JoKeR
Active member
BAYRAM BİLGE TOKEL
25 Kasım 2020’de ortamızdan ayrılan Mehmet Çetin’in düzgün bir muharrir, fikrî derinliği olan önemli bir entelektüel ve donanımlı bir kültür adamı olduğunu onu tanıyan çabucak herkes bilir. Lakin O’nun asıl zihni mesaisini büyük ölçüde şiire ayırdığını çabucak hepimiz vefatıyla öğrendik.
Mehmet aslında epey evvelden beri şiir yazardı lakin bunları pek o denli mecmualara falan göndermediği üzere her önüne gelen yerde okumak da istemezdi. Lakin bilirdim ki birikmiş şiirleri vardı ve bilhassa “Kaf Dağı’na Bakan Ayna” ismi altında yazdığı şiirlerden farklı bir heyecanla kelam ederek nihayet bitmesinin yakın olduğunu sık sık söylerdi.
İşte “a kitap”, bu birikmiş şiirleri iki başka kitap halinde okuyucuyla buluşturdu: Kaf Dağı’na Bakan Ayna ve Sessiz Bir Gidiş Gazeli.
Uygun biliyorum Mehmet tüm şiirlerini kendisine “yazmalı mıyım?” sorusunu yöneltip “evet yazmalıyım” karşılığını aldıktan daha sonra yazdı lakin şunu yapamadı: ömrünü bu muhtaçlığa nazaran kurmak… Bunu aslında bizim nesilden ve “bizim mahalleden” çabucak hiçbirimiz yapamadık. Zira hepimiz taşradan, köyden, kasabadan gelmiş, “vatan kurtarma” mesaisi haricinde kalan vakit içinderda büyük kentlerde ayakta durmaya ve evlad-ı âyâlimizi kimseye muhtaç etmemeye çalışan “entelektüel” yoksullardık. İşte Mehmet de hepimiz üzere, bu hoş şiirler de dahil, yazıp çizdiği, yapıp ettiği her şeyi memleket ve ekmek hengamesinden arta kalan vakit içinderda yaptı.
İNSANI MERKEZE ALAN BİR ŞAİR
Kaf Dağına Bakan Ayna, Mehmet Çetin, A Kitap, 160 sayfa.
Şiirlerinde yeni, farklı ve orjinal olmayı maksat haline getirmeden yeni ve farklı bir lisan ve anlatım yakaladığını düşünüyorum. Bağırmadan, gösterişe kaçmadan yepyeni imajlar, yeni mazmunlar ve çağdaş metaforlarla besledi şiirini. Sloganlara, şablonlara hiç eyvallah etmedi. Şiiri süslü, heybetli, tumturaklı ve tasannulu kelam söylemek sanatı olarak görmedi. Kelamlı ve yazılı kültürümüzün ana kaynaklarıyla bağını koparmadan, klâsik şiir birikimimiz olan klasik divan ve halk şiirimizle, bilhassa türkülerle bağını sessiz ve derinden devam ettirdi.
özetlemek gerekirsesı Mehmet Çetin’in şiiri, insanı merkeze alarak bütün bir hayatı, dünyayı, yaratılışı, mevti, hikmeti, ideolojiyi, efsaneyi, masalı.. özetlemek gerekirsesı beşere dair ve insanî olan her şeyi mevzu edinen bir şiirdir.
Kaf Dağı’na Bakan Ayna isimli kitabındaki Mehmet Çetin’in bir çocuk, bir insan, bir şair ve bir aydın olarak yaşadığı hayat macerasını ve fikir kozmosunu, ruh ve gönül dünyasıyla harmanlayarak masal/masallar üzerinden anlatması, bir çeşit hayatı sorgulamasıdır. Masalla gerçeğin, masalların dünyası ile gerçek dünyanın, klâsik olanla çağdaş olanın, husus ile mananın, zâhir ile bâtının, gerçek ile ülkünün hesaplaşmasıdır Kaf Dağı’na Bakan Ayna. Şair evvel “yaralı” çocukluğunu seyreder bu aynada:
Büyüyordum
Büyüdükçe ağrıyordu
Kaf Dağı’na ilişkin bir şey kalbimin bir yerinde
Kaf Dağı büyüklüğünde…
Ve daha sonra bu ağrının, hayatın nerdeyse tümünü kuşatarak kanıyı çoraklaştıran, ruhu yoksullaştıran derin tesirleri, izleri:
Ey tarihsiz, masalsız, menkıbesiz
Ve ey kıssasız hayat
Gerçekçi ve hakikatsiz ömrümüz
…ve vefatımız ey…
diyerek beşere ve insanın çağdaş dünyadaki macerasına dair epeyce çarpıcı sorular ve can alıcı sorgulamalar ile karşılaşırız:
ömrümüzün hiç bir menzile ulaşmayan yolları
Yüzümüzü unutan bâd-ı sabâ
Hafızasız gözyaşlarımız
Düşecek hava, su, toprak bulamayan cemrelerimiz
Ey sazından başka düşmüş türkülerimiz
Yüreği ve telleri kırık sazımız ey
Kaf Dağı’na Bakan Ayna, edebiyatımızda meselae nadir rastladığımız cinsten bir destan-şiir. Masalların ve destanların bu efsanevi dağı, şiirde, “hakikati nazarann masal” ile “hakikatsiz kalan gerçek” in sembolü olarak ele alınır. Şair adeta Kaf Dağı’na dev bir ayna tutarak kendi küçük masallarımızdan insanlığın büyük masalına yani Hakka, hakikate ve hikmete giden o çetin yolu aydınlatmaya çalışır.
SESSİZ BİR GİDİŞ GAZELİ’NE DAİR
Sessiz Bir Gidiş Gazeli, Mehmet Çetin, A Kitap, 80 sayfa
Sessiz Bir Gidiş Gazeli isimli ikinci kitaptaki şiirler içinde yer alan Birikmiş Sorular Gazeli isimli iki şiir, birden fazla yerde yanıtı da kendi ortasında bilinmeyen olan ‘derin’ soruların yürekle sorulduğu şiirlerdir.
Ayna ve Çerçeve şiirinde, Behçet Necatigil’in “Şiir Burçları” yazısında kullandığı metaforun üçünü (Hasret, Gurbet, Hikmet) ödünç alarak, insanın dünya hayatındaki macerasının ana merhalelerini/duraklarını “ayna” imgesiyle kavramlaştırarak anlatır: Çocukluk Aynası, Gençlik Aynası, Hasret Aynası, Gurbet Aynası, Hikmet Aynası.
Aynaya bakmadım tekrar
Ardıma bakmadan aldım götürdüm kendimi
Kendimi ve kendilerimi
Geceye katılmış gölgeler üzere
Bir Aceminin İtirafları’nda, hayatın gerçek özünün bu “acemiliklerde” zımnî olduğunu bilmenin olgunluğu ortasında kendi kendisi ile alay ederken, başka yanda insanın kendi insanlığı, ontolojik varlığı ve problemleri karşısındaki acemiliğini yarı ironik bir lisanla anlatır. Aslında hayatın acemisi olmak, hayatın “ustalaşmış” insanlarının gözünde acınası bir beceriksizlik üzere görünse de, saf ve samimi acemilik, ömrün özünün farkına varmayı, keşfetmeyi ve hayret etmeyi getirir. Bu durum, hem de hayret makamının eşiğinde olma halidir ki bu eşiğe herkes o denli kolay erişemez. Bir insanın ismi şaire çıkmadan da şair olabileceğine ve yeterli şiirler yazabileceğine inanmayanlara, bu kitaptaki şiirleri gecenin ıssız bir vaktinde sesli okumalarını öneririm. Ben o denli yaptım ve şunu fark ettim: Her güzel şiir, aslında şairinin kendine yazdığı/yaktığı içli bir ağıttır; ölmedilk evvel söylenen ve öldükten daha sonra da söylenecek olan… Hele bu şair, Mehmet Çetin üzere hayatın acemisi, vefatın ustası bir şair olursa…
25 Kasım 2020’de ortamızdan ayrılan Mehmet Çetin’in düzgün bir muharrir, fikrî derinliği olan önemli bir entelektüel ve donanımlı bir kültür adamı olduğunu onu tanıyan çabucak herkes bilir. Lakin O’nun asıl zihni mesaisini büyük ölçüde şiire ayırdığını çabucak hepimiz vefatıyla öğrendik.
