Danıştay’ın, polisin olduğu olaylarda cep telefonları ile ses ve manzara kaydı alınmasının engellenmesine dair İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün genelgesinin durdurmasının ardından TBMM Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık), benzeri bir müracaatta birinci sonucunı verdi. Polis tarafınca manzara alınması engellenen, telefonuna el konulan ve karşıt kelepçe takılarak gözaltına alınmaya çalışılan gazeteci Demet Aran’ın başvurusunu kısmen kabul eden Kamu Başdenetçisi Erdem Malkoç, kalkanların kaldırılarak gazetecilerin imaj engellenmesinin basın özgürlüğünü ihlal etmediğini savundu. Buna karşılık Malkoç, Emniyet Genel Müdürlüğü’ne yönelik iki tavsiyede bulundu. Kamu Denetçiliği, kolluk işçisi tarafınca kolluk nazaranvinin ifası sırasında gazetecilik faaliyeti gerçekleştiren basın mensupları için uygun ortamın sağlanmasına azami ihtimam gösterilmesini ve basın mensupları ile kurulacak alakalarda daha ihtimamlı bir lisan kullanılmasını istedi.
Ankara’da son üç yıldır gazetecilerin Ankara Emniyet Müdürlüğü’ne bağlı polisler tarafınca haber takibi sırasında engellenmeye çalışması sık sık gündeme geldi. Bu gazetecilerden biri olan Demet Ortan, 2020 ve 2021 senelerında Ankara’da haber takibi sırasında üç defa polis tarafınca engellendiğini belirterek Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvurdu. Dilekçeye nazaran Ortan, 14 Ekim 2020’de İSİG Meclisi’nin İbn-i Sina Hastanesi önündeki aksiyonunu takip ederken polis tarafınca gözaltına alınmaya çalışıldı. Aykırı kelepçe takılan ve telefonuna el konulan Ortan, gözaltı aracının önünde bir süre bekletildikten daha sonra basın mensubu olduğunu ısrarla söylemesi karşısında polis tarafınca hür bırakıldı. Aran’ın telefonu ise fakat Güvenlik Şube Müdürlüğü’nde teslim edildi. Ortan, 2 Şubat 2021 tarihli Boğaziçi aksiyonunda ise öğrencilere yapılan gözaltı sürecini fotoğraflamaya çalışırken kalkanlarla engellendi.
Emniyet: Gazeteciyi inançlı bölgeye çıkardık
Bunun üzerine inceleme başlatan Ombudsmanlık, Ankara Emniyet Müdürlüğü’nden savunma istedi. Emniyetin gönderdiği yazıda, Aran’ın takip ettiği protesto şovlarının “kanuna karşıt eylem” olduğu argüman edilerek, şöyleki denildi:
“Demet Ortan isimli şahsın İbn-i Sina Hastanesinde olduğu üzere olay imgelerini çekmek ismi altında, kanuna alışılmamış aksiyon gerçekleştiren şahısların ortasına girerek, hatta yakalama yapılan şahısların bindirildiği gözaltı aracının içerisine girecek kadar yaklaşarak emniyet mensuplarının vazifelerini yapmalarını engellediğinin görülmesi üzerine emniyet mensuplarınca yapılan denetimlerde basın mensubu olduğunun anlaşılması daha sonrası gerçekleşen kanuna ters hareketler esnasında kendisine bir ziyan gelmesinin ve emniyet mensuplarının bakılırsavlerinin engellenmemesi gayesiyle inançlı bölgeye çıkması sağlanmıştır.”
Aran’ın, kanuna alışılmamış aksiyonlar esnasında emniyet mensuplarınca görünür biçimde boynuna yahut göğüs kısmına bakılırsavli olduğunu gösteren yaka kartı takmadığı, kimi vakit yaka kartını aksi vaziyette taktığı savunulan yazıda, “Bu haliyle kanuna muhalif aksiyon yapan şahıslarla birlikte hareket edip, emniyet mensuplarının bakılırsavlerini yapmasına mahzur olduğu, kendisini uyaran gorevlilere zorluk çıkardığı anlaşılmaktadır” denildi.
Başdenetçi: Gözaltı işine yargı bakıyor
Kamu Başdenetçisi Gurur Malkoç, müracaata ait yaptığı değerlendirmede kısmet ret, kısmen tavsiye sonucu verdi. Aran’ın 14 Ekim 2020 tarihinde polis tarafınca gözaltına alınmaya çalışılmasına ait şikâyetinin incelenmemesine karar veren Malkoç, bunun sebebini “Yargı bakılırsav alanına giren mevzulara bakma yetkimiz yok” sözüyle deklare etti.
