JoKeR
Active member
Çocuklarının sağlıklı beslenmesi her ebeveynin hayali. Lakin, sonuç her vakit istenildiği üzere olamayabiliyor. Çocuklar ve ergenler sağlıklı yiyeceklerin yanı sıra abur-cubur ve fast food yiyeceklere yönelebiliyor. Araştırmacılar, beslenmenin fizikî olduğu kadar ruh sıhhati üzerinde de tesirleri olduğunu söylüyor. İstinye Üniversitesi (İSÜ), Sıhhat Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aliye Özenoğlu, bilhassa gençlerde sıhhatsiz beslenmenin okullardaki zorbalık riskini arttırabileceğine dikkat çekiyor. “Araştırmalar ergenlerin beslenme şeklinin akran zorbalığı ve öfke denetimleri üzerinde değerli bir tesiri olduğunu gösteriyor” diyen Özenoğlu, abur-cubur besinlerin çocuk ve gençlerde psikiyatrik düşünce ve şiddet davranışlarını artırabileceği konusunda aileleri uyarıyor.
Prof. Dr. Aliye Özenoğlu
ÖFKE GEREKLİ BİR HİS
Öfkenin gerekli bir his olduğunu belirten Prof. Dr. Özenoğlu, şunları söylüyor: “Ergenlik devri, fizikî değişim kadar duygusal manada da süratli değişimlerin yaşandığı bir gelişim evresidir. Ergenlerin vücudundaki ve etrafındaki değişimleri kendi iç dünyasında algılaması, yorumlaması ve reaksiyonları farklılık gösteriyor. Her yaş kümesinde olduğu üzere ergenlerin de duygusal reaksiyonlarını söz etme yollarından birisi öfkedir. Öfke, çeşitli durumlara reaksiyon olarak ortaya çıkan olağan, sağlıklı ve hayatın sürdürülmesi için gerekli bir histir. Ergenin öfke söz üslubunu belirleyen faktörler içinde sıhhat durumu, cinsiyet, okul başarısı, aile ve arkadaş bağlantıları sayılabilir. Öfkenin uygun yollarla söz edilememesi, ergende şiddet davranışlarına ve bunun kararında fizikî, ruhsal ve toplumsal meselelere niye olabilir. Bunun yanında, tüketilen besinlerin beden için metabolik yakıt sağlamakla birlikte zihin ve bilişin de dâhil olduğu biroldukca beyin işlevlerini etkilediğini biliyoruz. Besinler hem fizikî birebir vakitte duygusal güzellik haline katkıda bulunabilir. Çalışmalar, şeker ekli içecekler, tatlılar, çikolata, tuzlu atıştırmalıklar ve fast food üzere sıhhatsiz yiyeceklerin çok tüketiminin mental sıhhat ve davranışsal meseleler istikametinden yüksek risk ile bağlı olduğunu gösteriyor. Bundan öbür, çay, kahve, çikolata, kola ve kimi gazlı içeceklerde bulunan kafeinin, merkezi hudut sistemini üzerine uyarıcı bir tesire sahip olduğu biliniyor. Kafeinin fazla ölçülerde tüketilmesinin uyku bozukluğu, sonluluk, tasa, panik atak ve korkuya niye olduğu, çok dozlarda ise istemsiz kasılmaların görülebileceği belirtiliyor.”
OKULLARDA ZORBALIK ARTIYOR
Okullarda zorbalığın giderek arttığını belirten Özenoğlu, şöyleki devam ediyor: “Çalışmalar, son 25-30 yıldır zorbalık ve zorbalığa kurban olmanın okullarda giderek artış gösteren kıymetli bir sorun olduğunu ortaya koyuyor. Zorbalık mağdurları çoklukla saldırganlığa reaksiyon göstermezler, öz inançları düşük ve reddedilme korkusu yaşarlar. Zorbalar ise, küme başkanı olma eğilimindedirler, çoklukla okuldan hoşnutsuzdur, sınıf arkadaşlarına karşı negatif ve kışkırtıcıdırlar. Lise ve dengi okullarda okuyan öğrencilerle yaptığımız bir araştırma beslenme ve zorbalık içinde bir irtibat olduğunu ortaya koydu. Ayrıyeten, şekerleme-pastane eserleri üzere abur-cubur besinlerin tüketimi ile şiddet davranışları (fiziksel atak, zorbalık, kurban olma) içinde da manalı ilgiler saptandı. Çalışmamız bulguları, başka çalışmalarla birlikte yorumlandığında sıhhatsiz besinlerin tüketimindeki artışın akıl sıhhati problemleri görülme olasılığında da artışla alakalı olduğu kararına varıldı.”
Kahvaltının atlanmamasına dikkat edin
“Beslenme alışkanlığının sağlıklı tarafta değiştirilmesi, akıl sıhhati sıkıntılarının önlenmesinde tesirli bir yaklaşım olabilir” diyen Özenoğlu, kahvaltı konusunun da değerine değinerek şunları söylüyor: “Kahvaltı atlama fizikî ve ruhsal olumsuz sonuçları uygun bilinen bir sıhhat meselesidir. Kahvaltı atlama çocuklar ve ergenler içinde giderek yaygın hale geldi. Biroldukca araştırma gençlerde kahvaltı atlamanın sigara kullanması, sık alkol tüketimi, esrar kullanması, seyrek idman ve davranış bozuklukları üzere çeşitli riskli sıhhat davranışları ile bağlantılı olduğunu gösterdi. Başka taraftan, kahvaltının atlanması okulda zorbalığa maruz kalmanın mümkün bir işareti olabilir. Ailelere bu mevzuda farkındalık kazandırılması, kahvaltıyı atlayan çocuklarının daha yakından izlenmesine ve yardım edilmesine imkan sağlayabilir. Depresyon ve kahvaltının atlanması kimi çocuklarda zorbalık mağduriyetinden daha önemli yeme davranışı bozukluklarının gelişmesine niye olabilir. Başka taraftan sistemli ve besleyici bir kahvaltı ergenin okuldaki akademik muvaffakiyetinde da kıymetli bir ögedir.”
