçimi için ortak aday çıkması muhalefet için hayati. Bugüne kadar aday isimlerini öne çıkarmayan muhalefet, unsurlar ve ortak bir mutabakat üzerinde durduğunu gösterdi. ötürüsıyla HDP’nin ortak bir adaya karşı rezervinin olmadığını söylemesi değerli. Ayrıyeten; ortak adayın kim olduğu, olacağı konusunda HDP topa girmek istiyor olabilir, HDP’ye de danışılarak bir isim belirlenmesi dileğini iletiyor olabilir. Bu noktada akla en evvel Ekrem İmamoğlu geliyor.”
İmamoğlu’nun İstanbul seçimlerinde Kürt seçmenin takviyesini aldığını hatırlatan Özpek, HDP’nin Akşener ile Kılıçdaroğlu’nun da aday olma ihtimalini dikkate alarak her iki partiye başkanların aday olması durumunda İmamoğlu üzere bir profil çizmeleri bildirisi vermesinin de mümkün olduğunu anlatıyor.
UYGUN Parti’nin milliyetçi karakterinin bu noktada hayli değerli bir bahis olduğunu belirten Özpek, UYGUN Parti’nin son devirde kendini bir daha tanımladığını düşünüyor:
“Son devirde MHP’nin yedek partisi üzere davranan bir DÜZGÜN Parti’den öte kendi kapsayıcı, uygar, milliyetçilik anlayışını formüle eden ve demokratik siyasete, merkez sağ siyasete atılım yapan bir YETERLİ Parti var. HDP’nin beklediği olumlu adımları atmasa bile HDP düşmanlığı üzerinden bir siyaset de yürütmüyor.”
Özpek bu niçinle seçime giden süreçte Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanlığı için ortak aday isminden öte ortak unsurlar mutabakatı üzerinde duracağını ve bu noktada kesinlikle HDP ile de temas kurulacağını öngörüyor.
Hilal Köylü / Ankara
© Deutsche Welle Türkçe
Millet İttifakı’nın iki büyük ortağı CHP ile GÜZEL Parti içinde CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun, GÜZEL Parti başkanı Meral Akşener’den bağımsız kamuoyuyla seçim vaadi paylaşmasından ötürü sorun mu yaşandığı tartışmaları yapılırken, HDP’den gelen yeni bir açıklama CHP ile YETERLİ Parti’ye dönük sorgulamaları yeni bir boyuta taşıdı.
HDP’nin açıklamasını Eş Genel Lideri Mithat Sancar yaptı. Sancar, “Seçimlerde ortak aday çıkarılması fikrine açığız” dedi. Sancar, direkt cumhurbaşkanlığı seçimini işaret etti. halbuki ki HDP’nin bir öbür eş genel lideri olan Pervin Buldan daha iki ay evvel “Kimse bizden 31 Mart lokal seçimlerindeki dayanağı beklemesin” açıklaması yapmış, bu açıklama da HDP ile bir türlü diyalog kanallarını genişletmeyen CHP ile UYGUN Parti’ye “rest” olarak algılanmıştı.
HDP; 31 Mart 2019 lokal seçimlerinde Millet İttifakı’nın ortasında yer almasa da, AKP ile MHP’den heyeti Cumhur İttifakı’nı zayıflatmak için bilhassa büyükşehirlerde Millet İttifakı adaylarına yönelmişti. HDP’nin dayanağıyla Millet İttifakı İstanbul, Ankara, İzmir, Adana ve Antalya üzere büyükşehirlerde Cumhur İttifakı’nın önüne geçmeyi başardı.
Bu takviyenin akabinde HDP oyları daima tartışma konusu oldu. HDP’yi PKK ile eş tutup, Millet İttifakı’nın da bu partiyle işbirliği ortasında olduğunu öne süren Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile MHP başkanı Devlet Bahçeli, CHP ile UYGUN Parti’ye “terör destekçisi” suçlaması yöneltmekten vazgeçmedi.
Milliyetçi tabandan gelen dahası MHP’den kopan bir parti olan UYGUN Parti, HDP’yle direkt bir temas hiç kurmadı. Lakin DÜZGÜN Parti başkanı Akşener, AKP ile MHP’nin Millet İttifakı’nı HDP üzerinden parçalamaya dönük adımlarına geçit vermeyen açıklamalarıyla dikkat çekti.
Kuzey Irak’ın Gara Bölgesi’nde 13 Türk vatandaşının ömrünü kaybetmesinden muhalefet hükümeti sorumlu tutunca Cumhurbaşkanı Erdoğan HDP’yi PKK irtibatlı olmakla, CHP ve DÜZGÜN Parti’yi de HDP’ye desteklemekle suçladı. HDP’lilerin dokunulmazlık belgelerinin meclise gönderilmesini izleyen bu süreçte DÜZGÜN Parti önderi Meral Akşener, “İYİ Parti, fezlekelere gözü kapalı el kaldırmaz. Önünü ardını inceler” çıkışı yaptı.
AKP Genel Lider Yardımcısı Mehmet Özhaseki’nin HDP’yi eleştirirken kullandığı “Lanet olsun oylarına” tabirine de sert çıkan Akşener’di. Akşener, “Dün kendinden olmayana terörist diyen zihniyet, bugün kendinden olmayana beddua okuyor” dedi, AKP’ye yüklendi.
HDP’nin kritik oyları
HDP’yi “terörle ortasına aralık koymadığı” sebebi öne sürülerek eleştiren ve partisinin HDP ile bir ortada olmayacağını çoğunlukla lisana getiren Akşener’in son periyotta Türkiye’yi gezerken Doğu ve Güneydoğu seyahatlerine büyük ehemmiyet verdiği, parti kurmaylarının bölgeden oy toplayabilmek için özel çalışma yaptığı biliniyor.
Zira HDP oyları 2023’te yapılması öngörülen cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri için kritik ehemmiyette. Oyların ne derece kritik olduğunu MAK Danışmanlık sahibi, kamuoyu araştırmacısı Mehmet Ali Kulat DW Türkçe’ye “HDP’li seçmen blok hareket ediyor, öteki partilerden farklı olarak. örneğin İstanbul’da lokal seçimde ve genel seçimde verdikleri oylara baktığımızda nerdeyse blok olarak parti genel merkezinin söylemiş olduği minvalde oy kullandıklarını görüyoruz. Bahsin farkına varan bütün partiler bu seçmen kümesine epey özel ilgi duyuyorlar. Bakın herkes Doğu ve Güneydoğu’da seçmenle buluşuyor” kelamlarıyla anlatıyor.
“Z jenerasyonu diye tabir ettiğimiz birinci sefer oy kullanacak genç seçmen ortasında de HDP seçmeninin, Türkiye’deki Kürt seçmenin daha fazla olduğu dikkate alındığında HDP’nin rahatlıkla yüzde 12-13 bandına hakikat çıkabileceğini söyleyebiliriz.”
“Fiili bir ittifak olacak, yasal değil”
Pekala Mithat Sancar, HDP’nin oy oranından yola çıkarak mı “Seçimlerde ortak aday çıkarma fikrine açığız” açıklaması yaptı?
Bu soruya “evet” diyen gazeteci Sedat Bozkurt, DW Türkçe’ye Kürt seçmenin seçimlerde hangi taraftan yana konum alırsa kararı değiştirebildiğini anlatıyor. HDP oylarının yalnızca Millet İttifakı için değil Cumhur İttifakı için de hayati ehemmiyette olduğunu söyleyen Bozkurt, “Bunu siyasetin her iki ittifakının da yok sayması mümkün değil ancak öte yandan Erdoğan yanına MHP’yi de alarak HDP üzerinden Millet İttifakı’na operasyon çekiyor. Yani PKK ile HDP’yi eşitliyor. HDP’yi de CHP ile eşitleyerek GÜZEL Parti’yi rahatsız etmeye çalışıyor. Saadet Partisi’ni o ittifaktan uzaklaştırmaya çalışıyor. HDP de bunun farkında. HDP; AKP, Erdoğan ve MHP’nin uygulamaya çalıştığı stratejinin bir ögesi olmak istemiyor” değerlendirmesi yapıyor.
Bozkurt, Sancar’ın açıklamasıyla Millet İttifakı’na şu iletisi verdiğini söylüyor:
“Sancar, Millet İttifakı’na -ben de oy verebilirim fakat adayınız kıymetli. Benim de seçmen kitlemin ya da tabanımın oy verebileceği bir aday gösterin- diyor. Bu tipten bir siyasi atak yapıyor. Hakikaten lokal seçimlerde, belediye lider adaylıkları belirlenirken de misal bir tutumu göstermişti.”
