JoKeR
Active member
Yemek, birinci başlardan bugüne insanların hayatta kalmak için başvurduğu aksiyonlardan birisi. yıllar ortasında mutfak sanatlarının ve yemeğin sanat yapıtı haline dönüşmesi, daha sonra da sanatın, yemeği yapıtlarına bahis etmesi bu iki alanı ayrılmaz bir duruma getirdi. Düşbaz Yayınevi’nden çıkan “Bir Porsiyon Sanat” isimli kitap da tam olarak bu iki alanın birbiriyle bağlantısını okurlara aktarıyor. Fatma Berber ve Sümeyra Gümrah Teltik’in kaleme aldığı yapıtın lisanı eğlenceli fakat bir o kadar da sorgulayıcı. Kısım başlıklarından bu anlaşılabilir; “Tuvaldeki yemek listesi”, “Notalar karın doyurur mu?” “Elinin hamuruyla perdeye dokunmak.”
“Bir Porsiyon Sanat”, yalnızca sanatçı sofralarının izini sürmüyor; yemeği bir sanat yapıtı üzere okuyor, yapıtları yemeğin hazzıyla anlamaya çalışıyor. Fotoğrafla başlayıp çağdaş sanat, müzik, edebiyat, sinema, mutfak sanatları ve sosyolojiyle devam eden kitap, tarih üzerinden kronolojik bir anlatım da yapmıyor. Kitap, duayen isim ve sanatkarların bu ikilinin münasebetine dair görüşlerine de yer veriyor.
AŞÇI ARARKEN KİTAP KONUSU ÇIKTI
Kitap fikrinin, arkadaşlarının fikir almak için kendilerini araması üzerine oluştuğunu söyleyen Sümeyra Gümrah Teltik, “Bir Porsiyon Sanat, altı yıl evvel bir arkadaşımızın yemek programının yüzü olacak aşçıyı bulmak için bizi aramasıyla başladı. O periyot hayli izlenen yemek yarışlarındaki iştirakçilerin sofradaki tabağa burun kıvırmasına hiddetlenerek, masadaki şeylerin sanat yapıtı üzere değerlendiril-mesinden kelam ettim. Fatma da Hipokrat’ın ‘Ne yersek oyuz’ kelamı üzerinden sanatkarların yemekle olan münasebetini anlattı. Eser, tüm bu konuşmalar üzerine doğdu” diyerek süreci anlattı.
Sümeyra Gümrah Teltik
Kitabı çalışırken, karşılaştığı en tuhaf şeyi ise şu sözlerle anlatıyor müellif: “Andy Warhol’un 1977’de The Oxidations (Oksitlenmişler) isimli alışılmadık standını bu kitabı çalışırken öğrendim. Stanttaki yapıtlarında kullandığı bakır boyayı arkadaşlarının idrarıyla karıştırıyordu. Farklı yemekler daha sonrası yapılan idrar farklı sonuçlar vermiş. Bu pek farklı ve komik gelmişti.”
Fatma Berber
SANATIN SOFRASINA BUYRUN
Kitabın muharrirlerinden Fatma Berber, insan zihninde kalan tat, koku, renk üzere imgelerin izlerini takip ettiklerini lisana getiriyor. Berber; “Kitap, farklı tat hafızalarına dokunarak sanatın çeşitli alanlarıyla yemeği tıpkı yere davet ediyor. Yapıtları sofraya, yemekleri bienallere çağırıyor. Mutfak da sanat da aslında birebir yerden ilhamını alıyor. İkisi de hafızaya dokunuyor ikisi de bol acılı sevinçli travmatik… Bir Porsiyon Sanat, mutfağın dönüşümünden, mutfak sanatlarına kadar bir epeyce mevzuyu sorguluyor. Biraz absürt, biraz eğlenceli lisanıyla; yemeğin arkaik, sosyolojik tarihini de gözeterek keyifli lezzetli bir sofraya davet ediyor herkesi. Bu kitap; sanattan haz alan, bunun üzerine düşünen, lezzet hafızasını yoklayan herkese dokunacak ve bu sofraya dahil olmak isteyecekler” diyor.
HİTİTLER DE YEMEK VE SANATI BİRLEŞTİRMİŞ
Sanatla yemeğin bağlantısını beşerle yemeğin münasebetinden başlatan Teltik, yemeğin kültürel dönüşüm sürecinin bir süre daha sonra sanatın ve sosyolojinin mevzularına evrildiğini lisana getiriyor. Teltik “Bir vakit daha sonra yemek, toplumsal bütünleşmenin ve dayanışmanın da bir hâli oluyor. Çabucak her toplumda cümbüşler, merasimler, doğum ve mevte ait ritüeller, düğünler, şenlikler, bayramlar, adaklar yemek kültürüyle birlikte gelişiyor. Yemek, kültürel olduğu kadar sembolik manalarla sosyolojinin ve sanatın konusu oluyor. Duvar fotoğraflarında, kabartmalarda, çivi yazısı metinlerinde örneklerine rastlıyoruz. örneğin Konya’da genç Hitit Dönemi’nden kalma İvriz kabartması buna bir örnek” diye açıklıyor.