Mehmet aslında epey evvelden beri şiir yazardı lakin bunları pek o denli mecmualara falan göndermediği üzere her önüne gelen yerde okumak da istemezdi. Lakin bilirdim ki birikmiş şiirleri vardı ve bilhassa “Kaf Dağı’na Bakan Ayna” ismi altında yazdığı şiirlerden farklı bir heyecanla kelam ederek nihayet bitmesinin yakın olduğunu sık sık söylerdi.
İşte “a kitap”, bu birikmiş şiirleri iki başka kitap halinde okuyucuyla buluşturdu: Kaf Dağı’na Bakan Ayna ve Sessiz Bir Gidiş Gazeli.
Uygun biliyorum Mehmet tüm şiirlerini kendisine “yazmalı mıyım?” sorusunu yöneltip “evet yazmalıyım” karşılığını aldıktan daha sonra yazdı lakin şunu yapamadı: ömrünü bu muhtaçlığa nazaran kurmak… Bunu aslında bizim nesilden ve “bizim mahalleden” çabucak hiçbirimiz yapamadık. Zira hepimiz taşradan, köyden, kasabadan gelmiş, “vatan kurtarma” mesaisi haricinde kalan vakit içinderda büyük kentlerde ayakta durmaya ve evlad-ı âyâlimizi kimseye muhtaç etmemeye çalışan “entelektüel” yoksullardık. İşte Mehmet de hepimiz üzere, bu hoş şiirler de dahil, yazıp çizdiği, yapıp ettiği her şeyi memleket ve ekmek hengamesinden arta kalan vakit içinderda yaptı.
İNSANI MERKEZE ALAN BİR ŞAİR
Kaf Dağına Bakan Ayna, Mehmet Çetin, A Kitap, 160 sayfa.
Şiirlerinde yeni, farklı ve orjinal olmayı maksat haline getirmeden yeni ve farklı bir lisan ve anlatım yakaladığını düşünüyorum. Bağırmadan, gösterişe kaçmadan yepyeni imajlar, yeni mazmunlar ve çağdaş metaforlarla besledi şiirini. Sloganlara, şablonlara hiç eyvallah etmedi. Şiiri süslü, heybetli, tumturaklı ve tasannulu kelam söylemek sanatı olarak görmedi. Kelamlı ve yazılı kültürümüzün ana kaynaklarıyla bağını koparmadan, klâsik şiir birikimimiz olan klasik divan ve halk şiirimizle, bilhassa türkülerle bağını sessiz ve derinden devam ettirdi.
özetlemek gerekirsesı Mehmet Çetin’in şiiri, insanı merkeze alarak bütün bir hayatı, dünyayı, yaratılışı, mevti, hikmeti, ideolojiyi, efsaneyi, masalı.. özetlemek gerekirsesı beşere dair ve insanî olan her şeyi mevzu edinen bir şiirdir.
Kaf Dağı’na Bakan Ayna isimli kitabındaki Mehmet Çetin’in bir çocuk, bir insan, bir şair ve bir aydın olarak yaşadığı hayat macerasını ve fikir kozmosunu, ruh ve gönül dünyasıyla harmanlayarak masal/masallar üzerinden anlatması, bir çeşit hayatı sorgulamasıdır. Masalla gerçeğin, masalların dünyası ile gerçek dünyanın, klâsik olanla çağdaş olanın, husus ile mananın, zâhir ile bâtının, gerçek ile ülkünün hesaplaşmasıdır Kaf Dağı’na Bakan Ayna. Şair evvel “yaralı” çocukluğunu seyreder bu aynada:
Büyüyordum
Büyüdükçe ağrıyordu
Kaf Dağı’na ilişkin bir şey kalbimin bir yerinde
Kaf Dağı büyüklüğünde…
Ve daha sonra bu ağrının, hayatın nerdeyse tümünü kuşatarak kanıyı çoraklaştıran, ruhu yoksullaştıran derin tesirleri, izleri:
Ey tarihsiz, masalsız, menkıbesiz
Ve ey kıssasız hayat
Gerçekçi ve hakikatsiz ömrümüz
…ve vefatımız ey…
diyerek beşere ve insanın çağdaş dünyadaki macerasına dair epeyce çarpıcı sorular ve can alıcı sorgulamalar ile karşılaşırız:
ömrümüzün hiç bir menzile ulaşmayan yolları
Yüzümüzü unutan bâd-ı sabâ
Hafızasız gözyaşlarımız
Düşecek hava, su, toprak bulamayan cemrelerimiz
Ey sazından başka düşmüş türkülerimiz
Yüreği ve telleri kırık sazımız ey
Kaf Dağı’na Bakan Ayna, edebiyatımızda meselae nadir rastladığımız cinsten bir destan-şiir. Masalların ve destanların bu efsanevi dağı, şiirde, “hakikati nazarann masal” ile “hakikatsiz kalan gerçek” in sembolü olarak ele alınır. Şair adeta Kaf Dağı’na dev bir ayna tutarak kendi küçük masallarımızdan insanlığın büyük masalına yani Hakka, hakikate ve hikmete giden o çetin yolu aydınlatmaya çalışır.
SESSİZ BİR GİDİŞ GAZELİ’NE DAİR
Sessiz Bir Gidiş Gazeli, Mehmet Çetin, A Kitap, 80 sayfa
Sessiz Bir Gidiş Gazeli isimli ikinci kitaptaki şiirler içinde yer alan Birikmiş Sorular Gazeli isimli iki şiir, birden fazla yerde yanıtı da kendi ortasında bilinmeyen olan ‘derin’ soruların yürekle sorulduğu şiirlerdir.
Ayna ve Çerçeve şiirinde, Behçet Necatigil’in “Şiir Burçları” yazısında kullandığı metaforun üçünü (Hasret, Gurbet, Hikmet) ödünç alarak, insanın dünya hayatındaki macerasının ana merhalelerini/duraklarını “ayna” imgesiyle kavramlaştırarak anlatır: Çocukluk Aynası, Gençlik Aynası, Hasret Aynası, Gurbet Aynası, Hikmet Aynası.
Aynaya bakmadım tekrar
Ardıma bakmadan aldım götürdüm kendimi
Kendimi ve kendilerimi
Geceye katılmış gölgeler üzere
Bir Aceminin İtirafları’nda, hayatın gerçek özünün bu “acemiliklerde” zımnî olduğunu bilmenin olgunluğu ortasında kendi kendisi ile alay ederken, başka yanda insanın kendi insanlığı, ontolojik varlığı ve problemleri karşısındaki acemiliğini yarı ironik bir lisanla anlatır. Aslında hayatın acemisi olmak, hayatın “ustalaşmış” insanlarının gözünde acınası bir beceriksizlik üzere görünse de, saf ve samimi acemilik, ömrün özünün farkına varmayı, keşfetmeyi ve hayret etmeyi getirir. Bu durum, hem de hayret makamının eşiğinde olma halidir ki bu eşiğe herkes o denli kolay erişemez. Bir insanın ismi şaire çıkmadan da şair olabileceğine ve yeterli şiirler yazabileceğine inanmayanlara, bu kitaptaki şiirleri gecenin ıssız bir vaktinde sesli okumalarını öneririm. Ben o denli yaptım ve şunu fark ettim: Her güzel şiir, aslında şairinin kendine yazdığı/yaktığı içli bir ağıttır; ölmedilk evvel söylenen ve öldükten daha sonra da söylenecek olan… Hele bu şair, Mehmet Çetin üzere hayatın acemisi, vefatın ustası bir şair olursa…