Prof. Dr. Aliye Özenoğlu
ÖFKE GEREKLİ BİR HİS
Öfkenin gerekli bir his olduğunu belirten Prof. Dr. Özenoğlu, şunları söylüyor: “Ergenlik devri, fizikî değişim kadar duygusal manada da süratli değişimlerin yaşandığı bir gelişim evresidir. Ergenlerin vücudundaki ve etrafındaki değişimleri kendi iç dünyasında algılaması, yorumlaması ve reaksiyonları farklılık gösteriyor. Her yaş kümesinde olduğu üzere ergenlerin de duygusal reaksiyonlarını söz etme yollarından birisi öfkedir. Öfke, çeşitli durumlara reaksiyon olarak ortaya çıkan olağan, sağlıklı ve hayatın sürdürülmesi için gerekli bir histir. Ergenin öfke söz üslubunu belirleyen faktörler içinde sıhhat durumu, cinsiyet, okul başarısı, aile ve arkadaş bağlantıları sayılabilir. Öfkenin uygun yollarla söz edilememesi, ergende şiddet davranışlarına ve bunun kararında fizikî, ruhsal ve toplumsal meselelere niye olabilir. Bunun yanında, tüketilen besinlerin beden için metabolik yakıt sağlamakla birlikte zihin ve bilişin de dâhil olduğu biroldukca beyin işlevlerini etkilediğini biliyoruz. Besinler hem fizikî birebir vakitte duygusal güzellik haline katkıda bulunabilir. Çalışmalar, şeker ekli içecekler, tatlılar, çikolata, tuzlu atıştırmalıklar ve fast food üzere sıhhatsiz yiyeceklerin çok tüketiminin mental sıhhat ve davranışsal meseleler istikametinden yüksek risk ile bağlı olduğunu gösteriyor. Bundan öbür, çay, kahve, çikolata, kola ve kimi gazlı içeceklerde bulunan kafeinin, merkezi hudut sistemini üzerine uyarıcı bir tesire sahip olduğu biliniyor. Kafeinin fazla ölçülerde tüketilmesinin uyku bozukluğu, sonluluk, tasa, panik atak ve korkuya niye olduğu, çok dozlarda ise istemsiz kasılmaların görülebileceği belirtiliyor.”
OKULLARDA ZORBALIK ARTIYOR
Okullarda zorbalığın giderek arttığını belirten Özenoğlu, şöyleki devam ediyor: “Çalışmalar, son 25-30 yıldır zorbalık ve zorbalığa kurban olmanın okullarda giderek artış gösteren kıymetli bir sorun olduğunu ortaya koyuyor. Zorbalık mağdurları çoklukla saldırganlığa reaksiyon göstermezler, öz inançları düşük ve reddedilme korkusu yaşarlar. Zorbalar ise, küme başkanı olma eğilimindedirler, çoklukla okuldan hoşnutsuzdur, sınıf arkadaşlarına karşı negatif ve kışkırtıcıdırlar. Lise ve dengi okullarda okuyan öğrencilerle yaptığımız bir araştırma beslenme ve zorbalık içinde bir irtibat olduğunu ortaya koydu. Ayrıyeten, şekerleme-pastane eserleri üzere abur-cubur besinlerin tüketimi ile şiddet davranışları (fiziksel atak, zorbalık, kurban olma) içinde da manalı ilgiler saptandı. Çalışmamız bulguları, başka çalışmalarla birlikte yorumlandığında sıhhatsiz besinlerin tüketimindeki artışın akıl sıhhati problemleri görülme olasılığında da artışla alakalı olduğu kararına varıldı.”
Kahvaltının atlanmamasına dikkat edin
“Beslenme alışkanlığının sağlıklı tarafta değiştirilmesi, akıl sıhhati sıkıntılarının önlenmesinde tesirli bir yaklaşım olabilir” diyen Özenoğlu, kahvaltı konusunun da değerine değinerek şunları söylüyor: “Kahvaltı atlama fizikî ve ruhsal olumsuz sonuçları uygun bilinen bir sıhhat meselesidir. Kahvaltı atlama çocuklar ve ergenler içinde giderek yaygın hale geldi. Biroldukca araştırma gençlerde kahvaltı atlamanın sigara kullanması, sık alkol tüketimi, esrar kullanması, seyrek idman ve davranış bozuklukları üzere çeşitli riskli sıhhat davranışları ile bağlantılı olduğunu gösterdi. Başka taraftan, kahvaltının atlanması okulda zorbalığa maruz kalmanın mümkün bir işareti olabilir. Ailelere bu mevzuda farkındalık kazandırılması, kahvaltıyı atlayan çocuklarının daha yakından izlenmesine ve yardım edilmesine imkan sağlayabilir. Depresyon ve kahvaltının atlanması kimi çocuklarda zorbalık mağduriyetinden daha önemli yeme davranışı bozukluklarının gelişmesine niye olabilir. Başka taraftan sistemli ve besleyici bir kahvaltı ergenin okuldaki akademik muvaffakiyetinde da kıymetli bir ögedir.”