“Bir Porsiyon Sanat”, yalnızca sanatçı sofralarının izini sürmüyor; yemeği bir sanat yapıtı üzere okuyor, yapıtları yemeğin hazzıyla anlamaya çalışıyor. Fotoğrafla başlayıp çağdaş sanat, müzik, edebiyat, sinema, mutfak sanatları ve sosyolojiyle devam eden kitap, tarih üzerinden kronolojik bir anlatım da yapmıyor. Kitap, duayen isim ve sanatkarların bu ikilinin münasebetine dair görüşlerine de yer veriyor.
AŞÇI ARARKEN KİTAP KONUSU ÇIKTI
Kitap fikrinin, arkadaşlarının fikir almak için kendilerini araması üzerine oluştuğunu söyleyen Sümeyra Gümrah Teltik, “Bir Porsiyon Sanat, altı yıl evvel bir arkadaşımızın yemek programının yüzü olacak aşçıyı bulmak için bizi aramasıyla başladı. O periyot hayli izlenen yemek yarışlarındaki iştirakçilerin sofradaki tabağa burun kıvırmasına hiddetlenerek, masadaki şeylerin sanat yapıtı üzere değerlendiril-mesinden kelam ettim. Fatma da Hipokrat’ın ‘Ne yersek oyuz’ kelamı üzerinden sanatkarların yemekle olan münasebetini anlattı. Eser, tüm bu konuşmalar üzerine doğdu” diyerek süreci anlattı.
Sümeyra Gümrah Teltik
Kitabı çalışırken, karşılaştığı en tuhaf şeyi ise şu sözlerle anlatıyor müellif: “Andy Warhol’un 1977’de The Oxidations (Oksitlenmişler) isimli alışılmadık standını bu kitabı çalışırken öğrendim. Stanttaki yapıtlarında kullandığı bakır boyayı arkadaşlarının idrarıyla karıştırıyordu. Farklı yemekler daha sonrası yapılan idrar farklı sonuçlar vermiş. Bu pek farklı ve komik gelmişti.”
Fatma Berber
SANATIN SOFRASINA BUYRUN
Kitabın muharrirlerinden Fatma Berber, insan zihninde kalan tat, koku, renk üzere imgelerin izlerini takip ettiklerini lisana getiriyor. Berber; “Kitap, farklı tat hafızalarına dokunarak sanatın çeşitli alanlarıyla yemeği tıpkı yere davet ediyor. Yapıtları sofraya, yemekleri bienallere çağırıyor. Mutfak da sanat da aslında birebir yerden ilhamını alıyor. İkisi de hafızaya dokunuyor ikisi de bol acılı sevinçli travmatik… Bir Porsiyon Sanat, mutfağın dönüşümünden, mutfak sanatlarına kadar bir epeyce mevzuyu sorguluyor. Biraz absürt, biraz eğlenceli lisanıyla; yemeğin arkaik, sosyolojik tarihini de gözeterek keyifli lezzetli bir sofraya davet ediyor herkesi. Bu kitap; sanattan haz alan, bunun üzerine düşünen, lezzet hafızasını yoklayan herkese dokunacak ve bu sofraya dahil olmak isteyecekler” diyor.
HİTİTLER DE YEMEK VE SANATI BİRLEŞTİRMİŞ
Sanatla yemeğin bağlantısını beşerle yemeğin münasebetinden başlatan Teltik, yemeğin kültürel dönüşüm sürecinin bir süre daha sonra sanatın ve sosyolojinin mevzularına evrildiğini lisana getiriyor. Teltik “Bir vakit daha sonra yemek, toplumsal bütünleşmenin ve dayanışmanın da bir hâli oluyor. Çabucak her toplumda cümbüşler, merasimler, doğum ve mevte ait ritüeller, düğünler, şenlikler, bayramlar, adaklar yemek kültürüyle birlikte gelişiyor. Yemek, kültürel olduğu kadar sembolik manalarla sosyolojinin ve sanatın konusu oluyor. Duvar fotoğraflarında, kabartmalarda, çivi yazısı metinlerinde örneklerine rastlıyoruz. örneğin Konya’da genç Hitit Dönemi’nden kalma İvriz kabartması buna bir örnek” diye açıklıyor.