Pekala; DÜZGÜN Parti ile CHP’nin de HDP’yi daima Millet İttifakı haricinde tuttuğu dikkate alındığında cumhurbaşkanlığı için HDP ile diyalog kurmaları mümkün mü? Bozkurt bu soruya “Fiili bir ittifak olacak o. Yani resmi, yasal bir ittifak olmayacak. İstanbul seçimlerinde olduğu üzere mesela” karşılığını veriyor.
Kamuoyu araştırmacısı Kulat da YETERLİ Parti’nin ortak cumhurbaşkanı adayı için HDP ile diyalog kurmaktan çekinmeyeceğini söylüyor:
“HDP ittifakın içerisinde yer almaz lakin ortak adaya takviye verme noktasında takviye verir. Bu, kurulan diyaloglara bağlı. Akşener’in bu ittifaka sıcak baktığını düşünüyorum. bu biçimdesi diyalogdan yana olduğunu biliyorum. Çok güç üzere görünen bir formülasyon var karşımızda lakin CHP, ÂLÂ Parti, Saadet süreç ortasında ittifaklar ve dayanaklar konusunda fazlaca deneyimli hale geldiler. HDP takviyesini ötelemeleri kelam konusu olamaz.”
Gözler İmamoğlu’nda
Siyaset kulislerinde CHP ile ÂLÂ Parti’nin Kürt seçmenin oyunu almak için parti başkanlarının cumhurbaşkanı olarak ortaya çıkması kadar İlhan Kesici üzere isimlere de yönelebileceğine dair değerlendirmeler de var.
Siyaset bilimci Burak Bilgehan Özpek ise HDP Eş Genel Lideri Sancar’ın daha epey İmamoğlu’nu ve çizdiği profili işaret ettiğini söylüyor.
Özpek, Sancar’ın açıklamalarını ne manaya geldiğini DW Türkçe’ye yorumlarken cumhurbaşkanlığı seçiminde ortak aday çıkarmanın hayati noktaya geldiğini söylüyor:
“Kamuoyu araştırmaları Erdoğan’ın yüzde 50’yi bulmasının güç olacağını gösteriyor. Bu yüzden cumhurbaşkanlığı seçimi için ortak aday çıkması muhalefet için hayati. Bugüne kadar aday isimlerini öne çıkarmayan muhalefet, unsurlar ve ortak bir mutabakat üzerinde durduğunu gösterdi. ötürüsıyla HDP’nin ortak bir adaya karşı rezervinin olmadığını söylemesi değerli. Ayrıyeten; ortak adayın kim olduğu, olacağı konusunda HDP topa girmek istiyor olabilir, HDP’ye de danışılarak bir isim belirlenmesi dileğini iletiyor olabilir. Bu noktada akla en evvel Ekrem İmamoğlu geliyor.”
İmamoğlu’nun İstanbul seçimlerinde Kürt seçmenin takviyesini aldığını hatırlatan Özpek, HDP’nin Akşener ile Kılıçdaroğlu’nun da aday olma ihtimalini dikkate alarak her iki partiye başkanların aday olması durumunda İmamoğlu üzere bir profil çizmeleri bildirisi vermesinin de mümkün olduğunu anlatıyor.
UYGUN Parti’nin milliyetçi karakterinin bu noktada hayli değerli bir bahis olduğunu belirten Özpek, UYGUN Parti’nin son devirde kendini bir daha tanımladığını düşünüyor:
“Son devirde MHP’nin yedek partisi üzere davranan bir DÜZGÜN Parti’den öte kendi kapsayıcı, uygar, milliyetçilik anlayışını formüle eden ve demokratik siyasete, merkez sağ siyasete atılım yapan bir YETERLİ Parti var. HDP’nin beklediği olumlu adımları atmasa bile HDP düşmanlığı üzerinden bir siyaset de yürütmüyor.”
Özpek bu niçinle seçime giden süreçte Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanlığı için ortak aday isminden öte ortak unsurlar mutabakatı üzerinde duracağını ve bu noktada kesinlikle HDP ile de temas kurulacağını öngörüyor.
Hilal Köylü / Ankara
© Deutsche Welle Türkçe