İmaj engellemede sorun görülmedi
Malkoç, Demet Aran’ın manzara alınmasının engellenmesine ait öteki şikâyetine ait ise şunları kaydetti:
“Şikâyet konusu edilen 2 Şubat 2021 ve 5 Şubat 2021 tarihlerinde yaşanan olaylarla ilgili olarak ise kolluk işçisi tarafınca şikâyetçinin gazetecilik mesleğini yapmasını engellemek hedefiyle fizikî müdahalede bulunulduğu ya da imaj almasını engellemek emeliyle orantısız ve legal olmayan bir müdahalede bulunulduğuna ait bir tespitin yapılamadığı, bu niçinle evrak kapsamında basın ve haberleşme özgürlüğünün ihlal edildiğine ait bir tespit yapılamaması niçiniyle talebin reddi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.”
Emniyet’e iki tavsiye sonucu
Malkoç, polislerin aksiyon takibi sırasında gazeteci Demet Aran’a “Kes şunun görüntüsünü” üzere tabirler kullanımı niçiniyle ise Emniyet Genel Müdürlüğü’ne tavsiyede bulunmaya karar verdi. Bu kapsamda Kamu Denetçiliği, uygun idare unsurları açısından kolluk çalışanı tarafınca kolluk misyonunun ifası sırasında gazetecilik faaliyeti gerçekleştiren basın mensupları için uygun ortamın sağlanmasına azami itina gösterilmesi ve basın mensupları ile kurulacak münasebetlerde daha ihtimamlı bir lisan kullanılması konusunda Emniyet’e tavsiyede bulunulmasına hükmetti.
‘Gazetecilere yer gösterin’
Kararda, buna ait şu kıymetlendirme yapıldı:
“Bu çerçevede, müracaatın incelenmesi kapsamında kolluk vazifelilerinin apansız ve anlık olarak gelişen hareket ve protestolara yasal olarak müdahale etmelerine duyulan gereksinime ait kamusal yarar ile topluma haber ve bilgi transferinin sağlanabilmesi için basın mensuplarının bakılırsavlerini gereği üzere yapabilecekleri şartların sağlanması suretiyle basın ve haber alma hürriyetinin korunması içinde bir istikrarın gözetilmesi gerekmektedir.
Toplantı ve şov yürüyüşüne ait yasal mevzuat kapsamında kolluk kuvvetleri tarafınca yerine getirilen önlem alma ve müdahale yetkisi kullanılırken kamu bakılırsavlisini engellemeyen ve gazetecilik misyonunu yerine getiren meslek mensuplarının misyonlarını yerine getirebileceği uygun ortamın sağlanmasına azami ihtimam gösterilmelidir. Yönetimden, bu istikrarın gözetilmesine yönelik önlem alınması kapsamında toplumsal olaylara müdahale esnasında basın mensuplarına yönelik muamelelerde yasal düzenlemelerin sonları içerisinde ölçülülük prensibine uygun olarak hareket edilmesi, kolluk nazaranvlileri ile basın mensupları içindeki münasebetlerde daha ihtimamlı bir lisan kullanmasının sağlanması beklenmektedir.”
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe
Ankara’da son üç yıldır gazetecilerin Ankara Emniyet Müdürlüğü’ne bağlı polisler tarafınca haber takibi sırasında engellenmeye çalışması sık sık gündeme geldi. Bu gazetecilerden biri olan Demet Ortan, 2020 ve 2021 senelerında Ankara’da haber takibi sırasında üç defa polis tarafınca engellendiğini belirterek Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvurdu. Dilekçeye nazaran Ortan, 14 Ekim 2020’de İSİG Meclisi’nin İbn-i Sina Hastanesi önündeki aksiyonunu takip ederken polis tarafınca gözaltına alınmaya çalışıldı. Aykırı kelepçe takılan ve telefonuna el konulan Ortan, gözaltı aracının önünde bir süre bekletildikten daha sonra basın mensubu olduğunu ısrarla söylemesi karşısında polis tarafınca hür bırakıldı. Aran’ın telefonu ise fakat Güvenlik Şube Müdürlüğü’nde teslim edildi. Ortan, 2 Şubat 2021 tarihli Boğaziçi aksiyonunda ise öğrencilere yapılan gözaltı sürecini fotoğraflamaya çalışırken kalkanlarla engellendi.
Emniyet: Gazeteciyi inançlı bölgeye çıkardık
Bunun üzerine inceleme başlatan Ombudsmanlık, Ankara Emniyet Müdürlüğü’nden savunma istedi. Emniyetin gönderdiği yazıda, Aran’ın takip ettiği protesto şovlarının “kanuna karşıt eylem” olduğu argüman edilerek, şöyleki denildi:
“Demet Ortan isimli şahsın İbn-i Sina Hastanesinde olduğu üzere olay imgelerini çekmek ismi altında, kanuna alışılmamış aksiyon gerçekleştiren şahısların ortasına girerek, hatta yakalama yapılan şahısların bindirildiği gözaltı aracının içerisine girecek kadar yaklaşarak emniyet mensuplarının vazifelerini yapmalarını engellediğinin görülmesi üzerine emniyet mensuplarınca yapılan denetimlerde basın mensubu olduğunun anlaşılması daha sonrası gerçekleşen kanuna ters hareketler esnasında kendisine bir ziyan gelmesinin ve emniyet mensuplarının bakılırsavlerinin engellenmemesi gayesiyle inançlı bölgeye çıkması sağlanmıştır.”
Aran’ın, kanuna alışılmamış aksiyonlar esnasında emniyet mensuplarınca görünür biçimde boynuna yahut göğüs kısmına bakılırsavli olduğunu gösteren yaka kartı takmadığı, kimi vakit yaka kartını aksi vaziyette taktığı savunulan yazıda, “Bu haliyle kanuna muhalif aksiyon yapan şahıslarla birlikte hareket edip, emniyet mensuplarının bakılırsavlerini yapmasına mahzur olduğu, kendisini uyaran gorevlilere zorluk çıkardığı anlaşılmaktadır” denildi.
Başdenetçi: Gözaltı işine yargı bakıyor
Kamu Başdenetçisi Gurur Malkoç, müracaata ait yaptığı değerlendirmede kısmet ret, kısmen tavsiye sonucu verdi. Aran’ın 14 Ekim 2020 tarihinde polis tarafınca gözaltına alınmaya çalışılmasına ait şikâyetinin incelenmemesine karar veren Malkoç, bunun sebebini “Yargı bakılırsav alanına giren mevzulara bakma yetkimiz yok” sözüyle deklare etti.
İmaj engellemede sorun görülmedi
Malkoç, Demet Aran’ın manzara alınmasının engellenmesine ait öteki şikâyetine ait ise şunları kaydetti:
“Şikâyet konusu edilen 2 Şubat 2021 ve 5 Şubat 2021 tarihlerinde yaşanan olaylarla ilgili olarak ise kolluk işçisi tarafınca şikâyetçinin gazetecilik mesleğini yapmasını engellemek hedefiyle fizikî müdahalede bulunulduğu ya da imaj almasını engellemek emeliyle orantısız ve legal olmayan bir müdahalede bulunulduğuna ait bir tespitin yapılamadığı, bu niçinle evrak kapsamında basın ve haberleşme özgürlüğünün ihlal edildiğine ait bir tespit yapılamaması niçiniyle talebin reddi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.”
Emniyet’e iki tavsiye sonucu
Malkoç, polislerin aksiyon takibi sırasında gazeteci Demet Aran’a “Kes şunun görüntüsünü” üzere tabirler kullanımı niçiniyle ise Emniyet Genel Müdürlüğü’ne tavsiyede bulunmaya karar verdi. Bu kapsamda Kamu Denetçiliği, uygun idare unsurları açısından kolluk çalışanı tarafınca kolluk misyonunun ifası sırasında gazetecilik faaliyeti gerçekleştiren basın mensupları için uygun ortamın sağlanmasına azami itina gösterilmesi ve basın mensupları ile kurulacak münasebetlerde daha ihtimamlı bir lisan kullanılması konusunda Emniyet’e tavsiyede bulunulmasına hükmetti.
‘Gazetecilere yer gösterin’
Kararda, buna ait şu kıymetlendirme yapıldı:
“Bu çerçevede, müracaatın incelenmesi kapsamında kolluk vazifelilerinin apansız ve anlık olarak gelişen hareket ve protestolara yasal olarak müdahale etmelerine duyulan gereksinime ait kamusal yarar ile topluma haber ve bilgi transferinin sağlanabilmesi için basın mensuplarının bakılırsavlerini gereği üzere yapabilecekleri şartların sağlanması suretiyle basın ve haber alma hürriyetinin korunması içinde bir istikrarın gözetilmesi gerekmektedir.
Toplantı ve şov yürüyüşüne ait yasal mevzuat kapsamında kolluk kuvvetleri tarafınca yerine getirilen önlem alma ve müdahale yetkisi kullanılırken kamu bakılırsavlisini engellemeyen ve gazetecilik misyonunu yerine getiren meslek mensuplarının misyonlarını yerine getirebileceği uygun ortamın sağlanmasına azami ihtimam gösterilmelidir. Yönetimden, bu istikrarın gözetilmesine yönelik önlem alınması kapsamında toplumsal olaylara müdahale esnasında basın mensuplarına yönelik muamelelerde yasal düzenlemelerin sonları içerisinde ölçülülük prensibine uygun olarak hareket edilmesi, kolluk nazaranvlileri ile basın mensupları içindeki münasebetlerde daha ihtimamlı bir lisan kullanmasının sağlanması beklenmektedir.”
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe